2. Hezkuntza
I. Arloa kopurutan
2011n 169 erreklamazio jaso dira hezkuntza a
rloan. Erreklamazio horiei beste 27 gehitu behar zaizkie, izan ere, a
zken horiek Haur eta Nerabeentzako Bulegoari esleitu zaizkio, ezintasunagatik, jatorriagatik, etniagatik edo egoera sozioekonomikoagatik hezkuntza-behar bereziak edo berariazkoak dituzten ikasleekin baitute zerikusia, edo tratu txarrekin eta jazarpen egoerekin. Horiek guztiak batuta, 196 erreklamazio dira.
Hertsiki hezkuntza a
rloan bideratutako erreklamazioak direla-eta, honako a
dministrazioei eragin diete:
– Euskal A
utonomia Erkidegoko A
dministrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 124
– UPV/EHU 210
– Tokiko a
dministrazioa 214
– Foru a
dministrazioa 211
Ohikoa izaten den moduan, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak a
urkeztutako erreklamazio gehienak hartzen ditu. Hori dela eta, eta batzuetan gertakizun puntualak egoten diren a
rren (atzerapenak informazioaren bidalketan, etab.), Saileko a
rduradunek erakundeari kexa giza a
ztertzen ditugun gaiak behar bezala tramitatzeko eskaintzen duten laguntza a
zpimarratu nahiko genuke datu positibo gisa.
Horien edukiari dagokionez, jasotako kexak honako gai hauei buruzkoak izan dira:
– Ikasleen onarpena 237
– Bekak eta bestelako laguntzak 222
– Unibertsitateko irakaskuntza 217
– Eskubideak eta betebeharrak 215
– Administrazioaren funtzionamendua eta a
dministrazio prozedura 214
– Haur hezkuntza 211
– Hizkuntzen irakaskuntza 210
– Eskola-garraioa 219
– Eskola-jantokia 218
– Beste a
lderdi batzuk 218
– Lanbide heziketa 215
– Ikastetxeak – instalazioak 214
– Ikastetxeak – a
ntolaketa 212
– Irakaskuntza a
rtistikoak 212
– Hezkuntzako plangintza/programazioa 212
– Lehen hezkuntza 211
– Derrigorrezko bigarren hezkuntza 211
– Hezkuntza-premia bereziak 211
Haur eta Nerabeentzako Bulegoari esleitutako erreklamazioak:
– Ezintasunagatik, jatorriagatik, etniagatik edo beren egoera sozioekonomikoarengatik hezkuntza-behar bereziak edo berariazkoak dituzten ikasleak 20
– Eskolan tratu txarrak edo jazarpena gertatutako egoerak 7
Aurten bideratu diren erreklamazioen −2011n jaso ziren kexak nahiz 2011ko urtarrilaren 1ean a
bian zeudenak− tramitazioaren xehetasunei dagokienez, txosten hau idatzi denean, hauxe da hezkuntza a
rloaren egoera:
II. Araudi edo gizarte testuingurua
Hezkuntza a
lorra jarraipen testuinguru batean biltzen da, a
ipatu beharreko berrikuntza berezirik gabe a
raudizko ustezko ekimenei dagokienez ezta uneko gizarte egoerari dagokionez ere.
Beharbada a
ipa genezakeen gauza bakarra zera da, gure esperientziak eramaten gaituela haur hezkuntzako garaiko lehen zikloaren planifikazioa zaintzera familiaren eta profesionalen erantzukizunen a
rtean beharrezkoa den kontziliazioa sortzeko ezinbesteko faktore gisa. Era berean, hezkuntza eskaintzak gainontzeko hezkuntza epeetan dituen erronka berriak a
zpimarratu nahi ditugu, besteak beste, hezkuntza hirueledunaren esparrua eta teknologia berrien gaineratzea.
III. Jarduera-plana
2010-2014 a
ldirako programaren xedeetako bat Haurtzaroaren eta Nerabezaroaren Bulegoa eratzea da. Hori dela eta, ekintza plan bat eratu dugu, funtsean, Bulego horretarako prestatu denari gehitu zaio. Horrenbestez, beharrezkoak ez diren errepikapenak ekiditeko, Haur eta Nerabeentzako Bulegoak landu duen txosten espezifikoa irakurtzea gomendatzen dugu, izan ere, txosten horretan xehetasunekin a
zaltzen dira 2011n gauzatu diren eta hezkuntzaren a
rloarekin lotutako a
lderdiak barne hartzen dituzten jarduerarik garrantzitsuenak.
IV. Kexarik a
ipagarrienak
IV.1. Hezkuntzako plangintza edo programazioa
Hezkuntzako plangintzaren inguruko kexak haur hezkuntzako lehen ziklorako programatutako hezkuntza eskaintzari buruzkoak (bi urteko gelak) izan dira bereziki. Horrek, a
ldi berean, a
urrerago a
ipatuko dugun ikasleak onartzeko prozeduraren inguruan izapidetutako kexa kopuru handia a
zaltzen du.
Horren a
dibidea da Gasteizen gertatutakoa, haur kopuru nabarmena plazarik gabe geratu baitzen ikasleak onartzeko prozesuan eta itxaron zerrendatan geratu behar izan dira eskolatzeko a
ukerak zehaztu diren a
rte. Egoera hori dela-eta, ofiziozko jarduera bat hasi behar izan dugu, 2011-2012 ikasturtea hasi ondoren, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ezarritako a
dierazleen betetze maila ezagutze a
ldera, unibertsitatez kanpoko zentroen sarearen plangintza lanean hobekuntza jarraitua lortzeko. A
dierazle horien a
rtean honako hauek daude: 1) funts publikoekin mantendutako zentroetan hala eskatzen duten bi urteko ikasleen %90ari gutxienez eskola plaza bermatzea eta 2) plaza lortzen duten bi urteko ikasleen eskaera guztiak, gutxienez % 90ean familiak egindako a
ukerari erantzuten diola ziurtatzea.
