9. Herri-administrazioen zerbitzuko langileak
I. Arloa kopurutan
Ararteko erakundeak 97 erreklamazio izapidetu ditu herri a
dministrazioaren zerbitzuko pertsonalaren a
rlo honetan. Zifra hori 2011. urte osoan kudeaturiko erreklamazio guztien %5,22 da.
Honako hauek dira ukituriko a
dministrazioak:
– Autonomia Erkidegoaren A
dministrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 61
– Tokiko a
dministrazioa 19
– UPV/EHU 4
– Foru a
dministrazioa 2
Edukiari erreparatuta, a
zpiarlo hauen inguruko erreklamazioak izan dira:
– Funtzio publikoan sartzeko hautaketa-prozesuak 28
– Ordezkapenak 17
– Administrazioaren funtzionamendua eta a
dministrazio prozedura 13
– Beste batzuk 11
– Lanpostuak betetzea 11
– Hizkuntz normalizazioa 4
– Ordainsariak 4
– Administrazio egoerak 3
– Oporrak, lizentziak eta baimenak 2
– Laneko jazarpena 1
– Herritarren eskubideak 1
– Barne-igoera 1
– Diziplina-araubidea 1
Aurten kudeaturiko erreklamazioen izapidetzearen xehetasunari dagokionez, nabarmendu behar da 2011n jasotako erreklamazio guztietatik, gehi a
ribideko ikasturtean jaso direnetatik, egoera hau dugula honako txosten hau idaztean:
Datu horiek ikusita, kexen kopurua a
urreko ekitaldian izapideturiko kexen a
ldean jaitsi egin dela esan behar dugu.
Oro har, kexek ukituriko a
dministrazioak jarrera ondo izan dute, eta behar izan duen laguntza eman diote erakunde honi.
II. Arau- edo gizarte-testuingurua
Arau-testuinguruari dagokionez, interesgarri irizten diogu Euskal Enplegu Publikoaren Legearen A
urreproiektua egiteko prozedura hasteari; izan ere, a
legazioak eta oharrak egiteko fasean da, eta a
urreikuspenen a
rabera, hurrengo ekitaldiko hirugarren hiruhilekoan onetsiko da.
Aldaketak izan ditzakeen zirriborroa dela jakin badakigun a
rren, gure as
moa hura a
ipatzea da, etorkizunean onesteak Euskal A
utonomia Erkidegoko enplegu publikoarekin lotutako a
rloetan izango duen oihartzun handia dela-eta. Onespen horren bidez, egungoa baino a
urreratuagoa den enplegu publikoaren euskal eredua eraikitzeko oinarri eraginkorrak finkatzea da, Euskal Funtzio Publikoari buruzko 6/1989 Legearen ondoriozkoak. Zioen a
zalpena irakurrita ondoriozta dezakegunez, funtsean bi a
rrazoi izan dira a
rauarekin lortu nahi den a
rautze berria bultzatzeko: a
lde batetik, estatuko a
rau-eremu berria onestea
–apirilaren 12ko 7/2007 Legea–, Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuarena–. A
rloko oinarriak finkatzeaz gain, a
utonomia erkidegoen a
rauen marjinak irekitzen ditu esparru as
kotan; bestetik, Euskadiko herri a
dministrazioetan eginiko a
ldaketak eta, ondorioz, herri a
dministrazio horiek enplegatuekin dituen harremanetan, funtzio publiko a
utonomikoaren a
raudia indarrean sartu denetik.
III. Jarduera-plana
Herri a
dministrazioen zerbitzurako pertsonalaren a
rlo honen zatirik handiena jasotako kexen eta kontsulten izapidetzeari dagokio; izan ere, a
rlo materialak deritzenen barruan sartzen dira, erakundearen lan a
rloen a
ntolakuntza eta egitura berriaren a
rabera. Hori dela-eta, jarduketa planetan bildutako a
dierazleen erreferentzia zehatza egitea hautatu dugu. A
urtengo 2011. urtean a
rreta jaso duten unean uneko jarduketak baizik ez ditugu nabarmenduko.
Hala, eta iaz hasitako lanarekin jarraituz, giza baliabideen eskualdaketaren inguruko jarraipen-lana egin dugu, laneko legeria betearaztearen a
rloan onetsitako transferentzien eremuan, hain zuzen ere Estatuko Enplegu Publikoaren Zerbitzuak lanaren, enpleguaren eta lanbide heziketaren eremuan egin izan duen lanaren barruan. Hezkuntzaren sektorean ere jarraipen-lana bete dugu espetxeetan zerbitzuak ematen dituen pertsonalaren eta erlijio irakasleen leku-aldaketaren inguruan. Une jakin batzuetan interesa a
gertu behar izan dugu transferituriko langile-talde batentzat izan diren zenbait ondorioez ere. Gaur egun Bermeoko Itsaso A
rrantzako Lanbide Heziketako Eskolan dihardute langile horiek Marinaren Gizarte Erakundeko funtzionarioentzat, lan itunpeko langileentzat eta estatupeko langileentzat, eta ezarritako gizarte ekintzako laguntzak a
intzatesten ez direla eta a
gertu dugu interesa.
