14. Informatzeko eta ezagutzeko teknologiak eta datuak babestea
3 Ezintasunen bat duten pertsonak
2. Azterlanak
2014. urtean, azterlan hauek argitaratu dira
2.1. Gazteen aisialdirako lokalei buruzko gogoetarako oinarrien dokumentua: arartekoaren proposamenak, administrazioaren esku-hartze egokirako
Azken urteotan, aisialdi alternatiborako mugimendua zabaldu da Euskadin, gehienbat 15-29 urteko gazte-taldeen artean. Egoitza eraikietan dauden merkataritza lokalak gaitu eta gizarte eta aisialdi helburuetarako erabiltzean datza. Gazteen Euskal Behatokiak bere txostenean dakarrenez, adin horretako herritarren % 20k, gutxi gorabehera 62.000 gaztek, gazteentzako lokala edo lonja dute Euskadin. Errealitate hori sortu da gazte-taldeen artean gizarteratzeko eta elkartzeko gune alternatiboak behar direlako; izan ere, gazteek beti konpartitu izan dute denbora herri guneetan eta lokaletan.
Errealitate hori positiboa eta baketsua gertatu da kasurik gehienetan. Alabaina, oso gutxitan bada ere, arazoak dakartzate lokal horiek jabeen erkidegoaren barruan, gauez erabiltzen direlako, erabiltzaileek eragindako zaratagatik edo erabilera komuneko guneak hartzeagatik. Kezka sortzen duen beste kontu bat segurtasunaren eta osasungarritasunaren arloko egoera egokirik eza da lokaletako batean, aisialdirako birgaikuntza espezifikorik gabe.
Arartekoak jaso dituen erreklamazioen kopuru handiagoa da gatazkak areagotu izanaren isla. Izan ere, lokalen erabilera salatzen duten erreklamazio gehienak zarata arazoak dira, baita udalak jarduera horiek kontrolatzeko duen erantzunik eza ere. Neurri txikiagoan, lokaletako zenbait erabiltzailek lokal berriak zabaltzeko dauden administrazio trabak azaldu dituzte, baita araudia ez betetzegatik hartutako zigor neurriekin bat ez datozela ere.
Eztabaida sortzen laguntzeko eta konponbideak emateko asmoz, oinarrien agiri bat prestatu zen, gazteen lokalei buruz hausnartzeko, Arartekoak azken urteetan eginiko jarduerak abiapuntu hartuta. EAEko hainbat udalekin izandako lankidetza lanaren emaitza ere izan zen Eudelekin antolaturiko lan jardunaldian, non gai honetan udalek dituzten jarduteko modu ezberdinak entzun genituen.
Apirilean egindako azterlanean zenbait neurri proposatu ditugu, gazteentzako aisialdi lokalak irekitzeagatik antzemandako arazoei erantzun egokia emateko baliagarriak izan daitezkeenak. Besteak beste:
• Gazteen lokalen udal ikuskaritzako plana.
• Udalek esku hartzeko eta ingurumenerako kontrol programa gehitu beharko dute.
• Eskaturiko zuzenketa neurriak betetzeko ondorengo kontrolean esku hartu beharko dute.
• Udal araudia udal ordenantzaren bidez.
• Eudelek udal jardun onak ezagutaraztea.
2.2. Arartekoaren azterlana, zigor kodea alda
tzeko proiektuan buruko osasunaren tratamenduari buruzkoa
Uztailean zabaldu zen azterlan horren bitartez, Ararteko erakundeak hausnarketa partekatu du buruko osasun, magistratura eta doktrina zientifikoaren alor profesionalekin batera, izan ere, azken horiek mahai gainean jarri dute proiektuak kontrako eraginak, berriz ere iraingarriak, izan ditzakeela buruko gaixotasun edo nahasmenduren bat pairatzen duten pertsonentzat.
Erakundearen iritziz, proiektu hori onetsiz gero, atzerapausoak emango lirateke konstituzioaren bidez aitortu diren berme eta eskubideen babesaren eremuan. Berme horiek legearen segidako alda
ketetan islatu dira (aldaketok funtsezko prozesu-izaera dute), bai zigor-eremuan, bai eremu zibilean.
Hala, Arartekoaren ustez, Zigor Kodearen proiektuak jaso dituen zenbait xedapenek atzerakada argia eragingo dute buruko gaixotasun bat pairatzen duten eta garrantzi penala duten ekintzak burutzen dituzten pertsonen eskubideen aitorpenaren eta bermatzearen eremuan:
• Askatasuna kentzeko zigorrak eta segurtasun-neurriak barne hartzen dituzten ezarpenen kasuan, bikario-sistemaren haustura.
•Barnealdi segurtasun-neurria segidan luzatzeko aukera, abstraktuan aplikagarria den zigorraren iraupenetik harago.
•Barnealdi-neurriaren gauzatzearen etetea baliogabetzen denean, zainpeko askatasunaren neurria modu automatikoan ezartzea eta etetea gertatzen den unean ezagutzen ez diren iraganeko inguruabarrengatik baliogabetzea burutzeko aukera.
Bestalde, azterlan horretan nabarmentzen da herri-administrazioek gizartean eta osasun arloan esku hartzeko sistema eragingarri bat ezartzeko betebeharra eta ardura daukatela. Sistema horrek bat etorri behar du osasun araudian jada xedatuta dauden buru-osasuneko artatze-zerbitzuen sarearekin.