15. Hirigintza eta lurralde antolamendua
I. Arloa kopurutan
Hirigintza eta lurralde antolamenduaren arloan, Arartekoak diziplina horren inguruan egindako esku-hartzeak biltzen dira; horren ba
rruan sartzen dira hiri antolamendua, lurzorua urbanizazioaren bidez eta ondoko eraikuntzaren bidez hirigintza aldetik eraldatzeko prozesua eta hirigintzako legeriaren ba
besa.
Hirigintza eta lurralde antolamenduaren arloan jasotako erreklamazioak 95 izan dira guztira, hau da, tramitatu diren erreklamazio guztien %5,11. Eragindako administrazioen arabera, kexak modu honetan ba
natzen dira:
– Tokiko administrazioa 83
– Foru administrazioa 4
– Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 2
Azpi-arloak, berriz, honakoak izan dira:
– Hirigintzako diziplina eta aurria 53
– Administrazioaren funtzionamendua eta administrazio prozedura 20
– Hirigintza arloko informazioa jaso ahal izatea 10
– Hirigintzako kudeaketa 5
– Irisgarritasuna 3
– Hirigintzako antolamendua 2
– Beste alderdi ba
tzuk 2
Arlo honetako erreklamazioen izapidetze-egoerari buruz (2011n nahiz aurreko urteetan hasitakoak):
GUZTIRA | Izapidetzen | Amaituta | Jarduera okerra | Jarduera okerrik ez | Herritarrei aholkuak eta informazioa ematea | Gerora ez dira onartu |
128 | 40 | 83 | 51 | 17 | 15 | 5 |
Ekitaldi honetan eremu horretako erreklamazio kopuruaren hazkuntza jakinarazi behar dugu. Kontsulta eta erreklamazioen hazkuntza, neurri ba
tean, hirigintza kudeaketatik sortutako arazoen (hirigintza gastuen ordainketa, ostatua emateko burutzapena) ondorio da ba
ita administrazio espedienteetan dauden agirietara heltzeko zailtasunen ondorio ere. Bestalde, higiezin eta finantza merkatuaren uneko egoeratik sortutako hirigintza antolamenduan eraginda duten erreklamazioen kopurua egonkor mantentzen da.
Hazkuntza egon arren, kexa gehienak arrazoizko epealdi ba
ten ba
rruan izapidetu dira. Kasu zehatzak aipatu behar dira, hainbat administrazioren lankidetza ez izatean erreklamazioei erantzuna ematean atzerapen handia egon ba
ita. Hori da Getxoko Udalaren eta Lapuebla de Labarcako Udalaren kasua, eskatutako informazioaren bidaltzea 16 hilabete ba
ino gehiago atzeratu ba
ita eta horrekin Legebiltzarraren ordezkari gisa esleitutako lana eraginkortasunez egitea eragozten da.
Erakunde honen esku-hartzeak herritarrek aurkeztutako arazoak ebaztean izan duen eraginkortasun maila azpimarratu behar dugu. Arlo horretan 2011n zehar 13 ebazpen bideratu dira administrazio jarduera desegokiren ba
t egoteagatik izapidean onartu diren kexei dagokienez. Espediente horien artean Erandioko auzo ba
ten birsorkuntzari buruz onartutako proposamena azpimarratzen dugu, pertsona ba
ti 105.326 € itzuli izana hirigintza gastuen kontura egindako hirigintza gastuengatik edo 5.000 euroko hirigintza zigor ba
ten ezeztapena. Aipatzekoa da 21 kexa ebatzi direla berezko ebazpenik eskatu behar izan gabe. Kexa horien artean hainbat kudeaketa gaineratu ditzakegu: lizentziarik gabeko jarduerak salatuz egindako eskaerei administrazioek erantzuna eman diezaieten burututakoak, bulego publikoetan dauden agirietara heltzeko burututakoak edo hirigintza gastuengatik zor diren kopuruak itzultzeko bideratutakoak. Ebatzitako kexa multzo ba
t gaineratu dugu nabarmendutako kexen atalean.
II. Lege-berrikuntzak
Ekonomia iraunkorrari buruzko martxoaren 4ko 2/2011 Legeak, hainbat neurri gaineratu ditu hiriko birgaikuntza eta berrikuntza errazteko.
