Espainiako Konstituzioaren 17. a
rtikulua
"1. Pertsona orok du as
katasunerako eta segurtasunerako eskubidea. Inori ezin zaio as
katasuna kendu, a
rtikulu honetan eta legeak a
urreikusitako kasuetan ezartzen denari jarraituz ez bada.
2. A
urreneurrizko a
txilotzea ezin daiteke egitateak a
rgitzeko ikerketek zenbat iraun behar eta hori baino luzeagoa izan; betiere, gehienez hirurogeita hamabi ordu igaro ondoren, a
txilotua as
katua izango da, edo, bestela, a
gintaritza judizialaren esku geratuko da.
3. A
txiloturik dagoen pertsona orori berehala jakinarazi beharko zaio, berak ulertzeko moduan, zer eskubide dituen eta zein diren a
txilotzeko a
rrazoiak, eta ezin behartuko da deklaratzera. Bermatzen da a
txilotuak a
bokatuaren laguntza izango duela poliziarekiko egitekoetan eta egiteko judizialetan, legeak ezarritako moduan.
4. ‘Habeas corpus’ prozedura a
rautuko du legeak, legez kontra a
txilotutako pertsona guztiak epailearen eskuetan berehala uzteko. Era berean, legeak ezarriko du behin-behineko kartzelaratzearen gehienezko iraupenaren epea".
Azken urteetan, a
dingabeek eta gazteek poliziaren a
ldetik tratu desegokia jaso izana edo poliziaren dependentzietatik kanpoko egindako ekintzetan Udaltzaingoaren edo Ertzaintzaren a
genteek gehiegizko indarra erabili izana salatu duten hainbat kexa jaso ditugu. 2011n, nabarmendu beharra dago banakako 50 kexa inguru a
urkeztu zirela Bilboko Kukutza gaztetxearen eraikina jendez hustearen eta eraistearen a
urkako protestetan Ertzaintzak izandako jarduera dela eta.
Polizia- funtzioaren gauzatzeari lotutako kexek errepikatu diren kontuak mahaigaineratu dituzte, hala nola, indarkeriaren erabilera eta horren gaineko kontrola, epailearen lehenengo kalifikaziotik a
rau-haustetzat jo diren jokabideengatik a
txilotzea, poliziaren uniformean polizia-agentea identifikatzen duen zenbakia edo erreferentzia ez eramatea, ustez desegokiak izan diren jardunbideen barruko ikerketak, a
testatuen eta a
dministrazio salaketen edukia, eragin duten gertakariei dagokienez, eta salaketa bat hartzeari uko egin izana.
Kexa horiek berriro ere a
zaleratu dute horrelako egoerak detektatzeko eta berriz gertatzea ekiditeko eta a
genteak ordenamendu juridikoak a
testatu edo salaketa bat egiteko ematen dien a
halmenaz gehiegi baliatzea prebenitu eta kontrolatzeko eman ditugun gomendioetan a
ipatu ditugun prebentzio eta kontrolerako mekanismoak ez direla betetzen a
ri.
Polizia-jardueretan eta jokabideetan berme-sistema bat ezartzeari buruz A
rartekoak emandako urriaren 28ko 7/2011 gomendio orokorrean, honakoak a
zpimarratzen dira:
aukera ematen duten jarduera horren gaineko datuak biltzeko sistemak ezartzea ere halaxe da.
azken baliabidea izan behar du beti, legezko egokitasun, premia eta proportzionaltasun printzipioak zorrotz bete, eta
arrazoizko epaian oinarritu behar da, hierarkiako gainekoek kontrolatu eta egiaztatuta. Jarduera nahikoa dokumentatu behar da eta erabilitako indarraren deskribapen zehatza gaineratu behar du. Neurria poliziaren bulegoetatik kanpo hartzen bada, polizia-agenteek
aginte eta kontrol zentroari jakinarazi beharko dizkiote
arrazoiak.
auzibidean
arau-hauste gisa kalifikatutako gertakarien ondoriozko
atxiloketak saihesteko kontrol mekanismoak ezarri behar dira, baita
atestatuen eta
administrazio
atxiloketen edukia bete-betean errealitatearekin bat etortzen dela bermatzeko ere,
agiriok eragiten dituzten gertakariei dagokienez.
Atxiloketa-zentroei dagokienez, a
dierazi dugu egoitza espezifikoak eduki behar dituztela adingabeentzat, eta a
txiloketaren erregistroko liburu berezia izan behar dutela haientzat.
2011n bisitatutako Ertzaintzaren a
txiloketa-guneetan, egiaztatu da jada a
dingabeentzako berariazko a
txiloketa-liburua badaukatela, baina oraindik ere, halere, a
dingabe horiek zaintzeko berariazko egoitzak falta direla.
Atxiloketarekin lotutako erregistroek eta gainerako dokumentuek fideltasun eta zehaztasun osoz islatu behar dute jarduera nola gauzatu den. A
rreta handiz bete behar dira, eta horien edukian desadostasunak ez egotea ziurtatu behar da. Eskubideen informazioari buruzko a
ktetan jasota geratu behar da pertsona a
txilotuari leporatzen zaizkion gertakizunak zein diren jakinarazi zaiola.
Atxiloketaren hasi-hasieratik a
txilotuei abokatu-laguntza jasotzeko a
ukera eman beharko zaie. Bestalde, a
txilotutakoari informazio ulergarria eman beharko zaio a
txilotuta egotea eragin duten egitate eta a
rrazoi juridikoei buruz.
Gainera, inkomunikazio-araubidean dauden a
txilotuentzako berme-sistema hobetzeko gomendatu ditugun neurriak berretsi beharrean gaude. Neurri horiek, izan ere, bat datoz Europako Kontseiluaren Torturaren Prebentziorako Komitearen a
zken txostenean jasotakoekin. A
tsekabea a
dierazten dugu euskal poliziek proposamen horietatik as
ko ezarri ez dituztelako.