Plangintzaren inguruko kexa horiek izapidetzean egiaztatu a
hal izan dugu bi urteko maila horretan hezkuntza a
dministrazioak, berezitasun zehatzak kontuan hartuta ratio ezberdineko taldeak eratu a
halko direla dioen hezkuntza langileen lan baldintzak a
rautzen dituen erabakiaren xedapen batean oinarrituta, zenbaitetan, hasiera batean ezarritako ratioak malgutu ditu eskura dagoen hezkuntza a
zpiegituraren a
halmena hobetzeko as
moz eskola postuen eskaerari erantzuteko.
Kexa horiei jarraiki, ezin dugu gure kezka ezkutatu hezkuntza a
dministrazioak hezkuntza eskaintzaren plangintza eredu linguistiko ezberdinen a
rabera kontuan hartzen a
ri dela ikusita. Izan ere, hezkuntza zentroek programatutako ereduen eskaintzaren ustezko izaera irekia erabiltzen a
ri da (eskaera nahikoa egotera bakarrik baldintzatuta) hezkuntza plangintzan eragina duten eremuen mugatzea zentro bakoitzak benetan eskainitako eredu linguistikoen maila edo xehetasunera jaitsi gabe egin daitekeela a
zaltzeko. Egia da ikasleak onartzeko prozesuen kudeaketa gero eta hobeagoa egiten saiatzeko nahiak horrelako irizpide motak defendatzea a
zal dezakeela. Hala eta guztiz ere, horrek ezin gaitzake hezkuntza a
dministrazioak a
dierazitako eta hartutako konpromisoa a
lde batera uztera eraman, hau da, familiek eredu linguistikoaren a
ukera as
kea bermatzera, Euskal Eskola Publikoari buruzko otsailaren 19ko 1/1993 Legearen 5 e) a
rtikuluan xedatutakoaren babesean. Gure ustez, errealitate horrek, ikasleak onartzeko prozesuaren plangintza eta kudeaketa modu horrekin jarraitzekotan, gogoeta zehatzagoa eskatzen du horrekin a
ukeratutako eredu linguistikoaren a
raberako hezkuntza sistemara sartzeko interesatuta dauden familia guztiek berdintasun baldintzatan lehiatzen a
ri diren zehazteko.
Hala eta guztiz ere, beste hezkuntza garaiei buruzko kexak ere jaso ditugu eta, gure ustez, hezkuntza a
gente guztiek herritarren benetako hezkuntza premietarako plangintza demokratiko eta egokia egiteko parte hartu behar dutela bermatzen du horrek. Horrela gertatu izan da, a
dibidez, Iruarteta BHI eta Viuda Epalza HLHIko hezkuntza elkarteek sustatutako kexen kasuan.
Atal hau ixteko, egokitzat jotzen dugu hezkuntza a
dministrazioak oraindik ere derrigorrezko bigarren hezkuntzako ikasketak eta dantza edo musikako ikasketa a
rautuak a
ldi berean egiten dituzten ikasleentzako sarbide lehentasunak ezartzeko a
ukerari dagokionez ekimenak zehaztu ez dituela bermatzen duten beste kexak jaso ditugula a
dieraztea. Beste hainbat jaso ditugu hizkuntzen irakaskuntza eskaintzan egon diren a
ldaketen ondorioz (Bermeoko HEO).
IV.2. Onartzea
Aurreratu dugun moduan, a
urten kexa ugari jaso ditugu zentro publikoetan eta itunpeko ikastetxe pribatuetan ikasleak onartzeko prozedura a
rautzen duen martxoaren 4ko 35/2008 Dekretuan xedatutakoaren babesean urtero iragarritako prozedura dela-eta.
Izapidetutako kexa gehienak plaza nahikorik ez dagoen kasuetan a
plikatu beharreko irizpideekin lotuta egon dira. Kexa horiek a
ldez a
urretik emandako hainbat gomendio eta ondorioren jadanekotasuna a
ztertzera eraman gaituzte. Horrela bada, etxebizitzarekiko gertutasunaren inguruko irizpideari dagokionez erakunde honek 2007ko uztailaren 16ko ebazpenean esandakoa a
zpimarratu behar du (Arartekoaren ebazpena, 2007ko uztailaren 16koa. Horren bidez, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailari iradokitzen zaio ikasleak onartzeko prozesu baten eraginetarako familia batek a
itortu duen helbidearen egiazkotasuna ziurtatzeko saiakera egin dezala). Era berean, zentroak as
katasunez a
ntzemandako beste egoerak kontuan hartzeko a
ukerari dagokionez, 2011ko martxoaren 10ean emandako ebazpena a
zpimarratu beharra dugu (Arartekoaren ebazpena, 2011ko martxoaren 10ekoa. Horren bidez, ikasleak onartzeko ezaugarri garrantzitsu gisa premutasuna lehenesten duen irizpidea a
plikatzeari buruzko jarduera a
maitzen da).
Eztabaidagai izan den beste irizpide bat familia unitatearen urteroko errentari buruzkoa izan da. Erakunde honetara jo duten familiek irizpide hori a
plikatzeko modua berrikusteko komenientzia proposatu dute eta familia eta lan bizitza bateratzeko a
ukerekin lotzeko beharra defendatu dute.
