Espainiako Konstituzioaren 39.1. eta 4. a
rtikuluak
"1. A
ginte publikoek familiaren babes sozial, ekonomiko eta juridikoa bermatuko dute."
"4. Umeek nazioarteko euren eskubideak zaintzeko hitzarmenetan ezarritako babesa izango dute".
Familia gizabanako gehienen oinarrizko erreferentzia da eta a
dingabeen, a
dinekoen eta beharrizan bereziak, dependentzia edo gaixotasunen bat dituzten gizabanakoentzako berebiziko zeregina du. Familia tradizionalaren bilakaerak a
rreta berezia eskatzen du, eredu hauen guztien berdintasuna sustatzeko ere: familia guraso bakarrak, sexu bereko gurasoak dituzten familiak, bananduak edo berriz elkartuak.
Bestalde, beharrezkoa da familia ugarienganako a
rreta bultzatzea, botere publikoen laguntza handiagoa behar baitezakete euren beharrizanak as
etzeko. Ez da a
haztu behar familia ugari bakoitzaren a
tzean, banaka eskubideen subjektu diren eta babes eta estaldura behar duten a
dingabe gehiago daudela. A
dministrazio publikoek laguntzak taxutu ditzakete familientzat; esate baterako, familia ugariei onura fiskalak a
plikatzea tokiko zergetan hobariak ematearen bitartez.
Bestalde, guraso bakarreko familien babes berezia beharrezkotzat jotzen dugu eta, gure ustez, familia hauek, bi seme-alaba dituztenean, familia ugarien mailarekin parekatu beharko genituzke, Estatuko legeetan jadanik gertatzen den bezala.
Guraso bakarreko familien elkarte batek helarazi zigun kezkaturik zeudela eskola-esparruan "ikusezinak" zirelako, eta jotzen zuten komenigarria izango litzatekeela eskoletan erabiltzen diren material didaktikoetan errealitate hori islatzea.
Interesarekin itxaroten dugu berriki onetsitako Familiei Laguntzeko Erakunde a
rteko III. Planaren garapena. Plan horrek, testuinguruak baldintzaturik dagoenak, lehentasunak ezartzea eskatzen du, sekula baino gehiago. A
dos gaude zeharkakotasunaren ideiarekin, zeina plan honetako kontzeptu gidaria baita, bai eta familiei laguntzeko zerbitzuen eskaintza berri baten a
ldeko a
pustuarekin ere.
Lana eta familia bateragarri egitea familien kezka nagusietako bat da. Berriz esan beharra daukagu: beharrezkoa da lana eta familia bizitzan uztartzeko neurrientzako laguntzak a
bian jartzea, egungo a
raudiarekin une honetan estaldurarik gabe jarraitzen duten langile a
utonomoentzat.
Beharrezkoa da herri a
dministrazioetako pertsonalaren lan baldintzen neurri a
rau-emaileek lanaldia malgutzeko edo berrantolatzeko neurriak barne hartzea, lanaren eta familiaren uztarketa laguntzeko sortu baitira, egungo a
raudiak eragiten dituen interpretazio zalantzak a
rgitzeko as
moz.
Arartekoaren lehentasunetako bat da, Haur eta Nerabeentzako Bulegoaren bitartez, a
dingabeen eskubideak –bereziki, a
hulenen eskubideak– babestea.
Familiaren babesik gabeko haur eta nerabeei dagokienez, beharrezkoa da, udal zerbitzuen partetik batik bat, familiei laguntzeko eta esku hartzeko a
pustu sendoagoa egitea.
Bestalde, indartu beharra dago foru a
ldundietako gizarte-zerbitzuek familiekin –bai itxuraz berregitura daitezkeen familiekin eta bai harrera- edo a
dopzio-familiekin– egiten duten lana.
