10. Eskuratze-eten digitala
IKTen eskuratze-etena a
ztertzen hasi baino lehen, txosten berezi hau zein ikuspegitik jorratu den a
zaldu behar da labur-labur.
Eskuratze-eten digitala deskribatzeko modurik onenetakoa beharbada IKTak eskuratzeari buruz a
ri garenean zer esan nahi dugun a
zaltzea da. Teknologiari ematen dizkion erabilera desberdinen bidez teknologia berrasmatzeko gaitasuna deskubritzen duen banakako, enpresa eta a
barren a
halduntze digitalari buruz a
ri garenean esaten dugu IKTak eskuratzen a
ri garela. Erabilera horiek maiz ez dira teknologia horren programazioan edo diseinuan xedatutakoak. Ondorioz, teknologiaren garapena hobetzeaz gain, erabiltzaileei erabilera hobea lortzeko a
ukera ematen die. Filosofia hori plataforma teknologiko batzuen negozio eta garapenaren ereduan sartu da (smartphonen kasuan, esaterako). Hala, erabiltzaileak dira a
plikazio berriak diseinatu ditzaketenak, gailuetan funtzionaltasun berriak sartzeko eta horren negozioa egin a
hal izateko edo doan partekatu a
hal izateko beste erabiltzaile-erkidego batzuekin. Eskuratzeak ez du nahitaez esan nahi zerbitzuak garatzeko gaitasuna: termino horren barruan sartzen da erabiltzaileek modu eta tresnak identifikatzeko eta erabiltzen dituzten teknologien errendimendua eta funtzionaltasuna hobetzeko duten gaitasuna ere.
Castellsek a
dierazi zuen bezala:
“…erakundeek, enpresek eta jendeak orokorrean edozein teknologia eraldatzen dute, berau eskuratuz, a
ldatuz eta harekin esperimentatuz –Interneten kasuan gertatzen da hori bereziki, komunikaziorako teknologia baita–”.
Castells, M (2003): La Galaxia Internet.
Mondadori. Bartzelona.
Txosten honetako ikuspegiak eskuratze-eten digitalari ematen dion definizioan ezarritakoaren a
rabera, eskuratze-etenaren sorreran era isolatuan edo elkartuan esku har dezaketen faktore hauek islatzen dira:
arriskua, nahiz IKTek eman diezazkigun onura eta
abantailak:
ahalduntzea, bizi-kalitatea, gizarte-ongizatea, lana egiteko hobekuntzak, ikasketetarako babesa, eta
abar. Normalean faktore hau praktika on
askotan islatzen da, infobaztertuta dauden edo hala egoteko
arriskua duten pertsonek ere IKTetara hurbiltzeko interesa dutelarik, betiere interes pertsonal batekin edo beren bizitzetako
alderdiren bat hobetuko duen onura zuzen batekin lotzeko gai direnean.
Aitzitik, kontrako egoera ere gerta daiteke. IKTen eta beren bizitzako edozein eremuren lotura zuzena ikusita, eta tresna horiek beren bizitzari eman diezaioketenaren
aurreko ezagutza falta dela-eta,
axolagabe
azaltzen dira, eta, kasu batzuetan, baztertu egiten dituzte. Egin
al daiteke
apustu ezagutzen ez dugun zerbaiten
alde?
Arartekoaren txosten berezi honen esparruan Euskadiko e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruz egindako inkestaren datuetan
aztertuko dugun bezala, pertsona batzuek erabiltzaile
aurreratu gisa ikusten dute euren burua eta beste batzuek (ezagutza-maila berarekin) oinarrizko erabiltzailetzat jotzen dute euren burua. Hori horrela, osagai nagusietako bat
ahalduntze digitalaren eskala posible batean gure posizioa zein den
azaltzeko gaitasuna da (ikuspegi teorikoaren kapituluan
azaldua). Pertzepzio desberdinen
aldeak bizitzako eremu desberdinetara edo behintzat biztanleriaren
artean hedatzeko gabezietara
aplikatutako eskumen digitalen esparru garbi bat ez existitzearen emaitza dira. Horrenbestez, seguru
asko biztanleriaren portzentaje garrantzitsu batek uste du eremu sozial eta profesionaletan IKTekin
aritzeko beharrezko eskumenak dituela, baina pertsona horiek gai izango
al lirateke eskumen horiek zeintzuk diren zehazteko?
ahalduntze digital jakin bateko maila indibiduala (baxua, ertaina,
altua)
abiapuntutzat hartuta, pertsona batzuek ikasten jarraitzeko eta eremu profesional, pertsonal eta bestelakoetara
aplikatutako tresna eta zerbitzu berriak berenganatzeko beharrizana sentitzen dute.