Baina, kexa horiez gain, prozesuaren kudeaketa mekanizatua egiteko a
ukera eskaintzen duen a
plikazio informatikoaren inguruko beste batzuk ere jaso ditugu. Horiek izapidetzeari esker, baieztatu a
hal izan dugu a
plikazio horrek ez duela kontuan hartzen eskatzaile bakoitzak egiazta dezakeen puntuazio ezberdina eskatutako hezkuntza zentro bakoitzari dagokionez a
plikatzen diren irizpideen a
rabera. Fase bakar batean bigarren eta hirugarren eskaerak esleitzeak ez du a
ukerarik ematen eskatutako zentro bakoitzarentzat puntuazio ezberdina bereiztea, berez, baremoaren irizpideen a
rabera berma daitekeen a
rren. Horrek, gure ustez, harrera lortu nahi duten hautagai guztien berdintasun baldintzak urratzen ditu.
Ohiko epe horretatik kanpo, urteroko izaerarekin deiturikoa, ikasleen onarpena eskolatzeko lurralde batzordeen bidez kudeatzen da. Proposamenak a
urkezterakoan, batzorde horiek, familiek a
dierazitako borondateaz gain, euskal hezkuntza sisteman a
halik eta integraziorik normalizatuena jarraitu behar dute, zehazki honako irizpideen babesean: 1) zentroaren gertutasuna familia etxebizitzari dagokionez eta eskolan dagoeneko a
nai-arrebarik ote dagoen; 2) funts publikoekin mantendutako zentro guztien (publikoak eta itunduak) a
rteko oreka; 3) zentroetan dauden baliabide teknikoen eta giza baliabideen erabilera eraginkorra eta 4) zentroaren egokitasuna ikasleari hezkuntza erantzuna emateko.
Hala eta guztiz ere, izapidetutako hainbat kexa ikusita, kontu-hartze falta egon daitekeela pentsatzen dugu, familien borondatea dela-eta. Horren a
dibide gisa familiek eskatutako eredu linguistikotik eta zentro motatik hurrenez hurren urruntzen ziren eskolatze proposamenen kasuak a
ipatuko ditugu.
IV.3. Haur hezkuntza
Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak haur hezkuntzako lehen zikloan gerta daitezkeen gertaera a
nitzak ezagutzeko a
ukera eskaintzen duen diagnosi orokorra egiteko proposamena errepikatu du. Diagnosi hori une honetan egiteke dago. Hori dela-eta, ofiziozko espediente bat hastea erabaki dugu egoera horien errealitatearen jarraipen egokia egite a
ldera. Horien a
rtean erakunde honen a
urrean kexa baten a
rrazoi izan den errealitate bat dugu. Zehazki, bi urteko geletarako ezarritako laguntza osagarriko edo errefortzuko langileak familien esku daudeneko hainbat hezkuntza zentro dira.
Azken horren harira, a
zpimarratu nahiko genuke zer nolako finantziazio a
ldeak gerta daitezkeen bi urteko mailan gertatzen den hezkuntza eskaintza bikoitzaren ondorioz. Errealitate horren berri izan dugu hainbat familiek egindako kexak direla eta, euren seme-alabak hasiera batean Gasteizko udal eskoletan egon ondoren Haurreskolak Partzuergoaren mende geratu baitira eta seme-alabek bertan jarraitzea nahi izan dute 2 urte izan a
rren. Erabaki horrek udaleko laguntza ekonomikoak eskuratzeko a
ukerak murriztu dizkie.
Era berean, sektore ezberdinek helarazi diguten kezka a
ipatu behar dugu partzuergoaren mende dauden haurreskoletan burutzen a
ri diren taldekatzeei dagokienez, izan ere, taldekatze horiek emandako zerbitzuaren kalitatean eragina izan dezaketenaren beldur dira. Halaber, a
dierazi nahiko genuke Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak sustatutako zerotik hiru urte bitarteko haurtzaroarekiko a
rreta plan berriak (Haur Etxea) eman ditzakeen emaitza berrien zain gaudela.
IV.4. Garraioa eta jantokia
Garraio eta jantokiko zerbitzu osagarri horiek konfiguratzeko modua dela-eta, kudeaketa zuzeneko jantokiko zerbitzuaren baimenak eguerdiko eskola garraioaren zerbitzuaren ukapena dakar berekin. Planteamendu horrek erakunde honen esku-hartzea ukatzera eraman gaitu nolabaiteko eztabaida izan duten egoeretan (IPI Ikasbidea Duranako ikastola). Edonola ere, hezkuntza-administrazio honek bateraezintasun orokortu horren salbuespen posible gisa ezartzen ditu jantoki-zerbitzuek garraiatutako ikasle guztiei a
rreta eman ezin dieten kasuak. Hori kontuan hartuta, ikasleek zerbitzu hauek eskuratzeko duten a
ukera-berdintasuna benetan betetzen dela bermatze a
ldera, eguerdian garraiorik ez duten ikasleei jantoki-kuota murriztu behar ote zaien planteatu behar dela uste dugu. Horrela, kudeaketa zuzeneko jantokietako jarraibidea, kuota hobaridunei dagokienez, erakunde baimenduen bidez kudeatzen diren beste jantokietara ere hedatuko litzateke. (Arartekoaren ebazpena, 2011ko a
benduaren 26koa. Horren bidez eskolako jantokiko zerbitzuaren finantzazio baldintzei buruzko jarduera a
maitzen da).
Kasu berezia izanda ere, une honetan izapidetzen a
ri den kexa baten eragile izan den egoerarekiko gure kezka a
dierazi nahi dugu. Egoera horrek ASPACE zentroetara joan ondoren ikasketa zentro a
rruntetara joan behar diren ikasleen garraioen baldintzen ingurukoa da.
Noski, eta ohikoa den moduan, zirkularrean ezarritako irizpideen a
plikazio objektiboaren ondorioz, zerbitzu horietara heltzeko baimena faltarekin a
dos ez dauden familien kexak egon dira, zehazki, zonifikazioaren inguruan plaza libreak egon a
rren.
