13. Informatzeko eta ezagutzeko teknologiak eta datuak babestea
I. Arloa kopurutan
Informatzeko eta ezagutzeko teknologiak eta datuak babestea izeneko a
rloa 2010. urtean sortu zen, a
rlo a
utonomo modura, izan ere, esparru horretan bildu nahi dira a
rlo horretan egiten diren erreklamazioak, baina, batez ere, ikusgaitasuna eta berezko nortasuna eman nahi zaie IKTei eta datuak babesteari dagokienez herritarrek dituzten eskubideak babesteko jarduerei.
Informatzeko eta ezagutzeko teknologiak eta datuak babestea izeneko a
rloan jaso diren erreklamazioen kopuruak txikia izaten jarraitzen du, 6 kexa jaso baitira, hau da, bideratutako guztien %0,32, baina gehitu egin dira iaz izapidetutakoen a
ldean.
Eragindako a
dministrazioen a
rabera, kexa gehienak A
utonomia Erkidegoko A
dministrazio Orokorraren a
urkakoak izan dira (Eusko Jaurlaritza).
Azpiarloak a
ztertuz gero:
– Datuak babestea 4
– Beste a
lderdi batzuk 1
– Informatzeko eta ezagutzeko teknologiak 1
Arlo honetako kexen eta kontsulten izapidetze egoerari eta emaitzari dagokienez:
Aurreko datuen ondorioz, hona hemen egin behar dugun lehenengo hausnarketa: urte honetan egin diren kexa guztiak urte berean a
maitu direla, eta Informatzeko eta ezagutzeko teknologiak deritzan a
zpiarloa A
rartekoaren lanean nolabaiteko presentzia hartzen a
ri dela ikusten hasi garela.
Aurkeztutako datuen harira, jarraikako bi hausnarketa egin behar da:
administrazioek datuen babesaren
araudia bete dezaten, eta horrek eragin egiten du gai honi buruzko kexa gehienak erakunde hari
aurkeztea.
aritzearen isla eta,
are gutxiago,
administrazio elektronikorako sarbide eskubideak betetzen
aritzearena.
Aldiz, jatorria
administrazioarekiko harreman elektronikoak gutxi erabiltzean kokatu behar da, eta,
are kezkagarriagoa dena, herritarrek
administrazio elektronikoarekiko dituzten eskubideei eta eskubide horiek balia daitezen zer organorengana jotzeari buruz duten ezagutza mugatua da.
Ondorioz, a
ipatu diren hausnarketekin, ezinbestekoa da a
dministrazioarekiko harremanetan IKTen erabilera bultzatuko duten ekimenak zabaltzea, eta, baita ere, herritarrek berariazko eremu honetan dituzten eskubideak barreiatzea eta horiez kontzientziaraztea.
Horri bideratutako tresna bat da A
rartekoak egindako Herritarrek Herri-administrazioekin bide elektronikoak erabilita harremanetan jartzeko dituzten eskubideen dekalogoa. Tresna horretan a
rauan eratutako eskubide guztiak a
ztertzen dira, banan-banan, eta a
halegin handia egin da dibulgazio hizkuntza eta formatua erabiltzeko, a
raua oso konplexua baita; harekin, eskubide horiek ulertzen eta ezagutarazten lagundu nahi du A
rartekoak.
2011ko otsailean, Datuak babesteko euskal a
gentziak EAEko herri a
dministrazio eta erakundeetako fitxategien a
rduradunen iritziari buruzko a
zterlana egin du. Eusko Jaurlaritzako Prospekzio Soziologikoen Kabinetea - Lehendakaritzak egin du, eta handik balio handiko ondorioak a
tera dira. Besteak beste, inkestatu gehienen ustez erakundeak datu pertsonalak babesteko teknika eta giza baliabideak dauzkala, eta nabarmentzen da a
dministrazio elektronikoko zerbitzuak oso lotuta daudela datuen babesaren munduari.
2011n Estatu osoko egoera orokorra ez da oso ona izan eskubide horiek a
urrera egiteko, a
urreko urtean egiaztatu zenez, krisi ekonomikoaren a
gerpenak gaiari buruzko proiektuak oso geldirik utzi dituelako.
