3. Material mugikorra
Oin baxuko a
utobusak bihurtu dira, egun, ezinbesteko elementu hiri garraioan erabateko irisgarritasuna sustatzeko.
Plataforma baxuko ibilgailuak irisgarriak dira erabat mugikortasun urriko pertsonentzat, batez ere gurpil a
ulkien erabiltzaile direnentzat. Beharrezkoa da bi maniobra osagarri behar bezala gauzatzea: lehenengoak, "kneeling" esaten zaiona (belaunikatzea), a
ukera ematen du ibilgailua a
lbo batetik makurtzeko espaloirantz. Bigarrenak haren barrualdean instalaturik dagoen eta a
tzera egiten duen a
rrapala zabaltzeko gailua martxan jartzen du, eta derrigorrezkoa da sarbidea bermatzeko mugikortasun urriko pertsonaren erabateko segurtasun eta a
utonomiarekin.
Oin baxuko ibilgailuak EAEn erabiltzen dira hiri zerbitzu ia guztiak emateko eta neurri batean baita hiri a
rteko lurralde zerbitzuak emateko ere –EAE barruko joan-etorriak–.
Aldiz, oin a
ltuko ibilgailuen ezaugarria da plataformara eta sotora iristeko mailak edukitzea, eta horiek ohikoak dira ibilbide ertain eta luzeko hiri a
rteko zerbitzuak emateko (eskualde a
rtekoak). Zerbitzu horiek, beharrezkoa denez bidaiarientzat gauzak eta maletak garraiatzea, eskatu egiten dute toki osagarria hornitzea.
Gurpil a
ulkien erabiltzaileak ontziratu eta haietatik irteteko, beharrezkoa da nasaren eta plataformaren a
rteko erlazioan dagoen garaiera gainditzea a
halbidetuko duen plataforma igotzailea erabiltzea.
3.1. Hiri zerbitzuak
Garrantzitsua denez, diagnostikoa oinarritu egin da hiru euskal hiriburuetako a
utobusen egoeran.
Jarraian datorren taulak, toki a
dministrazioek eta haien kasuan kasuko hiri garraioko eragileek emandako datuetatik a
biatuz landutakoa, islatu egiten du zein den udal flota bakoitzaren egungo egokitzapen maila.
Hirikoak | Flota | Irisgarriak | % |
Bilbo | align="right">152 | align="right">138 | %91[28] |
Donostia | align="right">122 | align="right">122 | %100 |
Vitoria-Gasteiz | align="right">79 | align="right">79 | %100 |
Iturria: geuk egina.
Udal flotetara gehitzen diren a
utobus berri guztiak oin baxukoak dira.
Hiri flotetako a
utobusek geldialdia jakinarazteko sistema a
kustikoa dute (SIO)[29] eta hori a
ktibatu egiten da Cyberpass a
gintearen bitartez. Hala eta guztiz ere, bai Donostian, bai Vitoria-Gasteizen, sistema desaktibatuta dago eta ikusmen urrituak hala eskatzen duenean bakarrik a
ktibatzen da.
Hirietako parke mugikorren irisgarritasun gabezia nagusiek EAEn zerikusia dute zentzumen ezgaitasuna duten pertsonentzako komunikazio irisgarritasunarekin. Gabezia horiek hauetan zehazten dira:
– Mailak, a
teak eta sarbide plataformak behar bezala seinaleztatzea falta da zenbait ibilgailutan.
– Ukimen elementuak dituzten gida barrak falta dira, ikusmen urrituei eserlekuak topatzea errazteko.
– Hurrengo geldialdia ohartarazteko gailu a
kustikoak desaktibatuta daude Donostian eta Vitoria-Gasteizen.
[28] Egokitu gabeko a
utobusen banaketa Bilbon banatu egiten da erreserbaren eta zerbitzuaren a
rtean, biztanleriari ekarritako eragina a
halik eta gehien murrizten saiatuz. Hainbat unitateko lineei esleitzen zaizkie; horrela, oin baxuko a
utobus eskaerarik egongo balitz, geralekuan itxaron beharreko denbora laburragoa litzateke.
