Bilbotik Donostiara doan trazatuaren zati bat Urdaibaiko eta Lasarte Oria-Hendaiako a
ldirikoen zerbitzuek partekatzen dute.
Aldiriko bi linea horien irisgarritasunari buruzko berariazko diagnostikoa egiten a
ri garenez, eskualdeko korridorean gai honetan a
geri diren gabeziak a
zpimarratzeko unean lehentasuna eman zaio partekatu gabeko tartearen balorazioari, hau da, A
morebieta geralekuaren eta Usurbil geltokiaren a
rtean dagoen horren balorazioari.
Ezer baino lehen, beharrezkoa da a
zpimarratzea korridore honetan behin-behineko egoeran dagoen geltoki multzo bat dagoela, zenbait tartetan bikoizketa eta lurperatze jarduerak egiten a
ri direlako.
Esku-hartze hauek eragindako geltokiak, nagusiki, hauek dira:
– Durango: Linea lurperatzen a
ri da Durango-Traña (Abadiño) tartean.
– A
rdantza Eibar: Geltoki berria eraikitzen a
ri dira eta San Lorentzo (Elgoibar) eta Unibertsitatearen (Eibar) a
rtean dagoen tartea bikoizten a
ri dira.
– A
ia-Orio: trenbide saihesbidea egiten a
ri dira eta geltoki berria eraikitzen a
ri dira.
4.1.1. Kanpoko irisgarritasuna[22]
Herrigune garrantzitsuetan ikusi a
hal izan da esku-hartzeak behar dituzten oinezkoentzako inguruneak daudela. Esku-hartze horiekin ibilbidearen funtzionaltasuna eta segurtasuna hobetu behar dira, kaletik garraio ekipamenduraino. Instalazioetako batzuk oztopoak a
geri dituzte kanpoko oinezkoentzako ibilbideetan, eta horiek mugikortasun urriko pertsonen joan-etorria baldintzatzen dute: a
rrapala malkartsuak, kale estuak, babesteko espaloirik gabeko eremuak eta a
rgi gutxikoak, ibilgailuen trafiko biziko tokiak, eta a
bar. Gabeziak dituzte bereziki Ermua-Eibar tartean dauden geltokietara oinez iristeko sarbideek.
alt="Traña: industria ingurunea. Ibilgailu as
tunen trafikoa. Zoladura eskaseko espaloi estuak" />
alt="Berriz: egoera eskasean dagoen trenbide-pasagunea estazioranzko oinezko ibilbidean" />
alt="Ermua Errotabarri: geralekura iristeko egokitu gabeko sarbide a
rrapala. Oso malda malkartsua. Baterian a
parkatutako ibilgailuak dituen espaloi estua" />
alt="Azitain Eibar: sarbidea egokitu gabeko eskailera tartearen bitartez. Eskaileretarantz doan ibilbidea maldan dago, a
rgi gutxi du eta zoladura egoera txarren dago. Segurtasun falta" />
Aipatutako ekipamenduez gain, jarraian datorren udalerri zerrendak kanpoko sarbide zailak ditu ere:
– Durango (geltokiaren ingurunea behin-behineko egoeran dago lurperatzeko obrak direla-eta).
– Zaldibar.
– Ermua.
– Eibar.
– Elgoibar.
– Usurbil.
Aipatutako gabeziek, nagusiki, irisgarritasun fisikoarekin zerikusia duten oztopoei heltzen badiete ere, modu berean a
ipa daiteke idatz zati honetan kanpoko oinezko ibilbideak egokitzea falta dela ikusmen urrituen taldeak dituen beharretara, izan ere, ez dute zoladuraren gainean gidatzeko elementurik (ukimen zerrendak) geltokietan orientazio izateko.
4.1.2. Barruko irisgarritasuna[23]
Idatz zati honek irisgarritasunaren hurrengo a
lderdien gaineko a
zterketa biltzen du:
– Geltokirako sarbidea.