Ikerketa eta ekimen interesgarri batzuk dauzkagu, datu pertsonalen babesari buruzko egungo egoera hobeto definitzeko:
azterlana egin du. Han ikusten denez, sare sozialetako profilek bilakaera ona izan dute (espainiar internauten %10,5ek baino ez daukate euren profila guztiz zabalik konfiguratuta; 2008an, ordea, %43 ziren). Internauten ohiturei dagokienez, ontzat jotzen dugu INTECOren Segurtasunaren Behatokiak maiz
adierazi duena: segurtasun tresnak beharrezkoak dira, baina ez nahikoak. Nabigatzerakoan ohitura zuhurrak hartzea funtsezkoa da babes maila egokia bermatzeko.
Agentziak bultzatutako ekimena: 2012ko urtarrilean cloud computing edo lainoko konputazio zerbitzuei buruzko kontsulta publikoa egin da, halakoak ugaritzen
ari direlako eta, haiekin batera, ingurune horietako datuen babesaren bermeek eragiten dituzten zalantzak ere bai.
Autonomia Erkidegoaren eremuan, 2011n a
zterlan bi a
maitu dira. A
zterlan horiek informazio garrantzitsu eta erabilgarria eman dute herri-administrazioek ekimenak izateko:
Administrazio Sailaren estatistika erakundeak Zerbitzu publiko elektronikoen estatistika ZPEE-2010 egin du eta han euskal herri-erakundeek erabilitako 752 weben egitura eta ezaugarriak jaso ditu. Halaber, zerbitzu eta prozedura publiko elektronikoak erregistratu eta katalogatu diru, laster
argitaratuko duenez.
Arartekoak
arretaz jarraitu dio informazio horri; izan ere, haren bidez Euskadiko zerbitzu elektronikoen
argazki errealista izan
ahalko da, eta horrela ikus daiteke Herritarrak Zerbitzu Publikoetan Elektronikoki Sartzeko ekainaren 22ko 11/2007 Legetik eratorritako eskubideak betetzen direnentz.
argitaratutako Informazioaren gizarteari buruzko
aldian
aldiko inkesta. Haren emaitzen
arabera, posta elektronikoak, prentsa digitalak eta sare sozialek hartzen dituzte 2011n Euskadiko herritarrek gehien bisitatutako web guneen zerrendako lehenengo tokiak.
II. Lege edo gizarte testuingurua: A
rloko lege erreformak edo sektoreko planak
2011n Justizia A
dministrazioan informazio eta komunikazio teknologien erabilera a
rautzeko uztailaren 5eko 18/2011 Legea onartu zen. Lege horrek, Justizia A
dministrazioarekiko harreman elektronikoetan, herritarrek dituzten eskubideak eta justiziaren profesionalek dituzten eskubideak eta betebeharrak a
itortzen ditu, eta horrek jauzi kuantitatibo eta kualitatiboa ematen laguntzen du bizkortasunik handiena behar duen eta a
ldi berean prozedura judizialaren bermeak eta frogagarritasuna zorrotz betetzea eskatzen duen sektore batean.
Berriz ere, ezagutzera eman behar dugu 11/2007 Legeko a
maierako zazpigarren xedapeneko 4c) a
rtikuluaren lege garapena ez dela egin, minusbaliotasuna duten pertsonei eta a
dinekoei sartzeko berdintasuna bermatzeko, zein ere diren haien egoera pertsonalak, baliabideak edo ezagutzak; izan ere, A
rartekoarentzat talde horienganako a
rretak lehentasuna dauka eta IKTak bereziki erabilgarriak dira haientzat.
Dokumentuen digitalizazioaren, dokumentu elektronikoen, espediente elektronikoen, sinadura elektronikoari eta a
dministrazioaren ziurtagiriei buruzko politikaren, egiazko kopia egiteko eta dokumentu elektronikoen a
rteko bihurketa egiteko prozeduren, Espainiako herri-administrazioen komunikazio sarera konektatzeko betekizunen eta erregistro erakundeen a
rtean idazpenak trukatzeko datu ereduaren elkarreragintasunari buruzko A
rau Teknikoa onartzen duen Funtzio Publikorako Estatu Idazkaritzaren 2011ko uztailaren 19 Ebazpenak ere 11 Legean jasotako herritarren eskubideak a
halbidetzeko a
dministrazioek bete behar dituzten betebeharren esparru konplexua osatzen du.
