Ararteko

Bideratutako kexa-espedienteek administrazio bakoitzari zer proportziotan eragiten dioten adierazten duten datuak aztertuta, aurreko urteetan bezala, 2014an Eusko Jaurlaritzaren kontra egin dira kexa idatzirik gehienak (%62,11), eta kexa zertxobait ugaritu dira autonomia erkidegoko udalei dagozkienak (%27,92).

Edonola ere, espedienteetan inplikatutako administrazioak ikertzeak ez du esan nahi jarduera okerrik egin dutenik, baizik eta haien jardueraren batek erreklamazioa sorrarazi duela.

Arlo eta administrazio bakoitzari zuzendutako kexen kopurua zuzen interpretatzeko era

Hasiera batean, administrazio jakin baten jarduerek kexa asko eragiten badituzte edo arlo zehatz batean kexa anitz jotzen badira, pentsa liteke horrek estua duela herritarrek administrazio horren funtzionamenduaz duten iritzi txarrarekin, zabarkeria, gehiegikeriak edo legez kontrako jarduerak egoteari dagokionez.

Hala ere, ñabardura garrantzitsuak egin behar zaizkio kexa-kopuruaren lehen pertzepzio eta interpretazio horri, ondorioak presaka ez ateratzeko, ondorio horiek okerrak eta bidegabeak izan baitaitezke eragindako administrazioei dagokienez.

Horrela, nahiz eta administrazio jakin baten jarduerak sortutako kexa-kopurua hasiera batean esanguratsua izan, are esanguratsuagoa da −eta hori da egiaz garrantzitsua− zenbat kexatan izan zituen kexagileak erakunde honetara etortzeko moduko arrazoiak, administrazio batek oker jokatu zuelako. Halaber, erakunde honen iritziz, kexa-kopuruaren datua bera baino garrantzitsuagoa da kasuan kasuko administrazioaren jokabidea, bai ezarritako epean informatzeko betebeharra betetzeko orduan, bai erreklamazioa ikertu edo aztertu ostean emandako ebazpenei dagokienez. Hau da, funtsezkoa da administrazioak gomendioak edo iradokizunak onartzen dituen ala ez egiaztatzea, administrazioak oker jokatu duela antzeman denean.

A. Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorraren aurka (Eusko Jaurlaritza) bideratu diren espedienteak

Banaketa arloka

Eusko Jaurlaritzak eskumen zabala duen arloetan (gizarte babesa eta enplegua, hezkuntza, etxebizitza, osasuna, herri-administrazioen zerbitzuko langileak eta segurtasuna) egon da kexa idatzien espediente kopururik handiena.

3. taula.

Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorraren aurka (Eusko Jaurlaritza) bideratu diren espedienteen banaketa, arloen arabera

Arloa		%
Gizarteratzea	536	51,49
Hezkuntza	118	11,33
Etxebizitza	98	9,41
Osasuna	83	7,97
Herri-administrazioen zerbitzuko langileak	67	6,44
Segurtasuna	35	3,36
Familiak	18	1,73
Justizia	15	1,44
Hizkuntz eskubideak, kultura eta kirola	12	1,15
Jarduera ekonomikoaren antolamendua	12	1,15
Lana eta Gizarte Segurantza	11	1,06
Buruko gaixotasunak edo nahasmenduak dituzten pertsonak	10	0,96
Ingurumena	6	0,58
Herri lanak, garraioak eta azpiegiturak	6	0,58
Herri-administrazioen araubide juridikoa, ondasunak eta zerbitzuak	4	0,38
Gaixo kronikoak	2	0,19
Espetxeratuak	2	0,19
Etorkinak eta kultura aniztasuna	2	0,19
Haurrak eta nerabeak	1	0,10
Adinekoak eta mendekotasun-egoeran dauden pertsonak	1	0,10
Animaliak babestea eta edukitzea	1	0,10
Hirigintza eta lurralde antolamendua	1	0,10

Sailen araberako banaketa

B. Foru administrazioen aurka bideratutako espedienteak

Banaketa lurraldeka

Foru aldundien kontrako kexen artean, nabarmentzekoa da behera egin dutela Bizkaiko Foru Aldundiaren aurka bideratutako kexa idatziek, eta, aldiz, gora egin dutela Gipuzkoako (argi eta garbi) eta Arabako Foru Aldundien aurkakoek.

Banaketa arloka

Aurreko urteetako joerari eutsiz, adinekoen eta mendeko pertsonen arloak eragin ditu foru administrazioen kontrako kexa gehienak.