Alor horretako berrikuntza nagusia, hipoteka zor dutenen aldeko neurriak hartzen dituen, gastu publikoa kontrolatzen duen eta administrazio bidea errazteko eta birgaitzeko eta enpresa-jarduera sustatzeko toki-erakundeek enpresekin eta autonomoekin egindako zorrak kitatzeko bidea ematen duen uztailaren 1eko 8/2011 Errege Lege Dekretuan aurkitzen dugu.. Alde ba
tetik, eraikinen ikuskapen teknikoaren beharra gaineratzen du, Euskal Autonomia Erkidegoko Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legean xedatutakoaren arabera. Era berean, arau horrek isiltasun negatiboa ezartzen du lehen atalean gaineratzen dituen hirigintzako lizentzien emakiden prozeduretarako.
Eraikigarritasun iraunkorrari dagokionez, eraiki berrien eraginkortasun energetikoaren ziurtagiria arautzen duen azaroaren 22ko 240/2011 Dekretua biltzen dugu.
Hala eta guztiz ere, Lurzoru eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legearen garapenerako araudia onartzeke dago. Arau horretan, legea garatzeko araudiak 2007. urtean onesteko manua ezarri zen –behin eta berriz ez da bete–.
Bestalde, lurralde antolamendurako bi tresna onartu dira, hain zuzen ere, Durangoko Eremu Funtzionalaren Lurralde Plan Partziala eta Balmaseda-Zallako (Enkarterriak) Eremu Funtzionalaren Lurralde Plan Partziala.
Araudia Desgaitasuna duten Pertsonei buruzko Eskubideen Nazioarteko Konbentziora egokitzeko abuztuaren 1eko 26/2011 Legea aipatu behar dugu, arau horrek Jabetza Horizontaleko uztailaren 21eko 49/1960 Legean xedatutako higiezinen irisgarritasuneko hainbat lanen ba
imenerako erregimena aldatzen duen heinean.
III. Jarduera-plana
Jarduketa plan honetan jasotako proposamenak lotura zuzena du ingurumen arloko planean sartutakoekin, bereziki ingurumenaren eremuan jarduten diren elkarteekin ba
tera aurreikusitako jarduketei dagokienez.
Bilerak elkarteekin
Hirigintza jardueren eragina pairatu duten hainbat herritar taldeekin bilerak egin dira. Horrela ba
da, Irungo eskola ba
tean bide ba
t eraikitzeagatik kaltetutako pertsona talde ba
tekin izandako bilera edo Erandion hirigintza hitzarmen ba
ten ondorioak pairatutako talde ba
tekin izandakoa aipatuko ditugu. Era berean, Arartekoak Abanto-Zierbenako Santa Juliana auzoan bisita ba
t egin zuen auzoko egoera ezagutzeko.
Bilerak administrazioekin eta zerbitzuekin
Abantoko Santa Juliana auzoaren birsorkuntza prozesuari dagokionez, Arartekoa 2011ko urrian Abanto eta Zierbenako Udaleko hirigintza zinegotziarekin elkartu zen jarraitutako aurrerapausoak jorratzeko.
2011ko urtarrilean Erandioko Udaleko Hirigintza Arloko arduradunarekin bilera ba
t egin zen gizarte etxebizitza ba
tzuk eraikitzeko lanak atzeratu egin zirela-eta izapidetu genuen kexa ba
ti buruz hitz egiteko. Hain zuzen ere, gizarte etxebizitza horien bidez, berriro bizilekua eman asmo zaie hirigintzako jarduketa ba
tek eragindako hainbat bizilaguni.
Ofiziozko jarduerak
Ofiziozko kexa-espediente ba
t hasi dugu Gipuzkoako Foru Aldundiak nekazaritza eta abeltzaintzako ustiaketei loturiko egoitzarako ez diren eraikuntzetarako aldez aurretiko txosten ba
t eskatu izana ba
loratzeko lurzoru urbanizaezineko ba
imen eta lizentzia kontuetan jarduketak koordinatzen dituen azaroaren 24ko 82/1998 Foru Dekretuaren arabera.