Arloaren muinari zuzenean lotuta ez badago ere, uste dugu, duen garrantzia dela-eta, estatu mailarako, sektore publikoaren informazioaren berrerabilpenari buruzko a
zaroaren 16ko 37/2007 Legea garatzen duen urriaren 24ko 1495/2011 Errege Dekretua a
zpimarratu behar dela, bat baitator A
rartekoak duen filosofiarekin: sektore publikoaren informazioa interesa duen edozein pertsona edo enpresaren eskura jartzea sustatu eta erraztu behar da, hura berrerabiltzeko xedez. Izan ere, filosofia horren inspiratu ditu haren proiektu batzuk. (ikus txosten honetako VII. a
tala)
Halaber, Zerga A
dministrazioaren Estatu A
gentziarekin harreman elektronikoa izateko sinadura elektronikoaz beste identifikazio eta benetakotzat egiaztatzeko sistemak onartzen dituen Zerga A
dministrazioaren Estatu A
gentziaren Presidentziaren 2011ko a
zaroaren 17ko Ebazpenak herritarrekin elkarrekintza elektronikoa izateko baliabideak zabaldu ditu –arauan, baliabide horiek xehetasunez sailkatu dira–. A
rau horrek eta inspiratu duen filosofiak hausnarketa eragin dezakete herri a
dministrazioetan –baita a
utonomikoetan ere– ziurtagiri elektronikoen erabilerak egun duen geldialdiari buruz, eta eztabaida bultza dezake a
utentifikazioaren eta sinadura elektroniko onartuaren a
rtean dagoen desberdintasunari buruz, batentzat eta bestearentzat betekizun desberdinak ezarriz. Horrek, bestalde, sarbidearen legea betetzea erraz dezake, hainbat mota eta zailtasun mailatako irtenbideen eta eskakizunen a
lde eginez.
Autonomia eremuan, 2011 oparoa izan da a
rlo honi lotutako planak onartzeari edo haiek prestatzen a
urrera egiteari dagokienez. Horrela, sakontzeko as
morik gabe, honakoak a
ipa daitezke:
Administrazio elektronikoari buruzko funtsezko
arau bat paratu da,
Administrazio Elektronikoaren Dekretua,
alegia, Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Herri-administrazio Sailak bultzatua. Haren helburua herritarrek, zerbitzu publikoak lortzeko eta
administrazio prozedurak izapidetzeko
administrazioarekin harreman elektronikoak izateko duten eskubidea garatzea da.
Arau esparru gisa izango duen balioa ez ezik, ontzat
azpimarratu behar ditugu zerbitzu elektroniko komunak zentralizatuta sortzea eta kudeatzea, eta
aurreikusten den garapen handia.
administrazio ireki eta berritzailea lortzea,
administrazio elektronikoa guztiz garatzea, eta
administrazio eraginkorragoa, eta bere proiektuen
artean honakoak bildu ditu: Zerbitzu Elektronikoen Kudeaketa Eredua finkatzea eta ezartzea, eta Zerbitzuak digitalizatzeko plana prestatzea,
administrazio prozeduren eta zerbitzuen %10 elektronikoki izapidetu
ahal izatea lortzeko xedez.
Era berean, Eusko Jaurlaritzak Euskadi Informazioaren Gizartean Plan berri bat sartu du, 2015 a
rtekoa, IX. legealdi honetako planen egutegian. Plan berriaren izena AD@15 edo Euskadi 2015 A
genda Digitala da.
Interes orokorreko beste ekimen bat, zenbait erakunde publiko eta pribaturen a
rtean bultzatua, METAPOSTA a
bian jartzea izan da. Interneteko postontzi eta kutxa gotorra da, eta han fakturak, nominak, banku ziurtagiriak, polizak... segurtasun eta lege balio osoz jaso eta gorde daitezke.
Azkenik, Eusko Jaurlaritzak, joan den a
benduaren 27an, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Plana, 2015 (ZTBP2015) onartu du. 2015ean I+Gn BPGd-ren %3ko inbertsiora iristea espero du, eta helburua "ekonomiaren hazkundea, enplegua eta Euskadiko ongizatea suspertzea" da, zientzia, teknologia eta berrikuntzaren bitartez balio erantsi handiagoa sortzen duten jarduerak bultzatuz.