Aitzitik, beste pertsona batzuek ez dute beren bizitzetan IKTen erabilera eta
aplikazioari buruz ikasten jarraitzeko beharrik sentitzen.
Arrazoiak
askotarikoak dira: interes-falta, tresna berrien gaineko ezagutza-falta,
aurreko prestakuntza-prozesuetako esperientzia zapuztuak, IKTen eremuan jarraitu ohi diren prestakuntza-eskemen bazterketa (hezkuntza
arautuaren
antzekoegia eta formalegia), IKTen eta zerbitzu digitalen erabilerari buruzko prestakuntza jasotzeko tokiaren ezagutza-falta eta
abar.
Alda dezaket edo beste tresna edo teknologia batekin lot dezaket funtzionaltasun edota zerbitzuak hedatu
ahal izateko? Tresna teknologiko hau
aplika dezaket dauzkadan beharrizan zehatz batzuei erantzuna ematen saiatzeko? IKTen eskuratzaile-maila honek
adierazten du banakakoak, tresna eskuratu eta bere bizitzako eremuren batean
aplikatzeaz gain, berau
aldatu eta etekin gehiago lortzeko gai izan dela. Egun gure
artean dauden IKT tresna edo zerbitzu
askoren jaiotzan edo hobekuntzan ikus ditzakegu fenomeno hau
azaltzen duten
adibide ugari. Gailu mugikorren konpainia handiek,
adibidez, duela urteak ezarri dituzte erabiltzaileen proposamenak jasotzeko gai diren sistemak, beren gailuak hobetze
aldera. Gailu honetako berrikuntza-portzentaje oso
altu bat erabiltzaileek egindako ekarpenen emaitza dira, eta ez nahitaez I+G+b prozesu tradizionalen ondorio.
(65. irudia)
10.1. IKTen erabileraren pertzepzioa Euskadiko biztanlerian
Arartekoaren e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruzko inkestan honakoa galdetu zen, txosten berezi honen esparruan: “Zure bizitzako zein a
lderdi hobetu dira neurri handiagoan Interneten eta IKTen erabilerari esker?” Inkesta egin zuten biztanleen % 35,5ek (bat-bateko erantzuna) dio bere gizarte-harremanak eta senide eta lagunekin komunikatzeko erraztasunak hobetu direla eta pertsona gehiago ezagutzen dituztela IKTei esker.
% 31,8ren esanetan, Internet eta IKTak erabiltzeari esker informazio gehiago eskuratu dezake, bai a
rintasunaren ikuspegitik, bai eskuratzen duen informazioaren erraztasun eta kopuruaren ikuspegitik.
Bestalde, % 15,1ek dio IKTen erabilerak bere lan-egoera hobetzen lagundu diola, hau da, zereginak sinpletzen, komunikazioa hobetzen eta a
bar lagundu diola.
Inkesta egin duten pertsonen % 6,2k dio hobetu egin dela beren prestakuntza-maila eta lagundu egin diela ikasketetan, a
lderdi horietan nabaritu dutelarik teknologien erabileraren onurarik handiena.
Bestetik, inkestako datuak a
ztertuz gero, datu benetan bitxia ikus dezakegu:
Euskadin Internet erabiltzen duten biztanleen % 13,5ek uste du Internet edo IKTak erabiltzeak ez diola hobekuntza zehatzik eragin beren bizitzako a
lderdi batean ere.
Ondorioz, biztanle batzuen ustez, Internet eta bestelako teknologiak erabiltzen dituzten a
rren, ez dute hobekuntzarik ikusten beren bizitzako eremu desberdinetan (profesionala, pertsonala eta a
bar). Kapitulu honen sarreran a
dierazi den bezala, teknologien eta gure bizitzako a
lderdiren baten hobekuntza edo erabilgarritasun zuzen batekin harremanik ez badago, eskuratze-etena eragin daiteke.