Jantokiei bereziki dagokienez, a
urrekari gisa jantoki zerbitzu hori partzuergoko haur-eskola guztietan progresiboki ezartzen saiatu ziren parlamentuko ekimenak hartu ditugu zerbitzuaren uneko egoera a
ztertzeko. Horren bidez baieztatu a
hal izan dugunez, oraingoz, haur-eskoletan jantoki zerbitzua eskaintzea edo ez zerbitzuaren bideragarritasunaren mende dago, ez bakarrik instalazioen baldintzen a
rabera baita familiek a
dierazitako a
ukeraren a
rabera ere.
Bestalde, hezkuntza a
dministrazioak kontratatutako enpresa pribatuei loturiko eskola jantokien langileen grebatik sortutako a
razoak, kexen bidez, bere protagonismoa izan du. Gatazka hori, a
zkenik, bideratu izan da.
IV.5. Bekak eta bestelako laguntzak
Une honetan liburuen kudeaketa solidarioaren programa lehen hezkuntzako ziklo guztietan hedatzen da baita derrigorrezko bigarren hezkuntzako lehen bi zikloetara ere. A
plikazio mailakatu horrek, une honetan DBHko hirugarren mailan ez a
plikatzea dakarrenak, kexa berriak eragin ditu, okerrekoak badira ere, ustezko diskriminazioa a
legatuz.
Aurreko urteetan bezala, bekak ematean gertatutako a
tzerapenengatik a
urkeztutako kexak, ukatzeko erabakiekiko desadostasunak, deialdien baldintzak zalantzan jartzea, etab. ere egon dira.
IV.6. Hezkuntza-premia bereziak
2011. urte honetan zehar izapidetutako kexen errealitateak berriro ere a
gerian utzi du beharrezkoa dela a
haleginak a
reagotzea hezkuntza zerbitzuen a
rteko koordinazio handiagoa eskaintzera bideratutako jardunbide egokiak zehazteko. Horrek, a
ldi berean, hezkuntza premia bereziak dauzkaten a
dingabeei emandako hezkuntza erantzunaren jarraipen egokia eta ebaluazio a
proposa eta familiekiko lankidetza handiagoa bermatuko ditu.
Horrela gertatu da hezkuntzaren a
rlo zorrotzetik kanpoko zerbitzuek a
rtatzen zuten eskola a
dineko a
dingabe baten kasuan, une berean kasuaren balorazio psikopedagogikoaren zain zegoen bitartean. Jakina den moduan, erakunde honetan beti a
zpimarratu izan dugu behar horiek baloratzeko eta a
ntzemateko beharra. Horregatik, hezkuntza a
dministrazioak ikasle horren balorazio psikopedagogikoa ezin zuela a
tzeratu baloratu izan dugu, a
zkenean egin zuen moduan.
Nolanahi ere, zerbitzuen a
rteko lankidetza onaren a
dibide ugari ere egon dira. Haur-eskola batera zihoan a
dingabe bati eskaintzen zitzaion hezkuntza erantzuna a
ztertzean egiaztatu a
hal izan dugu. Bertako langileak, hezkuntza eta laguntza programaren bidez, harrera goiztiarraren eremuan lan egiten duten beste erakundeetan ohikoak diren errehabilitazio eta prestaketa ildoak indartzen saiatu dira.
Bestalde, euren seme-alaben eskolatze a
ukerak egiaztatzera erakunde honetara jo behar izan duten familien kasuak ere izan ditugu. Horietako bat disfasia mistoa zuen a
dingabe bat zen, eta familiak A
ereduan jarraitzea nahi zuen. Bestalde, ezgaitasun intelektuala zuen a
dingabe baten berri izan genuen. Familiak hezkuntza bereziko zentro itundu batean eskolatzeko a
ukera zehaztu nahi zuen. Ikasle taldeen eskolatze baldintzen berri ere jakin nahi izan dugu, hala nola Elgoibarreko BHIn lanen ikaskuntza ikastaroa jarraitzen duten ezgaitasun intelektualeko gazteek osatutakoa.
Azpimarratu behar dugu familia batzuek erakunde honi euren kezka helarazi diotela gaindohatzeko baldintza pertsonalekin loturiko hezkuntza-premia bereziak dituzten ikasleei eskaintzen zaizkien erantzuna dela-eta. 2010-2011. ikasturtean Hezkuntza Berrikuntzarako Zuzendaritzak batzorde tekniko bat eratu zuela jakin izan dugu gaitasun handiko ikasleen hezkuntza erantzunean esku hartzen duten profesional guztien laguntza eta babeserako a
giri bat burutzeko helburuarekin. Hala eta guztiz ere, ikasle mota horrekiko a
rreta a
niztasunarekiko a
rreta plan estrategikoaren barnean bilduta geratu beharko da berehala ezagutuko den eskola inklusibo baten esparruan. Beste interesdun batzuk ere horren mende daude, hala nola DISLEBI (Euskadiko Dislexia Elkartea) elkarteko kideak.
Zoritxarren a
dierazi behar dugu entzumen ezgaitasunak dituzten eta zeinu hizkuntzako interpreteen laguntza behar duten ikasleen beharrei erantzuna ematen a
tzerapenak egon direla berriro ere.
Banakako egokitzapen kurrikular berezia eskatzen zuen kexaren bat ere jaso dugu, baita baliabide gehiago eskatzen zituztenak ere.
Atal hau ixteko, zenbait osasun beharren inguruan izapidetutako kexei a
zaleko a
ipamena egingo diegu. Hainbat kasu behar bezala bideratu dira eskola ordutegian zehar langile espezializatua eta behar horiek a
rtatzeko berariaz prestatua eskaini baita. Beste kasu batzuetan, berriz, (1 motako diabetes mellitus duen a
dingabea) 2005eko a
zaroan onartutako Eskola orduetan osasun a
rreta berezia a
rautzen duen zirkularraren a
raberako a
rretarako a
ukerak zehazteko zain gaude.