Europako eremuan, Malmöko a
dierazpenarekin a
dministrazio elektronikoa estrategikoki birbideratzeko hartutako erabakia dela-eta, Europar Batzordeak "Europarako A
dministrazio Elektronikoaren Ekintza Plana, 2011-2015" diseinatu du, Ministerioen a
rteko erabaki horrek dakarren garrantziarekin, baina haren ekintza batzuk Europarako A
genda Digitalean daude sartuta. Ekintza plan berriaren helburu orokorra IKTek dauzkaten gaitasunak ustiatzea da, a
dministrazio a
dimentsu, berritzaile eta iraunkorrak sustatzeko.
Europar Batasunaren poloniar presidentziak (Barne eta A
dministrazio Ministerioa) eta Europar Batzordeak Ministerioen a
dministrazio elektronikoari buruzko seigarren biltzarra: "Mugarik gabeko a
dministrazio elektronikoko zerbitzuak europarrentzat" a
ntolatu dute Poznan hirian (Polonia), 2011ko a
zaroaren 17 eta 18an.
Ministerioen a
dministrazio elektronikoari buruzko biltzarra Europar Batasunean gaiari buruz dagoen gertakaririk handiena da, eta bi urtean behin egiten da. Espainiak sektore publikoaren informazioaren berrerabilpenari buruzko eta e-Justice proiektuari buruzko mahai-inguruetan parte hartu zuen.
III. Jarduera-plana
Arestian a
ipatu dugunez, A
rartekoaren lan a
rlo hau 2010ean sortu zen eta haren helburuen a
rtean datuen babesari eta a
dministrazio elektronikotik eratorritako eskubideei buruz herritarrek dituzten eskubideei balioa ematea eta haiek hedatzeko eginkizun ekintzailea izatea daude. Izan ere, ulertzen dugu eskubide horiek erabiltzeak eta haiek babesteak berritzeko a
halmen handiagoa duten herritarrak sustatzen laguntzen dutela, eta hori lehen mailako elementu estrategikoa da krisi ekonomikoko eta enplegua suntsitzeko egungo testuinguruan.
Horrexegatik, 2011n helburu horri lotutako zenbait jarduketa planifikatu eta burutu dira.
– Bilerak a
dministrazio eta erakundeekin
Datuak Babesteko Euskal A
gentzia:
Agentziarekin dauden ohiko lankidetza harremanen barruan, 2011n erakunde bien eginkizunen a
rteko koordinazio tresnen bila sakondu da, eta horrek lankidetza hitzarmena ekarriko du. Haren oinarriak a
dostasunez finkatu dira. Halaber, hobekuntza iraunkorrari eta zerbitzuak emateko kalitateari lotutako esperientziak eta plangintza estrategikoari buruzkoak trukatu dira, Euskal A
gentziak esperientzia handia baitauka a
rlo horietan.
Eusko Jaurlaritzaren Gobernu eta Legebiltzarrarekiko Harremanetarako Idazkaritza:
Zenbait bilera egin dira erakunde bien a
rtean komunikazio elektronikoko sistema ezartzeko, a
giri truke guztiak bide telematiko seguruen bidez egiteko xedez. Horretarako prozedura zehaztuta dago eta 2012aren hastapenean gauzatuko da. (ikus txosten honetako VII.3 a
tala)
Eusko Jaurlaritzako Berrikuntza eta A
dministrazio Elektronikoaren zuzendaritza:
Zuzendaritza honi dagokio, Eusko Jaurlaritzaren baitan, a
dministrazio elektronikoko politikak bultzatzea eta, beraz, derrigorrezko erreferentea da informazio eta komunikazio teknologien esparruan. Zenbait kontaktu eta informazio truke izan dira haren zuzendariarekin, Euskadi mailan gaiak duen egoerari buruzko informazio eguneratua edukitzeko
– Txosten bereziak
2011n a
urrerapen handia egin da E-inklusioari eta Euskadiko herritarrek IKTen bidez gizarte esparruan eta esparru publikoan duten partaidetzari buruzko txosten berezia egiteko, eta hura 2012ko lehen lauhilekoan a
maitzea espero da.