10.1.1. IKTen generoa eta erabilera-pertzepzioa
Generoaren a
ldagaia eta IKTen erabileraren pertzepzioa gurutzatuz gero irteten den emaitza a
ztertzen badugu, gizon gehiagok esaten dute IKTek informazioa eskuratzen lagundu diela (% 65,4, emakumeek erregistratutako % 28,2ren a
ldean) eta biztanleriaren bat-bateko erantzunak batu dituzten gainerako a
lderdi edo eremuetan, emakumeek erabileraren ondorioz eragin positiboa edo hobekuntza jaso izana a
itortzen dute (gizonek baino gehiago).
Hurrengo grafikoan ikus daitekeenez, emakumeek IKTen erabileraren eragin positiboagoa a
ntzematen dute gizonek baino honako a
lderdietan: gizarte-harremanak, lan-egoeraren hobekuntza, tramiteak egiteko eta ezagutza berriak eskuratzeko denbora gutxiago, prestakuntzaren eta ikasketen hobekuntzak, baita enpleguaren bilaketa ere.
Datu horiek beste a
dierazle batekin osatzen dira, informazio a
rgia emanez:
Euskadiko emakumezko Internet-erabiltzaileen % 11,9k pentsatzen du Internet eta IKTak erabiltzeak ez duela bere bizitzako a
lderdi bat ere hobetu. Datu hori % 15,1ekoa da gizonezkoen kasuan. Ondorioz, kopuru horiek ikusita, a
rgi dago gaur egun emakumeek gizonek baino neurri handiagoan ikusten dutela IKTen eragin positiboa.
Hori a
biapuntu garrantzitsua da IKTen erabileran eta sarbidean genero-eten digitala ezabatzeko lan egiten jarraitu a
hal izateko.
(66. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, Interneten eta teknologia berrien erabilerari esker beren bizitzan hobetu diren a
lderdien eta sexuen a
rabera (%), 2012
alt="" />
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
10.1.2. IKTen a
dina eta erabilera-pertzepzioa
Adinaren eta IKTen erabilera-pertzepzioaren a
rteko harremanak berresten du pertsonarik gazteenak direla IKTen erabileraren eragin handiena jasaten dutenak beren bizitzako a
lderdi edo eremu desberdinen hobekuntzan.
Hori horrela, grafikoan ikus daitekeen bezala, Euskadiko 16 eta 34 urte bitarteko Internet-erabiltzaileen % 7,2k soilik uste du IKTen erabilerak hobekuntza edo eragin positiboa izan duela bere bizitzako a
lderdiren batean eta portzentaje hori gora doa a
din-tarteetan gora egin a
hala, 55 urte edo gorakoen a
rtean % 19,4ra iritsiz.
Erronka handia daukagu oraindik a
urretik. Izan ere, IKTak erabiltzen dituzten 55 urte edo goragoko biztanleen % 50ek ez du lotura zuzenik ikusten horiek erabiltzearen eta beren bizitzako a
lderdi edo eremuen hobekuntzaren a
rtean.
(67. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, Internet eta teknologia berrien erabilerari esker beren bizitzako a
lderdi bat ere hobetu ez dela diotenak, a
din-taldeen a
rabera (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Ranking honetan islatzen da biztanleriak eragin edo hobekuntza gehien zein a
lderditan a
ntzeman duen, a
din-taldeen a
rabera.
Biztanleriak IKTen erabilera-hobekuntzan a
ntzeman dituen hiru eremu nagusien rankingean (adin-taldeen a
rabera) a
ipatzekoa da ez dela a
urkitu zuzenean gizarte-ongizatearekin edo enplegua bilatzeko laguntza edo hobekuntzarekin nahiz ikasketa edota prestakuntzako laguntzarekin lotutako oinarrizko a
lderdirik.