IV.7. Ikastetxeak
Dagoeneko ohikoa den moduan, hezkuntza zentroak handitzeko eta berritzeko hainbat obren jarraipena egiten saiatu gara eskola kontseiluko edo gurasoen elkarteetako kide diren interesdunek hala eskatu izan digutenean. Zentzu horretan jasotako a
zken eskaera a
urretik zeuden Urumea, Elizatxo eta Langile BHIak elkartzetik sortutako Hernani BHI berriari erantzuna emateko beharrezkoak diren a
zpiegiturak ditu hizpide.
Txosten honek eskaintzen duen a
ukeraren bidez a
urreratu nahiko genuke kexa berriak a
urkeztu direnez beharrezkotzat jo dugula hainbat hezkuntza zentroek burutzen dituzten kopuru jakin batzuen kobratzeen ikerketan sakontzea derrigorrezko ikasketaren berezko doakotasuneko erregimena a
rriskuan jar baitezakete.
IV.8. Eskolako bizikidetza
Abenduaren 2ko 201/2008 Dekretu bidez onartutako ikasleen eskubide eta betebeharren a
raudi berriak eragin dituen a
ldaketa sakonak direla-eta, hezkuntza a
dministrazioak Ikastetxeetan berdinen a
rteko tratu txarrak gertatzen direnean jarduteko gida berria burutu behar izan du. Gida berri horrek, gainera, Ciberbullyingaren a
urkako eskolaren jardute protokoloa dauka osagarri gisa.
Gidaren zioen a
zalpenean a
dierazten den moduan, hezkuntza a
dministrazioak bizikidetza gatazkak bideratzeko hezkuntza bidezko erantzuna erabili nahi du. Horrela bada, hezkuntza a
bordatze hori, prebentzioarekin batera, zentroetatik bizikidetza a
purtzen duten jarrerak eta, bereziki, berdinen a
rteko jazarpena baztertzeko oinarriak izango dira.
Hala eta guztiz ere, a
zpimarratu behar dugu eskola bizikidetzan sartuta dauden pertsonek ez dutela beti planteamendu honekin bat egiten. Horrela a
zaltzen du, gure ustez, erakunde honen a
urrean etengabe a
urkezten dituzten kexen errealitateak. Hori dela-eta, familiekiko lankidetza eta elkar ulertzea estutzeko komenientziari dagokion praktika ona a
zpimarratu nahi dugu. Nolanahi ere, hezkuntza ikuskaritzak ustezko jazarpen kasuak pairatu ditzaketen ikasleek izan ditzaketen ondorio larriak a
hal den heinean saihesteko eta erantzuna ematen saiatzeko erakutsi duen gogoaren berri eman nahi dugu.
IV.9. Ebaluazioa
Aurten eztabaida berezia proposatu da Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako titulua lortzearen inguruan. Kexa a
urkeztu zuen familiak zioenez, EAEn Oinarrizko Hezkuntzaren curriculuma sortu eta ezartzen duen Dekretua a
ldatzen duen martxoaren 30eko 97/2010 Dekretuaren euskarazko bertsioaren a
rabera titulu hori onartu behar zitzaion bi ikasgaitan ebaluazio negatiboa lortu zuen ikasle bati. Hala eta guztiz ere, hezkuntza a
dministrazioak egoki a
rgudiatu duenenez, xedapen horrek (testuen a
rteko a
ldea duena) maiatzaren 3ko hezkuntzako 2/2006 Legean xedatutakoaren babesean, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzari dagozkion gutxieneko ikasketak ezartzen dituen abenduaren 29ko 1631/2006 Errege Dekretuaren a
raudia osatzen du EAEren eremuan eta, horregatik, gaztelaniazko bertsioari dagokion interpretazioa da lehentasuna izan behar duena.
Era berean, kexa gisa a
urkeztu da batxilergoan egindako probak eskuratzeko a
ukera izatea. Zentzu horretan, Batxilergoaren a
ntolamendua eta ebaluazio-prozesua a
rautzen dituen Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketako sailburuaren 2010eko uztailaren 26ko A
ginduaren 32.1. a
rtikuluak ezartzen duenez "ikasleek eta, a
din txikikoen kasuan, gurasoek edo legezko ordezkariek ikasleen errendimenduaren ebaluazioan eragina izango duten lan, proba eta a
riketa guztiak eskuratu a
hal izango dituzte, zuzenduta daudenean…", proba eta a
riketa horien kopiak eskuratzearen inguruko berariazko erreferentziarik egin gabe. Hala eta guztiz ere, berariazko erreferentzia hori ez egoteak ezin gaitu eraman Herri A
dministrazioen A
raubide Juridikoari eta A
dministrazio Prozedura Erkideari buruzko azaroaren 26ko 30/1992 Legearen 37.8. a
rtikuluak ezartzen duen sarbiderako eskubideak lotuta daraman kopiak lortzeko eskubidea ez ezagutzera, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak berak a
zkenik ulertu duen moduan.
Une egokitzat jotzen dugu hau gurasoak banatuta dauden kasuetan eskaini behar den informazioari buruzko gomendio orokorra mahaigaineratzeko (Arartekoaren 8/2011 gomendio orokorra, a
zaroaren 15ekoa. Banandutako gurasoek jaso behar duten informazioa, a
dministrazioak haien seme-alaben inguruan dituen datuei dagokienez, eta a
urkeztu behar dituzten a
giriak).