IV. Kexarik a
ipagarrienak
Funtzio publikoan sartzeko hautaketa-prozesuak kexa-iturri nabarmena dira.
Enplegu publikoaren sektorea ez da berdintasun printzipiotik a
parte gelditu; izan ere, EEren 9.2. a
rtikuluan xedatu denarekin bat etorriz CE, enplegu publikoa eskuratzeko zailtasun bereziak dituzten taldeen a
ldeko diskriminazio positiboko neurriak hartu ditu; talde horien barruan sartzen dira ezinduak eta emakumeak.
Hain zuzen ere 2011. urtea bereziki polemikoa izan da emakume hautagaiek funtzio polizialetan a
ritzeko tratamenduaren a
ldetik.
Arartekoa beti a
gertu izan da Ertzaintzaren baitan emakumeen eta gizonen a
rteko desberdintasun estrukturala murrizten saiatzeko xedearekin hasitako bidearen a
lde. Horretarako, desberdintasunak desagerrarazi eta berdintasuna sustatzeko neurriak ezarri dira Euskal Herriko Poliziaren Ikastegiak hautagaiak bertan sartzeko hautaketa-prozesuetan. Hala eta guztiz ere, egungo a
rau-eremuaren a
rabera, gure ustez ez zen bidezkoa halako neurriak hartzea, hala nola emakume hautagaien a
ldeko plaza erreserba bideratzea.
EAEko Justizia A
uzitegi Gorenak berriki eman dituen epaiak bat datoz erakunde honen a
urreraturiko iritziarekin eta, horren ondorioz, a
rautegia nahitaez a
ldatu beharra sustatu behar izan du (EAEko Poliziaren Legearen laugarren a
ldaketari buruzko Lege Proiektua).
Hain zuzen ere epai horren ondorioz gertaturiko zenbait egoerengatik a
urkeztu dira kexa berriak. Jarduteko a
ukera a
intzat hartzean, jakina, nahitaez hartu behar izan dugu a
intzat erakunde hau sortzen duen 3/1985 Legearen 13.1. a
rtikuluan xedaturikoa; izan ere, horrek galarazi egiten dio kexak a
ztertzea A
rartekoari baldin eta epailearen ebazpena badago, edo ebazpena emateke dagoenean. Hala gertatu da Ertzaintzaren ikuskaritza eskalaren ikerketa kriminalaren ofizialordearen kategorian sartzeko hautaketa-prozedurari buruzko kexekin.
Egoera horiek, diogunez, emakumeen a
ldeko plazak gordetzeko neurri eztabaidatuaren ondorioz hartu dira, baina horietatik harago, barne-igoerako prozeduretan ezarritako beste neurri batzuen kontrako kexak ere izan dira. Kexa horiek a
urkeztu dutenen ustez, zeharkako diskriminazioak dira.
Halaxe gertatu da, 2010ean a
ipaturiko kasuan, Ertzaintzaren eskala exekutiboko komisarioaren kategoriaren plazak betetzeko iragarritako hautaketa-prozeduran Ertzaintza. Kexa a
urkeztu zutenen a
buruz, nolabaiteko zeharkako diskriminazioa gertatzen a
ri zen sexuaren zioz, zeren eta, haiek diotenaren a
rabera, emakume hautagaien kalterako baita honako hau: lehiaketa-aldian lanbide historia eta a
ntzinatasuna merezimendutzat hartzeko eta baloratzeko itxuraz neutroa den jarduna. Izan ere, emakume horiei galarazi egin zitzaien Ertzaintzaren lehen promozioetan sartzea. Egin dugun a
zterketak, ordea, beste ondorio ezberdin batera garamatza. Gure ustez, eginiko lana eta a
ntzinatasuna lanpostuak betetzeko prozesuetan merezimendutzat hartzeko badira zioak, kasu honetan egin den moduan.
Nolabaiteko zeharkako diskriminazioa ere salatu da prozesua baztertzailea izatearen inguruan. Horren a
rabera prestatu dira proba fisikoak Ertzaintzaren oinarrizko eskalako a
gente lehenaren kategoriara igotzeko deialdian.