4. taula.

Foru administrazioen aurka bideratu diren espedienteen banaketa, arloen arabera

< < < < < < < < < < < < < < < < < < < < < < <

Área	ARABA	BIZKAIA	GIPUZKOA	CAPV	%
Adinekoak eta mendekotasun egoeran dauden pertsonak	9	10	10	29	22,66
Ogasuna	6	12	4	22	17,19
Haurrak eta nerabeak	4	3	15	22	17,19
Herri lanak, garraioak eta azpiegiturak	1	4	6	11	8,59
Herri-administrazioen zerbitzuko langileak	5	2	2	9	7,03
Ezintasunen bat duten pertsonak	1	5	2	8	6,25
Herri-administrazioen araubide juridikoa, ondasunak eta zerbitzuak	5	-	1	6	4,69
Jarduera ekonomikoaren antolamendua	1	2	2	5	3,91
Gizarteratzea	-	3	1	4	3,13
Lana eta Gizarte Segurantza	1	1	-	2	1,56
Hizkuntza eskubideak, kultura eta kirola	2	-	-	2	1,56
Ingurumena	1	-	1	2	0,78
Hezkuntza	-	1	-	1	0,78
Familiak	-	1	-	1	0,78
Emakumeen berdintasuna eta osotasuna	-	-	1	1	0,78
Justizia	-	-	1	1	0,78
Buruko gaixotasunak edo nahasmenduak dituzten pertsonak	1	-	-	1	0,78
Gaixo kronikoak	-	1	-	1	0,78

C. Tokiko administrazioen aurka bideratutako espedienteak

Banaketa lurraldeka

Espediente gehienak Bizkaiko udalen aurka bideratu dira, baina kontuan hartu behar da horixe dela lurralderik jendetsuena.

5. taula.

Tokiko administrazioen aurka bideratutako espedienteen banaketa

		%
Bizkaiko udalak	223	47,65
Gipuzkoako udalak	131	27,99
Arabako udalak	81	17,31
Arabako administrazio batzarrak	4	0,85
Bizkaiko mankomunitateak, partzuergoak eta parkeak	22	4,70
Gipuzkoako mankomunitateak, partzuergoak eta parkeak	5	1,07
Arabako mankomunitateak, partzuergoak eta parkeak	2	0,43

6. taula.

Autonomia erkidegoko udalen eta administrazio batzarren aurka bideratutako espedienteak

Arabako udalak
Vitoria-Gasteiz	54
Laudio/Llodio	4
Laguardia	3
Alegría-Dulantzi	2
Elciego	2
Iruña Oka/Iruña de Oca	2
Labastida/Bastida	2
Beste batzuk*	12
Guztira	81

Bizkaiko udalak
Bilbao	59
Erandio	18
Sestao	11
Barakaldo	10
Santurtzi	10
Beste batzuk*	115
Guztira	223

Gipuzkoako udalak
Donostia-San Sebastián	43
Hondarribia	12
Lasarte-Oria	7
Irun	6
Beste batzuk*	63
Guztira	131

* Zerrenda osoa Arartekoaren web orrian kontsulta daitezke
estatistika osoan.

Banaketa arloka

Normalean gertatzen den bezala, tokiko administrazioen jarduerek eragindako erreklamazioak modu nahiko homogeneoan banatuta daude udalek eskumen garrantzitsuak dituzten arloen artean. Honako arloak nabarmentzen dira: araubide-juridikoa, ondasunak eta zerbitzuak, ogasuna, ingurumena, hirigintza eta lurralde antolamendua eta segurtasuna

D. Euskal Autonomia Erkidegoko beste administrazio batzuen aurka bideratutako kexa-espedienteak

Euskal Herriko Unibertsitatearen aurka egindako kexei dagokienez, dezente gutxitu dira iazkoen aldean (15).

7. taula.

Euskal Autonomia Erkidegoko beste administrazio batzuen kontra bideratutako kexa-espedienteak

Euskal Herriko Unibertsitatea	7
URA – Ur agentzia	4
Gipuzkoako Odontologo eta Estomatologoen Elkartea	2
Arabako Abokatuen Elkarte Ohoretsua	1
Bizkaia Jaurerriko Abokatuen Bazkun Ohoretsua	1
Euskal Herriko Notario Elkargo Txit Prestua	1
Gipuzkoako Delineatzaileen Elkargo Ofiziala	1
Gipuzkoako Albaitarien Elkargoa	1
Haurreskolak	1
Guztira	19