Ebazpen horren bidez Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailari gomendatu zaio indarreko instrukzioak berrazter ditzan, bananduta eta dibortziatuta dauden gurasoei haien seme-alaben eskolako bilakaeraren gaineko informazioa jasotzeko eskubidea onartuz (seme-alaben zaintza daukaten edo ez a
lde batera utzita), baita irakasleekin elkarrizketak edukitzeko eta zentroko hezkuntza komunitatean lankidetzan a
ritzeko eskubidea ere, gainontzeko gurasoen baldintza eta a
rreta berarekin. Ebazpen horren betetzearen jarraipen egokia burutuko dugu.
IV.10. Hizkuntza normalizazioa
Une honetan, EAEn errotuta dauden ikastetxe a
tzerritarrek eskaini behar duten curriculuma ezartzen duen a
raudiaren xedapena a
rgitaratzeke dago oraindik. Hori guztia, oinarrizko hezkuntzaren curriculuma xedatu eta EAEn ezarri duen dekretua a
ldatzen duen martxoaren 30eko 97/2010 Dekretuaren a
rtikulu bakarraren (5) zortzigarren puntuak ezarritakoa garatuz. Hala eta guztiz ere, badirudi sailak euskara eta literaturako ikasketak ikastetxe a
tzerritarretan ezartzeko as
moa duela 2011-2012 ikasturte honetatik a
urrera, ikasketa ebaluagarri bihurtuz, curriculumeko gainontzekoak bezalaxe.
Zalantzarik gabe, pixkanakako eta mailaz mailako ezarpen horren ondorioz, modu paraleloan, euskal hizkuntza eta literaturaren irakaskuntzen salbuespen a
ukerak a
ztertu beharko dira, EAEko ikastetxe a
tzerritarretan irakaskuntza horren benetako ezarpenak a
urrera egin a
hala sail horrek onartzen dituen a
rauekin bat eginez, betiere, dagoeneko a
ipatu dugun martxoaren 30eko 97/2010 Dekretuaren a
rtikulu bakarraren hogeita bigarren puntuan xedatutakoari jarraiki.
Baina, bitartean, erakunde honen ustez, ikastetxe a
tzerritarren batek irakaskuntza horien ezarpena a
urreratzeko erabakia hartu duela eta barruko zenbait salbuespen onartu dituela a
intzat hartuta, ez da ulergarria mota horretako ikastetxe horietako ikasleak hezkuntza a
dministrazio horrek, Hezkuntza Saileko sailburuordeak emandako jarraibideen bidez, onartu duen salbuespenen a
raubide orokorraren eraginpean jartzea; izan ere, beste ikastetxe atzerritarretako ikasleei ez zaie tratamendu bera ematen.
IV.11. Eskubideak eta betebeharrak
2011. urte honetan, Musikene goi-mailako musika ikastegiak igaro duen egoera zailaren esparruan, A
rartekoak ebazpen bat eman du Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko erantzuleei a
dierazteko ikastegi horretako ikasleen eskubide eta betebeharrei buruzko barne erregimeneko a
raudiak edukia EAEko unibertsitatetik kanpoko hezkuntza zentroetako ikasleen eskubide eta betebeharrei buruzko a
benduaren 2ko 201/2008 Dekretuaren xedapenetara egokitu behar duela eta, beharbada, desegokitzat eta a
urkakotzat jotzen diren edo zentroko elkarbizitza larriki kaltetzen duten beste jarrera mota batzuk gaineratuz, baina betiere diziplina erregimenean nagusitu behar den tipikotasunaren printzipiotik eta helburutik sortutako eskaeren a
rabera: hezkuntza zentroetan bizikidetza mantentzea eta bermatzea (Arartekoaren ebazpena, 2011ko uztailaren 22koa. Horren bidez Musikeneko ikasleen eskubide eta betebeharren a
raudiari buruzko jarduera a
maitzen da).
Atal honetan a
zpimarratzekoa da ere, berezia izan baitzen, ikastetxe itundu bateko ikasle baten a
mak a
urkeztutako kexa. Bertan 200 euro itzul ziezazkioten eskatzen zuen semeak ezin izan zuelako ikasketa bidaiara joan diziplina zigor bat zela-eta. EAEko unibertsitatetik kanpoko hezkuntza zentroetako ikasleen eskubide eta betebeharren uneko a
raudiak estaldura nahikoa eskaintzen du hezkuntza zentro horrek hartutako neurri zuzentzaileen inguruan: eskolaz kanpoko jardueretan, hala nola, ikasketa bidaian, parte hartzeko eskubidea etetea. Beste kontu bat da, gure ustez, zuzenketa neurri horiei ekonomia mailako beste ondorio batzuk lotu a
hal zaizkien, a
ldez a
urretik ordaindutako zenbatekoen galera, esaterako. Hori dela-eta, hezkuntza a
dministrazioak jokabide a
ktiboa izan behar du jarrera desegokiak zuzentzearen ondorioz ikasleen eskubide eta betebeharren a
raudian berariaz ezarrita ez dauden neurriak har ez daitezen.
IV.12. Unibertsitateko irakaskuntza
2011. ikasturte honetan a
ipatu behar ditugu Unibertsitatera Sartzeko Probaren ohiko deialdiaren kimikako a
zterketa dela-eta jazotako gertakariak. EHUko Idazkaritza Nagusiaren a
urrean egindako izapideei esker a
zterketa horren inguruan a
urkeztutako gertakariei dagokienez hartutako erabakiak ezagutu a
hal izan ditugu. Hori bai, gure ustez, pasa den deialdi horren esperientziaz baliatuta, EAEn graduko unibertsitate ikasketa ofizialetarako sarbidea a
rautzen duen apirilaren 19ko 79/2011 Dekretuan a
ntolamendu batzordeak esleituta dituen hainbat eginkizun indartu behar dira, hala nola, unibertsitatearen eta batxilergoa eskaintzen duten ikastetxeen a
rteko koordinazioa bermatzen duena, a
riketak batxilergoko curriculumari egokitzen direla ziurtatze a
ldera. Izan ere, horren inguruko jarduera bat burutzen a
ri gara.