Kezkagarria da, bestalde, gizarte zerbitzuetan a
rtatutako neska-mutilen emantzipazio-unea, zeren eta familiaren laguntzarik ez dutenez, A
dministrazioari egokituko baitzaio bitarteko a
ldi hori egoki egin dadila zaintzea.
Babesik gabeko a
dingabeen kasuan, bakarrik dauden a
dingabe a
tzerritarren egoera azpimarratu beharra dago. A
dingabe horien etorreran 2009an hasitako beheranzko joera berresten bada ere, oraindik ere nahikoa ez den babes sarea edukitzen jarraitzen dute. Berriz diogu larritasun kasuetarako harrera-protokolo bat eduki beharra dagoela. Beharrezkoa da, gainera, ez dadila berriz gerta a
dingabe horiei, foru-baliabideetatik kanpo a
teratzen direnean, zaintza-amaierari edo familia-harreraren a
maierari buruzko dokumentaziorik ez emateko jokabidea.
Bestalde, ikusi dugu hobera egin duela babeseko gizarte zerbitzuen funtzionamenduak, bai babesgabetasuneko egoerak detektatzeari dagokionez, bai familia-harrerako zerbitzuetan emandako a
rretari dagokionez.
Nerabeek beren gurasoen a
urka indarkeria erabiltzeko egoeren a
urrean, positiboki baloratzen dugu a
dministrazio a
rlo desberdinetatik taxutzen a
ri den erantzuna, eta berresten dugu a
halegin handiagoak egin behar direla prebentzioaren a
rloan eta hasierako faseetako a
rretaren a
rloan.
Bestalde, gogoeta egin beharra dago generoko indarkeriaren biktima diren emakumeen seme-alaben egoerari buruz. Momentuz ez dira indarkeria horren biktima gisa a
itortzen, berariaz erasorik jasan ez badute.
Hezkuntzapremia bereziak edo berariazkoak dituzten talde batzuk eskolatzeari buruz, izendatzaile komuna berriro ere familiekiko lankidetzaren hobekuntzan datza.
Beharrezkoa da ezgaitasunak dituzten ikasleen heziketa beharrizanei erantzun egoki bat ematea; populazio etorkinetik datozen ikasleak, herri ijitoaren ume eta nerabeak eta gizarteak gutxietsitako populaziotik datozenak.
Beste a
lde batetik, beti eragin izan dute kezka berdinen a
rteko eskola jazarpenaren kasuek. Tratamendu iraunkorra behar duen fenomenoa da, hain larria izanik, eta familiek, bizikidetza planek eta hezkuntza zentroek a
rtikulatutako gainerako tresnek zeregin garrantzitsua dute kasu honetan. Kasu batzuetan teknologia berriak jazarpenerako bide gisa erabiltzen dira; horri "ziberbullying" deritzo.
Orientazio sexual edo genero-identitate desberdineko nerabeek bazterketa egoerak eta gizarteratze zailtasunak pairatzen dituzte. Batzuetan, "jazarpen homofobiko eta transfobiko" deitutakoa oharkabean pasatzen da, berdinen a
rtean detektatutako tratu txarretako egoeren jatorri gisa.
Garrantzitsua da A
dministrazioak dibertsitate a
fektibo eta sexuala kudeatzeko lan planean bere buruari planteatu izana jazarpen homofobikoa detektatzeko tresnak biltzeko beharra.
Kezkagarria da hainbat erakunde sozialen txosten eta a
zterlanek a
zaldutako umeen pobrezia egoeraren hazkundea.
Denboran zehar egindako a
zterketek erakusten dutenez, haurrek helduek baino pobrezia-arrisku handiagoa dute, eta, a
reago, a
rrisku hori handiagoa da haurren talde jakin batzuetan. Pobrezia horrek berekin dakar infraetxeak sortzea, elikadura egokia bermatua ez izatea, hezkuntza eta a
isialdiko jarduerarik ezin egin izatea, ikasketak garaia baino lehenago utzi behar izatea.