Hori horrela, nabarmena da, era berean, 55 urte edo goragoko biztanleen % 11,7k diola IKTak gehien hobetu dituen a
lderdi nagusiak a
isia eta entretenimendua izan direla. Portzentaje hau biztanleria gaztean erregistratukoa baino as
koz a
ltuagoa da: 35-54 urteko biztanleen % 1,7 eta 16-34 urte bitartekoen % 4,1.
(68. irudia)
IKTek beren bizitzan duten eraginaren rankinga
10.1.3. IKTen erabileraren pertzepzioa eta ikasketa-maila
Ikasketa-mailak eragin a
rgia dauka IKTen erabileraren eta bizitzako a
lderdi edo eremu jakin batzuen hobekuntzaren a
rteko harremana ulertzeko moduan.
Arartekoaren e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruzko inkestako datuen a
rabera, ikasketa-maila zenbat eta a
ltuagoa izan, orduan eta biztanle gehiagok uste du IKTen erabilerak hobekuntza zuzenak ematen dizkiola bere bizitzako hainbat a
lderditan. Hori horrela, unibertsitate-ikasketak dituzten Internet-erabiltzaileen % 8k soilik dio Internet eta IKTen erabilerak bere bizitzako a
lderdiren bat hobetu duela, bigarren hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonen kasuan portzentaje hori % 17,3koa da, eta lehen hezkuntzako ikasketak dituzten Internet-erabiltzaileen a
rtean % 18,6koa.
Interneten erabiltzaileek a
dinaren a
rabera a
ntzeman dituzten hobekuntzak a
lderatuz gero, datu esanguratsu bat ikus dezakegu. Lan-egoeraren hobekuntzarekin (zereginak sinplifikatzea, komunikazioa hobetzea eta a
bar) eta lana bilatzeko hobekuntzekin lotutako a
lderdiei buruz a
ri gara.
(69. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, Internet eta teknologia berrien erabilerari esker beren bizitzako a
lderdiren bat hobetu dutenak, ikasketa-mailaren a
rabera (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Unibertsitate-ikasketak dituzten Internet-erabiltzaileen % 24,7k uste du Internet erabiltzeari esker bere lan-egoera hobetu egin dela. Bestalde, portzentaje hori % 10era murrizten da bigarren hezkuntzako ikasketak dituzten erabiltzaileen kasuan eta % 1,3ra lehen hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonen kasuan.
Era berean, unibertsitate-ikasketak dituzten erabiltzaileen % 3,3k uste du Internet eta IKTen erabilerak lana bilatzen lagundu diela, eta bigaren hezkuntzako ikasketak dituzten Internet-erabiltzaileen kasuan kopuru hori % 0,8ra jaisten da. Lehen hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonen kasuan, profil hori duen eta inkesta egin duen pertsona batek ere ez du a
itortu IKTen erabileraren eta lana bilatzeko hobekuntzen a
rtean harremanik dagoenik.
Lehen eta bigarren hezkuntzako ikasketak dituzten Internet-erabiltzaileek gizarte-harremanak a
ukeratu dituzte IKTen erabilerari esker gehien hobetu diren a
lderdi gisa (% 48,1 eta % 32,3, hurrenez hurren), unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonek informazioa eskuratzeko hobekuntzak kokatzen dituzte hobetutako a
lderdi edo eremuen rankingaren buruan (% 39,1) eta gizarte-sareak daude ondoren (% 34,1). Era berean, unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonak dira Interneten eta IKTen erabileraren eragin handiagoa a
itortu dutenak a
dministrazioko tramite, kudeaketa eta erosketak egiteko orduan (% 12,7).
10.1.4. IKTen erabileraren pertzepzioa eta jarduerarekiko harremana
Internet erabiltzen duten biztanleek IKTen erabileraren gainean duten pertzepzioari buruzko lan-hipotesietako bat honakoa da: a
ldeak daudela lanaren edo jarduerekiko harremanaren a
rabera. Taula honetan ikusi a
hal ditugu inkesta egin duten pertsonek (bat-bateko erantzuna) estatistikoki daturik esanguratsuenekin identifikatu dituzten a
lderdi edo eremu nagusietako batzuk. Horrela, a
lderdi horiek neurri handigoan zein profilek identifikatu dituzten (lanaren a
rabera) eta Interneten eta IKTen erabilerari esker hobekuntza handiagoa nortzuk a
ntzematen duten jakin a
halko dugu.
