III. ZATIA. KUDEATZAILEEN ETA ERAGILEEN JARDUERA PROGRAMAK
1. Trenbide sistema
Jarraian, EAEko trenbide sare ezberdinetako a
dministratzaile eta eragile diren a
gente ezberdinek garraio a
zpiegituretan eta material mugikorrean irisgarritasuna sustatu eta hobetzeko dituzten programak a
zalduko dira.
– Irisgarritasun plana: bidaiarien geltokietan irisgarritasuna osorik hobetzea dakarren programa; horretarako, sarbideak, eraikinak eta nasak egokitzeko lanak burutzen dira.
– Nasak egokitzeko plana: nasa-ibilgailua-nasa multzoaren irisgarritasuna hobetzeko programa; horretarako, nasak luzatu, a
reagotu eta zabaltzeko lanak gauzatzen dira.
– Zirkulazioan segurtasuna edukitzeko plana: Programa honek berekin darama hondatutako trenbide-pasaguneak ordezkatzea eta irristaden a
urkako kautxuarekin egindako beste batzuk jartzea.
– Ezgaitasunen bat duten pertsonei a
rreta emateko berariazko zerbitzuak jartzea: Zerbitzu hauek: A
TENDO, euskal hiriburuetako tren geltokietan jada a
geri dena, eta DIALOGA, entzumen urrituei informaziora eta komunikaziora iristea errazteko sortua. A
zken zerbitzu hau ez dago oraindik EAEko geltokietan.
1.2. Renfe
– Material mugikorra modernizatzeko plana. Renfe 2014: CIVIA unitateak eskuratzea; horiek irisgarriak dira erabat nasak egokiturik egonez gero.
– Lankidetza hitzarmena unibertsitateekin eta Ikerkuntza zentroekin: lan eremu ezberdinetan berrikuntzaren a
ldeko ikerkuntza ildoak sustatzea da helburua, eta horien a
rtean irisgarritasuna ere egongo da.
1.3. FEVE
FEVEren Plan Estrategikoa 2009-2012 delakoaren inspirazio diren printzipioen barruan sartuta daude irisgarritasunaren hobekuntzarekin uztartutako programak:
– Geltokiak eta geralekuak modernizatzeko plana; bere helburuak hauek dira:
• Bidaiariaren zirkulazioaren kalitatea hobetzeko proposamena.
• Herritarrei emandako zerbitzuaren hobekuntza.
• A
rkitektura-oztopoak ezabatzea.
• Ekipamenduen irisgarritasunerako egokitzapenak egitea.
– Irisgarritasun plana material mugikorrean; horrek unitate mugikor berriak erostea dakar, irisgarritasuna errazteko sistema berrienak daramatzatenak hain zuzen. Halaber, geltoki batzuetan nasak a
reagotzeko jarduerak egitea dakar.
– Jarduera plana 2013: 2013. urtean erabat irisgarriak izango diren instalazioak edukitzera zuzendutako esku-hartze multzoa da.
• Iristeko a
rrapalak instalatzea.
• Ikusmen urrituentzat egokitutako ibilbideak definitzea.
• Zoladurak bereiztea erliebeen eta kontraste kromatikoaren bitartez.
• Komunen egokitzapena.
• A
rgi mailak hobetzea eta seinaleztapen bisuala eta a
kustikoa sartzea.
– Lankidetza hitzarmenak a
utonomia erkidegoekin, FEVEk horietan ekipamenduak eta instalazioak hobetzeko konpromisoa hartu badu.
1.4. ETS
EuskoTrenen Plan Estrategikoa XXI delakoak hainbat jarduera biltzen ditu, eta horien helburua bere eskumenpeko trenbide zerbitzuetan erabateko irisgarritasuna hobetzea da (ekipamenduetan eta material mugikorrean).
Gaur egun, ETSren trenbide trazatua bitan zatitzeko as
mo handiko plan batean murgilduta dago, eta horrek linea lurperatzeko jarduerak, instalazioen berriztatze osoa eta geltoki berrien eraikuntza ekarriko du. Horrela, zera dugu:
– Modernizaziorako eta irisgarritasuna hobetzeko plana geltokietan. Horrek sarbideen eta mugikortasunaren hobekuntza darama berekin ekipamenduen barrualdean.
– Trenbide-pasaguneak ezabatzea eta horietan segurtasuna a
reagotzea: bai lineak lurperatzeko jarduerak egitearen ondorioz horiek udalerrietatik igarotzen direnean, bai igogailuak instalatzearen eta lurpeko edo gaineko pasabideen eraikuntzaren bitartez nasen a
rteko joan-etorriak egiteko.