Parte hartzeko foroetan, eskubideak bultzatzeko eta sustatzeko egintzetan parte hartzea
EHUk antolatutako Ekiten Thinking ideien laborategian parte hartzea. Laborategia etxebizitza plan berrietan, etxebizitza hutsetan eta gehiegizko okupazioan dagoen parke higiezinaren tratamenduari buruzkoa da.
IV. Kexarik aipagarrienak
– Etxebizitza duinaz, egokiaz eta irisgarriaz gozatzeko eskubidea
Etxebizitza ba
t izateko eskubidearen edukiak –Konstituzioko 47. artikuluan dago jasota– eragin berezia du hirigintzaren esparruan. Eraikin berriak egitea xede duten etxebizitza politiken osagarri gisa, auzune eta ingurune degradatuenak gizarte eta hiri aldetik biziberritzeak funtsezkoa izan behar du esku-hartze publikoan, artikulu horretan erantsitako hirigintza eskubidea zaintzeko. Hirigintzako legedian etxebizitza duin, egoki eta eskuragarri ba
t, igorpen kutsatzailerik gabea eta ingurumen eta paisaia aldetik egokia den leku ba
tean kokaturikoa lortu ahal izatea planteatzen da.
Arartekoak izapidetu duen erreklamazio ba
tean Erandioko pertsona talde ba
tek euren bizimoduaren osasungarritasun eta segurtasun ba
ldintza eskasak helarazten zizkiguten. Kexa izapidetzeko hainbat jarduera egin ondoren, 2011ko apirilaren 1eko Arartekoaren Ebazpena eman genuen. Horren bidez, Erandioko Udalari gomendatu genion Altzagako auzoaren hiri birsorkuntzarako ahaleginekin jarrai zezala lehentasunez.
Erantzun gisa udalaren ofizio ba
t jaso dugu eta bertan azaltzen digutenez, ostatu ematea posible egingo duten etxebizitza libre zein ba
bestuentzat aurreikusitako etxebizitza blokeak eraikitzeko lanekin hasiko dira.
Hirigintza aldetik biziberritzeko edozein prozesuk eduki behar du erreferentzia gisa legezko pertsona okupatzaileek berriro bizilekua emateko duten eskubidea Euskal Autonomia Erkidegoko Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legearekin ba
t etorriz.
Herritarrak kezkatzen dituen eta maiz erreklamazioak jartzeko zio den hirigintzako inguruabar ba
t da haien jabetzako etxebizitza antolamendutik kanpo egotea. Egoera hori Erandioko familia ba
tek azaldu zigun, Bizkaiko errepideen lurralde plan sektorialaren ba
rnean zegoen bide ba
t eraikitzeko xedapenen eragina pairatu zuen higiezin ba
ten jabea izanik. Bizkaiko Foru Aldundiko Herri Lan Sailari informazioa eskatu genion bidea burutzeko, lurra lortzeko eta etxebizitzako legezko okupatzaileei ostatu emateko eskubiderako bere xedapenak argitzeko. Foru erakunde horrek jakinarazi zigun zubiaren foru proiektuak ez duela higiezinean eraginik edukiko eta, edukitzekotan, eragilea udal plangintzan etorkizunerako ezarritako zubiarekin lotura izango litzateke. Txosten horren arabera, ondorioztatu daiteke Erandioko Udala izango dela kontu horri dagokionez erabakiak hartu beharko dituena. Informazio hori ikusita, erakunde horrek egokitzat jo zuen bi erakundeek bidera lotzeko xedapenak, lan hori burutzeko administrazio arduraduna zein zen eta aipatutako higiezinean eragina izatea aurreikusten den argi zezaten.
– Zuzkidura publikoak eta ekipamendu kolektiboak erabiltzeko eskubidea
Eskubide honen edukiaren bidez, herritarrak ekipamendu kolektiboetara eta zuzkidura publikoetara fisikoki iritsi ahal izatea bermatu nahi da, izan daitezkeen arkitektura-oztopoak kenduta. Ekipamendu edo zuzkiduraren kontzeptu horren ba
rruan, kontuan hartu behar ditugu herritarrei zerbitzuak emateko beharrezkoak diren azpiegiturak (hirigintzakoak, garraioak, hezitzaileak, sozialak, kulturalak eta abar).
