2. Arartekoaren 2/2011 Gomendio orokorra, a
buztuaren 8koa. Beste gizarte prestazio batzuen titularrak diren pertsonei langabeziagatiko subsidioa etetearen ondorioz jazotako egoerei erantzun bat emateko beharra.
I. Aurrekariak
Azken hilabeteetan erakunde honetan hainbat kexa jaso dira gai horren inguruan, hau da, Lan eta Immigrazio Ministerioaren menpe dagoen organismoak, Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak hain zuzen ere, langabeziako subsidioa jasotzeko eskubidea zenbait pertsonari bertan behera utzi izanagatik. Kasu as
kotan, eteteari bidegabe jaso direla ulertzen diren kopuruak itzultzeko errekerimendua eransten zaio. Ebazpena honako hau a
ipatuz a
rrazoitzen da: subsidioaren titularraren errentek laguntza hori jasotzeko eskubidea edukitzeko ezarrita dagoen muga gainditzen dute, lanbide a
rteko gutxieneko soldataren % 75, hilabetean, bi ordainketen zati proportzionala a
lde batera utzita (Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bategineko 215.5 artikulua –aurrerantzean GSLO–).
Mahaigaineratutako kasuetan, eragindakoei zenbatzen zaizkien errenten jatorria da premia egoeran dauden bizikidetasun edo familia unitateei erantzuna emateko EAEko laguntza-prestazio ekonomiko bat edo bi jasotzea. Hain zuzen ere, honako hauek dira: diru-sarrerak bermatzeko errenta, batzuetan etxebizitzarako prestazio osagarriak osatzen duena. Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak laguntza horien zenbateko guztia subsidioaren titularraren errentatzat jotzen du eta oso-osorik ematen dizkio. Hala, uste du pertsona horrek laguntza jasotzeko eskubidea edukitzeko ezarrita dagoen baliabide muga gainditzen duela. Horren ondorioz, etetea eta itzultzeko errekerimendua.
Jarduera hori Estatuko A
dministrazio Orokorreko organo bati dagokio, A
rartekoaren jarduteko eremua gainditzen baitu. Hala ere, erakunde honi iruditzen zaio Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak a
rauaren inguruan egindako interpretazioa injustizia materialeko egoera bat sortzen a
ri dela eta beharrezkoa izango litzatekeela interpretazio hori gehiago bat etortzea prestazio a
utonomiko horien izaerarekin edo egoera horiek barne hartzen dituen a
rauzko egokitzapena egitea.
II. Oinarriak
II.1. Langabeziagatiko subsidioa GSLOn xedatuta dago (203. artikulua eta hurrengoak). Prestazio ekonomiko bat da, laguntza izaera duena, egoera jakin batzuetan dauden langabeentzat; egoera horietako bat familia erantzukizunak edo a
rdurak edukitzea. A
rauan (215.2 artikulua) xedatutakoari jarraiki, honako hauek familia erantzukizuntzat joko dira: "tener a
cargo cónyuge, hijos menores de veintiséis a
ños o mayores incapacitados, o menores a
cogidos, cuando la renta del conjunto de la unidad familiar as
í constituida, incluido el solicitante, dividida por el número de miembros que la componen, no supere el 75 por 100 del salario mínimo interprofesional, excluida la parte proporcional de dos pagas extraordinarias". 2011. urtean muga hori hilero-hilero 481.05 eurokoa da.
II.2. Mahaigaineratutako kasuetan, subsidioaren titularrari harenak bailiran ematen a
ri zaizkio laguntzarako prestazioen diru-sarrerak eta onuradunak familia-bizikidetasuna osatzen duten kideak dira eta ez da a
intzat hartzen unitate hori osatzen duen kide kopurua. Ikuspegi hori a
rauaren interpretazio murriztailea da.
Euskal A
utonomia Erkidegoko Justizia A
uzitegi Nagusiak, 2011ko maiatzaren 4ko epaian, herritar batek mahaigaineratutako errekurtsoa balioesten du, kontuan hartuta, herritar horri Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak esleituta zuen subsidioa jasotzeko eskubidea eten ziola kotizazio gabeko bi prestazio ekonomikoren zenbatekoa oso-osorik egotzi ziotelako, horietako bat diru-sarrerak bermatzeko errenta. A
uzitegiak gogora ekartzen du diru-sarrerak bermatzeko errentaren titularraren betebeharra dela familia-bizikidetasun osoaren premiei erantzuna ematea. Hortaz, ez zaio banakako errenta gisa bakarrik eman. Hala, a
rrazoia herritarrari ematen dio.
Auzitegi Nagusiak (2009ko urriaren 28ko epaian) langabeziagatiko subsidioari "prestacional con componente as
istencial" izaera ematen dio. Horren harira, hauxe dio "carencia de rentas" baldintzaren interpretazioari buruz: "debe dar satisfacción a
l principio de "suficiencia" que impera en materia de protección de desempleo y que comporta un nivel de ingresos que permita una vida a
decuada y digna". Disponibilitatearen irizpidea (benetakoa eta ez teorikoa) defendatzen du subsidioa eskuratzeko bidea ematen duen diru-sarrerarik eza xedatzeko kalkuluaren oinarri gisa.
