2.Kexarik aipagarrienak
2.1. Aldizkari ofizialak: Joan den urtean aldizkari ofizialetan norberaren datuen deuseztapenarekin zuzenean edo zeharka lotuta dauden bi kexa-espediente izapidetu eta ebatzi dira.
Kaleratze batengatik egindako prozedura judizial batean zehar, Lan-arloko Epaitegiak zegozkion iragarkiak bidali zituen Arabako Lurralde Historikoaren Aldizkari Ofizialera. Geroago, iragarki horretan haren datuen deuseztapena arrakastarik gabe eskatu ostean, Arartekoak epaitegi eskudunari –aldizkarian argitaratzeko agindu zuen eta tratamenduaren arduraduna zen organoari– eskatu zion norberaren datuak deuseztatzeko eskaerari arreta jartzeko eta foru organo horri deuseztapenerako beste ofizio bat bidaltzeko. Eskaera horri era egokian jaramon egin zioten.
UPV/EHUk eskatuta Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratutako iragarkien ondorioz, kexagileak Arartekoaren esku-hartzea eskatu zuen unibertsitate horren adostasuna lortzeko EHAAko iragarki horretako norberaren datuen deuseztapenaren inguruan. Horrela ebatzi zen.
Kexa-espediente horretan bertan, egiaztatu zen kexagilearen norberaren datuak, nahiz eta EHAAn deuseztatzea lortu, Irekiaren webgunean zeudela. Gure esku-hartzea eta gero, Eusko Jaurlaritzako Herri Administrazio eta Justizia Sailak datu horiek kendu zituen, eta azpimarragarriena da antolaketa-neurriak hartuko direla esan zigula, aurrerantzean deuseztatzen diren izaera pertsonaleko datuak aldi berean EHAAtik eta Irekiatik kentzen direla ziurtatzeko.
2.2. Bizkaiko Foru Aldundia: Funtzionario batek zalantzan jarri zuen foru erakunde horrek antolatutako etengabeko prestakuntzako ekintza bateko ebaluazioko galde-sorta bat norberaren datuekin betetzea egokia izatea. Prestakuntza kudeatzeko prozesuan ISO 9001-2008 Araua aplikatzen zen. Arau horren arabera, giza baliabideen kudeaketarekin lotutako kalitate-betekizunetan inkesta-txosten hori betetzea eskatzen da. Horregatik, Arartekoaren ustez, ez zen neurrigabekoa edo alferrikakoa prestakuntza jaso zuen pertsona identifikatzeko informazio hori eskatzea eta, azken finean, ez zen irregulartasunik igarri.
2.3. Euskal Herriko Unibertsitatea, UPV/EHU: Ikasle Kontseiluak kexa bat aurkeztu zuen Irakasleen Zuzendaritzak ez zuelako irakasle baten aurka diziplinazko ekimenik abiarazi. Irakasle horrek azterketa baten notak ikasleen norberaren datuekin ikusgai jarri zituen, eta ez NAN zenbakiarekin,
UPV/EHUko berariazko araudiak xedatzen duen bezala. EHUk akatsa zuzendu zuen eta irakasleari araudia ohartarazpen soil batez gogorarazi zion. Kontseiluaren ustez, hori ez zen nahikoa, eta horregatik Arartekora jo zuen. Espedientean eztabaidatutako gaia, azkenean, kexagileek diziplinazko espedientea irekitzeko eskatzeko interes legitimorik zuten edo ez jakitera bideratu zen, eta Arartekoak ez zuen elementu nahikorik antzeman UPV/EHUk egindako balioespena indargabetzeko.
Beste arlo batzuetan kudeatutako kexak bideratu bitartean, IKTen eta datuen babesaren inguruko kontuak agertu dira, eta duten interesarengatik aipatuko ditugu:
KZgunea (Eusko Jaurlaritzako Ogasun eta Finantza Saila): Aurrekontu-murrizketen ondorioz KZgunea izeneko zentroen sareak emandako zerbitzuetan eta antolaketa-sisteman egondako aldaketari buruzko hainbat kexa jaso ditugu. Horien bitartez, neurri horiek zerbitzu publikoan eragina izan zezaketela adierazi zen. Sailak emandako erantzunetik sarea mantenduko dela ondorioztatu da, programak eskaintzen dituen zerbitzuak eta jarduerak birplanteatuko diren arren. Izan ere, KZguneetako jardun-esparrua funtsezko eran aldatu da programa abiarazi zenetik: oraindik aurrera, oinarrizko eta berariazko prestakuntzako eginkizunetan jarriko du arreta, tutoretza-lanetarako eta erabiltzaileen euskarrirako oraingo sare presentzialak lagundutako e-learning ildo berri bat sustatuko du, eta bazterkeria egoeran dauden taldeentzat nabigazio lagundutako zerbitzu historikoa mantenduko du.