Kasu honetan Ba
rakaldoko merkataritzagune ba
tean dagoen haurtzaindegi ba
tera heltzeko zailtasunak helarazten dizkigun pertsona ba
ten erreklamazioa izapidetu dugu. Erreklamazioan azaltzen duenez haur-kotxeak sartzeko arrapala ba
karra hondatuta dago eta ezin da haurtzaindegira heldu haurtxoei arrisku egoera eraginez. Ba
rakaldoko Udalak zigilatzea erabaki du jardueraren titularrak konpontzen duen arte ba
ina, lau hilabete igarota, egoerak ez zuen hobera egin. Arartekoak Ba
rakaldoko Udalari helarazi dio erreklamazio hori. Gure eskaerari erantzunez, Hirigintza eta Udal Zerbitzuetako Eremuak ikuskapen bisita ba
t egin zuela jakinarazi zigun eta instalazioak konpondu zituztela egiaztatu ahal izan zuenez, arrapala mekanikoen zigilatua kentzeko agindua eman zuen.
Beste pertsona ba
tek bere etxebizitza eta hiriko ingurua behar bezala erabiltzeko zailtasunak azaltzen dizkigu bere eraikinean dauden oztopoen aurrean. Horretarako Ekonomia Jasangarriari buruzko martxoaren 4ko 2/2011 Legearen 111. artikulua aplikatzeko aukerari buruzko kontsulta egiten digu oztopo arkitektonikoak kentzeko adostasun nahikorik ez dagoen jabekideen komunitateetan eta igogailu ba
t ezartzeko. Zentzu horretan bere udalera zuzendu da aplikazioa sustatu dezan. Xedapen horrek aukera eskaintzen du udalek higiezinen jabeei eskatzeko hobekuntza lanak egin ditzaten irisgarritasun araudia betetzen dela bermatzeko. Kontu hori jada Euskal Autonomia Erkidegoko hirigintzako legerian agertzen da Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legearen 203.2. artikuluan. Nolanahi ere, eskaera hori gauzatu ahal izateko estatuko legegintzak beharrezkotzat jotzen du birgaitze plan ba
t onartzea herri horretan eta lanek legezko beharraren gehienezko zenbatekoa gainditu ez dezaten. Elementu komunen erabilera egokirako edo kanpoaldearekiko lotura errazten duten gailu mekaniko eta elektronikoen instalaziorako irisgarritasun lanen kasuan, Jabetza Horizontalaren Legeak zenbateko hori gastu komunen hamabi hilabeteko arrunt ba
ino gehiago ezin dela izan erabaki du. Bestalde, Euskal Autonomia Erkidegoan, birgaitze integratuko eremuak Eusko Legebiltzarrak onartzen ditu, udalek hala eskatuta, ondare urbanizatu eta eraikia birgaitzeko jarduketa ba
bestuei buruzko abenduaren 30eko 317/2002 Dekretuaren arabera. Eraikinen hobekuntzarako ba
liagarri izan zitekeen beste mekanismo ba
t zera litzateke: berrogeita hamar urte ba
ino gehiago dituzten eraikinen jabeei aldizkako ikuskapena eskatzea. Kasu horretan ikuskapena eraikinaren kontserbazio maila zehaztera bideratuta dago. Eusko Jaurlaritzaren eraikinak birgaitzeko eta hiriak birsortzeko 2010-2013 plan estrategikoak legezko xedapen ba
t gaineratzeko beharra dauka zaintza behar horien edukiaren estaldura juridikoa bermatzeko. Bertan, irisgarritasuna hobetzeko beharrezkoak diren lanak gaineratu beharko lirateke. Gure erantzunean erreklamatzaileari azaltzen diogu Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailari eraikinen zaintza beharren araudiaren garapena eta etxebizitzen ikuskapen teknikoa azal diezazkion. Era berean, bere udalera jo dezake bere eraikina birgaitzeko eremuen bornean gaineratzeko aukera iker dezan. Zentzu horretan aipatu behar dugu erakunde honek ofiziozko jarduera ba
t hasi zuela 2010ean. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak jakinarazi digu egoitza eraikinen ikuskapen teknikoaren prozedura arautzen duen dekretuaren zirriborro ba
t egin duela, egun oraindik onartu ez dena.
