1. Gizarte-eragileekiko lankidetza
Arartekoak eta, dagozkion kontuetan, Haur eta Nerabeen Bulegoak, bere jarduera-ildoen a
rtean a
rgi eusten dio haurren eta nerabeen esparruan lanean diharduten gizarte-eragileekin elkarlanean a
ritzeko a
ukerari, bai haien eskubideak jendarteratuz edo defendatuz, eta bai, as
kotan, batez ere egoera a
razotsuetan dauden a
dingabeen sektoreentzat diren baliabide jakin batzuk kudeatuz.
Lankidetza-harreman horri dagokionez, urtero zehazten da, eta hainbat formatutan egiten da: bilerak, bisitak, kolaborazioak dokumentu edo proposamenetan, informazio-eskaerak eta a
bar. Horrela, bilerak egin ditugu eta parte hartu dugu UNICEF, Save the Children eta Haurren Erakundeen Plataformaren foroetan edota topaketa publikoetan. Horiek guztiek haurren eta nerabeen errealitatearen inguruan elkar a
berastea dakar, baita lankidetzarako ildoak, a
rloak eta proiektu zehatzak a
ztertzea ere.
Ezintasunen bat duten pertsonen a
rloan, ezintasun, mendekotasun, buru-osasun eta gaixotasun kronikoen a
rloetako a
holkulari koordinatzaileek, Haur eta Nerabeentzako Bulegoko A
holkulari Batzordeko partaideak baitira, a
ldizka harremanak izaten dituzte sektore-erakundeekin. Horrela, a
urten hainbat bilera egin dira ONCE, Elkartean, FEVAPAS, FEVAS, Euskal Gorrak, A
PSE, FEDEAFES, OME, Síndrome de Dravet fundazioarekin eta APREVASekin. A
ztertutako egoera edo a
razoren bat haur eta nerabeengan bereziki a
gertzen bada edo haiengan eragin berezia badu, elkarlanean a
ritzen gara, a
razoen konponbideari haurren ikuspegia gehituz.
Jakina denez, Eusko Jaurlaritzak proposatu du a
din txikikoen a
dopzio kasuetan foru a
ldundiek erabili beharreko prozedura a
rautzen duen dekretua a
ldatze. Proposamen horrek harremanetan jarrarazi gaitu Ume a
laia familia a
doptatzaileen elkartearekin. Horren a
ntzera, 131/2008 Dekretuan ezarritakoari jarraiki babesik gabe dauden a
din txikikoentzako egoitza-baliabideetan baldintza materialak eta funtzionalak egokitzeko a
ldi iragankorra bukatu izanak bide eman digu Euskadiko Gizarte Hezitzaileen Elkargoarekin harremanetan hasteko.
Azkenik, iaz bezala, a
urreko kapituluan a
ipatu dugun Haur eta Nerabeen Kontseilua berritzeko prozesuaren ondorioz, berritzeguneekin, zuzendaritzekin, irakasleekin eta gurasoekin ditugun harremanak berritu edo ezarri behar izan ditugu; modu berean, foroetan, jardunaldietan eta biltzarretan parte hartzearen ondorioz, harremanetan egon gara haurren a
rloko beste erakunde batzuekin, hala nola Vivir sin Drogas fundazioarekin edo FAPMIrekin.
2. Erakunde eta baliabide instituzionalekiko lankidetza
Modu berean, as
kotarikoak dira erakunde instituzional eta/edo baliabide publikoetako ordezkari politiko eta teknikoekin lankidetzan a
ritzeko espazioak eta uneak. Solaskideetako batzuk honako hauek izan dira:
Aniztasuna Kudeatzeko zuzendaria.
Aldundiko Gizarte Zerbitzuetako
ahalduna eta Gizarte Zerbitzuetako zuzendaria.
aldundien Gizartekintza / Gizarte Politika / Gizarte Zerbitzuak sailetako haurren zerbitzuetako
arduradunak (+ zenbait zerbitzu, programa eta baliabidetako
arduradunak).
arduraduna (+ zenbait programa eta baliabidetako
arduradunak).
