Gipuzkoako a
ldirikoen guneak linea bakarra du, A
1 deiturikoa, eta Madril-Irun trenbide korridorearen barruan sartuta dago. Hura 29 geltokik eratzen du guztira Irundik hasi eta Brinkolaraino. Zabalera iberikoko bide bikoitzeko trazatua da, eta horrek zirkulazioaren bi noranzkoetan trafikoa independentea izatea a
halbidetzen du.
Korridore horretako zerbitzu eskaintzak hurrengo produktuak hartzen ditu: a
ldiriko eta eskualdeko trenen zerbitzuak, bidaiariak garraiatzeko eta salgaien zerbitzuak egiteko.
2.1.1. Kanpoko irisgarritasuna[16]
Irisgarritasunaren diagnostikoari a
rreta emanez, a
ipatu egin behar dugu lehenik eta behin kanpoko irisgarritasunaren egoera, hain zuzen ere geraleku eta geltokietako gertueneko oinezko ingurunea egiteko modukoa edo irisgarria zein neurritan den a
ztertzea suposatzen duena.
Korridore honetan oinezko ingurunea oso heterogeneoa da, eta hori espazio publikoaren titular diren a
dministrazioen a
niztasunaren isla da.
Lehentasunezkoa da geltokietan bertan irisgarritasuna hobetzeko jarduerekin batera kanpoko hiri inguruneetako ibilbideak ere pixkanaka berriztatze eta egokitzea, horren bitartez pertsonak jatorritik destinora (irisgarritasun katea) egiten duen joan-etorriaren funtzionaltasuna eta a
utonomia bermatzeko.
Zentzu horretan, Gipuzkoako a
ldiriko trenen trenbide korridorean gabeziak a
geri dira oraindik, eta horiek islatu ziren jada Gipuzkoako garraio publikoak duen ibilerraztasunaren inguruko diagnostikoan (Gizloga, 2007).
Adibide modura, hauek dira oinezkoentzako kanpoko ibilbideetan gabeziak a
geri dituzten hirigune nagusiak.
– Pasaia
– Herrera
– Loiola
– Martutene
– Hernani
– Zumarraga (behin-behineko ibilbidea ingurunean obrak egiten a
ritzeagatik)
alt="Andoain: egokitu gabeko sarbide a
rrapala. Oso malda malkartsua" />
alt="Loiola: ibilgailuen trafiko bizia. Espaloi estua. Oinezkoentzako igarobidea baldintza eskasetan" />
alt="Irun Benta: malda malkartsua eta a
rriskutsua" />
alt="Hernani: malda malkartsuko a
rrapala. Lurpeko pasabide ez oso funtzionala mugikortasun urriko pertsonentzat" />
Gabezia multzo horrek, batez ere, irisgarritasun fisikoarekin uztartutako elementuei heltzen die: malda malkartsuak, egokitu gabeko eskailerak, hondatutako pasabideak, eta a
bar.
Hiri zoladuran gida elementurik ez dagoela ere a
ipatu behar da –hankaz ukitzeko zerrendak–, horien bitartez ikusmen urrituak garraio ekipamenduetaraino gidatzeko.
2.1.2. Barruko irisgarritasuna[17]
Azpiegituraren barruko irisgarritasunaren a
zterketak irisgarritasunaren hurrengo a
lderdiak biltzen ditu:
– Geltokirako sarbidea.
– Nasarako sarbidea. Nasen a
rteko joan-etorria.
– Zoladura. Segurtasuneko seinaleztapena.
– Informazioa emateko eta txartelak saltzeko mahaiak.
– Informazio eta komunikazio sistemak.
– Komunak.
2.1.2.1. Geltokirako sarbidea (eraikinaren a
tondoa)
ADIFen Gipuzkoako geltokietako eraikinen barrualdera sartzea zaildu egiten da zenbaitetan oztopoak daudelako (eskailerak, mailak) edo kanpoko a
teen kokapena ez delako funtzionala (estuak, as
tunak).
alt="Lezo-Errenteria: kanpoko a
teek ez dute zabalera egokia" />
alt="Pasaia: kanpoko eta barruko a
teak estuak eta orri bikoitzekoak dira. Maila bat dago nasara irteteko" />
alt="Ordizia: geltokiko a
tondora iristeko maila bat dago. A
te estua" />
alt="Zumarraga: A
te estuak eta ez oso funtzionalak. Bi orriak irekita egon behar dira" />
2.1.2.2. Nasarako sarbidea. Nasen a
rteko joan-etorria
Lineako geltoki eta geraleku ugarik ez du nasen a
rtean joan-etorri a
utonomoa eta segurtasunekoa bermatzeko eraikuntza elementurik (egokituriko a
rrapalak) edota mekanismorik (igogailuak).
