Ararteko

(1. grafikoa)
Kexen banaketa, adingabearekiko harremanaren arabera.....22

(2. grafikoa)
Kexen banaketa, arlo tematikoaren arabera.....22

(3. grafikoa)
Baztertutako eta tramiterako onartutako kexen ehunekoa.....22

(4. grafikoa)
Baztertutako kexak: baztertzeko arrazoiak.....23

(5. grafikoa)
2012. urtean haurrentzako foru gizarte zerbitzuek artatu dituzten adingabe berrien kopurua.....28

(6. grafikoa)
Egoitza-harrera neurriaren eboluzioa 1995-2012.....29

(7. grafikoa)
Familia-harrera neurriaren eboluzioa 1995-2012.....29

(8. grafikoa)
EAEn eta lurraldearen arabera, 2012. urtean egoitza- eta familia-harrera neurrien arteko konparaketa.....29

(9. grafikoa)
Adopzio eskaeren eboluzioa EAEn 1995-2012 (nazionala eta nazioartekoa).....30

(10. grafikoa)
2012. urtean EAEn eta lurraldeen arabera burututako adopzioen kopurua (nazionalak eta nazioartekoak).....30

(11. grafikoa)
Bakarrik dauden adingabe atzerritar “berriak”, foru aldundietako haurren gizarte zerbitzuek artatuak. Bilakaera, 2005-2012.....37

(12. grafikoa)
Bakarrik dauden adingabe atzerritarrak, abenduaren 31ra arte foru aldundietako haurren gizarte zerbitzuek artatuak. Bilakaera, 2005-2012.....37

(13. grafikoa)
EAEn gauzatutako behin betiko eta kautelazko neurrien kopurua (2009-2012).....49

(14. grafikoa)
EAEn gauzatutako kautelazko neurrien kopurua, modalitatearen arabera (2009-2012).....49

(15. grafikoa)
EAEn gauzatutako neurri irmoen kopurua, modalitatearen arabera (2009-2012).....50

(16. grafikoa)
Pobrezia larri/altuko arriskuan eta pobrezia erlatiboko arriskuan dauden 15 urtetik beherako haurren %. (Eurostat metodoa). EAEko eta Espainiako bilakaera 2008-2012.....58

(17. grafikoa)
Mantentze-pobreziako arriskuan eta ongizate gabeziako arriskuan dauden 15 urtetik beherako haurren %. (Eurostat metodoa). EAEko eta Espainiako bilakaera 2004-2012.....58

(18. grafikoa)
Mantentze-pobrezia errealeko egoeran dauden 15 urtetik beherako haurren %.
EAEko bilakaera 2008-2012.....59

(19. grafikoa)
Ongizate-gabezia errealeko egoeran dauden 15 urtetik beherako haurren %.
EAEko bilakaera 2008-2012.....59

(20. grafikoa)
Arrazoi ekonomikoengatik 10 urte baino gutxiagoko ibilgailurik ez duten, oinarrizko premien gastuak murriztu dituzten eta azken urtean bigarren eskuko jantziak erabili dituzten familietan bizi diren herritarren %. EAEko bilakaera 1996-2012.....59

(21. grafikoa)
Ordainketak (alokairuak, kredituak, hipotekak, ordainagiriak) burutu ez dituzten edo atzeratu dituzten familietan bizi diren herritarren %. EAEko bilakaera 2004-2012.....60

(22. grafikoa)
Azken neguan uneren batean hotza pasa duten familietan bizi diren herritarren %. EAEko bilakaera 1996-2012.....60

(23. grafikoa)
Eskolatze-tasa garbia 17 urterekin. EAE eta Espainiako bilakaera 1999-2010.....61

(24. grafikoa)
Elikadura arazoak (larriak edo oso larriak) dituzten familietan bizi diren herritarren %. EAEko bilakaera 2000-2012.....62

(1. taula)
2012an adina zehazteko probak egin dituzten bakarrik dauden adingabe atzerritarren kopurua (eta dagozkien ehunekoa).....38

(2. taula)
EAEn buruturiko neurrien kopurua (2009-2012).....48

(3. taula)
Gazteen justizia sistemaren heziketa zentroen sarea.....50

(4. taula)
Kide guztiak langabezian dituzten familien %. EAE eta Espainiako bilakaera 2006-2012.....61

Hezkuntzarako eskubideari dagokionez:

• 8/1985 Lege Organikoa, uztailaren 3koa, hezkuntzarako eskubidea arautzen duena.
  