Hura egiteko, lankidetzako dinamika parte hartzailea garatu da, eta horrek oso a
berastu du proiektua. 4 lan-talde a
ntolatu dira, eta haietan 35 lagunek parte hartu dute. A
rartekoaren Haurren eta Nerabeen Kontseiluaren saio ia monografiko bat burutu da. Hartan, haren kideek ideia eta proposamen berri eta oso interesgarriak ekarri dizkiote proiektuari.
Arestian a
ipatu taldeetan, a
rrakala digitalei, inhibitzaileei eta oztopoei buruz, "deskonektatuta" edo a
rrakala digitalen ondorioz euren gizarte bazterkeria larritzeko a
rriskuan dauden gizarte taldeei buruz eta herritarren jabekuntzarako behar diren osagaiei buruz hitz egin zen, eta "Euskadiko e-inklusio mapa" egiteko a
halegina egin zen, egun Euskadin informazioaren gizarteari a
ntzemateko dugun modurako hurbilketa edo a
rgazki finkoa.
Herritarren partaidetzari, partaidetzaren bidezko gizarte jabekuntzari, dauden oztopoei, partaidetzan IKTek duten eginkizunari, a
dministrazioek open government eredu berrietaranzko bidea egiteko duten erronkari, eta a
barri buruz ere hitz egin zen.
Halaber, imajina daitekeen etorkizunari buruzko hausnarketa egin zen, Euskadi inklusiboaren bila, bertan pertsona guztiek IKTak erabiltzeko a
ukera berdintasuna izan eta haiei etekin osoa a
tera a
hal izateko; Euskadiko gizarte esparruan eta esparru publikoan kalitatezko partaidetza handiagoa a
halbidetzeko gomendioei buruz ere hausnartu zen.
Proiektuaren a
urrerapenari buruzko informazioa eta intereseko beste a
lbiste batzuk biltzen a
ri dira txosten berezirako zabaldutako blogean.
– Web eduki berriak eta lankidetza foroak
Arartekoak zenbait ekimen a
biarazi ditu. Halakoak A
rartekoaren berrikuntza jarduketei buruzko VII. kapituluan jaso ditugu.
– Ofiziozko jarduerak
Datuen babesaren eta hari datxezkion eskubideen eremuan, 2011n A
rartekoak adingabeak babesteari buruzko erantzukizuna duten herri-administrazioek eskatuta osasunari buruzko datuak emateari buruzko urriaren 10eko 4/2011 Gomendio orokorra eman du. Han osasun datuen babesa a
zpimarratu da, batzuetan bereizi gabe eta orokorrean eskatzen dituztelako a
dingabe batekin diharduten gizarte zerbitzuek.
- Arlo horretako giza eskubideak eta praktika onak sustatzeko jarduketak
Txosten honetako Herri-lan, Garraio eta A
zpiegitura a
rloan interes handiko zenbait oharbide oso egoki egin dira. Izan ere, Herritarrak Zerbitzu Publikoetan Elektronikoki Sartzeko ekainaren 22ko 11/2007 Legea (aurrerantzean HZPESL) garatzeko, toki erakundeek iragarki taula elektronikoak izan behar lituzkete, horrek ikaragarri erraztuko bailuke herritarrek izapidetzen a
ri den informazio publikoan sartzea, eta segurtasun juridikoa emango luke.
Aurten, herritarrek Osakidetzaren Osarean ordua eskatzeko sistemari buruz a
urkeztutako kexak ezagutarazi behar ditugu. Kexa horiek zuzenean lotuta daude Lege horrek a
ldarrikatzen duen bide a
niztasunerako eskubidea eraginkortasunez betetzeari eta teknologia hain zurrunaren a
lde egiteak sortutako bazterkeria digitaleko a
rriskuei; izan ere, zurruntasun hori dela-eta, tresna hori oztopo bihurtzen da erabiltzailea/administrazioa harremanean. Sortutako ezinegonaren ondorioz, hura ezartzeko egutegia birpentsatzea eta 70 urtez gorako pertsonentzat operadorearen bidezko ordua eskatzeko sistema telefonikoa jartzea erabaki da.
Arlo honetan praktika onak sustatzeko eremuan, Eusko Legebiltzarrak 2011ko a
pirilaren 13an onartutako 10. ebazpena a
ipatu behar dugu. Haren bidez, dei egiten zaio Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri-lan eta Garraio Sailari Euskadin egon litezkeen babespeko etxebizitzaren eskatzaileen erregistroak derrigorrez koordina ditzan, izapideak herritarren a
lde erraztearen a
lde..
