VII. ATALA. ARARTEKOAREN BERRIKUNTZA JARDUERAK
Garai guztietan, eta areago orain bizi dugun bezalako krisi ekonomiko eta sozialeko garaietan, beren funtzionamenduan alderdi hauek txertatzen dituzten erakundeek egiten dute aurrera:
Arartekoak, eskubideak bermatzeko erakunde gisa, irmoki egin beharra zuen helburu horiek, latenteak jadanik eguneroko lanean, bere ohiko funtzionamenduan eta estrategian ezartzearen alde. Izan ere, erakundean balioztatu beharreko alderdia da, ondoreak bi noranzkotan dituena. Barruranzko ondoreak: antolaketa hobetzea, hobetzeko metodologia sartzea eta eraginkortasun handiagoa lortzeko tresnez hornitzea; eta kanporanzkoak: baliabideak antolatzea, bere lanaren hartzaile diren erakunde, talde eta pertsonekin modu aktiboagoan lankidetzan aritzeko.
Ararteko erakundeak, halaber, berrikuntza eskaera gisa barneratu du bere lana zabaltzeko moduan teknologia eta metodologia ezberdinen bidez eta, batez ere, herritarrekiko eta erakunde sozialekiko informazio eta lankidetza tresnak burutzean, gizartearekin jarduteko bitartekoak eta formatuak birpentsatuz.
Arlo horretan Arartekoak 2011. urtean zehar garatu dituen proiektuak tipologia ezberdinekoak dira:
1. Lankidetza-proiektuak:
• Arartekoaren mapak:
Software askean garatutako teknologia baten bidez, irismen handiko proiektu bat garatu da, internet bidez, mapa bisual eta interaktibo batera sartzeko aukera eskaintzen duena. Mapa horrek erabilgarritasun handiko informazioa eskaintzen du aniztasun funtzionala duten pertsonentzat garraio publikoen sistemetara fisikoki, psikikoki edo sentsorialki iristeko (Arartekoaren Txosten Berezian egindako diagnositik lortutako informazioa), Erkidegoko liburutegi publikoen inguruan (Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak eskainita) eta baliabide turistikoei buruzkoa (Eusko Jaurlaritzako Industria, Berrikuntza, Merkataritza eta Turismo Sailak eskainita).
Proiektu hori Arartekoak baliabide informatiko propioak berrerabiltzearen alde egindako apustuaren aplikazio praktikoa da. Gainontzeko erakunde laguntzaileek partekatu nahi izan zuten eta gainera, formatu irekietan egin nahi izan zuten aprobetxamendu hori edozein interesdunek egin ahal izateko, onura komunean zein herritarren onurarako.
• E-inklusioari eta herritarren parte-hartzeari buruzko txosten berezia
Arartekoaren txosten berezi hau dela-eta, hasieratik bere metodologiaren funtsezko ataltzat jo da elkarrizketetan sakontasunez edo eztabaida taldeetan parte hartu duten adituekin zein gizarte agenteekin, elkarteekin, etab. elkarrekintzan eta lankidetzan aritzea baita herritarrekin orokorrean ere, garatzen doazen indar-ideiak eta diagnosiak partekatuz, baterako sorkuntzaren eta lankidetzaren informazioa eta gizarte kultura aberasteko helburuarekin. Bitarteko hauek erabiltzen ari dira:
• Gizarte sareak:
– 2011. urtean sarearartekoa komunikatzeko eta parte hartzeko barneko gizarte sare gisa finkatu da. Barneko informazioa antolatzeko eta dinamizatzeko aukera eskaintzen du, eta erakundearen ezagutza partekatua eta lankidetza proiektuak eta edukiak sortzea bultzatzen du.
– Andaluziako Herriaren Defendatzailearekin ezarritako lankidetza proiektua -Defentsa erakundeak sarean- mantendu da. Horri esker, bi defentsa bulegoen informazioa partekatu ahal izan da eta ingurumeneko informazioaren alorreko gizarte erakundeekin lankidetza proiektu batean aldi berean lan egin ahal izan dute.
-– 2011ko uztailaren erdialdetik, Arartekoa Twitterren etengabe ageri da. Gizarte sare horrek erakundearen jarduera nagusiak zabaltzeko aukera eskaintzen du, baita herritarrek eta gizarte erakundeek azkar elkarri eragiteko aukera ere. "Jarraitzaileen" hazkuntza azkarra (batez beste bat egunero) gizarte sareetan zoko interesgarri bat denaren seinale da.