  
• 1/1993 Legea, otsailaren 19koa, Euskal Eskola Publikoari buruzkoa.
  
  
• 2/2006 Lege Organikoa, 3 maiatzaren 3koa, Hezkuntzari buruzkoa.
  
  
• 118/1998 Dekretua, ekainaren 23koa, hezkuntza-premia bereziak dituzten ikasleei eman beharreko hezkuntza-erantzuna eskola muinbakar eta integratzailearen esparruan antolatzen duena.
  
  
• 201/2008 Dekretua, abenduaren 2koa, Euskal Autonomia Erkidegoko unibertsitateaz kanpoko ikastetxeetako ikasleen eskubide eta betebeharrei buruzkoa.
  
  
• 19/2012 Dekretua, otsailaren 21ekoa, Euskal Autonomia Erkidegoko Eskola Bizikidetzaren Behatokia sortzeko dena.

 
Babesik edo aterperik ez duten haurrak eta nerabeak babesteari dagokionez:

• 3/2005 Legea, otsailaren 18koa, haurrak eta nerabeak zaintzeko eta babestekoa.
  
  
• 54/2007 Legea, abenduaren 28koa, Nazioarteko Adopzioari buruzkoa.
  
  
• 12/2008 Legea, abenduaren 5ekoa, Gizarte Zerbitzuei buruzkoa.
  
  
• 1618/2007 Errege Dekretua, abenduaren 7koa, elikagaien ordainketa bermatzeko funtsaren antolaketari eta funtzionamenduari buruzkoa¹.
  
  
• 40/1998 Dekretua, martxoaren 10ekoa, Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte zerbitzuen baimena, erregistroa, homologazioa eta ikuskapena arautzekoa.
  
  
• 114/2008 Dekretua, ekainaren 17koa, Foru Aldundiek adingabeen adopzioaren arloan jarraitu beharreko jarduna arautzen duena eta, aldi berean, Nazioarteko Adopziorako Erakunde Laguntzaileen kreditazioa eta funtzionamendua arautzen dituen urriaren 28ko 263/2003 Dekretua aldatzen duena. (Dekretu hori aldatu du 245/2012 Dekretuak, azaroaren 21ekoak, adingabeen adopzioan foru-aldundiek jarraitu beharreko jarduna arautzen duen Dekretua aldatzen duenak.)
  
  
• 131/2008 Dekretua, uztailaren 8koa, gizarte babesik gabeko haur eta nerabeentzako egoitza harrerako baliabideak arautzen dituena.
  
  
• 238/2010 Dekretua, irailaren 14koa, Gizarte Zerbitzuen arloko Goi Ikuskaritzari buruzkoa.
  
  
• 230/2011 Dekretua, azaroaren 8koa, BALORA-Euskal Autonomia Erkidegoan haurrak eta nerabeak zaintzeko eta babesteko udaleko eta lurraldeko gizarte-zerbitzuetan arrisku-egoeren larritasuna balioesteko tresna onesten duena.

Osasunari dagokionez:

• 14/1986 Lege Orokorra, apirilaren 25ekoa, Osasunari buruzkoa.
  
  
• 33/2011 Lege Orokorra, urriaren 4koa, Osasun Publikoari buruzkoa
  
  
• 8/1997 Legea, ekainaren 26koa, Euskadiko Antolamendu Sanitarioarena.
  
  
• 41/2002 Legea, azaroaren 14koa, informazio eta dokumentazio klinikoaren arloan pazientearen autonomia eta eskubideak eta betebeharrak arautzen dituena (9.3 artikulua: 12 urtetik aurrera entzuna izateko eskubidea).
  