Ebazpen hori, bestalde, Etxebizitza Plan Zuzentzailearen ildoarekin bat dator, eragile guztien sareko lanerantz a
urrera egiteko helburuan, a
dministrazioa modernizatzearen eta a
dministrazio elektronikoaren erabileraren a
lde eginez.
Era berean, ona deritzogu Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak burututako ekimenari, toki polizientzat eta segurtasun pribatuarentzat "Polizia fitxategietako datu pertsonalen tratamendua"ri buruzko prozedura garatzeko. Proiektua A
rartekoari igorri zitzaion, haren iritzia jasotzeko, baina oraindik ez dugu jakin onartu denentz.
Bukatzeko, a
dierazi nahi dugu A
rartekoaren ustez ezinbestekoa dela, euskal herri-administrazioen a
rteko elkarreragingarritasunean eta interkonexioan a
urrera egiteko, a
halegina egitea datuak, ziurtagiriak eta a
giriak elektronikoki trukatu a
hal izateko eredu komuna sortzea; haien eraginkortasuna hobetzeko ere balio behar luke, haien informazio sistemen elkarreragingarritasuna sustatuko bailuke. A
zken helburua, 11/2007 Legeko betekizuna betetzea litzateke, hark xedatzen duenez, herritarrek ez dituztelako eman behar a
dministrazioak dagoeneko dauzkan datuak edo a
giriak. Zentzu horretan, elkarreragingarritasuneko eredu katalana (MCI) Kataluniako toki a
dministrazio guztientzat a
ntolakuntza, eginkizun, justizia eta teknologia eredu bateratua sortzean datza, eta praktika ona deritzogu. Ona litzateke, beraz, euskal a
dministrazioetan ere hura gauzatzea.
– Ikerketarako diru-laguntzak
2011n emandako ikerketarako diru-laguntzaren lanek a
urrera jarraitu dute. Haren helburuak erabiltzaile eta kontsumitzaileen telekomunikazioei, teknologiari eta garraio mota orori buruzko eskubideak a
plikatzea, eta eskubide horiek gure erkidegoan defendatzea eta eskatzea dira. 2012aren erdialderako a
maitzea espero da.
IV. Kexarik a
ipagarrienak
IV.1. Datuak Babesteko Euskal A
gentzia
Pertsona batek kexa bat jarri zuen Datuak Babesteko Euskal A
gentziaren a
urka, A
rabako Gizarte Ongizatearen Foru Erakundearen (GOFE) jarduketen inguruan a
urkeztutako salaketa testuen karietara; haren a
buruz, horrek datu pertsonalen komunikazio okerra zekarren, eta A
gentziak –hara jo zuen ondoren berak– ez zuen bete Erakunde horri zigorra jartzeko a
halmena erabiltzeko duen betebeharra. Erakunde honen a
buruz, Datuak Babesteko Euskal A
gentziak –arrazoitutako ebazpen bi hartu zituen gaiari buruz– ez zuen oker jokatu.
IV.2. Eusko Legebiltzarra
Herritar batek zalantzan jarri du Eusko Legebiltzarrak izapidetutako legebiltzarreko galdera bati buruz dagoen dokumentazioan sartzen uztea ukatu izana. Legebiltzarraren ustez, ez zeukan eskumenik eskaera horri buruz erabakitzeko, a
giriaren jatorria ez zegokiolako berari, eta EAEko a
dministrazio orokorrak ebatzi behar zuen ezagutzea eskatzen den dokumentazioan sartzea egokia denentz. A
rartekoak bere egiten du gardentasunari eta herritarrak informazioa eskuratzeari buruzko lege a
urreproiektuaren filosofia. Izan ere, a
dministrazioen a
rteko lankidetza a
rauak ezartzearen a
lde egiten du, informazio publikoa errazago eskuratu a
hal izateko.
IV.3. EITB
Kexa bat jaso zen EITBk ez ziolako erantzunik eman telebista programa bat emititzearen ondorioz a
urkeztutako erreklamazioari. Programa horretan, gertaera traumatiko baten biktima izandako familia bat identifikatzea a
halbidetzen zuten datuak eman ziren. EITBk ulertu zuen, zerbitzu publikoa den a
ldetik, informatzeko helburua eta herritarrak prebenitzeko ondorioa nagusitu ziren, eta informazioa emanez lortu zen hori, baina barkamena eskatu zien kaltetuei. A
rartekoaren ustez, hainbeste datu identifikagarri eman gabe ere lor zitekeen helburu hori.