Adinekoen
Arloko zuzendaria. (+ Gizarteratzeko Zerbitzuko eta Haur eta Familien Zerbitzuko
arduradunak)
Ataleko
arduraduna.
Bilera horietako batzuen esparruan edo hain zuzen ere horien ondorioz, A
rartekoak lehen eskutik ezagutu a
hal izan ditu politika publikoak eraginkor bihurtzeko plan, protokolo, estrategia eta bestelakoen proposamenak; horrez gainera, erakunde eskudunei iritzia eskatu a
hal izan die egoera kezkagarri jakin batzuen inguruan —arretaren premia duten behar gisa a
zaldu zaizkie—, eta esku hartzean ezinbesteko eskubideak bermatu behar direla zehaztu.
Politika publikoetan herritarren eskubideak hobeto babestu eta zaintzeko lankidetza-ildo horretan, Haur eta Nerabeentzako Bulegoa Eskolako Bizikidetasunerako Behatokiko kide da (horrek partaidetza egonkorra dakar berekin), eta a
din txikikoek sarean segurtasuna eta konfiantza izateko kulturarekin konprometituta dauden eragile publiko eta pribatuen Sareko kide ere bai. Etengabe parte hartzen du, A
holku Batzordeko partaide gisa, ikerketa-proiektu honetan: Euskal A
utonomia Erkidegoan babesik gabeko haurrekin jarduten duten eskola- eta gizarte-hezkuntzako profesionalen a
rteko harremanak ulertzeko modua. EHUko Didaktika eta Eskola A
ntolaketa Sailak zuzenduta, bertan parte hartzen dute Euskal Herriko Gizarte Hezitzaileen Elkargoak eta Gipuzkoako Osabidezko Hezkuntza eta Lanbide Heziketako Partzuergoak.
Aurreko urteetako ildotik, oso harreman ona dugu herriaren beste defentsa-bulego batzuetako haur eta nerabeen sailekin, batez ere Kataluniako Síndic de Greugesekoekin eta Andaluziako Herriaren Defendatzailekoekin. Horiekin maiz trukatzen ditugu informazioa, irizpideak eta iritziak.
3. Ekitaldietako parte-hartzea
Hala elkarte eta erakundeekin izandako elkarlanaren esparruan, nola A
rartekoak berak gidatu dituelako, A
rartekoak berak edo erakundeko langileek a
dingabeen gaineko foro eta topaketetan esku hartu dute, bai gure erkidegoan eta bai gure erkidegotik kanpo. 2012n izandako parte-hartze esanguratsuenak, dokumentu honetan orain a
rte a
ipatu gabeak, honako hauek izan dira:
arrisku handiko familiekin esku hartzeko estrategiak, Bilbao.
arrazakeriaren
aurkako hezkuntzaren erronkaren
aurrean. Jardunaldia, Bilbao.
arrakastara. Jardunaldia, Bilbao.
adinekoen
aurkako tratu txarrak zigor
arloaren eta
arlo zibilaren ikuspuntutik, Vitoria-Gasteiz.
aurkezpena, Bilbao.
Amán (Jordania)
arteko zubiak eraikitzen. Tratu txarrak jasotako haurren nazioarteko XI. Biltzarra, Oviedo.
azterlana egiteko eztabaida-taldea, Bilbao.
alkohola: droga-menpekotasunen prebentzioa hackeatzen. Topaketa, Portugalete.
aplikazioaren jarraipen Jardunaldiak: Haurren Eskubideen Batzordeak 2010ean Espainiari
Azken Oharrak egin eta bi urtera egindako balorazioa, Madril.
4. Material didaktikoak eta ikastetxeekiko kolaborazioa
Erakunde hau, sortu zenez geroztiko hogei urte luze hauetan, etengabe a
ritu da haurrak beren eskubideen inguruan sentsibilizatzeko eta ezagutarazteko material didaktikoak egiten eta zabaltzen.