(12. taula)
IKTen erabileraren pertzepzioa eta jarduerarekiko harremana
Aztertu beharreko elementuak ematen dizkigun beste datu bat zera da: inkesta honen a
rabera, erretiratuak dira (lanbidearen a
rabera) IKTen erabilerak beren bizitzako a
lderdiren baten hobekuntzan duen eraginaren pertzepzio txikiena dutenak. Hori horrela, Internet erabiltzen duten erretiratuen % 14,7k uste du Internetek eta IKTek ez dutela beren bitzako a
lderdi edo eremurik hobetu. Errealitate honen bestelako kasua da Internet erabiltzen duten ikasleena: % 2,6k soilik uste du Internetek ez duela bere bizitzako a
lderdirik hobetu.
10.1.5. IKTen erabileraren pertzepzioa eta etorkinak
Internet erabiltzen duten etorkinen % 66,5ek uste du Internet eta IKTak erabiltzeari esker bere gizarte-harremanak hobetu a
hal izan dituela (familia eta lagunekiko komunikazioa). Datu hau bereziki esanguratsua da, batez ere etorkinak ez direnekin a
lderatzen badugu, % 34,4k soilik uste baitu IKTek a
lderdi hori hobetzen lagundu diotela.
Aitzitik, horietako batek ere ez du uste Interneten erabilerak lana bilatzen edo lan-egoera hobetzen lagundu dionik.
Ezagutza berriak eskuratzea eta a
isialdia eta entretenimendua hobetzea (% 12,8 eta % 9,4, hurrenez hurren) dira etorkinek IKTei esker gehien hobetu a
hal izan dituzten a
lderdiak, etorkinak ez diren horiek baino neurri handiagoan.
Daturik esanguratsuenetako bat izan daiteke Espainian jaio diren Internet-erabiltzaileen % 14k uste duela Internetek ez diola hobekuntzarik eragin bere bizitzako a
lderdi edo eremu bateri ere, eta inkesta egin duten Internet-erabiltzaile etorkinen % 100ek dio beren bizitzako a
lderdiren bat hobetu edo lagundu diola.
10.1.6. IKTen erabileraren pertzepzioa eta ezgaitasuna
IKTek oraindik erronka handia dute a
urretik, ezgaitasunen bat duten pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko a
ukera eta beharrizanaren moduan eta mailan.
Horrenbestez, IKTen erabilerari esker gehien hobetu diren bizitzako a
lderdi edo eremuak zeintzuk izan diren galdetzean, Internet erabiltzen duten eta ezgaitasunen bat duten pertsonen % 6,5ek soilik erantzun du IKTen erabilerak bere lan-egoera hobetzen lagundi diola, kopuru hori ezgaitasun a
itorturik ez duten pertsonen kasuan % 15,5ekoa izanik.
Bestalde, Internet erabiltzen duten biztanleen ia % 16k dio IKTak erabiltzeari esker bere bizitzako a
lderdi edo eremuren bat hobetu dela.
Ezgaitasunen bat duten biztanleen a
rtean IKTek beren bizitzan eragin positiboa izan dutela a
itortzen dutenen kasuan, % 12,8k dio tramite, kudeaketa eta erosketetako erosotasuna izan dela a
ntzemandako hobekuntza. % 16,6k, bestalde, IKTen erabilera bere prestakuntzaren hobekuntzarekin eta ikasketetako laguntzarekin lotzen du, eta % 5,8k dio Internet eta IKTen erabilerari esker as
koz errazago bilatu a
hal izan duela lana. Hiru a
lderdi edo eremu horietan, erregistratutako portzentajeak a
ltuagoak dira ezgaitasun a
itorturik ez duten biztanleen kasuan baino.
10.1.7. IKTen erabileraren pertzepzioa eta habitata
Habitataren (habitataren tamaina, biztanle-kopurua) eta IKTen erabilera-pertzepzioaren a
rteko harremanari buruzko a
zterketak islatzen duenez, ez dago a
lde handirik IKTen erabilerari esker biztanlerian hobetu diren a
lderdi edo a
rrazoien rankingean.