  
• 2/2010 Lege Organikoa, martxoaren 3koa, sexu- eta ugalketa-osasunari eta haurdunaldiaren borondatezko etendurari buruzkoa (13.4 artikulua: haurdunaldia borondatez etetea baimentzeko eskubidea).
  
  
• 16/2012 Legegintzako Errege-dekretua, apirilaren 20koa, Osasun Sistema Nazionalaren iraunkortasuna bermatzeko eta bere prestazioen kalitatea eta segurtasuna hobetzeko presako neurriei buruzkoa.
  
  
• 175/1989 Dekretua, uztailaren 18koa, Osakidetza-Euskal Osasun Zerbitzuko paziente eta erabiltzaileen eskubide eta betebeharren karta onartzen duena.
  
  
• 114/2012 Dekretua, ekainaren 26koa, Euskal Autonomia Erkidegoaren eremuan Osasun Sistema Nazionalaren osasun-prestazioak emateko araubideari buruzkoa.

Desgaitasun eta/edo mendekotasunen bat duten adingabeei dagokienez:

• 26/2011 Legea, abuztuaren 1ekoa, araudia Desgaitasuna duten Pertsonei buruzko Eskubideen Nazioarteko Konbentziora egokitzekoa.
  
  
• 51/2003 Lege Organikoa, abenduaren 2koa, ezinduen aukera berdinerako, bereizkeriarik ezerako eta erabilerraztasun unibertsalerakoa.
  
  
• 39/2006 Legea, abenduaren 14koa, autonomia pertsonala sustatzeari eta mendetasun-egoeran dauden pertsonak zaintzeari buruzkoa.
  
  
• 20/2012 Legegintzako Errege-dekretua, uztailaren 13koa, aurrekontuaren egonkortasuna bermatzeko eta lehiakortasuna sustatzeko neurriei buruzkoa.
  
  
• 12/2008 Legea, abenduaren 5ekoa, Gizarte Zerbitzuei buruzkoa.

Zigor-arloko erantzukizunari dagokionez:

• 5/2000 Lege Organikoa, urtarrilaren 12koa, adingabeen erantzukizun penala arautu duena eta lege hauek aldatu dutena: 7/2000 eta 9/2000 Lege Organikoak, abenduaren 22koak; 9/2002 Lege Organikoa, abenduaren 10ekoa; 15/2003 Lege Organikoa, azaroaren 25ekoa; 19/2003 eta 8/2006 Lege Organikoak, abenduaren 4koak.
  
  
• 1774/2004 Errege Dekretua, uztailaren 30ekoa. Horren bidez, 5/2000 Lege Organikoaren Araudia onartu da. 
  
  
• 163/2008 Dekretua, irailaren 30ekoa, Euskal Autonomia Erkidegoko arau-hausle adingabeei gizarte- eta hezkuntza-arreta eskaintzeko erakunde laguntzaileak baimendu, homologatu, ikuskatu eta erregistratzeari buruzkoa.
  
  
• 80/2009 Dekretua, apirilaren 21ekoa, askatasunaz gabetzeko neurriak betearazten dituzten EAEko ikastetxeei buruzkoa.

Familia-erantzukizunari eta haren osotasuna babesteari dagokionez:

• Abenduaren 12ko 13/2008 Legea, familiei laguntzekoa.
  
  
• 1/2008 Legea, otsailaren 8koa, Familia Bitartekaritzakoa.
  
  
• 255/2006 Dekretua, abenduaren 19koa, seme-alabak dituzten familientzako diru-laguntzak arautzen dituena.
  
  
• 124/2008 Dekretua, uztailaren 1ekoa, Euskal Autonomia Erkidegoan deribazio judizialaren bidezko Familia Elkarguneak arautzen dituena. Honen bidez aldatu dena: 239/2011 Dekretua, azaroaren 22koa, Euskal Autonomia Erkidegoan deribazio judizialaren bidezko Familia Elkarguneak arautzen dituen Dekretua aldatzeko dena.
  