Neska-mutikoak izan dira, berriz ere, Haurren Eskubideen Nazioarteko Eguna ospatzeko jardueretako mezuaren hartzaile nagusi. A
urten bat egin nahi izan dugu haurren pobrezia, baita gure neska-mutilena ere, dezente hazi dela ohartarazten dabiltzan a
hots guztiekin. “Begiratu zure inguruan…” lemarekin, neska-mutilei gonbita luzatu nahi izan diegu beren inguruan begiratzeko, a
rretaz so egiteko, errealitate bidegabe batekiko sentikor bihurtzeko, a
gian beraien kideetako batzuk errealitate hori bizitzen a
rituko dira-eta. Baina “Zure eskubideak, bere eskubideak” a
dierazten dugunean zerbait egiteko gonbita ere bada; horrela a
ldarrikatzen dugu guztiok bizimodu duina izateko dugun eskubidea eta, bidenabar, elkarri laguntzen diogu eta elkartasunez partekatzen dugu daukaguna eta garena.
Kartelekin batera, Euskal A
utonomia Erkidegoko lehen hezkuntzako ikastetxe guztiek jaso dute “Eskubideen uhartea” webarekin harremanetan jartzen dituen orri-markagailu ezaguna. Hor a
urkitzen dituzte, ohiko edukiak ez ezik (haurren eskubideak sustatu eta defendatzeko jokoak, bideoak, ipuinak, loturak…), parte hartzeko berariazko gune bat ere, haurrek a
dieraz diezaguten zer eta nola ikusten duten pobrezia beraien inguruan, krisia beraiengan nola eragiten a
ri den, beren ustez zer gauza on sortzen a
ri den, beraiek zer egin dezaketen…
Jakina denez, Rainbow proiektuan (ingelesezko sigla: Rights A
gainst IntoleraNce: Building a
n Open-minded World/ Intolerantziaren a
urkako eskubideak: a
urreiritzirik gabeko mundu bat eraikitzen) parte hartzen a
ri gara iaztik, Europako zazpi herrialdetako 9 erakunde publiko eta pribatuekin batera. Proiektu horren emaitza gisa, 2012an a
rgitaratu dira proposamen horretan a
urreikusitako material didaktikoak, homofobiaren eta transfobiaren a
urka borrokatzeko eta Europan homosexualen eta transexualen eskubideak erabat errespetatu eta a
itortuko dituen kultura bat sustatzeko. Film laburrak dira, a
din ezberdinetarako sailkatuak, gida didaktikoa eta guzti. Gida horrek film bakoitzaren helburuak, ezaugarriak eta edukia a
zaltzen dizkio erabiliko duen hezitzaileari, eta, a
ldi berean, jarduera osagarriak eta sakontzeko jarduerak proposatzen ditu. Material horien guztien jendaurreko a
urkezpena eta zabalkundea 2013ko lehen seihilekoan egiteko as
moa dugu.
Rainbow proiektuaren barruan, 2011. urtea bukatzeko, urte a
maieran, film laburren lehiaketa batean parte hartzera gonbidatu genituen bigarren hezkuntzako, batxilergoko eta heziketa-ziklo a
rtistikoetako ikastetxeak. Lehiaketan Europako 15 eta 19 urte bitarteko nerabe eta gazteek egindako film laburrak a
urkeztu ziren, LGTB gaiaren inguruan. Pozik a
dierazten dugu gazte basauriar batek irabazi zuela lehiaketa, Love izenburuko film laburrarekin, eta Milango Mix jaialdian jaso a
hal izan zuela saria, familia osoa a
ldean zuela.
Gogoratuko duzuenez, Rainbow proiektuak bi urte iraun zuen eta 2013. urtetik a
urrera Rainbow HAS izenekoan izango du jarraipena (Eskubideak a
liantzen bitartez: etxean eta eskolan berritzen eta sareak sortzen), izan ere, proiektu horrek berriro Europako Batzordearen Justiziako Zuzendaritza Nagusiaren konfiantza merezi izan du. A
urrekoak bezalaxe, haurtzarotik hasita sexu-aniztasunera irekitako hezkuntza lortzea du helburu proiektu berri honek, sexu-joeragatik edo genero-identitateagatik bereizkeria pairatzeko modu guztiak prebenitu eta haiei a
urka egin a
hal izateko.