Alde horretatik, gaur egun orokorra da Ertzaintzaren eta beste udaltzaingo batzuen oinarrizko eskalaren a
gentearen kategorian sartzeko hautaketa-prozeduren deialdietan ezartzea gaitasun fisikoko nahitaezko proba baztertzaileak oposizio a
ldiko proben a
rtean; hori a
intzat hartu beharra dago. Lasaigarria da ulertzea, oinarrizko eskalako polizia funtzionarioei esleituriko funtzioak eraginkortasunez bete behar direla-eta (pertsonak eta ondasunak babestea eta herritarren eta gizarte ongizatearen osotasuna zaintzea), oro har izangaiek sasoian egotea egiaztatu behar dute. Horrek, a
zken finean, berekin dakar horrelako probek zio objektiboa eta zentzuzkoa izatea eta lortu nahi den xedearen neurrikoak izatea. Hala ere, sasoian egon behar izate horren ondorioz ezin gerta daiteke a
rbitrariotasunik edo diskriminaziorik. A
re gehiago, gaur egun lasaigarria da gaitasun fisikoko horrelako probak genero-ikuspegitik lantzea. Ondorioz, zenbait neurri edo ekintza positibo hartu behar dira, normalean emaitzak sexuaren a
rabera bereizteko joera dakartenak.
Bestalde, funtzio publikoaren a
rloko xedapenei ere erreparatu behar diegu; izan ere, barne-igoerako txandan parte hartzen duten izangaiak zenbait proba egitetik salbuesteko a
ukera a
intzatesten da, hain zuzen ere jatorrizko kidegoan edo eskalan sartzeko dagoeneko exijituriko ezaguerak egiaztatzeko probak direnean.
Hori guztia ikusita, gure ustez Ikastegiko a
rduradunek berraztertu egin beharko lukete horrelako proba fisikoen izaera barne-igoerako prozeduretan. A
labaina, ez gatoz bat proba baztertzaileak izateak, berez, sexuaren ziozko nolabaiteko zeharkako diskriminazioa dakarrela uste dutenekin. Beste kontu bat da –eta hala a
dierazi nahi dugu– balizko haurdunaldiak hipotesi gisa ezartzea etorkizuneko a
rau-ekimenetan, baina hipotesi horretatik ezin ondoriozta daiteke diskriminaziorik, BOEn otsailaren 28ko 264/2011 Errege Dekretuan egin den bezalaxe. Estatuaren a
dministrazio orokorraren enplegu publikoaren 2011rako eskaintza onetsi da horren bidez.
Proba fisiko horien ildotik, Gasteizko Udalari egindako gomendioa ere a
ipatu behar dugu (Arartekoaren ebazpena, 2011ko a
benduaren 1ekoa. Horren bidez Gasteizko Udalari gomendatzen zaio Udaltzaineko a
gente plazen sarbiderako egindako deialdiaren hautapen prozesua eten dezan eta oinarriak berrikus ditzan).
Deialdi horretarako ezarritako hautaketa-eredua, a
rduradunen a
rabera, probaren gutxienekoa lanpostua betetzeko gaitasunarekin zuzenean lotuta egoteko ezarri da, baina paradoxa bat a
geri zaigu eredu horretan: ez da ezartzen zein izan behar diren gaitasunak, hain zuzen gaitasun horien isla izango diren baremo objektiboak zehazki emanda. Harrigarri iruditu zaigu probak eratzeko ereduaren komenigarritasunaren a
lde a
gertzea hasieratik; izan ere, emakumeentzat eta gizonentzat baremo ezberdinak ezartzea baztertzen da ereduan, eta lanpostuak betetzeko beharrezko gutxieneko gaitasunak exijitzearekin lotzen dira probak. Baina, ondoren, probak gainditzeko gutxieneko beharrezko puntuazioa zehaztu edo a
ipatzen da partaide guztiek lorturiko batez besteko emaitzekin lotuta, emaitzak modu a
utonomoan eman beharrean, hots, soilik lanpostuko funtzioak behar bezala betetzeko behar den gutxieneko gaitasunaren maila objektiboa a
intzat hartuta. Gainera, gutxieneko nota gainditu ondoren, genero-ikuspegia onartu eta emakumeen eta gizonen a
rteko puntuazioak bereizten dira eta, beraz, sexuen a
rteko ezberdintasunak ere bai. Itxuraz neutroa den gutxieneko nota sartzen da (lanpostua behar bezala betetzeko beharrezko gutxienekoarekin lotua), baina, egia esan, batez besteko emaitza batzuen ondorioa da gutxieneko nota hori. Hain zuzen ere emaitzon a
rabera ematen da fikziozko baieztapena, hots, lanpostua betetzeko eskaturiko gutxieneko gaitasunei dagozkiela. Emakumeen eta gizonen a
rtean gertatzen diren zenbait ezberdintasunen egiazko erakusgarria besterik ez dira, ordea. Hala, ez da inondik inora formula neutroa; egia esan, itxura horren a
tzean, emakume eta gizonen a
rteko tratu ezberdin a
rgia finkatzen a
ri da, eta a
gerikoa da kaltegarria dela emakumeentzat.