  
• 177/2010 Dekretua, ekainaren 29koa, familia eta lana bateragarri egiteko laguntzei buruzkoa.
  
  
• 154/2012 Dekretua, uztailaren 24koa, familia-politiken eremuan familia-errenta estandarizatzeko sistemari buruzkoa.
  
  
• 246/2012 Dekretua, azaroaren 21ekoa, Bitartekarien Erregistroari buruzkoa eta erregistro horretan inskribatzeko egiaztatu beharreko familia-bitartekaritzako prestakuntza zehazten duena.
  
  
• 15/2003 Lege Organikoa, azaroaren 25ekoa. Horren bidez aldatu zen Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/1995 Lege Organikoa. Araudi horrek, besteak beste, haurrei dagozkien neurriak ezartzen ditu arlo hauetan: etxeko indarkeria, adin txikikoak galbideratzeko delituak eta haurren osotasun fisiko eta psikologikoen kontrakoak.
  
  
• 1/2004 Lege Organikoa, abenduaren 28koa, genero-indarkeriaren aurkako erabateko babesari buruzkoa.

¹     Horren xedea da banandutako gurasoen seme-alaba adingabeek diru-kopuru bat hartuko dutela bermatzea —aurrerakintzat hartzen da—, familia-unitateak haien premiei aurre egin ahal izan diezaien, obligaziodunak ordaindu beharreko elikagaiak ordaintzen ez dituela eta.

Txosten bereziak

Kalabozoak. Ertzaintzaren eta udalen atxiloketa egoitzak. 1991.

Psikiatrikoak. Ospitale psikiatrikoetako buru-gaisoen egoera. 1992.

Adinekoen egoitzak Euskal Autonomi Elkartean (1992-1993). 1994.

Euskal Herriko Ararteko Erakundearen lehen bost urteak (1989-1994). 1994.

Euskal Autonomia Erkidegoan egoitzez kanpo adinekoentzat dagoen laguntzari buruzko txosten berezia (1994-1995). 1996.

Euskal Autonomia Erkidegoko kartzeletako egoera. 1996.

Babesik gabeko haur eta nerabeentzako laguntza zerbitzuak. 1997.

Adin txikiko lege-hausleak. 1998.

Uraren kalitatearen babesa Zadorra sistemako urtegietan. 1999.

Oinarrizko gizarte-zerbitzuen egoera EAEn. 1999.

Buruko gaitzaren trataera ospitaletik kanpo. 2000.

EAEko hezkuntza-premia bereziei emandako erantzuna. 2001.

Sasoikako langileen egoera Arabako mahats eta patata bilketan. 2002.

Pertsona ezgaituen lanerako aukerak EAEn. 2003.

Euskal Autonomia Erkidegoan erabilera publikoa duten eraikinen irisgarritasuna. 2003.

Emakumeen kontrako indarkeriari erakundeek emandako erantzuna EAEn. 2003.

Pertsona nagusiei emandako arreta EAEn: etxeko laguntza, eguneko zentroak eta egoi­tza-zentroak. 2005.

Bakarrik dauden adin txikiko atzerritarren egoera EAEn. 2005.

Etxerik gabe eta bazterkeria larrian dauden pertsonen premiei emandako erantzuna. 2006.

Bizikidetza eta gatazkak ikastetxeetan. 2006.

Gazteentzako etxebizitza politika publikoak EAEn. 2007.

Arreta soziosanitarioa: esparru kontzeptuala eta nazioarteko eta autonomietako aurrerapausoak. Hurbilketa. 2008.

Gizarte ekintza sektoreko lan baldintzak. 2008.

Euskadin terrorismoaren biktimei erakundeek emandako arreta. 2009.

Adingabekoei balioak transmititzea. 2009.

Transgeneroen eta transexualen egoera Euskadin. 2009.

EAEko erakundeen jarduna nerabeen droga kon­tsumoaren arloan. 2010.

Euskal Autonomia Erkidegoko oinarrizko gizarte zerbitzuen egoera. 2010.

EAEko garraio sistema publikoak duen irisgarritasunari buruzko diagnostikoa. 2011.