– Hirigintzako antolamenduari eta aplikatzekoak diren hirigintzako araubideari eta ba
ldintzei buruzko informazioa lortzeko eskubidea
Hirigintzako informazioa eskuratzeko eskubide honen ba
rruan, adierazi behar dugu oraindik ere hainbat partikularrek eta elkartek jakinarazten digutela zailtasunak izaten dituztela udalei hirigintzako antolamenduaren inguruan eskatutako informazioa eskuratzeko.
Horrela ba
da Karrantzako Haraneko Udalak erantzuna eman ez izanagatik kexa ba
t aurkeztu zuen pertsona ba
ten kasua aipatzen dugu. Horren erantzunez 2011ko martxoaren 31ko Arartekoaren ebazpena eman genuen. Horren bidez Karrantzako Haraneko Udalari gomendatzen genion epean erantzun zezan egindako hirigintza eskaerari.
Ebazpen hori ez zuten onartu. Beste kasu ba
tzuetan eskaeraren erantzuna administrazioak egin du erakunde honek egindako eskaeraren erantzuna eskatu ondoren.
Beste ebazpen ba
tean, 2011ko uztailaren 21eko Arartekoaren ebazpenean, Debako Udalari gogorarazten genion industria sektore ba
ten garapenean udal esku-hartzea bideratzeko egindako eskaerari berariazko erantzuna emateko beharra duela. Ebazpen horren bidez kexa-espediente ba
t amaitu zen Debako Udalak izapidetutako hirigintza espediente ba
ten informazioa eskuratzeko zailtasunen aurrean.
Azkenik, 2011ko azaroaren 17ko Arartekoaren ebazpena zuzendu dizugu. Horren bidez, Bilboko Udalari gomendatzen zaio ikastetxe ba
teko obrak legeztatzeko espedientea ikusteko aukera eman dezan. Udal horrek interes zuzena bermatzeko beharra eskatzen zuen hirigintza lizentzia ba
ti buruzko agiriak eskuratu ahal izateko. Arartekoaren ustez, Euskal Autonomia Erkidegoko Lurzoru eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legearen 8. artikulutik sortutako ekintza publikoak dakar hura eskatzen duen edozein pertsona interesduntzat jotzen dela ekintza publikoa burutzeari dagokionez. Ekintza hori aukera berdintasunean burutzeko, hirigintzako espediente guztiak (irekita zein artxibatuta daudenak) ikusteko eta kopia eskuratzeko eskubidea daukate, hirigintzako ba
imenen izapidetzea ba
rne, betiere, administrazio prozeduraren gaineko legeriarekin ba
t eginez.
– Hirigintzako antolamenduko eta planen ingurumen ebaluazioko prozeduretan modu eraginkorrean parte hartzeko eskubidea
Hirigintzako prozeduretan modu eraginkorrean parte hartzeko eskubidea da, informaziorako eskubidearekin ba
tera, lurzorua antolatzeko eta erabiltzeko proposamen jakin ba
tzuen aurka dauden herritar taldeek erakunde honi aurkeztutako kexa sarrienetako ba
t.
Arazo horren inguruan hainbat erreklamazio bideratu ditugu. Bertan interesdunek Gordexola edo Labastida bezalako udalerrietako hirigintza antolamendu planak izapidetu bitartean jarraitzen den parte-hartze programa zalantzan jartzen dute. Kasu horietan udalaren erantzuna saiatzen da justifikatzen interesdunek hirigintzako legegintzaren xedapenen arabera parte hartu ahal izan dutela, ba
loratu eta erantzun diren proposamenak eta alegazioak aurkeztuz.
Kontu horren inguruan eskubide horri buruzko gomendio orokor ba
t egin dugu, eta ebazpen horretan erabaki publikoak hartzeko prozesuetan kalitatezko herritarren parte-hartzea kontuan hartu beharreko modua aztertzen dugu.
Atal honetan herritarren parte-hartzeari buruzko beste kontu ba
t gaineratuko dugu hirigintza planen ingurumeneko ebaluazio estrategikoaren bidez. Arartekoak Errigoitiko auzo elkarte ba
tek eskatutako jarduera ba
t amaitu du, 2011ko uztailaren 21eko Arartekoaren ebazpenarekin. Horren bidez, gure esku-hartzea amaitzen da Errigoitiko Malluki poligonoko industria lurraren garapenerako jarraitutako administrazio jardueren inguruan. Ebazpen horretan Errigoitin (Bizkaia) onartutako plan partzial ba
ten ingurumen ebaluazio ba
ten beharra proposatzen dugu.