ARARTEKOA
Twitterren
Zenbaitetan, erakundeak herritarrei zabaltzeko bidea izan litezke erakundeetan egunero edo gertakari baten harira baliatzen den ezagutza partekatzeko modua ematen duten estrategia eta bitartekoak. Helburu horixe dute gure blogek.
2011. urtean blog berriak sortu dira, e-inklusioari buruzko txosten berezia egiteko sortutakoaz gain (lehen aipatu dugu hori):
Ararteko erakundeak ekimen berriak bultzatu ditu herritarren eskubideak babesteko duen eraginkortasuna hobetzeko helburuarekin. Testuinguru honetan erakunde eta elkarteetara gehiago hurbiltzeko bideratutako ekimen hau jasotzen da. Bertan ingurumenaren zaintzaren babesari dagokion alorrean 10 elkartek parte hartzen dute, eta ingurumeneko informazioa eskuratzeko eskubidearen eremuko ekarpenak eta lankidetza azpimarratzekoak dira.
– Gaixotasun arraroei buruzko udako ikastaroa:
Ikastaro hori antolatu zela-eta, EHUko Udako Ikastaroek programaren barruan, blog hau garatu zen hala katalogatutako gaixotasunak pairatzen dituzten pertsonentzako edo ikastaroan parte hartu zein horri buruzko informazioa jaso nahi duten pertsonentzako interesekoa izan daitekeen informazioa gaineratzeko bitarteko gisa.
2. Izaera estrategikoa eta antolakuntzazkoa:
• Arartekoaren Plan Estrategikoa burutzea:
2010-2014 aldirako Arartekoaren Helburu Programatikoak agiriaren zehazpen gisa, Arartekoaren Plan Estrategikoaren oinarrizko ildoak prestatu dira 2012-2014. urteetarako.
2012. urtean, parte hartzeko prozesu bat garatuko da, helburu estrategikoak eta plana bera onartzeko, baita 2013. urterako kudeaketa-plana ere.
• Arartekoaren prozesuen definizioa eta prozesuen mapa:
Iaz Arartekoaren prozesuen mapa definitu ondoren, kontsulta prozesua bere modalitate ezberdinetan berriro definitzen aurrera egin da: idatzizkoa, aurrez aurrekoa, telematikoa eta ahozkoa; baita itzulpen prozesuan ere, zeharkako izaera baitauka Arartekoko barneko jarduera guztietan.
Era berean, honako prozesu hauek birdiseinatzeko lanak hasi dira, 2012an amaituko direnak:
– Ekintza planak.
– Herritarrekiko harremanak.
– Jarraipenak.
• Arartekoko lan esparru bakoitzeko ekintza planak (II. eta III. kapituluetan berariaz garatuko direnak) barneko plangintza eta lankidetza tresna baliagarria bihurtu dira.
3. Izaera teknologikoa:
• Adierazleen tresna ezartzea (Bussines Inteligence) Arartekoaren jarduera eta denboran duen bilakaera aztertzeko eta kalitate eta eraginkortasun adierazleekin loturiko konparaziozko txostenak egiteko aukera eskaintzen duena.
• Herritarren arretarako bulegoentzako eta telefono bidezko arreta prozesuarentzako euskarri izango den tresna ezartzea, pertsona bati buruzko informazio guztia bildu eta jasoko duena eta kontsulta eta kexen erregistroarekin eta izapidearekin bat egiteko gai izango dena.
• Arartekoaren erregistro berria ezartzea, web inguruan, agirien digitalizazioarekin lotua (Arartekoan 2010eko urtarrilaren 1etik sartutako agiri guztiak digitalizatzen dira) eta agirien kudeatzailearekin integratuta. Pasa den abenduan Erregistro Elektronikoa gaineratu zen.
• Arartekoaren egoitza elektronikoa ezartzea, herritarren zerbitzu publikoetarako Sarbide elektronikoa arautzen duen Legearen babesean.
• Arartekoaren Liburutegiaren aplikazio berria ezartzea, internet bidez katalogora sartzeko eta barneko kudeaketa eraginkorragoa bideratzeko aukera eskaintzen duen web inguruan.
• dokud-e dokumentu-kudeatzailea ezartzea: software librean garatutako tresna da. Horren bidez, dokumentu-gordailu bat sortu da Arartekoaren prozesu guztietarako, lan gune bereiziak eratuta. Gordailu horretan segurtasun eskakizunak inplementatuko dira, eta kexen izapideak jasotzen dituen aplikazioarekin integratuko da; horrez gain, sinadura-karpeta bat izango du, sinadura elektronikoa aplikatzeko eta elektronikoki sinatutako dokumentuak modu seguruan enkriptatzeko.