Proiektu hori A
rarteko erakundeak koordinatuko du eta Europako 8 herrialdetako 13 erakundek parte hartuko dute (Alemania, Belgika, Bulgaria, Espainia –Katalunia eta Euskadi- Holanda, Italia, Polonia eta Erresuma Batua). 2013-2014 biurtekoan zehar garatuko da eta a
lderdi hau a
zpimarratu nahi du: sexu-aniztasunari dagokionez (sexu-orientazioari eta genero-identitateari lotutako a
niztasuna), haurren eta nerabeen eskubideen egoeraren a
zterketa eta hobekuntza hezkuntza eremuan, zentzu zabalean, hau da, hezkuntza erakundeak, irakasleak zein mota guztietako familien elkarteak barne hartuz. Xedea haurtzarotik a
niztasun sexualarekiko hezkuntza irekia jasotzea da, sexu-orientazioaren edo genero-identitatearen ondoriozko bazterkeria edo jazarpena (edozein formatan, hau da, jarrera homofobo edo transfoboak) saihesteko eta horren a
urka egiteko gai dena.
Proiektu hori a
bian jartzeko, A
rarteko erakundeak herrialde parte hartzaileetako erakunde parte hartzaileak (unibertsitateak, ikerketa soziologiko eta pedagogikoak burutzen dituzten taldeak, udalak, haur hezkuntza sustatzeko elkarteak, LGTB pertsonen eskubideen a
ldeko elkarteak eta guraso bakarreko familien elkarteak) koordinatuko ditu batera lan egin dezaten bi urtetan zehar, ondorengo lan ildoak jarraituz honako xede hauek lortze a
ldera:
aurkako zerbitzuen edo LGTB pertsona eta
adingabeentzako zuzeneko babeserako zerbitzuen
alorrean Europako praktikarik onenak
aztertzea.
antolatzea
agente publiko zein pribatuekin: hezkuntza erakundeak eta familia elkarteak, irakasleak eta LGTBen elkarteak edo hezkuntza esparruan eragin zuzena duten beste motatako elkarteak.
antolatzea irakasleekin eta familia elkarteekin edo ikasleen gurasoekin.
aldera, hezkuntza esparruan erantzukizuna duten
agenteen (politikan edo hezkuntzan lanean diharduten pertsonak, komunikabideak, etab.) kontzientziazioa
azpimarratzen duen
agenda edo ibilbide-orri baten bidez.
agente guztien
artean ondorengo
aplikazioan ustezko eragina izan dezaten.
Proiektu hori a
maitzen denean eta a
ipatutako lan ildoekin bat eginez, laburbilduz, hauek izango dira lortu nahi diren emaitza nagusiak:
artean gaiaren inguruan gailentzen diren eztabaiden gaineko ikerketaren emaitzak jasotzen dituzten hainbat herrialdetako txostenak, baita praktikarik onenak jasotzen dituztenak ere. Halaber,
alor zehatz horretan dauden baliabideen Europako mapa gaineratzea espero dugu.
adingabeak barne hartzen dituzten familien elkarteen eta parte hartu duten, parte hartzen
ari diren edo hezkuntza eremuan LGTB pertsonen eskubideen gaia jorratu nahi duten gainontzeko elkarteen esperientziei lotutako datuak biltzen dituen txostena.
adingabeak barne hartzen dituzten familien elkarteak eta familien beste elkarte batzuk batzen dituen Europako sare bat sortzea. Elkarte horiek etorkizunean gai horri lotutako eragin handiko estrategiei buruzko
agendari
atxikitzeko prest egon behar dira (proiektua behin
amaituta).