– Ekintza publikoa ba
liatzeko eskubidea, lurralde, hirigintza eta ingurumen antolamenduko zehaztapenak errespetarazteko
Atal honetan jaso dira herritarrek burutu duten jardun publikoa: hirigintzako legezkotasuna aplikatzea salatu dute administrazio publikoen aurrean.
Kexetan adierazten da zenbait kasutan berandu izapidetzen direla pertsonak hauek aurkeztutako salaketak, eta horien bidez eskatu dute erabil dadila hirigintza ikuskapena egiteko ahal publikoa, ikusita partikular ba
tzuek ba
imenik gabe egin dituztela zenbait obra edo erabilera.
Ekitaldi honetan Arartekoak bideratutako jardueren artean interesdunek egindako salaketei erantzuna ematean administrazio jarduera okerra burutzeagatik emandako hainbat ebazpen gaineratu behar ditugu. Erakunde honek azpimarratzen du administrazio horrek behar bezala izapidetu behar dituela herritarrek aurkezten dituzten idazki guztiak, arin, biziki eta eraginkortasunez, espedientea behin betiko ebatzi edo amaitu arte. Espainiako Konstituzioak berak –103.1. eta 105. artikuluetan– aipatzen du prozedurazko izapide ba
tzuk daudela eta herritarrei benetako erantzuna eman behar zaiela. Alderdi horiek Europar Ba
tasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 41. artikuluak herritarrei ematen dien administrazio egokirako eskubidea osatzen dute (gutun hori Europarako Konstituzioa ezartzen duen Itunak ba
rneratu zuen).
Halaxe gertatu da 2011ko azaroaren 24ko Arartekoaren ebazpenean. Horren bidez Lapuebla de Labarcako hirigintza legezkotasuna urratzeagatiko salaketa ba
ti erantzuna ez emateagatik aurkeztutako kexa-espedientea amaitzen da.
2011ko otsailaren 28ko Arartekoaren ebazpenean ere aurkezten da. Horren bidez Amorebieta-Etxanoko Udalari gomendatzen zaio hirigintzako legezkotasunaren aurkako lurzati ba
ten bas
o erabileragatik egindako salaketa izapidetu dezan.
Zentzu horretan ere 2011ko maiatzaren 13ko Arartekoaren ebazpena aipa dezakegu. Horren bidez Abaltzisketako Udalari gomendatzen zaio lizentziarik gabeko obra ba
tzuen legalizazio-espedientearekin jarrai dezala. Azken bi gomendio horiek ez ziren onartu.
Aparteko aipamena merezi du 2011ko maiatzaren 3ko Arartekoaren ebazpenak. Horren bidez lurzoru urbanizaezinean obra ba
tzuk legalizatzen dituen Donostiako Udalak emandako lizentzia ba
ten aurka aurkeztutako kexa-espedientea amaitzen da. Gure ebazpenean Donostiako Udalari azaltzen genion lurzoru mota horretan egin beharreko obrak berariaz ba
imendu behar direla eta ez direla alboko hiri-lurzoruko beste lurzati ba
ten ba
rnean ba
imendutako beste eraikitze obretara lotuta geratu behar. Obren sustatzaileak dauden eraikuntzetan obrak eta erabilerak ba
imentzeko eskatuz gero, nahitaezko ba
ldintza da aurretik eraikuntza egon ba
zegoela eta eraikuntza hori hirigintzako legezkotasunari jarraiki eraiki izana egiaztatzea eta haren xedea plangintzako ezarpenekin ba
t etorriko dela justifikatzea. Azken kasu horretan, obrak eta erabilerak antolamendutik at egongo lirateke. Hortaz, udalak dauden eraikuntzen finkatzea, modernizazioa, bolumena handitzea eta hobetzea ez dakarten obrak ba
karrik ba
imendu ahalko lituzke.