– Geltoki berrien eraikuntza: bai trenbide trazatua bitan zatitzeko jarduerak gauzatzearen ondorioz, bai herriguneei edukiera handiko garraio zerbitzu bat zuzkitzea beharrezkoa izateagatik. Geltoki berriak erabateko irisgarritasuna bermatuko duten sistema berrienak edukiko dituzten ekipamenduak dira.
1.5. EuskoTren
– Material mugikorra berritzeko plana: Unitate berriak sartzeko a
teetan integratutako a
rrapala erdi-automatikoez zuzkituta daude, eta ohartarazpen a
kustikoak eta a
rgi seinaleak ere badituzte zentzumen ezgaitasunen bat dutenentzat eta ikusmen edo entzumen urrituentzat.
– Autosalmentako makina berriak instalatzeko plana; horiek garaiera egokian edukiko dute ordainketa egiteko zirrikitua, eta zentzumen ezgaitasunen bat duten pertsonei egokiturik egongo dira.
Erreferentzia den ekimen gisa, a
zpimarratzekoa da iraunkortasunaren a
ldeko trenbide enpresen foroa eratu izana. Bertan, trenbide eragileak eta kudeatzaileak sartzen dira, eta trenbide bidezko garraioan irisgarritasunari bakarrik zuzendutako lan ildoa du.
2006ko a
zaroaren 30ean, Ingurumenaren Biltzar Nazionalean –Garapen Iraunkorraren Gailurra–, Trenbide Enpresen A
dierazpena Iraunkortasunaren A
lde izenekoa sinatu zen eta haren ondorioz sortu zen, Renferen ekimenez, Iraunkortasunaren A
ldeko Enpresen Foroa. Trenbideen sektorean beren jarduna garatzen duen erakunde publikoen eta pribatuen multzoa da, eta haien oinarrizko xedea "Trenbide Enpresen A
dierazpena Iraunkortasunaren A
lde" delakoaren edukiak eta a
dministrazioan eta iritzi publikoan jarduera horien a
ldeko izango den iritzi egoera bat sortzera zuzendutako jarduerak garatzea da.
Irisgarritasun taldea bidaiariak trenbidez garraiatzeko enpresa eragileetako eta trenbide a
zpiegiturak eraiki eta kudeatzen dituzten erakunde publikoetako profesional a
dituez eratuta dago.
EAEko trenbide erakundeak foro horretan a
geri dira.
Laneko 5 a
zpitalde dago: bidesari makinak eta elementuak, material mugikorra, hustubideak, zoladurak eta tren-nasarako sarbidea.
Gehiago jakiteko: www.ferrocarrilsostenible.es.
2. Sistema metropolitarra
Diagnostiko txostenetik ondorioztatzen den moduan, metroaren sistemako irisgarritasun gabezia nagusiak pilatu egiten dira zentzumen ezgaitasunen bat duten pertsonen komunikazio beharrak as
etzean. Zentzu honetan, Bizkaiko Garraio Partzuergoaren (BGP) jarduera programa zuzendu egin da espresuki gabezia horiek konpontzera:
– Autosalmentako makina berriak instalatzeko plana: helburua 2010. urtearen a
maierarako gutxienez makina egokitu bat egotea da a
tondo bakoitzeko.
– Material mugikorra berritzeko plana: unitate berriak erosi dira, eta horiek erabiltzailearentzako informazio eta komunikazio sistemetan dauden a
zken a
urrerapenak sartzen dituzte, irisgarritasun unibertsalaren betekizunak betetzen direla bermatuz. Tren berri horiek a
ukera ematen dute ibilbidean zehar emandako informazioa a
ginte postu batetik kontrolatzeko eta ez gidariaren kabinatik, unitate zaharragoetan gertatzen zen moduan. Honek erraztu egiten du zerbitzuan egon daitezkeen a
razoen berri erabiltzaileari ematea. Momentuz, ez da UT berriak sartzea a
urreikusi.
Bestalde, Bilboko metroa zabaltzeak (3. linea), 2. eta 3. barrutiak hirigunearekin lotuko dituena, a
ukera emango du garraio sistema honen eragin eremua zabaltzeko eta geltoki berrien irisgarritasun baldintzak hobetzeko.
3. Tranbia sistema
EAEko tranbien ezaugarria da irisgarritasun unibertsalaren printzipioak eta manuak neurri handi batean betetzen dituztela.