Eusko Jaurlaritzako Osasun Saila: Aurreko urteetan bezala, hainbat pertsonak Arartekora jo dute historia klinikoko datuak ezin zituztelako eskuratu. Mota horretako kexak ugaritu direnez, Arartekoari beharrezkoa iruditu zaio horri buruzko irizpide argiak finkatzea, eta horixe egin du Arartekoaren azaroaren 5eko 9/2013 Gomendio Orokorraren bitartez. Gomendio horretan adierazi da kasu guztietan historia klinikoa ikusteko eskaerak ebatzi behar direla antolamenduak barne hartzen dituen ukatzeko arrazoiak antzeman diren ala ez modu eraginkorrean egiaztatu ostean. Ezin da arrazoi horiek aplikagarriak direla dioen alegazio orokor baten bitartez dokumentazio kliniko jakin bat ikusteko eskaera ukatu.
Aurreko urteetan gertatu den bezala, ordua Interneten bidez edo telefonoz eskatzeko sistemaren sarbideari buruzko erreklamazioak egon dira, baita etxeko medikuarekin ordua izateko atzerapena berariaz aipatu zuen bat ere. Bigarrenari dagokionez, Arartekoak Osakidetzari atzerapen horiek murrizteko irtenbideak ezartzeko eskatu zion. Sarbide-arazoei dagokienez, berriz, telefonoaren bidezko arreta automatizatuaren ereduaren aldaketaren berri eman ziguten. Azkenean hartutako erabakiak Arartekotik azken urteotan erreklamatu denarekin bat egiten du. Izan ere, ordua eskatzeko sistema automatizatuak ez zuen ekainaren 22ko 11/2007 Legeak, herritarrek zerbitzu publikoetan sarbide elektronikoa izateari buruzkoak, jasotzen zuen kanal anitzeko zerbitzua edukitzeko eskubidea bermatzen.
Lanbide (Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila): 2013. urtean Lanbideren jardunarekin lotutako arazoengatik jasotako kexa guztien artean, nabarmendu nahi dugu jardun bat garatu dela kudeaketarako aplikazio informatikoak ez daudelako prestazioekin eta orientazioarekin integratuta, eta horrek eragina duelako arreta jasotzen duten pertsonen eskubideen aitorpenaren izapidetze egokian. Horri dagokionez, Arartekoaren ustez, premiazkoa da informazioren integrazio edo interkomunikazio hori ahalbidetuko duten irtenbide teknikoak ezartzea.
Sestaoko Udala: Espedientea amaitutako ondare-espediente bat eskuratzeko eskatzaileak interes legitimoa eta zuzenekoa zuela egiaztatzeko eskakizunari buruzkoa zen. Ondare-espediente horretan datu izendunak eta intimitateari buruzko datuak zeuden, eta datu pertsonalen babesean eragina izan zezakeen. Arartekotik uste dugu eskubide biek ez dutela zertan bateraezinak izan. Nolanahi ere, eskuratzeko eskubidea babestuta ez dauden datu izendunen gainetik jarri behar da, eta udalaren eginkizuna da datu horiek isilean gordetzeko edo bereizteko formulak bilatzea.
Irungo Udala: Kexa-espedientearen ebazpenean, Arartekoak gogorarazi du udalek euren gobernu-organoek egindako udal-akordioei publikotasuna emateko betebeharra dutela. Publikotasun- eta gardentasun-betebehar hori egikaritzean, informazio horrekin zerikusia duten pertsona fisikoen eskubideek ez dute eraginik jaso behar, eta akordioen laburpenak harira ez datozen, desegokiak edo gehiegizkoak izan daitezkeen datuen bereizketa ekarri behar du.
Eusko Jaurlaritzako Ingurumen eta Lurralde Politika Saila: 2013an berriro ere ingurumen-informaziorako sarbidearekin lotutako espediente bat izapidetu dugu. Bertan emandako ebazpenean, ingurumen-informazio eskaerak albait lasterren, lehentasuna emanik eta uztailaren 18ko 27/2006 Legean jasotako epea –hilabete bat– errespetatuz izapidetu eta ebazteko betebeharra azpimarratu dugu (lege horren bidez ingurumen-informazioa eskuratzeko, parte-hartze publikorako eta ingurumenaren arloan justiziara heltzeko eskubideak arautzen dira). Beste eskubide batzuk –adibidez, erabaki publikoetan parte hartzeari buruzkoa– baliatzeko funtsezkoa den epe hori bete ahal izateko, euskal herri-administrazioek baliabide tekniko eta elektroniko nahikoak eduki behar dituzte.