• Arartekoaren Web ataria hobetzea.
2011. urtean zehar weban erreformak egin dira eta aukera hauek eskaini dituzte:
4. Etengabeko hobekuntza/kalitatea/berritzea:
• Arartekoaren kalitate eta eginera onen konpromisoak. Zerbitzu karta.
Arartekoaren oinarrizko xedea da herritarrei albait kalitate handieneko zerbitzua ematea, hala denboran nola forman, modu erraz eta gardenean. Horretarako, administrazio publikoekin jartzen da harremanetan, herritarrek beren eskubideak nola baliaraz ditzaketen ikusteko.
Printzipio horiek ezartzeko —azken hamarkadetan sendotzen ari diren kudeaketa publikoko eredu askotan agertzen dira eta erreferente berezi gisa Europar Batasunaren Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 41. artikulua du, halakotzat hartzen baitu administrazio on bat izateko eskubidea—, Arartekoaren eguneroko jarduera balioztatu behar da, konpromiso sorta bat hartuta, bere eginkizunak hobeto bete ahal izateko, euskal herritarrek sumatzeko moduan.
Horregatik, Arartekoak bi tresna onartu ditu:
• Arartekoaren argitalpenak hobetzea
Arartekoak formatu elektronikoarekin lan egitearen alde egin du apustu, bere argitalpen guztiak hedatzeko formatu onena eta erreferentea hori delakoan. Hala eginez gero, nabigagarria izango da atal guztietan, eta bilatzaile baten laguntzarekin nahi den informazioa aurkitu ahalko da, esteka bidezko sarrerekin, pasahitza edo administrazioak, araudia eta halako erreferentziak sartuta. Horrek bide ematen du webguneko arlo jakin batzuk beste web gune batzuekin, beste erakunde batzuekin eta abarrekin lotzeko.
Web guneari erantsitako formatu elektroniko berri hori hainbat euskarritan kontsulta eta deskarga daiteke: pdf-n, eta baita formatu irekietan ere: html, xml, csv; horiei esker, errazago erabil daiteke web orrialdeko datu irekien ataletik abiatuta, eta, modu horretan, herritarrek libreki berrerabili ahal izango dituzte.
Hain zuzen ere, berrerabiltzeko aukera horren informazioa emateko, creative commons lizentzia erantsi da Arartekoaren ondoz ondoko edizio eta argitalpenetan. Lizentzia horrekin, txosten horiek berrerabiltzeko aukera ematen da.
Orobat, bere hartan utziko dira liburu formatua eta CD euskarri digitala, baina ale gutxiago aterata.
Erabaki horiek Arartekoak orain duen filosofian biltzen dira, hau da, bere onurarako zein beste erakundeen onurarako informazioa berriz erabiltzea erraztea eta baliabideak herritarrekin partekatzea.
• Innobasqueko berrikuntzarentzat minutu 1 ekimenarekiko lankidetza:
Arartekoak ekimen horretan parte hartu du honako erronka honekin: Arartekoak gizarte agenteekin duen komunikazioa hobetu nahi dugu. Zer egin genezake? Ideia irabazlea, hainbat proposamenen arteko adostasunetik sortua, zera izan da: elkarteen eremuarekin batera diagnosi estrategikoa burutzea lankidetza plana burutzeko gizarte erakundeekin.
Beste lau ideia finalistak honako hauek izan dira:
• Ingurumena hobetzeko sistema
Ingurumena hobetzeko sistema hau 2010. urtean hasi ginen ezartzen. Hori garatzeko erreferentzia gisa, 2004ko Ekoskan araua hautatu dugu, IHOBE Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak sustatutakoa.
Sistema hori ezartzeari dagokionez, Arartekoak konpromisoa hartu du bere jarduera eta zerbitzuek ingurumenean eragin ez dezaten neurriak hartzeko, erakundearen kudeaketan ingurumen-irizpideak aplikatuta. Konpromiso horrekin, Arartekoak ingurunea zaintzeko erantzukizuna partekatuko du administrazio publikoekin, gizarte zibileko eragileekin eta herritarrekin.
Ingurumena kudeatzeko sistema hori ezartzeko prozesuan, iaz diagnostiko bat egin genuen, Arartekoaren hiru egoitzetan egiten diren jardueren ingurumen-egoera zein zen jakiteko. Eta zenbait ekintza ezarri dira erakundearen ingurumen-portaera hobetzeko, hala nola erosketa eta kontratazio publiko berdea ezartzea, energia-kontsumoa optimizatzea eta hondakin plastikoak murriztea.