2.Kexarik aipagarrienak
align="left">2.1. Arreta elebiduna Orioko eta Usurbilgo bake-epaitegietan
Salatutako egoera: Usurbilgo eta Orioko alkateek batera jo zuten erakunde honetara, bere herritarrek Justiziaren aurrean bi hizkuntza ofizialetako edozein erabiltzeko eskubidea erreklamatzeko. Azaltzen dutenaren arabera, bi udalerrietako bake-epaitegiez arduratzen den Bake Epaitegietako Idazkarien Taldean hutsik geratu zen prozesu-kudeatzailearen eta administrari-idazkariaren kargua erretiroagatik. Ordura arte, euskaldun batek betetzen zuen kargu hori. Haren ordez izendatutako pertsonak, ordea, gaztelaniaz bakarrik artatzen zituen bere epaitegietako erabiltzaileak. Arazoa Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Herri Administrazio Sailaren aurrean planteatu zuten, baina sailaren erantzuna indarreko lanpostu-zerrendari (LPZ) lotu zitzaion, zerrenda horren arabera, kargu horren hizkuntza-profil elebiduna ez baitzen derrigorrezkoa izango 2015eko urtarrilera arte.
Arartekoaren esku-hartzea: Herri Administrazio eta Justizia Sailak berretsi zigun erretiratutako idazkari-kudeatzailea ordezkatzen zuen pertsonak ez zuela hizkuntza-profilik ziurtatuta, hark ez bezala. Hala ere, irizten zuen haren izendapenak, kargua funtzionario titular batek okupatu arte aldi baterakoa zenak eta zegokion lan-poltsan lehentasun-ordenari jarraiki egin zenak, indarrean zeuden betekizunak betetzen zituela. Nahiz eta zegokion lanpostu-zerrendak euskaran prestakuntza-maila handia eskatu postu horretarako, ez zuen ezartzen prestakuntza hori egiaztatzeko betebeharra 2015. urtera arte.
Sailari azaldu genion udalerri horietan Bake Justizian langile euskaldunak izateko eskaera arrazoizko aldarrikapen bat dela, bai eta denboran zehar etengabe egin dena ere. Bestalde, hizkuntza-normalizazioaren esparruan araudiak egiten dituen bi aurreikuspen aipatu genizkion, gure ustez, erretiratu zen pertsona aldi batera ordezkatzeko kontuan hartu behar izan zirenak:
Batetik, ekainaren 29ko 174/2010 Dekretuaren bigarren xedapen iragankorraren bigarren tarte-esaldia. Horren arabera, hizkuntza-profilak egiaztatzeko gerora ezarritako data horiek betetzat joko dira, Idazkarien Talde horretan gertatu zen bezala, aipatzen den lanpostuaren titularrak esleitutako derrigortasun-data baino lehen egiaztatu izan balu profila.Horren bidez, lortu nahi da lanpostu edo zerbitzu jakin batean eskuratu den arreta elebidunaren mailak atzera ez egitea.
Bestalde, zer euskara maila duen kontuan izanda, profila ziurtatu behar den datara iritsi arte geratzen den denboran esleitutako profila lortu ezin duen pertsona bat lanpostu bat betetzeko izendatzea eragozten du araudi horrek. Logikoa dirudi aurreikuspen hori egiteak. Izan ere, bestela, izendapen horrek eragingo lukeen legezko arazoa une horretara arte atzeratzen ariko ginateke soilik.
Arazo bera dela eta, Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saileko Herri Administrazioetan Hizkuntza Normalizatzeko Zuzendaritzara jo genuen.
Emaitza: Planteamendu hori kontuan izanda, Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Herri Administrazio Sailak aipatu Bake Epaitegietako Idazkarien Taldeari zegokion lanpostu-zerrenda aldatzeko espedientea hasi zuen, 2015. urtera itxaron arte talde horretan idazkari-kudeatzaile kargua betetzen duenari herritarrak euskaraz artatzeko gai izatea eskatzeko xedeetarako derrigorrezkoa den bezala. Era berean, Herri Administrazioetan Hizkuntza Normalizatzeko Zuzendaritzaren aldeko txostena izan zuen horretarako.
align="left">2.2. Kirola egiteko espazio publikoen esleipenean genero-berdintasunerako irizpideak
Salatutako egoera: Guraso talde donostiar bat joan zen kexa aurkeztera Arartekora. Guraso horien seme-alabek Lehen Hezkuntzako 5. eta 6. mailako ikasketak egiten ari ziren, eta beren ikastolako taldearekin parte hartzen zuten Gipuzkoako Foru Aldundiarekin batera antolatutako Eskolako Kirol jardueretan. Azaltzen zutenaren arabera, programa horretan ospatutako futbol-partidak Kontxa hondartzan jokatzen ziren, baldin eta mutilen taldeen edo talde mistoen artean jokatzekoak baziren. Nesken taldeen arteko partidak, aldiz, Añorgako eta Puioko futbol-zelaietan jokatu behar ziren, praktikan aplikatutako antolaketa-irizpideen arabera. Guraso horien ustez, nesken arteko lehiaketak gizarte-ikusgarritasun gutxiagoko lekuetara zokoratzen ziren horrela, eta botere publikoen jarduketan nagusi izan behar duten errespetuaren eta genero-berdintasuna sustatzearen irizpideen aurkakoa zen hori.
Arartekoaren esku-hartzea: Arartekoa gogoeta egiten hasi zen gai horren inguruan Donostiako Udalarekin eta Gipuzkoako Foru Aldundiarekin, eta gogoeta egin ondoren 2013ko ekainaren 19ko Ebazpena eman zuen. Ebazpen horren bidez, Gipuzkoako Foru Aldundiari eta Donostiako Udalari gomendatzen zaie futbolean aritzeko espazio publikoetan eta, bereziki, Kontxako hondartzan, neurriak har ditzaten eta txapelketa maskulinoak eta femeninoak berdintasun irizpideei jarrai joka daitezen.
Emaitza: Bi erakundeak bat etorri ziren gure ebazpenaren oinarri zen analisiarekin, eta bereziki esanguratsua izan zen foru-erakundearen erreakzioa, kontuan izandako Eskolako Kirol Programan zer-nolako garrantzia duen bere lanak. Ondorioztatu zuen erabilitako irizpideek ez zutela inolaz ere arrazoitzen Eskolako Kirol Programaren esparruan futbolean jokatzeko antolatzen ziren espazioak sexu-arrazoiagatik bereizita erabiltzea, eta bi konpromiso hartu zituen: batetik, futbolean jokatzeko espazioen erabileran sexu-arrazoiagatiko bereizketa eraginkortasunez kentzeko beharrezko neurriak abian jartzea ahalik eta eperik laburrenean; eta bestetik, oro har neskek egiten duten kirolari eta, batez ere, nesken arteko futbolari, ikusgarritasun handiagoa emateko ekintza positiboak abian jartzea programa horretan esku hartzen duten gainerako eragileekin batera, espazio eta presentzia publiko handiagoa lortzen joan dadin.