1. Neska-mutilen eta nerabeen edo haiei buruzko kexa-espedienteak: gerturatze kuantitatiboa
2012an, a
lde batek eskatuta bideratu diren kexen a
rtean (hau da, erakundeak bere kabuz irekitako ofiziozko espedienteak eta A
rartekoaren jarduera orokorra osatzen duten gainontzeko jarduerak kanpoan utzita), haurren eta nerabeen presentzia edo inplikazioa a
rgi eta garbi a
ipatzen zuten 300 kexa-espediente izan dira guztira, a
legia, A
rartekoari a
zaldutako kexa guztietatik ia %10,2. Komeni da a
zpimarratzea zenbaketa horretan bi kasu hartu direla kontuan:
a. Nerabeek eta gazteek zuzenean egindako kexak.
b. Adin txikikoen ordezkariek egindako kexak. Oso ehuneko handian, pertsona hori a
dingabearen a
ita edo a
ma izan ohi da, baina batzuetan senideak eta hezitzaileak ere bai.
Ez dira zenbatu, baina a
intzat hartu beharko lirateke gizarte bazterketaren kontra borrokatzeko tresnekin zerikusia duten eta zenbait familiak egin dituzten 1.010 kexak; izan ere, portzentaje handian, familia horietan a
din txikikoak daude. Hainbat ikerketatan, baliabide ekonomikorik eta ondasun materialak eskuratzerik ez izatea zenbait eskubide (hezkuntzarakoa eta osasunerakoa, besteak beste) berdintasunean baliatzeko zailtasunekin lotzen dira. Horrez gain, pobrezia eta gizarte bazterkeria testuinguruek familian eta haurren ongizatean eragina daukate, hala nola, familia eta gizarte harremanetan, tratu txarren, indarkeriaren eta eskola uztearen a
urrean zaurkorrago bihurtuz. Errealitate konplexu horri txosten honetako kapitulu berezi bat eskainiko diogu. Bertan, ekonomiako eta laneko krisia euskal haurren bizitzan izaten a
ri den eragina a
rgi lezaketen a
dierazle nagusietara hurbilduko gara.
Kexa a
urkezten duen pertsonari dagokionez, hauxe baiezta dezakegu: 2012an, kexetatik %20 a
din txikikoek berek egin dituzte, eta ia kasu guztietan, horiek legezko a
din nagusitasunaren mugan zeuden. A
din txikiko horietatik %80k emantzipazio prozesuari lotutako a
razoak a
ipatu dituzte, eta gainontzekoek, berriz, goi mailako lanbide-heziketan sartzeko sortu diren zailtasunak. Kexen gainontzeko %80 helduek egin dituzte eta eragindako a
dingabeak tartean zeuden egoerak a
zaldu dizkigute. Kexa horietatik 26tan, edo %10,9tan, zenbait haur edo neraberi, hau da, a
dingabeen talde zehatz bati dagozkien egoerak a
zaldu dizkigute eta elkarte bat, erakunde kolektibo bat edo eragindako pertsona-multzoaren ordezkari gisa diharduen norbanako bat dute titulartzat.
(1. grafikoa)
Kexen banaketa, a
dingabearekiko harremanaren a
rabera
Iturria: guk geuk egina
Gaikako esparruen a
raberako espedienteen sailkapena (horren a
zterketa xehatua txosten honetako 2.2. a
taleko muin nagusia osatzen du), ondorengo grafikoan islatutakoa da:
(2. grafikoa)
Kexen banaketa, a
rlo tematikoaren a
rabera
Iturria: guk geuk egina
Jaso ditugun 300 kexen a
rtean eta txosten hau idatzi zen unean eskura genuen informazioari jarraiki, 29 gaitzetsi egin dira eta gainontzekoak itxita (bakoitza bere emaitzarekin) edo izapidetzearen fase jakin batean daude.
(3. grafikoa)
Baztertutako eta tramiterako onartutako kexen ehunekoa
Iturria: guk geuk egina
Kexak ez onartzeko hiru arrazoi nagusiak (kexetatik %76 biltzen baitituzte) hauek dira: a
rgi eta garbi legez kontrako ezer ez egotea (%48,28), epailearen erabakiaren zain egotea (%13,79), a
urretiaz erreklamaziorik ez egin izana edo erantzuna jasotzeko legezko epeak bete a
rte itxaron behar izatea (%13,79). Gainontzeko % 25etik 42 erakundeak jarduteko duen eskumen-eremutik kanpo daude, beste bi izenik gabekoak dira eta horrek a
intzat hartzea eragozten du, eta gainontzekoak neurri berean banatuta daude: batzuk Herriaren Defendatzaileari igorri zaizkio, a
zaldutako gaietan duen eskumenaz baliatuta iker ditzan, egokitzat jotzen badu; beste batzuk norbanakoen a
rteko gatazkak dira; beste batzuetan, kexagileak ez zuen bidezko interesik salatutako gaian.
Edonola ere, kasu horietan kexan a
zaldutako egoeraren gaineko ikerketa edo esku-hartzea posible izan ez bada ere eta bistakoa den irregulartasun baten ondorioz gaitzetsi diren kexak a
lde batera utzita, izapidetzeko onartu ez diren kexen a
zterketak informazio baliagarria eman digu herritarrek euren eskubideak a
rriskuan ikusi dituzten egoerei buruzkoa.
Bestalde, Defentsa Bulego honen irizpidea honako hau da: a
lde batera utzita a
ipatutako eskumen-eragozpenen ondorioz erreklamazio bat formalki izapidetu dezakegun edo ez, erreklamazio hori jarri duenari gure esku dagoen laguntza guztia eman behar diogula, betiere haren funtsa egiaztatu badugu. Modu horretan, gure esku-hartzea, nahiz eta beti ezin zaion zuzenean lotu a
dierazitako as
egabetasunaren zioari, eraginkorra izan dadin saiatzen gara, behintzat horrek erreklamatzailearen bizitzan izan dezakeen eraginari dagokionez. Horixe da hurrengo orrialdeetan jaso ditugun jardueretako batzuen helburua.
(4. grafikoa)
Baztertutako kexak: baztertzeko a
rrazoiak
Iturria: guk geuk egina
Amaitzeko, esan beharra dago gure jardueraren zati gehienaren jatorria a
ditzera eman ditugun kexak direla. Dena den, kexa horiek a
zaltzen dizkiguten a
razoek banakako kasuak gainditzen dituztenean edo gizartean a
larma pizten dutenean, gure ustez haurren eskubideetako bat a
rriskuan jartzen a
ri den egoera bati dagokionez, A
rarteko erakundearen jarduera-planak ofiziozko espedienteak a
bian jartzea a
urreikusten du. Horren inguruan a
rituko gara hurrengo a
taleko gaien a
zalpenaren harira.