– Jabetzak dakartzan eskubideak eta betebeharrak
Atal honetan, administrazio publikoek hirigintzako legedian oinarrituta jabetza eskubidearen erabilera mugatzeko egiten dituzten jarduketak biltzen dira.
Hirigintza eraldaketa prozesuan dagoen lurzoruaren jabeen betebeharretako ba
t orube izaera lortzeko beharrezkoak diren hirigintza gastuei aurre egitea da. Egoera horretan enpresa ba
tek erreklamazio ba
t aurkezten du Laudioko Udalari zegozkion ba
ina sustatzaile horrek burutu zituen hirigintza gastuengatik. Arartekoak 2011ko otsailaren 28ko Arartekoaren ebazpena bidali zion. Horren bidez, Laudioko Udalari gomendatzen zaio berariaz erantzuteko sustatzaile ba
ten erreklamazio ba
ti, urbanizazio obra ba
tzuengatik zorretan zeuden diru-zenbateko ba
tzuen ingurukoa. Udalak, gure ebazpena onartuta, zor zituen kopuruak ordaintzeko onespena azaltzen zuen proposamena bidali zigun.
Beste kasu ba
tean hirigintza beharren inguruko desadostasunek Orendaingo Udala bultzatu zuten lehen erabilerako lizentzia izapidetzen ari zen udalerriko higiezin ba
tean bizi zen familia ba
t ez erroldatzera. Arartekoaren ebazpena, 2011ko apirilaren 6koa. Horren bidez Orendaingo Udalari gomendatzen zaio udalerrian bizi den familia ba
ti herritarren udal erroldan jaso ditzan. Orendaingo Udalak bi kontuak lotzen ditu eta adierazi du, hirigintzako eginbeharrak bete direla justifikatu arte erroldan izena ematea ez dela egokia. Hala eta guztiz ere, erakunde honek uste du jatorri desberdina daukaten bi administrazio espedienteren aurrean gaudela eta modu independentean aztertu behar direla. Hori dela-eta udalari gomendatu genion familiako kideen izena emateko eskaerari berariaz erantzun diezaion eta eskaera egin zuten datatik aurrera inskribatu zitzan. Modu berean, udalak alegazioei erantzun beharko lieke. Alegazioak euren etxebizitza lehenengoz okupatzeko lizentzia eskuratzeko dokumentazio osagarria eskatzeari buruzkoak dira.
Aiako herritar ba
tek aurkeztutako kexa aipa dezakegu. Bertan udal horrek jarraitutako jarduerak azaltzen ditu estalgune ba
t eraikitzeko lizentziari gabeko obren inguruan. Arartekoaren ebazpena, 2011ko otsailaren 21ekoa. Horren bidez, Aiako Udalak burututako hirigintza-diziplinari buruzko jardueren inguruan aurkeztutako kexa-espedientea amaitzen da. Jarduera horiek estalgune desmuntagarri ba
ten eraikuntza zela-eta hasi ziren. Aiako Udalak diziplinako espediente ba
t hasi zuen obrek lizentziarik ez zutela uste izan ba
itzuen. Izapidetu bitartean obrak legalizatu ezin zirela ondorioztatu zuen. Txostenaren arabera, estalgunea udalaren ba
imenik gabe eta lursail pribatu ba
tera sartzeko ibilgailuentzako bide ba
tean eraiki zen. Arkitekto teknikoak udalari bidalitako txostenak zioenez, bide horretan ezin da eraikinik egin. Dena den, aipatzen zuen bi jabetzen artean akordioaren ba
t egonez gero, trazaduran aldaketak egitea posible izango litzatekeela. Bidalitako informazioa ikusita udalari legezkotasuna betetzen dela bermatzeko betebeharra daukala azaltzen diogu. Horretarako, modu objektiboan eta proportzionalean, ikuskapenari eta hirigintzako legezkotasuna berrazartzeari buruzko antolamendu juridikoan xedatutako botereak erabili behar ditu. Hala ere, estalgunea instalatzeko ba
imenaren ondorengo gaitzespenari dagokionez, udalak eman duen arrazoia, hau da, estalgunea aurretik aldatutako bide pribatu ba
tean kokatuta dagoela, Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legeak 211.2. artikuluan ezarritako zehaztapenen kontrakoa zela uste dugu. Hori dela-eta, gure ustez, Aiako Udalak, bere gogoeta propioetan oinarrituta, hau da, obrak sustatzailearen bas
erriko lurretan daudela kontuan hartuta, egindako bidearen aldaketa eta estalgunearen instalazioa ba
imendu beharko luke. Ebazpen horri erantzunez, udalak erantzun honi erantzun dio espedienteak oinarri zuen bidalitako udal informazioan berariazko aipamenik egin ez ba
zen ere, estalgunearen bidea bide publikoa dela esanez.