Nolanahi ere, Ertzaintzaren eremuan kudeaturiko hautaketa-prozedurei berriz ere helduta, hauxe nabarmendu behar dugu: esandako ondorioak ez direla oztopo Herrizaingo Sailak beharrezko bitarteko guztiak jarri behar izateko, beharrezkoa izanez gero ekintza positiboen bidez, emakumeen eta gizonen a
rteko berdintasuna egiazkoa dela bermatzeko, ez bakarrik lanpostua eskuratzean, baizik eta Ertzaintzaren barruko lanbideko maila-igoeretan ere bai. Emakumeen eta gizonen berdintasunerako EAEko V. Plana, 2010eko ekainaren 30eko Gobernu Kontseiluak onetsia eta hurrengo lau urtean a
plikatu beharrekoak, bere sei jarduketa-ardatzetatik lehena hauxe dela ezarri du: "Emakumeen jabekuntza eta balioen a
ldaketa". Zehazkiago, I 2.1. helburu estrategikoa dugu: "Lanpostuak eskuratzeko eta enplegu eta lanbideko maila-igoerarako baldintzak hobetzeak emakumeen a
lde, taldeen eta egoeren a
niztasunari erreparatuz". Helburu horren xedea 4. a
talean a
geri da: "Emakumeen lanbideko maila-igoera handitzea". Horretarako, gure ustez egokia izan daiteke – eta halaxe jakinarazi diegu Herrizaingo Saileko a
rduradunei 4/2005 Legea dela bide eta Sail horren baitan sortutako genero unitate a
dministrazioak a
ldizkako ebaluazioak egitea, berdintasun hori Ertzaintzaren barne-igoeran izateari buruzkoak. Baldin eta ebaluazio horien ondorioz egiaztatu egiten bada emakumek beren lanbideko lanbide-igoeran objektiboki diskriminatzen direla, igoera horretarako merezimendu ebaluagarriak ezartzeko irizpideek eraginda, orduan zuzenketa-neurriren bat sartzea a
ztertu beharko litzateke, merezimenduaren edo merezimenduen ondorio kaltegarria a
lde desegiteko; izan ere, merezimendu hori a
plikatzea emakume eta gizonen a
rteko berdintasunaren kontrakoa izan daiteke.
Bestalde, interesgarri irizten diogu Euskadik Bruselan duen Ordezkaritzan kanpoko ekintzarako teknikari espezialistako plazak betetzearen inguruan izapideturiko kexa a
ipatzeari. Gure ikuspuntutik, izendapen as
keko postuak direla-eta, lanpostuok eraginkortasunez betetzeko beharrezko gaitasunen eta merezimenduen gaineko ñabardura handiagoko ikuspegia eman daiteke. Baina, hala ere, ezin zaie a
ukerarik kendu lanpostuak eskuratzeko interesa duten izangaiei. Horregatik, Lehendakaritzako Idazkaritza Nagusiak, gure ustez, berriz a
ztertu beharko du egungo lan-poltsak erabiltzeko modua, etorkizuneko deialdiei begira, betiere lan-poltsetara jo behar badu. Ildo horretan, egokitzat hartzen diren izangaien lehen hautaketa egin da soilik lan-poltsako datuekin. Bi a
rrazoirengatik izan daitekeela iruditzen zaigu: lan-poltsaren beraren lehentasun-ordena jarraitzeko edo, bestela, baztertu eta hautagai guztientzat irekitako lehen dei irekia ezarri behar da haren ordez. Hala, hautagai guztiek izango dituzte a
ukera berdinak curriculuma handitzeko eta hobetzeko.
Garapenerako lankidetzaren a
rloan profesionalak espezializatzeko iragarritako beken deialdiaren inguruan izapideturiko kexa ere nabarmendu nahi dugu. Jakin badakigu beken deialdi horiek a
rautzen dituzte EHAAn dekretu nahiz urteko a
ginduak a
rgitaratu beharra ezarri dela, baina soilik a
djudikaziodunen eta balizko ordezkoen gaineko datuen a
rgitalpenei dagokienez. A
labaina, gure ustez hori ez da eragozpena deialdiari buruzko datuen gardentasun handiagoa errazteko proposamena onartzeko, lehiaketako besteko a
dministrazio prozedura batzuetan gertatzen den bezalaxe. Izan ere, gardentasun hori lagungarria da, a
zken finean, behar bezalako a
dministrazio jarduketaren bermeak indartzeko eta, a
ldi berean, interesatuek beka horiek eskuratzean izan lezaketen irudipen txarra, hots, babesik ez duten irudipena.
Halaber, beste deialdi baten inguruan eginiko jarduketa a
ipatuko dugu: EHAEko irakasleen plaza hutsak betetzeko nazio mailako leku-aldaketen lehiaketa. Erakunde honen a
buruz, estatu mailako lehiaketak koordinatuta egiteko kasua denez, jarduera horien inguruan emandako ziurtagiriak elkarri a
intzatetsi beharra dago nahitaez. Merezimenduen baremo bakarra ezarri da lehiaketa horietarako (hezkuntza a
dministrazio ezberdinek a
ntolaturiko heziketa jarduerak sartzen dira lehiaketa horien barruan). Hala ere, balizko interesatuei ezin egotzi dakizkieke iradoki diren moduko kargak, hau da, zinpeko itzultzaileen zerbitzuetara jotzearen kargak. Izapideturiko kasuan, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren trebakuntza ikastaro bati buruzko ziurtagiria ezartzea lortuko dugu.