Sarbide proba horiekin jarraituz, hainbat kexa a
urkeztu direla ikusita, EHUri a
dierazi diogu proba a
ldez a
urretik gainditu zuten ikasleentzako Unibertsitatera Sartzeko Gidan dagoen informazioa zabaltzea komenigarria litzatekeela.
Horri esker, gainera, batzorde a
ntolatzailearen jarduteko modua zehaztasunez ezagutu a
hal izan dugu proba horiek a
rautzen dituen oinarrizko a
raudiarekin izandako jarduna a
maituta. Hala eta guztiz ere, hainbat gogoeta proposatu ditugu. Egia da hainbat a
giri, hala nola, unibertsitatean sartzeko a
zterketak, eskuratzeko eskubidea kontsulta zuzeneko izapide baten bidez erabil daitekeela. Kasu horietan, zerbitzuen funtzionamendu ona zaintzeko beharrak a
zaltzen du izapide hori probak a
ntolatzen dituen batzordeak ezarritako hainbat baldintzen mende egotea lekuari (espedienteak gordetzen diren Campusa), ordutegiari (jendearentzako a
rreta), eta a
barri dagokionez. Hori bai, a
girietarako sarbidea dagokien kopiak lortuz as
etzat jotzen bada, a
zpimarratu beharko genuke horrelako karga osagarriak ezartzeak ez duela inolako zentzurik, a
re gehiago teknologia berriek kopiak egiteko a
ukera erosoak eta errazak, sarearen bidez, etab. eskaintzen duten unean. Gure ustez, a
zken kasu horietan, ustezko interesdunen as
moa a
girien kopiak lortzera mugatzen denean, unibertsitateak kopia horiek eskaini beharko lituzke euren eskaerei erantzunez, haiei kontsulta zuzeneko izapidean ohikoak diren baldintzak eskatu gabe.
Bestalde, diziplina espediente baten inguruan izapidetutako kexa a
ipatu behar dugu. Horrek, kautelazko neurri gisa, ikaslearen eskubideak eteten zituen unibertsitateko instalazio guztietara sartzea debekatuz. Erakunde honetatik zalantzan jarri nahi izan dugu zigor motako zigor neurriak, kautelazko a
ldi baterako neurriak esaterako, zigortzeko a
dministrazio eremura eraman izana. Gainera, ezarritako neurria gehiegizkotzat jotzen genuen lortu nahi zen helbururako (irakaskuntzaren garapen a
rrunta bermatzea). A
zken horren inguruan, unibertsitateak egin zezakeen balorazioa ezagutu nahi genuen ikaslearen eskubideak eteteko a
ldi baterako neurri horren ondorioak konpontzeko a
ukerari zegokionez baldin eta hasitako diziplina prozedura ez balitz zentrotik kanporatzeko eta matrikula galtzeko proposatutako zigorraren baiezko ebazpen batekin a
maituko.
Duela gutxi jakin izan dugunez, bere garaian hasitako diziplina prozedura iraungitzat jo da eta berri bat hasi da. Horrela bada, a
dministrazio onaren printzipiotik urruntzen dela dirudien jardute baten a
urrean gaude, izan ere, interesdunak a
tzerapen handiak pairatu beharko ditu bere behin-behineko diziplina erantzukizuna zehaztu a
rte. Nolanahi ere, gehien harritu gaituena izan da a
zken ebazpen horrek kautelazko neurri berak errepikatzen dituela, horiek inolako baloraziorik izan ez badute ere erakunde honek hasierako esku-hartzean proposatu bezala.
V. Ofiziozko jarduerak
Azpimarratu a
hal izan dugun moduan, ofiziozko jarduera bat hasi dugu Gasteizen bi urteko geletako hezkuntza plangintzan ezarritako a
dierazleen betetzearen jarraipena egiteko.
Era berean, haur hezkuntzako lehen zikloaren errealitatearen inguruan egiteke dagoen diagnosiaren jarraipena egingo dugu, baita banatuta dauden gurasoek jaso beharreko informazioari buruzko informazioarena ere.
VI. Ondorioak
Haurtzaroaren eta Nerabezaroaren Bulegoa eratzearen erabakia dela-eta, ekintza plan bat eratu dugu, funtsean, Bulego horretarako prestatu denari gehitu zaio. Horregatik, bulego honek burututako berariazko txostena irakurtzea gomendatzen dugu.
Izapidetutako kexei dagokienez, 2011. urte honetan kudeatutakoen bolumena ikusita baiezta dezakegu hezkuntzaren a
lorra pisu gehien duen a
lorretako bat bailitzan finkatzen dela erakundearen jarduera multzoarekin parekatuz.
Kexa horiek ikertzean, bereziki a
zpimarratu izan direnak, hezkuntza a
dministrazioa bultzatu nahi izan dugu hezkuntza programaren egokitzapen eta hobekuntza jarraitua egiten jarrai dezan unibertsitatetik kanpoko sarea a
ntolatzeko eta planifikatzeko ezarri diren irizpideak (adierazpenak) eraginkortasunez lortu a
rte. Garrantzitsua da irizpide horien a
rtean hezkuntza eragile guztien partaidetza herritarren hezkuntza beharrizan errealen planifikazio demokratiko eta egokia sortzeko prozesuan bermatzen saiatzeko konpromisoa gaineratu izana. Hala eta guztiz ere, beldur gara irekia izan daitekeen hizkuntza ereduen eskaintzak ez ote duen a
rriskuan jarriko hezkuntza sistemarako sarbidea berdintasuneko baldintzetan familiek a
ukeratutako hizkuntza eredua kontuan hartuta.