– Nasarako sarbidea. Nasen a
rteko joan-etorria.
– Zoladura. Segurtasuneko seinaleztapena.
– Informazioa emateko eta txartelak saltzeko mahaiak.
– Komunak.
– Informazio eta komunikazio sistemak.
4.1.2.1. Geltokirako sarbidea (eraikinaren a
tondoa)
Askotan, eraikinera edo ekipamendura iristeko bide nagusia eskailera tarte baten bitartez egiten da, nahiz eta ohikoa den ia geltoki guztiek a
rrapalen bitartez iristeko sarbide osagarriak edukitzea.
Hala ere, a
rrapala hauek ez daude, orokorrean, behar bezala egokiturik. Gauzak horrela, malda desegokiak daudela ikusi da, bi a
ldeetan eta ibilbide osoan zehar eskubandak eduki gabe.
arrapala osagarria. Eskubandak ibilbide osoan zehar
agertu beharko lirateke. Babes barandarik gabeko muturra
arriskutsua da" />
atondora iristeko
arrapala oztopaturik dago bertan dagoen zuhaitz batekin. Igarobidea estua da" />
autonomoarentzat.
Ateak
automatizatuta ez daudenean, ezinbestekoa da bi orriak irekita egotea joan-etorri segurua eta funtzionala bermatzeko haiek igarotzean.
ate
automatikoak baino lehen ohiko
ateak
ageri dira. Ezinbestekoa da bi orriak irekita egotea" />
ateak sarbidean. Ezinbestekoa da biak irekita egotea" />
4.1.2.2. Nasarako sarbidea. Nasen a
rteko joan-etorria
Ikusi da ekipamendu as
kotan elementu mekanikoak eta eraikuntzakoak falta direla mugikortasun urriko pertsonak nasetara joaten direnean eta haien a
rtean mugitzen direnean joan-etorri segurua eduki dezaten.
Ohikoa da nasetara iristeko bidean trenbideen gainazaletik derrigor igaro beharra dakarren pasagune bat egotea eta ondoren malda malkartsuko a
rrapala baten bitartez igo behar izatea –egokitzapen txarrekoa normalean–. Ibilbide hau, a
rriskutsua izateaz gain, zaila ere bada mugikortasun zailtasunak dituzten erabiltzaileentzat.
alt="Durango: nasarako sarbidea zoladura eskaseko trenbide-pasagune batetik eta malda malkartsuko a
rrapala batekin" />
alt="Berriz: a
rrapala malkartsua nasara iristeko. Babeserako baranda bi a
ldeetan eskubandak eduki gabe. A
ldez a
urretik trenbideen gainetik egin behar da bidea derrigor" />
alt="Errotabarri Ermua: mailarterik gabeko eskailera tartea nasara iristeko. Lurzoru irristakorra eta a
rriskutsua" />
alt="Elgoibar: nasara iristeko trenbide-pasagunetik igaro behar da derrigor. Malda malkartsuko a
rrapala" />
Hori dela eta, derrigorrezkoa da esku hartzeko berariazko plan bat garatzea, eta horren bitartez horiek deuseztatzea gaineko edo a
zpiko bestelako pasabideak sortuz, edo, bestela, horietako zoladura hobetzea metal-kautxuko lurzoruak jarriz eta egungo egurrezko edo hormigoizko igarobideak ezabatuz.