ETS-EuskoTran-en zerbitzu sortak erabiltzailearekiko hainbat konpromiso biltzen ditu, horien a
rtean hauek:
– Tranbietan kanpoko eta barruko erabateko irisgarritasuna bermatzea.
– Geralekuetan eta ibilgailuetan informazioa erabat irisgarria dela erraztea.
– Ezgaitasun fisikoren bat duten pertsonen eskura jartzea kasuan kasuko neurri egokiak, baliabide bisual eta a
kustikoekin lagun diezaieten.
Agente eskumendunekin edukitako elkarrizketetatik ezin izan da egiaztatu irisgarritasunaren a
lorreko hobekuntzak gauzatu direnik tranbia sistemetan eragiketaren une honetan.
Gaur egun, a
zterketapean dauden jarduerek tranbia linea berrien burutzapen proiektuak eta jada existitzen den tranbia a
zpiegituraren zabalkundea hartzen dituzte. Horien a
rtean, hauek a
ipa daitezke:
– Bilboko tranbiaren sarea zabaltzea, Basurtu-Errekalde tartean.
– Vitoria-Gasteizko tranbia sarea zabaltzea Forondako a
ireporturantz.
– Tranbia proiektu berriak Barakaldon, Leioan (EHU) eta Deba Garaian.
4. Errepide sistemak
4.1. Zerbitzu erregularrak (autobusa)
Errepidetiko EAEko garraio publikoko zerbitzu erregularretan a
urreikusitako jarduerak beren izaera eta eremu geografikoa gorabehera xehatzen dira.
4.1.1. Hiri zerbitzuak
EAEko hiri zerbitzua kalitate erreferente bat da estatu mailako zerbitzuan, izan ere, a
zken urteotan, D-bus eta TUVISA bezalako enpresa eragileei sariak eta a
itorpenak egin zaizkie. Irisgarritasunaren mailan, oso a
dierazgarriak dira eskuratutako a
urrerapausoak, nahiz eta oraindik gainditu beharreko oztopoak dauden.
Donostia
Autobus geltokietan irisgarritasuna hobetzeko jarduerak egiten a
ri dira, Irisgarritasun eta Garraioko Plan Zuzendariaren (2004) gomendioen ondotik.
Esku-hartzeak oinarrizko bi irizpide a
intzat hartuz egiten dira: segurtasuna eta eskaria.
– Bazterbideak kentzea.
– Espaloiak zabaldu eta beheratzea.
– Espaloi a
urrerabideak instalatzea.
– Txorkoak ezabatzea bidaiariak igo eta jaistea errazteko.
Bilbo
– Flota berriztatzeko programa: a
rrapala a
utomatikoa eta eskuzkoa duten oin baxuko ibilgailu berriak sartzea. Ez dago denbora horizonte zehatzik flota erabat egokitzeko, izan ere, a
urrekontua edukitzearen baldintzapean dago.
– Errutinazko eta prebentzioko mantentze programa zorrotzak hartzea, erabateko irisgarritasuna baldintzatzen duten gertaerak murrizteko.
– Pixkanaka espaloi plataformak (aurrerabideak) instalatzea a
utobusa hurbiltzeko zailtasun gehien duten geralekuetan.
Vitoria-Gasteiz
– Espaloi plataformak finkatzea (aurrerabideak), a
utobusak geltokira hurbiltzen direla errazteko.
– Mugikortasun Iraunkorraren eta Hiriko Espazio Publikoaren Planean irisgarritasuna hobetzeko bildu diren ekimenak ezartzea.
4.1.2. Hiri a
rteko zerbitzuak
Euskal A
utonomia Erkidegoan errepidetik bidaiariak garraiatzeko linea erregularren a
dministrazio emakiden indarraldia a
maitu egiten da 2012. urtean. Ondorioz, gai honetan eskumendun diren EAEko lurralde a
dministrazioak lagapen kontratu berriak lizitatzen hasi dira, eta emandako zerbitzuen kalitatean hobekuntza kualitatiboak sartuko dira. Hobekuntza horien a
rtetik hauek a
zpimarra daitezke nagusiki:
– Derrigorrez bete behar dira irisgarritasun baldintzak material mugikorrean.
– Gidarien prestakuntza behar bereziko bidaiariak tratatzeko.
– Hobari / zigor sistema bat finkatzea, emandako zerbitzuen fidagarritasuna eta kalitatea gorabehera.
Ondorioz, emakiden mapa berritzea inflexio puntu bat izan behar da errepidetik bidaiariak garraiatzen dituen hiri a
rteko zerbitzuen emakidari dagokionez.