Hain zuzen ere, erabateko a
ukera berdintasuna bermatzeko beharra dela-eta hezkuntza a
dministrazioak kontu handia izan behar du ikasleak onartzeko prozesuak kudeatzean, plaza nahikorik ez dagoen kasuetarako ezarritako lehentasuneko irizpideak erabat a
plikatzen direla egiaztatuz (familien benetako egoitza) eta diskriminazioa eragin dezaketen edo beharrezkoak diren helburuetan –familiaren eta laneko beharrak bateratzea, a
dibidez– lagundu ezin duten beste horien a
plikazioa berraztertuz edo berriz hausnartuz. Era berean, egokia litzateke hezkuntza a
dministrazioak ikasleak onartzeko prozesu horien ebazpen mekanizatua bideratzen duen a
plikazioa berraztertzea, a
hal den heinean, tratu berdintasun hori burutzeko (bigarren eta hirugarren a
ukerak esleitzea). Ohiko epeetatik kanpo, eskolatzeko lurralde batzordeen proposamenak, a
hal duten neurrian, familien borondatearen a
raberakoak izan beharko lirateke.
Komenigarria da Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa sailak, a
lbait lasterren, haur hezkuntzako lehen zikloko errealitatearen inguruan egiteke dagoen diagnosia a
maitzea. Horri esker, hezkuntza a
dministrazioaren mendeko zentro publikoetako bi urteko geletan gertatzen diren hainbat errealitateen inguruan behar bezala esku hartu a
halko litzateke.
Haurreskolak Partzuergoaren mendeko haur-eskolen eremuan hartzen a
ri diren a
ntolamendu erabakiekiko (taldekatzeak) gure kezka a
zaltzen dugu, baita Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak (Haur Etxea) sustatu duen zerotik hiru urte bitarteko haurtzaroarekiko a
rreta plan berriak eskain ditzakeen ondorioekiko ere.
Garraio eta jantokiko zerbitzu osagarriei dagokienez, eskola-garraioaren kasuan batik bat, gure ustez, hezkuntza A
dministrazioak ez du baztertu behar zerbitzua lortzea a
halbidetzen duten irizpideen a
plikazio malguago bat, baina ez a
rbitrarioa, egiten saiatzeko a
ukera, horren bidez ikasleei a
rreta hobea eskaintzea lor baldin badaiteke, baina, jakina, eskola maparen berrikuspenaren bidez zerbitzuaren a
ntolamendu a
ukerak hobetzen saiatzeko a
haleginei kalterik egin gabe.
Jantokiei dagokienez, a
urrekontu erabilgarritasun a
ukera guztiak erabili behar direla uste dugu jantokiko kuoten murrizketa kudeaketa zuzeneko jantoki zerbitzurik ez duten eta eguerdiko garraio zerbitzurik ez duten hezkuntza zentro publikoetan derrigorrezko ikasketak egiten dituzten ikasle garraiatuei ere eskaintzeko.
Hezkuntza-premia berezien a
lorrean berriro ere a
zpimarratu beharko genuke beharrezkoa dela a
haleginak a
reagotzea hezkuntza zerbitzuen a
rteko koordinazio handiagoa eskaintzera bideratutako jardunbide egokiak zehazteko. Horrek, a
ldi berean, hezkuntza premia bereziak dauzkaten a
dingabeei emandako hezkuntza erantzunaren jarraipen egokia eta ebaluazio a
proposa eta familiekiko lankidetza handiagoa bermatuko ditu. A
niztasunaren a
rretarako hurrengo plan estrategikoa, eskola inklusibo baten esparruan, jarduera dinamika horiek finkatzeko edo ezartzeko a
halegin garrantzitsua izango delakoan gaude.
Nolanahi ere, eskola ordutegian zehar dauden osasun premia berezien erantzuna a
rindu behar da.
Eskola bizikidetzaren a
lorrean, burokratizazioa ekiditen saiatzeko eta praktika onak ezartzen sakontzeko beharra a
zpimarratzen dugu. A
zken horien a
rtean, familiekiko lankidetza handiagoa gaineratu behar da nahitaez. Onartutako gida berriak lagunduko duelakoan gaude.
Bestalde, a
di egongo gara Hezkuntza, Unibertsitate eta ikerketa sailak beharrezkoak diren neurriak har ditzan, bananduta eta dibortziatuta dauden gurasoei haien seme-alaben eskolako bilakaeraren gaineko informazioa jasotzeko eskubidea onartuz (seme-alaben zaintza daukaten edo ez a
lde batera utzita), baita irakasleekin elkarrizketak edukitzeko eta zentroko hezkuntza komunitatean lankidetzan a
ritzeko eskubidea ere, gainontzeko gurasoen baldintza eta a
rreta berarekin.
Erakunde honen ustez, euskara eta literatura zentro a
tzerritarretan salbuetsi izana berriz a
ztertu behar da.
Musikene goi-mailako musika ikastegiaren jarduerak berreskuratu duen normaltasuna indartu behar dela uste dugu. Horretarako ekimen berriak bideratu behar dira, hala nola, ikasleen eskubide eta betebeharrei buruzko barne erregimeneko a
raudiaren egokitzapena.
Unibertsitate mailan, pasa den deialdiko esperientziak unibertsitatearen eta batxilergoa eskaintzen duten zentroen a
rtean beharrezkoa den koordinazioa handitzera eraman behar gaitu a
riketak batxilergoaren curriculumera egokitu daitezen.
Era berean, Unibertsitatean Sartzeko Gidan dagoen informazioa zabaltzeko komenientzia kontuan hartu behar da eta a
dministrazio hobera bideratutako praktika berriak a
ztertu behar dira.