Gainazaleko pasabidearen zoladuraren kalitatea bereziki gatazkatsua den a
lderdi bat da segurtasunaren a
lorrean, tren guztiak gelditzen ez diren geltokietan (ibilbide luzeko trenak, merkataritzakoak).
alt="Trenbide-pasagunea kontserbazioaren a
ldetik egoera eskasean" />
alt="Joan-etorria errazten ez duten irtenguneak dituen trenbide-pasagunea" />
Nasen beste ezaugarri a
rriskutsu bat eraiki zirenean eman zitzaien estutasuna edo ondoren eragindako estutasuna (oztopoak egoteagatik) da; horrek nabarmenki a
reagotzen du a
rriskua mugikortasun urriko pertsonaren joan-etorrian, batez ere pertsona hori gurpil a
ulki jakin batzuen erabiltzaile bada. Inguruabar hori errepikatu egiten da eta salaketaren xede izan da ezgaitasunen bat duten pertsonen taldeen a
ldetik Eibar, Errenteria eta Pasaiako geltokietan.
alt="Eibar: nasa estua. Zirkulazio a
rriskutsua" />
4.1.2.3. Geltokiko / nasako zoladura. Segurtasuneko seinaleztapena
Atondoetako eta nasetako zoladurari buruz esan daiteke, orokorrean, ezaugarri egokiak a
geri dituela gogortasunari, trinkotasunari eta irristatzeen a
urkako propietateei dagokienez. A
lderdi honetan, jada a
ipatu den bezala, geltoki batzuetako trenbide-pasaguneak dira lehentasunezko esku-hartze plana behar dutenak.
Hala eta guztiz ere, egoera txarrean dagoen edo propietate eskasak dituen zoladura duten nasen a
dibide batzuk ematen dira.
alt="Nasa a
rriskutsua. Lurzoru irristakorra" />
alt="Zoladura higatua. Egoera eskasa" />
Bestalde, irudietan ikus daitekeen bezala, nasa guztiek ez dute derrigorrezko segurtasun seinaleztapena ikusmen urrituentzat: zerrenda kromatikoa eta botoien ukimen zoladura.
4.1.2.4. Leihatilak (salmenta eta informazioa)
Erantsitako taula ikusita, egiazta daiteke A
txuri-Usurbil tarteko sei geltokitan bakarrik daudela erabiltzaileen beharrak a
tenditzeko langileak. Horri gehitu egiten badiogu a
tondo eta nasa gehienetan komunikazio interfonoak daudela, murriztu egiten da jendearentzako a
rreta mahaiak jartzeko beharra eta, a
ldi berean, horrek ezinbesteko bihurtzen du a
utosalmentako makinak irisgarritasun unibertsaleko parametroetara egokitu beharra.
Iturria: EuskoTren.
Hala eta guztiz ere, jarduera printzipio gisa, beharrezkoa da a
rreta mahaiak egokitzea enpresa eragileko langileek a
tenditutako geltokietan.
Bestalde, a
dierazi daiteke orokorrean leihatiletara iristeko bidea oztopoetatik libre dagoela. A
itzitik, a
tondoko zoladurak ez du hankaz ukitzeko zerrendarik geltokian ematen diren zerbitzuetarantz eta han dauden elementuetarantz gidatzeko.
alt="Leihatila egokitua. Garaiera baxuagoan egokituriko tarte bat du" />
alt="Zerbitzaturiko geltokia. Garaiera baxuagoan egokituriko tarterik ez du" />
4.1.2.5. A
ltzariak (eserlekuak, baliogabetzaileak, a
utosalmentako makinak)
Jarraian, a
ztertutako korridoreko a
ltzari elementu nagusien irisgarritasun ezaugarriak xehatzen dira:
a
) Eserleku modelo a
nitzak, irisgarritasuneko parametroak betetzea bermatzen ez dutenak: zenbait kasutan ez dute bizkarrik, ezta beso-euskarririk ere, eta, besteak beste, haien kokalekua desegokia da –baxuegi daude–. Ondorioz, pertsonak horietara iristeko egin behar duen mugimendua handiegia da.
b) Mugikortasun urriko pertsonentzat utzitako berariazko eserlekurik ez dago, ezta euskarri iskiatiko osagarririk ere.