Atal honen barruan, komenigarri iruditzen zaigu nabarmentzea pertsona batek a
urkezturiko kexa. Horren bidez, Gasteizko Udalaren aldi baterako kontratazio zerrenden kudeaketa erregulatzen duen a
raudia bete ez izanaren a
urka a
gertu da.
Pertsona horrek a
dierazi zigunez, zerrendetan a
tzerago zeuden pertsonen telefonoen bidez izan zuen lan eskaintzak egin izanaren berri, baina berak ez zuen eskaintzaren gaineko deirik jaso. Udalak, bestalde, honako hau a
legatu zuen: kexa a
urkeztu duen pertsonak zioenez, bere telefonoan ez zen jaso ez deialdi galdurik eta ez zuen estaldura a
razoren berri, baina deia egin zitzaion telefono mugikorrera; ez zuen erantzun, ordea. Dirudienez, Hautaketa Unitateko funtzionarioak deia egin zeneko eguna eta ordua idatzi zituen, eta esleitutako a
tazak betetzeko jokabide-kodea bete zuela frogatu ezik, jarduketa hori egindakotzat jo behar zen. Gainera, tokiko erakundeak lan-eskaintzak egiteko telefonoa erabiltzeak dakartzan a
bantailak a
zpimarratu baditu ere, eragozpenak ere badirela onartzen zuen, hain zuzen horretarako eginiko telefono deia jasota ezin uztea hartzaileak telefonoa hartzen ez badu eta, horren ondorioz, telefonoaren bidez jasota uztea jarduketa egin izana.
Zerrenda horietan dauden pertsonen eskubideetan izan litezkeen ondorioez jabetuta, gure iritzia helarazi genion udalari: a
dministrazioak duela lan-eskaintzak jasotzea a
gerrarazten direla bermatu beharra, eta a
raudian ezarritako beste bitarteko batzuk erabiliz egitea jakinarazpena (posta, faxa, telegrama, posta elektronikoa). Horien bidez, egiaz bermatuko dira zerrendako pertsona guztien eskubideak. Udal teknikariak jakinarazi zigun lanean a
ri direla a
lde horretan eta, horregatik, a
maitutzat eman genuen gai honen inguruko jarduketa.
Gure ustez, EHUko irakasleak ordezkatzeko izangaien poltsetan sartzeko lehiaketa baten inguruan eginiko jarduketa a
ipatu behar da nahitaez: Arartekoaren ebazpena, 2011ko martxoaren 3koa. Landare Biologia eta Ekologia Sailean / Ezagutza A
rloan ordezkoak egiteko interesa duen baten kexa: Bere kandidatura baztertu izanaren berri izan ondoren, gora jotzeko errekurtsoa a
urkeztu zion irakasleen erretoreordeari. Horren bidez, bere curriculumaren ebaluazioari buruzko zioak zehazki ezagutzeko eskatzen zuen, bereziki a
plikaturiko koefizienteak, egiaztaturiko merezimenduen a
finitate handiagoaren edo txikiagoaren a
rabera. Kexa a
ztertu ondoren, honako hau ondorioztatu genuen: kexa a
urkeztu zuen interesatuari ez zitzaiola eman Batzordearen ebaluazio lanaren inguruko nahiko zio, hau da, ebaluazioa egindakoan, a
legaturiko eta egiaztaturiko merezimenduen balorazioan edota haztapenean balizko a
kats teknikoa badela baztertzeko nahikoa zio. Horrek, a
zken finean, a
gerian uzten zuen, gutxienez, kexa a
urkeztu duenak a
rgudiorik ez duela oinarriak dituen erabakia hartzeko, merezimendu berdinen haztapen-koefizientearen a
plikazioan desberdintasuna izan dela egiaztatzeko a
ukera izateari edo ez izateari buruzkoa.
Antzeko ildotik, Unibertsitateko (2011ko otsailaren 23ko ebazpena) irakasle a
gregatua izatea egiaztatzeko ebaluazioaren eskabide batekin lotutako jarduketa bat burutu dugu. Erakunde honen ustez, Uniqual a
gentziak (orain, Unibasq) saiatu egin behar du bermatzen ebaluazio batzordearen lana ebaluazio eta egiaztapen protokoloari lotzen zaiola honako hauei dagokienez: irakasle kolaboratzaileak eta elkarteak kontratatzeko a
urretiazko txostena lortzeko eta ebaluazio batzordeen lana kontrataturiko irakasleak eta ikerlariak, doktore titulua duten unibertsitate pribatuko irakasleak ebaluatzeko eta egiaztatzeko deialdietan. Hala, kontrako txostenak badira, eskatzaile bakoitzaren curriculumaren balorazio globala bilduko da, zioak dakartzana. Gainera, judizio teknikoa a
dierazi eta diagnostiko eskema bat a
plikatuko da gehi gomendioak, baita ezaugarri onak nabarmendu eta hobekuntzarako ekintzetara bideratu ere etorkizuneko ibilbide profesionalari begira.
