EAEk, ELGL onetsi a
urretik, bere jarrera a
dierazia zuen hirigintza irisgarritasunaren gaian, hain zuzen ere Hirigintza-oztopoak kentzeko a
raudiari buruzko martxoaren 24ko 59/1981 Dekretuaren bitartez. Hala eta guztiz ere, eraikinetako irisgarritasunaren a
raudia ez zen euskal a
rautegian 1983. urtearen a
maierara a
rte finkatu, hain zuzen ere A
rkitektura-oztopoak kentzeko a
raudiari buruzko a
benduaren 19ko 291/1983 Dekretuaren onespenarekin. Xedapen horren izaera a
urrerakoia zen erabat garai hartarako, izan ere, xedea definitzerakoan, zera a
ipatzen zuen: "ezgaitasun iraunkor nahiz behin-behineko izan dezaketen guztiek –haur, haurdun dauden emakume, zama-eramaile, eta a
bar–". Beste era batera esatearren, nolabait diseinu unibertsalaren oinarrizko postulatuetako bat biltzen zuen, hain zuzen ere ingurunea guztion beharretara egokitzean zetzana.
Arau horrek, egun indarrean dagoen a
raudiaren a
urrekari zuzena, oinarrizko a
kats bat zuen: hura bete beharra ekartzeko zehapen sistemarik ez zuen.
Gaur egun, Euskal A
utonomia Erkidegoan irisgarritasunaren gaian indarrean dagoen a
raudia honela egituratzen da:
1.a. Jarduteko esparru orokorra, Irisgarritasuna Sustatzeko a
benduaren 4ko 20/1997 Legeak definitzen duena da. Esparru honek zera jasotzen du:
– Legearen xedea eta hura a
plikatzeko esparru materiala.
– Neurrien definizioa lau esku-hartze eremuetan irisgarritasuna bermatzeko –hiri inguruneak eta espazio publikoak, eraikinak, informazio eta komunikazio sistemak eta garraioak–; definizio horretan, batetik, baldintza orokorrak sartzen dira eta, bestetik, erreserbak.
– Herri a
dministrazioek –Eusko Jaurlaritzak, foru a
ldundiek, udalek eta gainerako erakunde publikoek– hartu beharko dituzten neurriak irisgarritasuna sustatu eta bultzatzeko.
– A
raudiko eskakizunak betetzen diren edo ez kontrolatzeko neurriak.
– Zehapen a
raubidea, hau da, a
rau-hausteak, zehapenak eta a
raudia betetzen ez den kasuan a
plikatu beharreko prozedura definitzea.
– Irisgarritasuna Sustatzeko Euskal Kontseilua sortzea, gai horretako kontsulta organo eta parte hartzeko organo gisa.
Legearen 5. a
rtikuluak garraioaren eremuko irisgarritasuna a
rautzen du, hurrengo xedapen orokorrak finkatuz:
"1.- EAEko herri-administrazioen a
ginpidetzakoak diren bidaiarien garraio publikoek bermatu egingo dute euren irisgarritasuna lege honetan eta berau garatzen duten a
rauetan ohartemandakoaren a
rabera.
2.- Bidaiarien garraio publikorako den material erosi berria a
raudiz ezarritako baldintza teknikoei egokitu beharko zaie. Baldintza horiek lege honen helburuekin bateragarri izan beharko dute.
3.- Bidaiarien garraio publikorako diren eraikin edo instalazioek informazio eta komunikazio a
kustiko, ikustezko eta sentsorialerako sistema egokiak izango dituzte, edozein pertsonak era a
utonomoan eta behar bezalako segurtasun-baldintzetan erabiltzeko modukoak.
4.- Garraio a
rloan a
ginpidedunak diren herri-administrazioek bidezko diren neurriak hartuko dituzte garraio publikoak, bai eta horiekin lotutako eraikin, zerbitzu, instalazio eta a
ltzariak ere, lege honetako eta berau garatzen duten a
rauetako a
ginduei pixkanaka-pixkanaka egoki dakizkien.
5.- Garraio a
rloan a
ginpidedunak diren euskal herri-administrazioek bidezko diren neurriak hartuko dituzte a
tal honetan garraio publikoentzat jasotzen diren erregimen eta betebeharrak pixkanaka-pixkanaka garraio pribatuei a
plika dakizkien".
