3.Araudi-testuingurua
Apirilaren 20ko Errege Lege Dekretuaren onarpenak osasun laguntza publikorako eskubidearen funtsezko alderdiak aldatu ditu; besteak beste, aseguratuaren izaera berria, zenbait talde horretatik kanpo utzi baitira, eta onuradunek prestazioen finantzaketan parte hartzea.
Autonomiako ondorengo araudia, Euskal Autonomia Erkidegoaren eremuan Osasun Sistema Nazionalaren osasun-prestazioak emateko araubideari buruzkoekainaren 26ko 114/2012 Dekretua, haren esparruan aseguratu izateko eta finantzaketan parte hartzeko betekizunak egokitzeko onartutakoa, kautelaz eten zen estatuak jarritako eskumen-gatazka positiboaren ondorio gisa, laguntza publikoa eskuratzeko eskubidearen esparru subjektiboa zabaltzeari buruzko 2012ko abenduaren 13ko Konstituzio Auzitegiaren autoak etetetik salbuetsitako artikuluetan izan ezik.
Aipatutako Konstituzio Auzitegiaren 2012ko abenduaren 13ko autoan egindako gogoeten testuinguruan, uste genuen gure autonomia erkidegoan 16/2012 Errege Lege Dekretuaren babesean aseguratuak edo osasun publikoaren onuradunak ez diren taldeek modu normalizatuan osasunerako sarbidea edukitzeko bidea irekita zegoela. Beraz, 114/2012 Dekretuak arreta jasotzeko eskatzen zuen betekizuna, urtebetez erroldatuta egotea, egokitu zitekeen.
Osasuneko sailburuaren 2013ko uztailaren 4ko agindua –Osasun Sistema Nazionalean aseguratu edo onuradun ez diren pertsonei Euskal Autonomia Erkidegoan osasun-asistentzia aitortzeko prozedura ezartzen duena, eta identifikazio-dokumentua eta hori emateko prozedura arautzen dituena– onartu denean, ikusi dugu 114/2012 Dekretuak xedatutako betekizun hori, urtebetez erroldatuta egotea, mantendu dela.
Lehen adierazi dugunez, uste genuen beste modu batean jardun zitekeela, eta horregatik Osasun Sailari Arartekoaren irailaren 24ko 8/2013 Gomendio Orokorrean jasotako gogoetak helarazi genizkion. Osasun Sistema Nazionalean asegururik ez duten pertsonei osasun-arreta jasotzeko orduan aldez aurretiko erroldak eragiten dizkien mugak.
Harrigarriro, Konstituzio Auzitegiak goian aipatutako autoan egindako gogoetak gorabehera, estatuak Osasuneko sailburuaren uztailaren 4ko agindua aurkaratu du, eta hori ezinbestean kontuan izan behar da.
Horri dagokionez, gogorarazi behar da 114/2012 Dekretuaren indarraldiaren etetea kentzea justifikatzeko Konstituzio Auzitegiak estatuak aurkaratutako neurriek eragiten dieten pertsonen osasunerako eskubidea eta osotasun fisikorako eskubidea aintzat hartu zituela, baita gizarte osoaren osasunerako arriskuak saihestea komenigarria dela ere. Konstituzio Auzitegiak bere egiten ditu Eusko Jaurlaritzaren argudioak, bereziki babestu beharreko konstituzioko ondareen defentsari lotutakotzat jotzen baititu, eta uste du ekonomia-aurrezki soil batengatik indargabetu ezin diren arrazoiak direla.