Aitzitik, estatistikako a
lderaketa bertikalak (alderdi edo eremu bakoitzaren a
zterketa, balioak habitataren tamainaren a
rabera a
lderatuta) informazio interesgarria ematen digu. Hori horrela, lan-egoera, gizarte-harreman eta lan-bilaketaren eremuetako hobekuntzak indar handiagoa dauka 10.000 biztanletik beherako habitatetan bizi diren Internet-erabiltzaileen a
rtean (% 22,9, % % 40,2 eta % 3,9, hurrenez hurren), eta, bestalde, a
isialdia edo ikasketetako laguntza bezalako a
lderdietako hobekuntza identifikatzen du sarriago habitat handietan bizi den biztanleriak (hiriburuak, 100.000 biztanletik gora) IKTen eragin positiboko a
lderdi gisa.
10.1.8. IKTen erabilera-maiztasuna, ezagutza eta erabilera-pertzepzioa
IKTen erabileraren pertzepzioa (onurak) ere Interneten erabileraren maiztasunarekin lotuta dagoela dirudi. Zenbat eta maizago erabili, orduan eta a
ltuagoa da IKTen erabileraren pertzepzioa edo onura a
lderdi edo eremu desberdinetan.
Internet gutxienez hilean behin erabiltzen duen biztanleriaren % 33,2k ez du uste Interneten erabilerak bere bizitzako a
lderdi edo eremurik hobetu duenik. Portzentaje hori % 23,8ra murrizten da Internet as
tero baina ez egunero erabiltzen duten pertsonen kasuan. Internet egunero erabiltzen duten pertsonen a
rtean % 10,4k soilik a
itortzen du Internet erabiltzeak ez duela eragin positiborik izan bere bizitzako a
lderdi edo eremu batean ere.
Antzeko zerbait gertatzen da Interneten eta IKTen ezagutza-mailarekin. Ezagutza-maila zenbat eta a
ltuagoa, orduan eta gehiago uste da teknologien erabilerak a
lderdi edo eremuren bat hobetu duela.
Kopuruei jarraiki, Internet eta IKTen gaineko oinarrizko ezagutzak dituztela dioten pertsonen % 19,5ek baieztatzen du Internetek ez duela bere bizitzako a
lderdi edo eremurik hobetu. Portzentaje hori % 3,2ra jaisten da IKT edo Interneten a
dituak omen diren erabiltzaileen kasuan.
Hurrengo grafikoan biztanleriaren balorazio eta a
lderdien a
lderaketa ikus daiteke, IKT eta Interneten gainean duten ezagutza-mailaren a
rabera:
(70. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, Internet eta teknologia berrien erabilerari esker bizitzan hobetu zaizkien a
lderdien eta Internet eta IKTei buruzko ezagutza-mailaren a
rabera (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
50 Taula interpretatzeko a
dibidea: Internet erabiltzen duten ikasleen % 66,7 da IKTak beren gizarte-harremanak gehien hobetu dituela uste duen sektorea (lanaren a
rabera).
10.2. Bizi-kalitatea, ongizatea eta IKTak
Aurreko a
talean a
ztertu dugu Internet erabiltzen duten pertsonek zein mailatan lotzen duten haren erabilera IKTek beren bizitzako a
lderdi edo eremu batzuk hobetzeko duten a
halmenarekin.
Azterketa hori zehazteko as
moz, e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruzko inkestan IKTek bizi-kalitatean eta gizarte-ongizatean izan dezaketen eraginarekin lotutako hainbat esaldi a
ipatu zaizkie inkesta egin dutenei. Erantzuna zenbakizko balio bat da, 0tik 10era bitartean: 0 ez nago bat ere a
dos-10 guztiz a
dos nago.
Taula honetan esaldirik esanguratsuenak eta horietako bakoitzean eskuratutako batez besteko balioa islatu dira.
(13. taula)
IKTen erabileraren bidez bizi-kalitatean eta gizarte-ongizatean hobetutako a
lderdiak
Iturria: A
rartekoaren 2012ko e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruzko inkesta.
“IKTek nire bizi-kalitatea hobetu dute”.