Gipuzkoa
– A
utobusen geltoki intermodal berria Donostian. Beste ekipamendu batzuk ere proiektatu dira edo gauzatzen a
ri dira Eibar, Tolosa, Irun, Beasain eta Zumarraga udalerrietan.
– Foru A
ldundiaren laguntzak mantentzea flota modernizatzeko eta haren irisgarritasuna hobetzeko.
– Pixkanaka, geltokiko informazio sistemak sartzea (SIO), ikusmen urrituei zuzenduta.
– Geralekuetan segurtasuna egokitu eta hobetzea. Ekintza hau eskari gehienekoetan hasi da egiten.
– Foru markesinaren modelo propioa hartzea.
– Eskaripean zerbitzuak ezartzea, landa eremuetan, biztanleria bolumen gutxiko udalerrietan, eta a
barretan bizi diren mugikortasun urriko pertsonen garraio konponbide bezala.
– Lurraldebusen webgunearen bitartez emandako informazioa hobetzea.
Bizkaia
– Errepidetiko Garraioaren Irisgarritasunaren Plan Estrategikoa (BGIPE) lantzea; bertan, Bizkaibusen zerbitzuen irisgarritasun diagnostikoa egiten da eta jarduera ildoak ezartzen dira ibilgailuak eta geralekuak pixkanaka egokitzeko.
– SIG batez (Informazio Geografikoko Sistema) hornitutako web ingurune baten zerbitzu bat jartzea; horrek a
ukera ematen du ibilgailuek zerbitzuan zehar duten kokaleku zehatza zein den jakiteko eta, horrekin batera, linearen informazio zehatza eskuratzeko a
ukera ere ematen du (zerbitzu egokituak, geraleku irisgarriak, eta a
bar).
Araba
– Vitoria-Gasteizko a
utobus geltoki intermodal berria.
– Eragileekin programa-kontratuak a
dostu izanak a
ukera eman du garraio zerbitzuak modernizatzeko; hori pixkanaka ibilgailu egokituak eta garraioko teknologia berriak sartzearen bitartez egin da. Eskakizunaren oinarrian gutxienez ibilgailu egokitu bat edukitzea egon da ibilbide / emakidadun bakoitzeko. Gehieneko a
ntzinatasun eskakizuna 8 urtekoa izan da.
– Lankidetza hitzarmenak finkatu dira udalekin markesinaren eredu bakarra instalatzeko A
rabako Foru A
ldundiaren finantzazioarekin.
– Arabako Garraioaren Lurralde A
gintaritza eratzeko prozesua martxan jarri da; horrek bidaiarien hiri a
rteko zerbitzuei buruzko jarduerak integratzeko eta koordinatzeko a
ukera emango du.
4.1.3. Ibilbide luzeko zerbitzuak
Ezin izan da informazio zehatzik bildu linea hauen irisgarritasuna sustatzeko eta hobetzeko egon daitezkeen jarduera planen gainean.
4.2. Taxi zerbitzua
Elkarrizketen prozesuak iraun bitartean, kontsultatu diren iturriek ez dute informazio fidagarririk eta a
lderagarririk eman lurralde mailan.
EAEko a
ireportuek, ezgaitasuna duten pertsonei a
rreta emateko A
ENAren berariazko zerbitzua edukitzeaz gain, jarduera ezberdinak egin dituzte edo egingo direla a
urreikusi dute, beren instalazioetako irisgarritasun baldintzak hobetze a
ldera.
Bilbo
Esku-hartze multzo batean murgilduta daude, eta haiek gauzatzeko zenbatetsi den epea 2011. urtearen hasieran a
maitzen da. Esku-hartzeak hauetan zehazten dira:
– Komunen egokitzapena terminalean (tokia a
reagotzea), irteeretan eta iritsieretan.
– A
rrapalak eta igogailuak irisgarritasun a
raudiari egokitzea.
– Igogailu eta a
rrapala mekaniko berriak instalatzea iritsieren zonaldean.
– Informazio mahaiak eta ezgaitasunen bat duten pertsonei laguntzeko puntuak egokitzea "T Moduko" sistemekin.
Donostia
– Terminalean, komunak eta erabiltzaileek itxaroteko eremuak egokitzea (irteerak, iritsierak eta a
tondoa).
Vitoria-Gasteiz
– Terminalaren eraikinaren a
lboko zoladuraren berriztatze osoa.
– Indukzio magnetikoko begiztak instalatzea ("T Modua") informazio puntuan; horrela, entzumen urrituek erabat eskuratu a
halko dute a
hozko informazioa.