Arrisku egoera berezietan dauden adingabeak. 2011.

EAEn norberaren autonomia sustatzeko eta mendetasunari arreta emateko legearen aplikazioa. 2011.

Urteko txostenak

Liburukiak: 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012.

Arartekoaren gomendioak

Gomendioak 2002, 2003, 2004.

Bestelako argitalpenak

Idatz arauak / Normas de redacción. 1992.

Ombudsmanaren Hirugarren Hitzaldi Europarra. Herrialdeko Ombudsmanaren garrantzia. 1993.

Esanak eta eginak / Dichos y hechos. Juan San Martín, Arartekoa. 1994.

XV Jornadas de Coordinación de Defensores del Pueblo. 2000.

Faksimilak

Jaquin-bide Iritarautia - 1820. Kadizko Konstituzioari buruz euskaraz idatzitako eskuizkribu argitaragabea, irakaskuntzarako moldatua. 1991.

Gaioren Institutionum. 1992. (Gaztelaniazko lehen argitaralditik aterea, Madril, 1845).

Aita Frantzisko Vitoriakoaren De indis insulanis. De iure belli. 1993. (Lyonen 1557an egindako lehen argitaralditik aterea).

Valentín de Forondaren Cartas sobre la policía. 1998. (Iruñean 1820an egindako bigarren argitaralditik aterea).

Miguel de Lardizábal y Uriberen Apología por los Agótes de Navarra y los Chuetas de Mallorca, con una breve digresión á los vaqueros de Asturias. 2000. (Madrilen 1786an egindako lehen argitaralditik aterea).

Manuel de Lardizábal y Uriberen Discurso sobre las penas contrahido á las leyes criminales de España, para facilitar su reforma. 2001. (Madrilen 1782an egindako lehen argitaralditik aterea).

Xabier Maria Muniberen Discursos inéditos. 2002.

Rita de Barrenechea eta beste emakume batzuk. Catalin y otras voces de mujeres en el siglo XVIII. 2006.

«P. Francisco de Vitoria»
Giza eskubideen saila
(bekadunen lanak)

E. J. Ruiz. El derecho al ambiente como de­re­cho de participación. 1993.

M. Á. Encinas. Viviendas de protección oficial y arrendamientos en el País Vasco (1982-1991). 1994.

G. Varona. La inmigración irregular. Derechos y deberes humanos. 1994.

A. Bergara. Hezkuntza- eta Hizkuntza-eskubideak indarreko lege-araubidean. 1996.

Mª J. Fernández de Landa. El control interins­titu­cio­nal en la Unión Europea. 1996.

I. P. Sánchez. Rechazo social hacia las personas sero­po­sitivas en la CAPV. 1998.

J. Morquecho. Intervención comunitaria en Euskadi. Acercamiento a la acción social sobre la exclusión. 1999.

G. Moreno. Trabajo y ciudadanía. Un debate abierto. 2003.

A. Olarte. Alternativas a la cárcel en Euskadi: el trabajo en beneficio de la comunidad. 2006.

B. Sicilia. Derechos fundamentales y Constitución Europea. 2006.

J. Zarauz. Incidencia del padrón municipal en el ejercicio de los derechos de las personas extranjeras en situación irregular. 2007.

I. Mujika. Visibilidad y participación social de las mujeres lesbianas en Euskadi. 2007.

«Francisco de Vitoria»
Giza eskubideen bilduma

Hausnartzeko eta parte hartzeko foroak

Eskolako bizikidetasuna eta gatazkak. 2007.

Nerabe eta gazte lesbiana, gay, transexual eta bisexualak: trabak eta gaitzespenak beren garapen pertsonalean, harremanetan eta sozializazioan. 2008.

Cannabisa. Erabilerak, segurtasun juridikoa eta politikak. 2011.

Jardunaldiak

Eskubide sozialen egungo egoera. 2008.

Politika publikoen erronkak demokrazia aurreratu batean. 2009.

Eskubide sozialak krisi garaian (CD-ROM). 2012.

