4.6. Adinekoen eskubideak
Espainiako Konstituzioaren 50. a
rtikulua
"Aginte publikoek, pentsio egoki eta a
ldizka eguneratuen bitartez, a
dineko pertsonen nahikotasun ekonomikoa bermatuko dute.
Eta familiaren betebeharrak a
lde batera utzita, euren ongizatea sustatuko dute gizarte zerbitzu sistema baten bitartez, osasun, etxebizitza, kultura eta a
isialdiko a
razo espezifikoak konpontzeko".
Adintsuen taldea gero eta ugariagoa da, euskal biztanleen ia %20 hartzen du, bizi-itxaropena a
reagotu egin delako. Horrez gain, oso talde heterogeneoa da; izan ere, batetik, a
utonomia pertsonala eta gizartean a
ktiboki esku hartzeko gai diren pertsonak barne hartzen ditu, eta, bestetik, a
utonomia pertsonala oso mugatuta duten menpeko pertsonak.
Herri-administrazioek bere egin behar dute zahartze a
ktibo eta osasuntsuaren ideia, eta a
dintsuen bizimodu a
ktiboa eta a
utonomoa sustatu behar dute, ez bakarrik pertsona horiek bizi-kalitate hobea izan dezaten, baizik eta baita ere gizarte-zerbitzuak iraunarazten laguntzeko. Ikusmolde horren oinarria da a
dineko pertsonen independentzia, partaidetza, duintasun, laguntza zein a
uto-errealizazio printzipioak onartzea. A
dministrazio publikoek zahartze a
ktiboa sustatzeko zehaztutako neurriak gauzatu egin behar dira.
Iaz nabarmendu genuenez, adineko pertsonek jasaten dituzten tratu txar egoerak, bereziki, psikologikoak, guztiz a
zaleratu gabeko egoerak dira, eta, hortaz, tratu txarrak prebenitu eta a
ntzemateko neurriak hartu behar dira.
Oso kezkagarriak dira Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak eginiko a
zterlanaren emaitzak. Izan ere, a
zterlan horren a
rabera, susmoa zegoen gure erkidegoan 60 urtetik gorako 13.249 pertsonak tratu txarrak –bereziki psikologikoak– pairatzen a
ri izateari buruz. Hori dela eta, oso positiboa da sail horretan egindako kanpaina, a
dineko pertsonen a
urkako tratu txarrei a
urrea hartzeko eta tratu txar horiek ikustarazteko.
Osasun eta gizarte a
rreta a
ldibereko, koordinatu eta iraunkorrerako beharrak, a
rretaren jarraitutasun printzipiorako doituta, garrantzi berezia hartzen du a
dinekoen kasuan, eta bereziki menpekotasuna duten a
dinekoenean.
Oraindik ere zenbait gabezia daude egoitzetako a
rretari dagokionez.
Berriro ere a
gerian jarri da hiru a
lde handiak daudela foru a
ldundiek a
dineko pertsonentzako egoitzen plazetarako ezartzen dituzten prezio publikoen zenbatekoen a
rtean. Gizarte zerbitzuei buruzko legea garatzeko a
raudian, prezio publiko horien a
rtean orain dauden a
ldeak gutxitzeko joera izan beharko lukete.
Adineko pertsonek erakutsi dute nahiago izaten dutela, a
hal dela, beren etxean gelditu, mendetasun-egoerari a
urre egin a
hal izateko. Hori lortzeko, indartu egin behar dira xede horretara bideraturiko neurriak; esate baterako, telelaguntza zerbitzua, etxez etxeko laguntza, etxebizitzen egokitzea, eguneko zentroak, egoitzetan eta eguneko zentroetan a
ldi baterako egonaldiak eta as
teburukoak eskaintzea, bono-taxi zerbitzua...
Familia-inguruneko zainketetarako prestazio ekonomikoa lehenesterakoan izan den goraldiak eta prestazioen guztizkoan egoitza-arretak izan duen beherakadak berresten dute nahiago izaten dela mendetasun egoeran dagoen a
dineko pertsonak beren etxean geratzea.
Gure burua zoriondu beharrean gaude, Eusko Jaurlaritzak telelaguntza zerbitzua bere gain hartu duelako, eta horrek orain a
rte a
ntzemandako hainbat a
razo a
maitzea ekarriko duelako; izan ere, zerbitzua jaso a
hal izateko eskakizunak malguagoak izango dira eta zerbitzua hobetzeko a
ukerak ere egongo dira.