Bestalde, Legearen II. Kapituluko 10. a
rtikuluak zera finkatzen du garraioko erreserbei buruz:
"1.- Hiri eta hiriarteko garraiobide publiko kolektiboek, eta batez ere a
utobus, trenbide eta funikularrek, mugikortasun murriztua duten pertsonek lehentasunez erabil ditzaten, gutxienez gurpil-aulkietarako bi leku eta lau eserleku gorde beharko dituzte kotxe bakoitzeko, sartzeko a
teetatik hurbil, behar bezala seinaleztatuta eta txirrinak eta gelditzeko eskatzeko seinaleak eskuragarri daudela.
2.- A
ipatutako garraiobideak irisgarriak izango zaizkie mugikortasun murriztua duten pertsonei; era berean, barrualdean lekuz a
ldatzeko behar bezalako segurtasun-baldintzak dituztela bermatu beharko dute, eta gorde egin beharko dute eragindako pertsonek eraman ditzaketen tresnak edo laguntza teknikoak eta/edo itsu-txakurra kokatzeko beharrezko den tokia.
3.- Mugikortasun murriztua duten pertsonek lekuz a
ldatzeko beharrizanak bete ditzaten, ibilgailu edo taxi egokitua egotea sustatuko dute hiru mila bizilagun baino gehiago duten herrietako udalek. Hala behar izanez gero, lizentzia berria eman daiteke horretarako".
2.a. Esku-hartze eremu ezberdinetan a
plikatu beharreko baldintza teknikoak, legea garatzeko bi dekretuetan bildutakoak:
– 68/2000 Dekretua, a
pirilaren 11koa, hiri-inguruneen, espazio publikoen, eraikinen eta informazio eta komunikazioko sistemen irisgarritasun-baldintzei buruzko a
rau teknikoak onartzen dituena. Dekretu honek bost eranskin ditu:
I. eranskinak parametro a
ntropometrikoak finkatzen ditu. Bertan, irisgarritasun kontzeptuen oinarrizko definizio batzuk sartzen dira, irisgarritasun zailtasunak dituzten pertsona taldeak identifikatuz eta neurriak, gorputz dimentsioak, helmen eta kontrol egoerak eta mugimendu eta transferentzietarako espazio beharrak ezarriz.
II. eranskinak irisgarritasuneko baldintza teknikoak a
rautzen ditu, espazio publikoetan eta komunitate izaerako elementuetan.
III. eranskinak irisgarritasuneko baldintza teknikoak finkatzen ditu eraikuntzarako.
IV. eranskinak irisgarritasuneko baldintza teknikoak finkatzen ditu komunikazio sistemetarako.
A
zkenik, V. eranskinak, a
urreko eranskinetan a
urreikusitako irisgarritasuneko baldintza teknikoak a
rautzen ditu urbanizazio eta eraikuntzetan berriztatze, zabalkunde edo a
ldarazpen obrak egin behar direnerako.
– 126/2001 Dekretua, uztailaren 10ekoa, Garraioan Irisgarritasun-baldintzei buruzko A
rau Teknikoak onesten dituena:
Dekretu honek lege testuan bildutako a
urreikuspena osatzen du, eranskinean garraioko irisgarritasuneko a
rau teknikoak a
rautzearen bitartez. Lantzeko prozesuan parte-hartze zuzena eduki zuten eragindako taldeek eta Irisgarritasuna Sustatzeko Euskal Kontseiluaren Batzorde Iraunkorrak.
Eranskin horretan garraio a
zpiegituretan bete beharreko irisgarritasun baldintzak finkatzen dira, eta baita errepidetiko eta trenbidetiko garraio publikoaren material mugikorrean egon beharrekoak ere. Bertan sartzen dira ere garraio pribaturako baldintza jakin batzuk eta a
rautu egiten dira irisgarritasun baldintzen egokitzapenak gauzatzeari eta horiek kontrolatzeari buruzko a
lderdiak.
Arau multzo hau Euskal A
utonomia Erkidegoaren Esparruan a
plikatzen zaie euskal a
dministrazioen eskumenekoak diren bidaiarien garraio publiko guztiei eta Euskal A
utonomia Erkidegoan oso-osorik mugitzen direnei, eta, halaber, garraio horiei zuzendutako eraikin, zerbitzu, instalazio eta a
ltzariei.