c) Bidaia baliogabetzeko gailuek igarotzeko zabalera egokia dute mugikortasun urriko pertsonen joan-etorria errazteko. Itxitako geltoki guztiek dute, gutxienez, mugikortasun urriko pertsonentzako 800 mm-ko igarobidea. Geltoki berri guztietan daude mugikortasun urriko pertsonentzako bi igarobide eta a
zkenekoak 900 mm-koak dira. Hala eta guztiz ere, makina baliogabetzailetik igarotzeko denbora muga kontrolatzea beharrezkoa da, izan ere, a
razoak eragin ditzake mugikortasun urriko pertsonen igarotzean.
d) A
utosalmentako makinak: bi modelo dago, baina ez dira erabat irisgarriak erabiltzaile guztientzat. Batetik, esan daiteke ordainketa egiteko zirrikituak garaiera desegokian daudela (>1,20 m), eta horrek ez du erosketa a
utonomoa errazten. Bestetik, erosketarako eta ordainketarako prozedura operatiboak ez daude ikusmen urrituentzat egokiturik.
4.1.2.6. Komunak
Komun higienikoen kasuan, "komuna den kabinaren" modeloa da a
zkenaldian ETSren geltokietan instalatzen a
ri direna. Nahiko modelo funtzionala da; eragozpen nagusitzat du erabilera denbora, 15 minutura mugaturik dagoena. Hori eskasa izan daiteke mugikortasun urriko pertsonentzat, batez ere gurpil a
ulkiak erabiltzen dituztenak badira.
alt="Komuna den kabina motako komun modeloa" />
Jarraian, korridoreko geltokiak gorabehera xehatzen da komun higienikoen zerrenda:
Iturria: Eusko Tren.
Erantsitako taula ikusita, egiazta daiteke lineako geltokietatik bederatzik komun higienikoak dituela. Komun horien egokitzapen eta funtzionaltasun maila a
ldatu egiten da ekipamendu batetik bestera.
Hauek dira "egokitutzat" jotako komun batzuk a
gerian dituzten gabezietako batzuk:
– Konketen garaiera.
– Barra finkoak edukitzea (eta ez jaitsi daitezkeenak).
– A
teak barrualdera irekitzea.
– Funtzionaltasun gutxiko krisketak.
– Maniobrak egitea errazten ez duen toki eskasa barruan.
– Komunak itxirik egotea ohikoak irekita daudenean. Komun publikoak irekita egon behar dira talde guztientzat.
4.1.2.7. Informazio eta komunikazio sistemak
Jarraian datorren taulak Bilbo-Usurbil korridoreko geltokietan dagoen komunikazio eta informazio sistemen hornidura biltzen du.
Iturria: Eusko Tren.
Informazio estatikoari dagokionez, beharrezkoa da a
dieraztea honek garrantzi handiagoa duela informazio dinamikoko sistemarik ez duten instalazioetan. Kasu as
kotan, egiaztatu a
hal izan da informazioaren kokalekuak, irakurketaren plano bisualak eta edukien tamainak ez dutela bermatzen instalazioaren erabiltzaile guztiak hartara iritsiko direnik eta irakurri a
hal izango dutenik.
alt="Panelera iristea zaila da, bertan a
geri diren a
ltzarien kokalekua dela-eta. Irakurketaren plano bisuala a
ltuegia da" />
[22] Eskumen oharra: kaletik garraio ekipamenduraino dagoen oinezko ibilbidearen irisgarritasuna udal a
dministrazioaren eskumena da (udalena, a
legia).
[23] Eskumen oharra: ETS garraio ibilgailurako sarbidean irisgarritasun unibertsala egongo dela bermatzeaz a
rduratzen den erakunde publikoa da, eta horretarako a
zpiegiturak egokitzen ditu (sarbideak, igarobideak, eraikinak, nasak). Bestalde, EuskoTren erakunde eskumenduna da instalazioetan ematen diren zerbitzuen eta dauden elementuen erabilera funtzionaltasunaren a
lorrean (altzariak, leihatilak, a
utosalmentako makinak...).