Alderdi hori oso kaltegarria da mugikortasun urriko pertsonentzat eta geltoki garrantzitsuenetariko batzuetan gertatzen da.
alt="Ategorrieta: nasara iristeko egokitu gabeko sarbide a
rrapala. Malda malkartsua. Ibiltezina" />
alt="Tolosa erdigunea: eskari handiko geltokia (>1.000 pertsona/eguneko). Iristezina" />
Nasen a
rtean joan-etorrien segurtasuna bermatu a
hal izatea izan behar da A
DIFek Gipuzkoan garatzen dituen jardueren lehentasun nagusietako bat.
Ez dago a
zpiko edo gaineko pasabide egokirik, hautabide izateko eta trenbideen gainazaletik derrigor pasa behar izatea saihesteko, eta hori lehentasunezko esku-hartzea izan behar da, ez bakarrik joan-etorriaren funtzionaltasuna bermatzeko, baizik eta, baita ere, edozein pertsonaren segurtasuna a
reagotzeko bere mugikortasun maila zein den a
lde batera utzita.
Korridoreko lau geltokik (Irun, Donostia Iparraldea, Gros eta Loiola) bakarrik dituzte nasen a
rteko pasabideak behar bezala egokituta, hau da, irisgarritasun unibertsala bermatzeko elementu mekanikoekin edo eraikuntzakoekin.
29 geltokietatik 18tan ez dago gaineko igarobidea ez den bestelako a
ukerarik. Gainera, igarobide horiek oso kontserbazio egoera kaskarrean daude as
kotan, zoladura hondatuarekin, irristakorrarekin, mailen a
rteko a
ldearekin, irtengune eta mailekin, eta horiek benetan baldintzatzen dute segurtasuna.
alt="Herrera: nasen a
rteko joan-etorria eskailerak dituen lurpeko pasabide baten bitartez egiten da, eta bertan ez dago joan-etorrian laguntzeko eskubandarik" />
alt="Martutene: Trenbide-pasagune zaila eta zoladura irristakorrarekin" />
alt="Alegia: Trenbide-pasagunearen kokalekua bereziki a
rriskutsua da, geltokia kurba batean dagoelako" />
alt="Tolosa geltokia: eskari handiko geltokia da, eta ez du nasen a
rteko joan-etorria egiteko igogailurik edo a
rrapalarik. Ez dago garaiera bikoitzean jarritako eskubandarik" />
Bestalde, partekaturiko nasek eraikuntza estutasuna a
geri dute edo eragindako estutasuna bestela (kale-argiak, zutoinak...), eta horrek haien eraginkortasuna mugatzen du eta pertsonaren segurtasuna baldintzatzen du joan-etorriak iraun bitartean.
alt="Legorreta: nasa estutzen duten oztopoak" />
Ate a
utomatizatuak lineako geltoki garrantzitsuenetan a
geri dira. A
te hauek zerrenda horizontalak dituzte seinaleztatzeko, a
raudiak kontraste kromatikoari buruz finkatzen duena betez. A
tea ireki eta ixteko denbora erregulatu egin behar da mugikortasun urriko pertsonari igarotzea a
halbidetzeko.
alt="Seinaleztapen horizontala duten a
te a
utomatikoak" />
2.1.2.3. Geltokiko / nasako zoladura. Segurtasuneko seinaleztapena
Orokorrean, geltokietako a
tondoek baldintza egokiko zoladura dute trinkotasunari, gogortasunari eta irristatzeen a
urkako propietateei dagokienez.
Aldiz, nasek eta, oso bereziki, trenbide-pasaguneek gabezia gehiago a
geri dituzte, irregulartasunekin, goraguneekin eta lurzoru irristakorrekin.
alt="Hernani erdigunea: baldintza kaskarretan dagoen zoladura. Egokitu gabeko a
rrapala eta a
lde bateko babesik ez duena" />
alt="Billabona-Zizurkil: zoladura oso kaskarra trenbide-pasagunetik hurbil dauden zonetan" />
Nasei dagokienez, ia geltoki eta geraleku guztiek dituzte gabezia garrantzitsuak segurtasuneko seinaleztapenaren gaian: ez dago ukimen botoirik edo kolore zerrendarik.
alt="botoiez eratutako ukimen zoladurarik ez dago ikusmen urrituentzat" />
2.1.2.4. Leihatilak (salmenta eta informazioa)
Geltoki guztiak ez daude zerbitzatuta[18]. Horrelakorik dutenek salmahai egokituak eduki behar dituzte, hau da, garaiera gutxiagoko tarte batekin (0,80 m) eta 0,70 m-ra dagoen 0,50 m-ko sakonera duen zokoarekin. Orokorrean, zerbitzua duten geltokietako leihatilak ez daude egokiturik. Hala eta guztiz ere, joera pertsona batek a
tenditutako salmenta ordezkatzekoa da, a
utosalmentako makinen bitartez.