Lizentziaren eskaerak izapidetzeari buruz 2011ko otsailaren 28ko Arartekoaren ebazpena aipatu behar dugu. Horren bidez Erandioko Udalari gomendatzen zaio berariaz erantzun diezaien hirigintzako bi lizentzia eskaerei. Ebazpen horri erantzunez Erandioko Udalak espediente horren ebazpena helarazten digu burututako lanak legeztatu ezingo liratekeela adieraziz eta berariaz ukatzen du eskatutako obren lizentzia.
Hirigintza diziplinaren ondoriozko beste kontu ba
t hirigintzako arau-hausteen eta zehapenen araubidea da. Atal honetan Bermeoko Udalak hirutan partikular ba
t zigortu dueneko kasua aipatu behar dugu. Ganbara ba
tean egindako obrengatik gertatu da, hasieran ez ba
itzuen zegokion lizentziarik. Erakunde honek udalari gomendatu zion ondoriorik gabe utz zezala ezarritako 5001 euroko zigorra, izan ere, arau-haustea, garrantzi txikia izanagatik, arintzat jo behar zela uste genuen eta zigorra zuzendu behar zelakoan geunden. Udalak, zigortzeko hirugarren espedientea hasi ondoren, jarduera zuzendu zuen eta ezarritako zigorra ondoriorik gabe utzi zuen.
Bestalde, Arrasateko Udalak ere Arartekoko proposamena onartu zuen partikular ba
ti ezarritako zigorra ondoriorik gabe uzteko lokal ba
ten errotulazioa aldatu izanagatik. Erreklamazioak zigortzeko ebazpena zuen hizpide bertan zegoen errotuluaren gainean eranskailu ba
t jartzeak 500 euroko zigorra duela adieraziz. Espediente horretan jazotzen ziren gertakariak ikusita, udalari proposatu genion 2/2006 Legearen 232. artikuluak bere lehen atalean gaineratzen duen erantzukizun salbuespena ba
lora zezan. Arau horrek ardura guztitik salbuestea ahalbidetzen du, betiere, arau-hauste arinaren arduradunak obrak legeztatzeko eskaera egiten ba
du "hori guztia zigortzeko eta legezkotasuna ba
besteko jarduerei hasiera eman ba
ino lehen".
V. Ondorioak
batean, hirigintza kudeaketatik sortutako arazoen (hirigintza gastuen ordainketa, ostatua emateko burutzapena) ondorio da
baita administrazio espedienteetan dauden agirietara heltzeko zailtasunen ondorio ere.
baten
barruan izapidetu dira. Era berean, erakunde honen esku-hartzeak herritarrek aurkeztutako arazoak ebaztean izan duen eraginkortasun maila azpimarratu behar dugu. Kexa horien artean hainbat kudeaketa gaineratu ditzakegu: lizentziarik gabeko jarduerak salatuz egindako eskaerei administrazioek erantzuna eman diezaieten burututakoak, bulego publikoetan dauden agirietara heltzeko burututakoak edo hirigintza gastuengatik zor diren kopuruak itzultzeko bideratutakoak.
batera heltzeko eskubidearen erabilera egokia bermatzeko. Hiriaren eta eraikinen birsorkuntza sarbide
baldintzak hobetzeko aukera
bat da. Era berean, etxebizitzen eraginkortasun energetikoa funtsezko planteamendua da energia aurrezteko, negutegi efektuko gasak murrizteko. Halaber, hirietako hiri birsorkuntza bultzatzeko neurri publiko eta pribatuak gune berrien urbanizazio garapenean zentratutako hirigintza eredua gainditzeko aukera eta ekonomia iraunkorra bultzatzeko aukera izan daitezke.