IV.4. Datuen babesa poliziaren eremuan
Arlo honetan kexa bi a
urkeztu dira.
Haietako batek taldeko kexa batekin du zerikusia. Haren bidez, hauteskunde hautagaitzen kontrolari lotutako datuak erregistratzen dituzten polizia fitxategiak egoteko posibilitateari buruzko kexa helarazi zitzaion A
rartekoari. Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailari a
rgibideak eskatu ondoren, zeuden datuak ikusita, ezin izan zen ondorioztatu jokabide irregularrik gertatu zenik. A
rartekoak gogorarazi zion Barne Sailari, polizia fitxategiak datuek babesteko legediaren guztiz mende egon behar dutela, datuen ofiziozko baliogabetzea barne, eta polizia fitxategietan datuak sartuta dituzten pertsonek haiek eskuratu, zuzendu eta baliogabetzeko Datu Pertsonalak Babesteko Lege Organikoak ematen dizkien eskubide guztiak erabiltzeko bidea izan behar dutela; halaber, proposatu zuen polizia fitxategiak a
rautzeko legea eta herritarrek haiei buruz dituzten eskubideei buruzko informazioa eskuragarri egon behar luketela Sail horren web gunean, edonork ezagutu a
hal izateko.
Bigarrenak zalantzan jarri zuen polizia batek erreklamaziogilearen as
eguru konpainiari datuak jakinaraztea legezkoa izatea. Daukagun informazioarekin, ez dugu ikusi haren eskubideak urratu zirenik.
IV.5. Datuen babesa justizia eremuan
Izapidetu den kexa batean salatu zen Bilboko Udalak informazioa eman ziola zaintza ez zeukan guraso bati, haurrari lotuta burutu zen esku-hartze soziofamiliarrari buruzko informazio eskaerari erantzunez; guraso hark informazio hura erabili zuen epaitegiak jarri zituen neurriak a
ldatzeko demandan. Gure ustez, a
dingabearen datuak ez ezik familia guneko beste pertsonenak ere emateak dagokion pertsonaren berariazko baimena behar du eta, a
rgi dagoenez, hura ez zen eman. Kexa a
urkeztearen ondorioz, zenbait jarduketa burutu ziren Udalaren –prest a
gertu zen gertaerei irtenbidea emateko– eta Justizia A
dministrazioaren a
urrean. Haren Gobernu Salak honako ebazpena helarazi zien epaitegiei: behar diren datu garrantzitsuak biltzen dituen berariazko txostena eskatu behar da, eta ez a
dministrazio espediente osoak, pertsonen intimitatea kaltetzea saihesteko.
IV.6. Izenpe
Erreklamaziogileak Izenperen Herritarra ziurtagiria kontratatu zuen. Kexaren a
rrazoia da zailtasunak izan zituela zuzen instalatzeko eta ordaindu behar izan zuela instalazioa errazteko tutoretzapeko programa bat lortzeko, eta harreman telefonoa 902 delako bat izan zela. Beharrezko gestioak egin ondoren egiaztatu zen herritar ziurtagiriak funtzionatzeko behar den instalazioa, berez, doakoa dela, ziurtagiria erabiltzeko ezinbestekoa ez den a
plikazio baten jaitsiera izan ezik, eta, beraz, ebatzi zen Izenperen jokabidea ez zela okerra izan.
V. Ondorioak
2010aren a
ldean, ikusten da a
rlo honetan jasotako kexa kopuruak hazkundea –txikia bada ere, zenbaki a
bsolutuetan– izan duela; hazkunde horrek lotura zuzena dauka a
dministrazio elektronikoaren erabileraren a
urrerapen motelarekin, eta herritarren eskura dauden zerbitzu elektronikoak hedatzeko eta a
dministrazioarekiko harreman elektronikoetan dauzkaten eskubideei balioa emateko erakundeen ekintza bateratuaren beharrarekin.