Laburbilduz, 2013. urtean Euskadin egingo den talde osoaren lehenengo bileraren bitartez a
bian jarriko den proiektu horren garapenaren oinarria gizarte a
liantza sendoak ezartzean datza eta xedea herritarren eskubideen a
lorrean a
urrerapausoak ematea da: elkarteen, erakundeen eta hezkuntzaren inguru formalaren a
rteko a
liantzak, gehiengoaren interesak ordezkatzen dituzten elkarteen (ikasleen familien edo gurasoen elkarteak) eta gutxiengoen eskubideak defendatzen dituzten elkarteen (guraso bakarreko familien elkarteak eta LGTB pertsonen eskubideen babeserako elkarteak) a
rteko a
liantzak. Erakunde honentzat erronka bat izateaz gain, Europa mailan a
liantzen prozesu baten buru izateko a
ukera ezin hobea da. Horri esker, beste herrialde batzuen parean a
urrera egingo dugu eta gure elkarteen eta erakundeen sareak konektatuko ditugu haurren, nerabeen eta gazteen a
niztasun a
fektibo-sexualerako eskubideen defentsaren a
lde.
5. Adingabeentzako web gunea
2011ko otsailean jendaurrean a
urkeztu genuen Eskubideen uhartea web gunea.
Lehen Hezkuntzako haurrentzako web a
tari bat da (6 eta 12 urte bitartekoentzat). Bi helburu ditu: batetik, haurrak erakundera gerturatu nahi ditugu, giza eskubideen eta haurren eskubideen inguruko erreferente gisa ezagut dezaten —modu hurbilago eta eskuragarriago batean—; eta, bestetik, haurrak eurak beren eskubideen gainean sentsibilizatu nahi ditugu eta eskubide horien berri zabaldu.
2012an hezkuntza-eduki berriak gehitu zaizkie web orrialdean genituen a
talei: Itsasargia, neska-mutilek beren eskubideak ezagutzeko tokia; botila, haurren eskubideen mapa daukana, ipuin bizidunekin eta e-bookekin; zurezko upela edo SOS gunea, non haurrek informazio interesgarria a
urki dezaketen, laguntza behar baldin badute; arrainontzia, parte-hartzera a
nimatzeko tokia; estekak eta jokoak; eta itsaspekoa, gurasoei eta hezkuntzako profesionalei bereziki zuzendutako orrialdeko gune bakarra. Gune horretan a
tal berri bat jarri da a
bian, udalerriek partaidetza eta haurren eskubideen kultura susta dezaten.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak Eskola 2.0ko Eskola Bakegune web orrialderako esteka sartu zuen iaz; horregatik, EAEko lehen hezkuntzako ikasle guztiek eskuragarri dute oraindik ere.
Alabaina, a
urten orrialdea ez dute Euskadiko herritarrek bakarrik bisitatu, bisita ugari jaso baitira beste a
utonomia erkidego eta herrialde batzuetatik. Orrialdera egindako bisiten erdia, gutxi gorabehera, Espainiatik kanpokoak izan dira eta Kolonbia nagusitzen da beste herrialde batzuen a
rtean (Txile, A
rgentina, Mexiko eta Peru). Egiaz, Bogotatik bisitatu da gehien orrialdea, eta horren ondoren, Bilbo, Madril, Bartzelona, Txileko Santiago, Coruña, Sevilla eta Donostiatik.
2012ko martxotik, 14.446 erabiltzaile sartu dira web orrialdean, eta horietatik %27 berriro ere orria bisitatu dute beste zenbaitetan. Bisitari gehieneko egunak a
zaroaren 20aren, hau da, Haurren Eskubideen Hitzarmena onartu zen egunaren urtemugaren ingurukoak izan ziren.
Gehien bisitatu diren edukiei dagokienez, jokoekin eta estekekin lotutakoak izan direla esan dezakegu, baita haurren eskubideei buruzko informazio zehatza ematen duten a
talak ere: eskubide zehatzekin zerikusia dutenak ‑historia bizien bitartez‑ eta Hitzarmenarekin lotutakoak.