II.3. Eragindakoek jasotzen dituzten prestazio a
utonomikoak diru-sarrerak bermatzeko errenta eta etxebizitzarako prestazio osagarria dira eta biak diru-sarrerak bermatzeko errentari eta gizarteratzeari buruzko a
benduaren 23ko 18/2008 Legean xedatzen dira. Diru-sarrerak bermatzeko errentaren xedea da familia-unitatea osatzen duten kideen oinarrizko premiei erantzuna ematea eta prestazioaren zenbatekoa kideen a
raberakoa da. Etxebizitzarako prestazio osagarriaren helburua da etxebizitzaren a
lokairuaren gastuak edo bizikidetasun-unitatearen ohiko etxearen gastuak ordaintzea. Hortaz, ez dira prestazio pertsonalak edo titularraren berezko prestazioak; bai, ordea, familia prestazioak, titularra nor den a
lde batera utzita. Izan ere, familia berean subsidioaren titularra eta laguntza a
utonomikoaren titularra desberdinak direnean, ez da jazotzen a
ipatu ondorioa.
II.4. Auzitegi Gorenak xedea duten bi prestazioren izaera a
ztertu du (ikasteko beka bat eta ohiko etxebizitza erosteko diru-laguntza bat) eta xedatu du ez direla subsidioa jasotzen duen langilearen errentatzat jo behar. Hurrenez hurren 2010eko a
zaroaren 16ko eta 2002ko a
pirilaren 19ko epaiak dira eta, gure ustez, epaien oinarriak etxebizitzarako prestazio osagarriari eta diru-sarrerak bermatzeko errentari a
plikatu a
hal zaizkie. Halaber, esan behar da a
zken prestazio horren izaerak seme-alaba baten a
rdura gain hartzeko prestazioarenarekin a
ntz handia duela (subsidioari dagokionez, diru-sarrerak zenbatzetik kanpo dago). Izan ere, bien xedea iraupenari erantzuna ematea da, kasu batean, seme-alabarenari eta, bestean, familiarenari.
II.5. Konstituzio A
uzitegiak a
benduaren 11ko 239/2002 epaian a
dierazi zuen a
utonomia erkidegoek haien laguntzak ezar ditzaketela, estatuakok osatuko dituztenak, haien eskumenaren eta finantza-autonomiaren a
rabera, betiere funts propioekin eta estatukoak tartean sartu gabe egiten badute. Horri jarraiki, Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak ez lituzke zenbatu behar hizpide ditugun euskal laguntzak subsidioaren ondorioetarako.
II.6. Langabeziagatiko subsidioaren eteteak Euskal A
utonomia Erkidegoari modu negatiboan eragiten dio, eragindako pertsonei a
rreta emateko finantza a
halegin handia egin behar baitu. A
lde batetik, diru-sarrerak bermatzeko errentaren zenbatekoa igo eta Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak ordaintzeari utzitako zenbatekoak ordeztu. Bestetik, subsidioa eteteak erretiratzeko Gizarte Segurantzari egindako kotizazioak etetea dakar eta horrek erretiroko etorkizuneko pentsioaren zenbatekoa murriztu dezake eta a
gian EAEk osatu beharko du diru-sarrerak bermatzeko errentaren bitartez.
II.7. Gizarte zerbitzuek, herritarrei informazioa eman eta orientatzeko duten betebeharra a
intzat hartuta, gai honek eragiten dien herritarrei lagundu a
hal zien, gure ordenamendu juridikoak a
itortzen dituen eskubideak behar bezala defendatuz.
III. Ondorioa
EAEk, gizarte a
rretaren a
rloan duen eskumen esklusiboa oinarritzat hartuta, zenbait kasutan, langabeziako subsidioa jasotzeko eskubidea duten pertsonen laguntza osatzen du beste gizarte prestazio a
utonomikoen bidez, hala nola, diru-sarrerak bermatzeko errenta eta, hala badagokio, etxebizitzarako prestazio osagarria. Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak prestazio horien zenbatekoa subsidioaren titularrari bakarrik egozten dizkio errenta edo haren diru-sarrera gisa, kontuan hartu gabe prestazio a
utonomiko horien onuradunak familiak direla. Interpretazio hori oso kaltegarria da pertsona horien eskubideentzat, hortaz, erakunde honek gomendio hauek egiten ditu:
IV. Gomendioak
1. Eusko Jaurlaritzak Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoaren a
urrean langabeziagatiko subsidioa jasotzeko diru-sarrerarik ezaren baldintza zehazteko gizarte prestazio a
utonomikoak (diru-sarrerak bermatzeko errenta eta etxebizitzarako prestazio osagarria) zenbatzen dituen Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren interpretazioa a
ldatzeko gestioak a
biarazi beharko lituzke.
2. Estatuko A
dministrazio Orokorrak haren egungo interpretazioari eusten badio, Eusko Legebiltzarrak Gorte Nagusien a
urrean a
urkez dezala subsidioa eskuratzearen gaineko legeak estatu a
utonomikoaren oinarrietara eta Konstituzio A
uzitegiaren irizpideetara egokituko dituen lege-proposamena, gizarte laguntza Gizarte Segurantzari bakarrik lotuta ez egotearen ildotik.
3. Interpretazio irizpide hori dagoen bitartean eta gizarte zerbitzuek herritarrei informazioa eta a
holkularitza emateko duten egitekoa kontuan hartuta, zerbitzu horiek lan horiek egin ditzaten eragindakoei a
dministrazio-bidean haien defentsa bideratuz eta laguntza emanez.