Unibertsitatearen eremuan, berebiziko interesekoa izan da irakasleen enkarguaren tratamenduaren inguruan eginiko jarduketa ere. Unibertsitateko a
rduradunek GAUR a
plikazioa a
urkeztu dute, sail bakoitzaren irakasleen eskaintza hartzeko tresna informatiko gisa, baita plantillei buruzko erabakiak hartzeko ere. Hala ere, erakunde honetara jo zuen irakasleak kezka a
gertu zuen, a
plikazio informatiko horrek ematen zuen informazioak beste ondorio batzuk izan ditzakeelakoan, baina ez dute zerikusirik plantilla kudeatzeko beharrekin. Kexa a
urkeztu duenaren a
rabera, baimenak izateko duen eskubideari kalte egiten dio horrek a
geri-agerian, hau da, ezkontzeagatik, haurdun egoteagatik eta laster a
matasunagatik dituen eskubideei.
Espedientea izapidetzean bildutako informazio guztiak berriz a
ztertu ondoren, ezin dugu zalantzan ipini GAUR a
plikazio informatikoa baliagarria ez denik sail bakoitzaren irakasleen eskaintza kudeatzeko eta irakasleen beharren gaineko erabakiak hartzeko tresna egokia den a
ldetik. Baina tresna hori egokia ez dela ohartarazi behar dugu, ordea: eragina du ordainsarien gaineko eskubideetan, lanbideko barne-igoeran edo unibertsitateko irakasleen beste lan baldintza batzuetan, zeren eta sistemak ez baititu eskubide horren gaineko berme materialak eta prozedurei buruzko bermeak.
Horregatik, EHUri ohartarazi diogu bermatu beharra dagoela GAUR tresna informatikoak haren proiekzio-eremua irakasleen beharrak zehaztera edo ezartzera mugatzen duela. Horretarako, egokitzat jotzen dituen bitartekoak bideratuko dira. Baina tresnaren a
plikazioak ez du eragingo ez kalterik ez ondoriorik irakasleei a
intzatetsitako edozein eskubidetan, eta bereziki sexuaren ziozko berdintasun printzipioari dagokionez hala nola lan eta familia bizitza uztartzea eta, oro har, a
matasuna eta a
itatasuna babesten dituztenei. (2011ko urriaren 13ko A
rartekoaren ebazpena), EHUk irakaskuntza-enkarguaren tratamenduari buruzko jarduketa bukatzeari buruzkoa.
Lan eta familia bizitza uztartzearekin lotutako gaiak a
ztertzean, zenbait uztartze-neurrirekin batzuetan lotzen diren zenbait ondorioz ohartarazi behar dugu, batez ere ordainsarien a
rloan. Donostiako Udaltzaingoko bi emakume funtzionariok a
urkezturiko kexak direla-eta, honako honi erreparatu diogu: lana eta familia uztartzearen zioz baimendutako lanaldi murrizketek edo egokitzapenek ez zekarten tratamendu bereizirik jaiegunetan lan egiteari edo zerbitzuak emateari dagokionez, betiere Udaltzaingoko gainerako langileentzat ezarritako egutegiaren a
ldean. Izan ere, gainerako horiei osagarri espezifiko bat a
intzatesten jarraitzen zaie. Horregatik uste dugu ukituriko emakume funtzionarioei a
plikaturiko ordainsarien egokitzapenak berrikusi behar direla; izan ere, a
zkenean halaxe gertatu da.
Egoerak a
rautzeari buruzko a
talari dagokionez, Gipuzkoako Ogasun eta Finantza Saileko Zuzendariordetza Nagusiaren lanpostuei a
txikitako funtzionario-talde batek izapideturiko kexa a
ipatu behar dugu 2011. urtean Gipuzkoako Foru A
ldundia (2011ko a
buztuaren 1eko A
rartekoaren ebazpena). Erakunde honen iritziz, foru a
dministrazioak erabakitako berrantolaketak eutsi egiten dio Ogasunaren espezialitateari, baina ez da nahikoa oinarririk eman a
txikitze esklusibo hori nahitaez Ogasun eta Finantza Sailaren lanpostuetan bete beharreko eginkizunaren eta horren izaeraren ondoriozkoa dela egiaztatzeko, eta Ikuskaritza Zuzendariordetza Nagusian zerbitzuan a
ri diren funtzionarioen integrazio eztabaidatsua a
dierazi du; izan ere, ez da ezer a
ipatzen beren eginkizunen espezializazioaren gaineko a
intzatespenaren inguruan.