[29] SIO Sistema: A
hozko informazio sistema.
Jarraian datorren taulak hiri a
rteko garraio flotetan egokiturik dagoen egungo ibilgailu zerrenda islatzen du, probintzietako a
ldundiek emandako datuak gorabehera.
Hiriarteko zerbitzuak |
Flota | Irisgarriak | % | |
Bizkaibus | Bizkaia (BFA) | align="right">309 | align="right">281 | %91 |
Lurraldebus | Gipuzkoa (GFA) | align="right">198 | align="right">154 | %78 |
Araba[30] (AFA) | align="right">58 | align="right">25 | %43 |
Iturria: geuk egina.
Azken urteotan, foru a
dministrazioek lagundu egin dute modu a
dierazgarrian eragile pribatuen material mugikorra modernizatzen eta, ondorioz, garraio zerbitzuen irisgarritasuna osorik hobetzen, bai programa-kontratuen bitartez (AFA), bai ibilgailuak erosteko laguntza lerro berariazkoak jarriz (GFA, BFA).
Hala eta guztiz ere, oztopo nagusia oin a
ltuko ibilgailu oso zaharrak a
gertzea da, beren jardunaren mugan, edo, bestela, a
rrapala matxuraturik duten plataforma baxuko a
utobusak egotea (irisgarritasunik gabeko egoeran).
Euskal A
utonomia Erkidegoko erabilera orokorreko linea erregularren emakida mapa berritzeak, 2012. urtetik a
urrera, balio izan behar du funtsezko palanka gisa jarduteko material mugikorraren irisgarritasunaren hobekuntza osoan. Gauzak horrela, enpresa emakidadun berriek bete egin beharko dute irisgarritasunari buruz indarrean dagoen a
raudia. Eskakizun hori beren beregi eta a
raudiak finkatu bezala jasoko da emakidaren baldintza a
girietan. Inolako zalantzarik gabe, inguruabar horrek foru flotak egokitu beharra ekarriko du.
Halaber, idatz zati honetan hiri zerbitzuetarako xehatutako komunikazio irisgarritasuneko gabeziak a
plikatu behar dira.
[30] A
rabaren kasu berezian, a
zpimarratzekoa da zera: lurraldeko zerbitzuak ematen dituzten hiri inguruko a
utobus flotez gain, bada taxi flota bat eskaera gorabehera hiri a
rteko garraio zerbitzua ematen duena lurraldeko kuadrilletan eta 9 plaza bitarteko ibilgailuak dituena..
Gaur egun, ez dago daturik Estatuaren eskumeneko ibilbide luzeko flotaren egokitzapen mailan. A
itzitik, kontsultatutako iturri ezberdinek ziurtatu egiten dute orokorrean EAEn jatorria edo destinoa duten eskualde a
rteko garraio zerbitzuak ematen dituzten a
utobusak ez direla irisgarriak.
Estatuko emakiden mapa, ustiatzeko luzapenak ematen badira salbu, a
ldatu egin behar da nabarmen 2012. urtetik a
urrera, eta egungo emakiden %55ek denbora indarraldia a
maituko dute. Esleipen berriak lizitatzeko baldintza teknikoen a
giriek exijitu egin behar dute indarrean dagoen irisgarritasun a
raudia betetzea, errepidetiko hiri a
rteko garraioko zerbitzu erregularrak irisgarri jarriz.
Zerbitzu hauek bete beharreko berariazko baldintzak hauek dira:
– Irisgarritasuna beren gurpil a
ulkian bidaiatzen duten pertsonentzat, eta baita beharrezko baliabideak ere a
ulkian doan erabiltzailea ibilgailura iritsi a
hal izan dadin.
– Lokuzio eta testuak ibilgailuaren barrualdean, bidaiariak jakinaren gainean jartzea beharrezkoa denean.
– Doako tokia gordetzea tresnentzat, laguntza teknikoentzat, eta a
barrentzat.