«Juan San Martín»
Giza eskubideen bilduma
(bekadunen lanak)

J. M. Septién. Mugarik gabeko eskola. Ikasle etorkinen irakaskuntza Araban. 2006.

A. Bacigalupe, U. Martín. Osasun arloko gizarte desberdintasunak EAEko biztanleen artean. 2007.

J. L. Fuentes, T. L. Vicente. Biztanleria magrebtarra Euskal Autonomia Erkidegoan. Egoera eta itxaropenak. 2007.

F. J. Leturia, N. Etxaniz. Adinekoen eskubideak eta tratu desegokiaren prebentzioa. 2009.

I. Orbegozo, A. I. Pérez, L. Pego. Gizabanakoari eskubideak etetea terrorismo kasuetan: arreta berezia atxiloaldi inkomunikatuari. 2009.

A. Gozalo, E. Jiménez, L. Vozmediano. Adingabeak edo atzerritarrak? Esku hartzeko politiken azterketa, lagundu gabeko adingabe atzerritarren gainekoa. 2010.

M. Arnoso, M. Mazkiaran, A. Arnoso, S. Luciani, A. Villalón, A. Otaegi. Etorkinek zerbitzu eta prestazioetara duten sarbidea, Euskal Autonomia Erkidegoan. 2011.

Farapi: Ana Beatriz Rodríguez Ruano, Oihane García Santiago, Amaia Benito Pumarejo, Araitz Rodríguez Gutiérrez, Nerea Elías Muxika, Begoña Pecharromán Ferrer. Aplicación de los Derechos de las personas usuarias y consumidoras en la Comunidad Autónoma del País Vasco (CD-ROM). 2012.

Material didaktikoak

G. Azkarate, L. Errasti, M. Mena. Giza Eskubideen hezkuntzari buruzko baliabideak (Bigarren Hezkuntza). 2000.

Zenbait egile (IPE). Gure eskubideak (Lehen Hezkuntza). 2001.

E. Acero, I. Mier. Giza eskubideak jokoan (Bigarren Hezkuntza). 2001.

Mugarik Gabe. Sortuz / Generando CDa. 2004.

Ikasleen lanak. Gure eskubideak / Nuestros derechos. 2004.

ZiberBullying-a. Teknologia berrien bidezko jazarpena prebenitzeko material didaktikoa. 2008.

Leihoak. Abentura ERREALA Mundu BIRTUALEAN. Gozatu Internetez… Sarean erori gabe. 2008.

«Giza eskubideei buruzko jardunaldiak» bilduma

El derecho a la no discriminación por motivo de raza. 1997.

Vigencia y futuro de la Declaración Universal de los Derechos Humanos en su 50 ani­versario. 1998.

Los derechos no caducan con la edad: el año internacional de las personas mayores. 1999.

Una cultura de paz: cimiento para los derechos humanos. 2000.

Responsabilidad penal de los menores: una respuesta desde los derechos humanos. 2001.

Derechos humanos y nuevas tecnologías. 2002.

La prevención y erradicación de la tortura y malos tratos en los sistemas democráticos. 2003.

El trabajo en el siglo XXI: perspectivas de futuro. 2004.

Familia berriak eta berdintasun printzipioa: eztabaida irekia. 2005.

Arartekoa: XXI. menderako Ombudsmana. 2006.

Herritarrek ingurumenean edo gizartean eragina duten azpiegiturei buruzko erabakietan parte har­tzea. Hausnartzeko eta herritarrek parte hartzeko IV. Foroa: Herritarren partaidetza: fikzioa ala errealitatea? 2007.

Osasun mentala eta pertsonen eskubideak. 2008.

Haurrak babesteko sistemak eta horien erronkak. 2009.

Lana, familia eta norberaren bizitza bateragarri egiten laguntzeko politika publikoak berriz aztertzeko bidean. 2010.

Gaixotasun arraroak: arreta publikoa behar duen errealitate baten argi-itzalak. 2011.

Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen eskubideak eta enpresa pribatuek interes orokorreko zerbi­tzuak egitea (CD-ROM). 2012.