Bestalde, funtzionario irakasle baten erretiroaren inguruan eginiko jarduketa a
ipatuko dugu. Erakunde honetan, hezkuntza a
dministrazioak berak onartutako ohiko jarduna nabarmentzen saiatu gara, hain zuzen ere interesdunek eskabideak egin ditzaten erretiroa a
halbidetzen dieten beste bide bat erabilita, harik eta biderik onuragarriena zein den zehaztu a
rte. Hala, kontrakotzat jotzen den ebazpena ezeztatzeko lege a
ukera plantea daiteke ondoren, a
re gehiago kontuan hartzen badugu Ekonomia eta Ogasun Ministerioa horretarako prest dagoela erakutsi duela. Pertsonala Kudeatzeko Zuzendaritzak, zoritxarrez, ez du proposamena a
intzat hartu nahi izan, ez datorrelako bat erakunde honen defendaturiko planteamenduarekin. Haren ustez, ez da oso egokia esatea erretirorako baldintzak ez direla onuragarrienak pentsio bera kalkulatze hautsagatik, zeren eta norberaren interes ekonomikoek, a
rlo pribatukoak izanik ere, ondare egoera global bati erantzuten baitiote.
Trebakuntzaren a
rloan, irizpena eman behar izan dugu balizko a
dinarengatiko diskriminazioagatik a
urkezturiko kexaren gainean; euskarazko irakaskuntzako gaitasuna sendotzeko edo hezkuntza jarduera egiteko ikastaroetan parte hartzeari buruzko kexa izan da. Erakunde honen iritziz, zaila da ukatzea edo zalantzan jartzea kasu honetan –euskarazko irakaskuntza gaitasuna sendotzeko jardueretarako ikastaro-emailea hautatzea– objektiboki justifika daitekeen tratu desberdina dugula. Euskaraz trebatzen jarraitzeko balizko interesatuen a
dinak ez du garrantzirik lortu nahi den helbururako, zeren eta guztiok baitakigu a
dinari buruzko norberaren inguruabar horrek erlazio zuzena duela etorkizuneko irakaskuntzako jarduerarekin. Gainera, a
dinean oinarrituriko tratu desberdintasun horrek gainditu egiten du nahitaezko proportzionaltasun judizioa ere, a
re gehiago kontuan hartzen badugu ezarritako irizpidea ez dela muga a
bsolutua. Hala, 55 urtetik gorako interesatuak ere liberatu daitezke plazak libre edo hutsik badaude eta, nolanahi ere, liberazioa ez dakarten trebakuntza jarduerekin jarrai dezakete.
Ertzaintzako funtzionario batek a
urkezturiko kexa ere nabarmendu behar dugu; izan ere, Herrizaingo Sailak ukaturiko liberazioari buruzko gaia jarri zuen gure irizpenpean, euskara laneko ordutegiaren barruan ikasteko zatizko liberazioari dagokiona. Honako honetan zetzan interesatuak zalantzan jarritako erabakia: a
rloa a
rautzeko Ertzaintzaren lan baldintzei buruzko erabaki a
rau-emailearen a
rtikuluari buruz Herrizaingo Sailak egiten duen interpretazioa. Saileko a
rduradunen ustez, kexa a
urkeztu duenak nahi izan duen liberazioa eskuratzeko, langileek bi baldintza bete behar dituzte: Urte berean beste liberaziorik jaso ez izana eta, gainera, 1. hizkuntza-eskakizuna egiaztatua izatea.
Gure ustez, zalantzan jarritako manua a
ztertuta ezin ondoriozta daiteke horrelako exijentziarik eta, beraz, gure baieztapenaren a
rgudioak helarazi genizkion a
dministrazioari. Gainera, ohartarazi egin genion haren interpretazioak erabaki a
rau-emaile hori a
plikatzeko eremuan dauden langileen eskubideak murriztu litzakeela. A
zkenik, gaian eginiko jarduketa bukatutzat eman genuen guk proposaturikoa onartu zela jakinarazi zigutenean.
Bukatzeko, laneko jazarpenaren ziozko salaketen inguruan izapideturiko zenbait kexa a
ipatuko ditugu. Horietako bat EAEko a
dministrazio orokorrari buruzkoa da, eta horren ondorioz, hauxe eman da: 2011ko urriaren 18ko A
rartekoaren ebazpena. Horren bidez, a
maitu da ustezko laneko jazarpenagatik jarri zen salaketa bati buruzko jardute-prozedurari dagokion kexa-espedientea. Erakunde honek zenbait ohar egin behar izan ditu, zeren eta, prozedura ebazpen batekin bukatu bazen ere eta laneko jazarpenik ez zegoela iritzi bazion ere, bertan bildutako zenbait balorazio ez baitziren a
plikatu beharreko prozeduran ezarritako formalitateekin bat etorriz eginiko ikerketaren ondoriozkoak.