Instalazio gehienetan, leihatilarako joan-etorria oztopotik libre dago, eta horrek mugikortasun urriko pertsonaren mugikortasuna eta maniobrak egiteko a
ukera a
halbidetzen ditu. A
itzitik, komunerako eta geltokian a
geri diren elementuetarako bidea a
dierazteko ez dago ukimen zerrendarik.
arretarako mahaia. Behealdean ez du behar besteko sakonera duen zokorik" />
2.1.2.5. A
ltzariak (eserlekuak, baliogabetzaileak, a
utosalmentako makinak)
Lineako geltokien multzoan eserleku modelo a
nitz dagoela egiaztatu a
hal izan da. Gehienetan, modelo horien ezaugarri da bizkarrik edota beso-euskarririk ez edukitzea, eta lurzoruarekiko garaiera desegoki batean egotea (<0,45 m). Gainera, ez da mugikortasun urriko pertsonentzat gordetako eserleku multzorik ikusi, ezta euskarri iskiatiko[19] osagarririk ere.
Korridore gipuzkoarreko instalazioetan a
geri diren eserleku modelo ezberdinak dira hauek:
Bestalde, egiaztatu a
hal izan denez, Renfe Operadora gailu mekaniko berriak instalatzen a
ri da bidaia baliogabetzeko eta sarbideak kontrolatzeko. Elementu horiek igarobide zehatza eta zabalera egokia dute gurpil a
ulkientzat, orgentzat, haur kotxeentzat. Hala eta guztiz ere, igarotzeko finkatu den gehieneko denbora kontrolatu egin behar da, mugikortasun urriko pertsonaren segurtasuneko igarotzea errazte a
ldera.
Autosalmentako makinei dagokienez, egiaztatu a
hal izan da Renfe Operadorak ordezkatu egin duela txartelak saltzeko makinaren modelo zaharra modernoagoa eta funtzionalagoa den beste batekin. Edonola ere, modelo berria ez da erabat irisgarria.
Horri dagokionez, a
zpimarratzekoa da ikusmen urrituen taldeari egokitzen ez zaion makina modelo bat dela. Ez du soinu euskarririk erosketa prozesuan, eta goi-erliebeko karaktererik edo Braille sistemarik ere ez du. Gainera, zenbaitetan, makinak toki ez oso egokietan jartzen dira eta horrek pertsona haietara iristea zailtzen du.
alt="Kokaleku desegokia. Maila baten gainean" />
alt="Autosalmentako makinen modelo berria. Funtzionalagoa, baina ez erabat irisgarria" />
alt="Txartelak baliogabetzeko gailuak mugikortasun urriko pertsonentzako zabalera egokiko igarobidearekin" />
2.1.2.6. Komunak
Geltoki garrantzitsuenek bakarrik dituzte komun higienikoak beren instalazioetan. Hala eta guztiz ere, Donostiako, Tolosa geltokiko eta Zumarragako ekipamenduek bakarrik dituzte komun egokituak.
alt="Komunak Irungo geltokian. Egokitu gabe" />
alt="Komun egokitua Donostia Iparraldeko geltokian" />
2.1.2.7. Informazio eta komunikazio sistemak
Donostiako guneko geltoki hauek ematen diote informazio a
kustikoa edo bisuala erabiltzaileari:
Gainerako instalazioetan ez da informazio estatikoa ez den bestelako komunikaziorik. Zentzu horretan, egiaztatu a
hal izan da kasu as
kotan informazio panelen kokalekuak eta haietan bildutako edukien tamainak ez dutela errazten erabiltzaileak horietara iritsi eta irakurri a
hal izatea. Informazioa ez da guztiontzako irisgarriak diren formatuetan ematen.
alt="Teleadierazgailuak Irungo geltokian" />
alt="Panel estatikoa plano bisualean; irakurketa desegokikoa da eta karaktere txikiak ditu" />
[16] Eskumen oharra: kaletik garraio ekipamenduraino dagoen oinezko ibilbidearen irisgarritasuna udal a
dministrazioaren eskumena da (udalena, a
legia).
[17] Eskumen oharra: garraio ibilgailura irisgarritasun unibertsala bermatzeaz a
rduratzen den erakunde publikoa da A
DIF, eta horretarako a
zpiegiturak egokitzen ditu (sarbideak, pasabideak, eraikinak, nasak). Bestalde, RENFE Operadora eskumendun da instalazioetan dauden eta bertan a
geri diren elementuen erabilera funtzionaltasunaren a
lorrean (altzariak, leihatilak, a
utosalmentako makinak...).
[18] Zerbitzatua: Termino honek enpresa eragilearen langileak geltokian daudela esan nahi du bidaiariari a
rreta emate a
ldera.
[19] Mugikortasun urriko pertsonaren a
tsedena errazten duten sistemak, esertzeko edo a
ltxatzeko maniobra erabat gauzatu beharra saihesten dutelako.