Datuen babesari dagokionez, a
urkeztu kexen testuinguruan, a
dministrazioen (kasu honetan, Eusko Legebiltzarra eta Jaurlaritza) lankidetza a
rauak ezarri beharraren a
lde egin a
hal izan dugu, informazio publikorako sarbidea errazteko, gardentasunari eta herritarrek informazio publikoa eskuratzeari buruzko lege a
urreproiektuaren filosofiaren a
rabera; eta, berriz ere, gure iritzia eman dugu polizia fitxategiak datu pertsonalen babesari buruzko legediaren mende egoteari buruz, datuen ofiziozko baliogabetzea barne; horri lotuta, a
dierazi dugu euren datuak polizia fitxategietan sartuta dauzkaten pertsonek bidea izan behar dutela dauzkaten eskubideak erabiltzeko, eta ezinbestekoa dela eskubideei buruzko informazioa era eskuragarrian ematea.
Oso ona da Euskadiko Botere Judizialaren gobernu erakundeen lankidetza justizia prozeduretan, a
dministrazio espediente osoen ordez, a
uzirako behar diren datu garrantzitsuan dakartzan berariazko txostena eskatzea lortzeko, jokoan dauden eskubideen garrantzia dela-eta.
Arartekoak jarraitzen du ikertzen Interneteko a
ztarna digitalaren a
razoa eta a
hanzturarako eskubidea, batez ere A
ldizkari Ofizialetan datuak a
rgitaratzeak eta Interneteko bilaketa motorrek datuak indexatzeak dakartzaten ondorioak ikusita, eta, a
lderdi horiei buruz, A
uzitegi Nazionalak emateke duen epaia garrantzitsua da.
IKTen eremuan, urtean burututako jarduketak herritarrek informazio teknologiei, haien hedapenari eta a
dministrazio elektronikoko praktika onei dagokienez dituzten eskubideen errespetuaren a
zterketari lotuta egon dira. Herritarrek herri-administrazioekin harreman elektronikoak izateko dituzten eskubideen dekalogoa egin du A
rartekoak.
Zentzu horretan, oso ontzat jo behar dugu, sare sozialen eta 2.0 a
plikazioen irisgarritasunari buruz ONCEk egin duen txostena; gainera, diseinu unibertsalaren eta erabilgarritasunaren ikuspegitik, minusbaliotasuna duten pertsonen a
rlorako interes handia du. IKTek integraziorako eta gizarteratzeko tresnak izan behar dute. Hori gertatzea, ordea, urrun dago, eta besteak beste, gertatzen da pertsona horiek a
dministrazio publikoko lanean erabili behar dituzten a
plikazioak, edo euren lana eskuratzeko probetan erabili behar dituztenak sarritan ez direla irisgarriak eta bazterkeria sortzen dutela.
Arartekoak 2012an a
rgitaratuko duen Inklusio digitalari eta gizarte partaidetzari buruzko txosten berezian pertsona taldeei eta haien berariazko premiei lotutako kontzeptu horiek a
ztertu dira.
Halaber, euskal herri-administrazioen a
rteko elkarreragingarritasunean eta interkonexioan a
urrera egiteko, datuak, ziurtagiriak eta a
giriak elektronikoki trukatu a
hal izateko eredu komuna sortzearen a
ldeko lan bateratu eta koordinatua bultzatu da; izan ere, horrek a
geriko a
bantaila ekarriko lieke herritarrei zerbitzu elektronikoek zabaltzen dituzten a
ukerei dagokienez.
Egungo krisi ekonomikoak nabarmen moteldu ditu pixkanaka baina etengabe gertatzen a
ri ziren a
urrerapenak, informazio eta ezagutza teknologiei datxezkien eskubideak betetzeari eta zerbitzu elektronikoak herritarren eskura egoteari dagokienez. A
hal den neurrian geldialdi hori a
rintzeko, jarduketa ildo bi sustatzearen a
lde egin da:
Administrazioen barruan zerbitzuak eta ibilbideak berrantolatzea, zerbitzu horiek ondoren elektronikoki errazago ezartzeko lan prozesuak definitzeko.
alde egiten duten enpresa edo gizarte ekimenei lehentasuna ematea, 2011n
areagotu den joera indartzeko; izan ere, denborarekin, hura baliagarria izango litzateke
administrazioak sektoreari ematea
aurreikusten duten
aurrekontuaren murrizketa
arintzeko.