Beste kexa bati esker, Osalanek, Lan Ikuskaritza eta Gizarte Segurantzak eta Laneko A
gintaritzak berak a
rriskuen prebentzioaren a
rloko salaketak ikertzean eta ondoren jarraitzean izan dituzten lankidetza harremanen a
raberako lankidetza irizpideak finkatu a
hal izan dira. Halaber, beste honako hau ere zehaztu a
hal izan da: salaketa herri a
dministrazio baten jarduketa-eremuari dagokionean, a
dministrazioaren jarduketa laneko a
rriskuen prebentzioarekin lotutako a
lderdiei dagokiela soilik. Gainerakoan, a
dministrazioaren beraren esku gelditzen dira laneko jazarpenak izan daitezkeen gertaerak ikertzea.
V. Ofiziozko jarduerak
Arloaren jarduketa planari buruzko III. epigrafean a
ipatu dira 2011n eginiko ofiziozko jarduketak.
VI. Ondorioak
Herri A
dministrazioen zerbitzurako pertsonalaren a
rloa erakundearen lana egituratzeko a
rlo materialak deritzenetako bat da. A
rloan hedaturiko jarduera nagusia jasotako kexen izapidetzea da.
Kexen kopurua jaitsi egin da, a
urreko ekitaldian izapideturiko kexekiko.
Oro har, kexek ukituriko a
dministrazioek jarrera ondo izan dute, eta behar izan duen laguntza eman dioten erakunde honi.
2011n izapideturiko kexak, as
kotarikoak badira ere, hiru bloke handitan taldeka daitezke.
Lehenbizikoa enplegu publikoa eskuratzeari buruzkoa da. Herri a
dministrazioek, inoiz baino gehiago, eskuratze hori berdintasun, merezimendu, gaitasun eta publizitate printzipioekin bat etorriz betetzen dela bermatu behar dute. A
re gehiago, Espainiako Konstituzioaren 9.2. mandatua izan behar dute a
intzat, eta a
hal dela, gizarte mailan arriskurik handienean dauden herritarren benetako berdintasuna bideratu behar dute, diskriminazio positiboko neurriak hartuta. Hala, ez dira a
tzean geldituko enplegu publikoa eskuratzeko saiakera legitimoan. Herritarren talde horien a
rtean, ezinduak eta emakumeak nabarmentzen dira.
Enplegu edo funtzio publikoak bete nahi dituzten guztien benetako berdintasuna bermatzeko xede hori aldi baterako lanean ere bete behar da (lan-poltsak, ordezkoak, etab.). Gainera, lanbide karreran edo maila-igoeran ere izan behar da kontuan.
Horiek prozesu guztiak izapidetzean, a
halik eta gardentasunik handiena zaindu behar dute a
dministrazioek, baita bertan parte hartzen dutenen bermeak ere, bereziki motibazioaren exijentziari dagozkienetan.
Bigarren a
tala enplegatu publikoen lana eta familia bizitza uztartzeko beharrei buruzkoa da. Iaz ere a
dministrazioek a
lde horretatik beren gain hartu behar duten lidergoaz ohartarazi genuen. Orduan genioenez, gure ustez uztartze behar horren zeharkako ikuspegia nagusitu behar da a
ntolakuntzaren eta kudeaketaren a
rlo guztietan.
Oraingoan, iritzi horri berretsi behar dugu, eta ikuspegi berri batez ohartarazi behar dugu, gure ustez nahitaezkoa izapideturiko kexak ikusita. Izan ere, gure ustez, a
dministrazioek eta erakundeek a
rreta berezia jarri behar dute honako honetan: familia eta lan bizitza uztartzeko neurriak erabiltzearen ondorioz, hots, eszedentziei edo lanaldi-egokitzapenei buruzko neurrien ondorioz, ez dadila ondorio txarrik izan ordainsarien a
ldetik, zerbitzuak a
intzatestearen a
ldetik, etab. A
zken finean, neurriok erabiltzeari uztera bultza ditzakete enplegatu interesatuak.
Azkenik, laneko jazarpena deritzonari buruzkoa da hirugarren a
tala. Izapideturiko gaiekin lortu dugun esperientzia dela-eta, ohartu egin gara oso garrantzitsua dela jazarpenen biktimak direla uste duten enplegatu publikoek egin ditzaketen salaketen izapidetze egokia, betiere dagoeneko onetsita dauden protokoloekin bat etorriz. Egia esan, jazarpena izan den eremuko a
dministrazioaren beraren esku gelditzen da jazarpena izan daitezkeen gertaeren ikerketa, betiere beste erakunde batzuek a
rrisku psikosozialen prebentzioen inguruan egin dezaketen jarduketari kalterik egin gabe. Gehienbat Osalanek egiten ditu horrelako jarduketak.