Taulan ikus daitekeen bezala, biztanleriak batez beste 6,4 puntu eman dizkio IKTek bizi-kalitatea hobetzen lagundu dutela dioen baieztapenari. Maiztasunen banaketari erreparatuz gero, zehaztasun handiagoa lortzen dugu eta, ikus dezakegunez, Internet erabiltzen duten biztanleen % 68,5 a
dos edo oso a
dos dago esaldi horrekin.
“IKTei esker nire hiri edo lurraldeko bizitza sozial eta politikoan parte har dezaket”.
Batez besteko puntuazioa 5,3 puntukoa da. Maiztasunen banaketaren a
rabera, Internet erabiltzen duten biztanleen % 51,3 a
dos edo oso a
dos dago esaldi horrekin. Hau da, Internet-erabiltzaileen erdiak baino gehiagok uste du IKTek bere testuinguruko a
lderdi sozial eta publikoetan parte hartzeko a
ukerak eskaintzen dituztela. Era berean, nabarmentzekoa da biztanleriaren % 31 ez dagoela a
dos edo bat ere a
dos baieztapen horrekin.
“Herritarrek erakundeetan duten partaidetza a
reagotzen lagundu dute”.
Baieztapen horrek a
re gehiago sakontzen du Internet-erabiltzaileek Internetek herritarren partaidetza a
reagotzeko duen erabilera edo a
halmenari buruz duten pertzepzioa, nahiz eta, kasu honetan, as
koz gehiago jorratzen den a
dministrazio publikoen bidez eremu publikoan parte hartzeko a
ukera.
Batez besteko puntuazioa 6,3koa da (0-10 eskalan) eta, ondorioz, biztanleria a
dos dago baieztapen horrekin, nahiz eta erantzunaren zehaztasunak maiztasunen banaketan ikus daitezkeen: Internet erabiltzen duten pertsonen % 62,8 a
dos edo oso a
dos dago Internetek herritarrek erakundeetan duten partaidetza a
reagotu duela dioen baieztapenarekin eta ikuspegi negatiboa, a
ldiz, hau da, a
dos edo bat ere a
dos ez daudenena, % 14,3koa da Internet-erabiltzaileen a
rtean.
“IKTek nire osasuna hobetu dute”.
Baieztapen horrek batez beste 2,8 puntu eskuratu zituen. Beraz, inkesta egin duen biztanleria ez dago bat ere a
dos baieztapenarekin. Maiztasunen banaketaren a
zterketa irmoa da: Internet erabiltzen duten biztanleen % 64,9 ez dago a
dos edo bat ere a
dos esaldi honekin eta ia % 19 ez da ez a
dos, ez kontra. Kopuru horien a
rabera, internautek ez omen dute oso a
rgi ikusten IKTen erabilerak eragin positibo zuzena izan duenik euren osasun-egoeran. Berez, % 14,9k soilik a
dierazi du baieztapen horrekin a
dos edo oso a
dos dagoela.
“IKTek a
ukera gehiago eskaintzen didate lan-merkatuan”.
Esaldi horri batez beste 6,2 puntu eman dizkio Internet erabiltzen duen biztanleriak. Inkesta egin duten pertsonak a
dos daude IKTek (horien erabilerak, gaitasun digitalek) lan-merkatuan a
ukera gehiago ematen dietela dioen esaldiarekin. Hori horrela, internauten % 61,1ek baieztatzen du a
dos edo oso a
dos dagoela baieztapen horrekin eta % 18,9k a
itortzen du ez dagoela a
dos edo bat ere a
dos.
“Erakundeak herritarrengana hurbiltzen lagundu dute”.
Esaldi honek oso puntuazioa a
ltua lortu du, 6,5 hain zuzen ere. Internet erabiltzen duten pertsonen % 67,3 a
dos edo oso a
dos dago baieztapen horrekin, IKTak sartzean erakundeak modernizatu egin direlako eta horrek erakunde publikoak eta herritarrak gehiago hurbildu dituelako. Bestalde, inkesta egin duten internauten % 13,3k a
itortzen du ez dagoela a
dos edo bat ere a
dos esaldi horrekin.
“Herritarren eskubideak hobeto defendatu eta ezagutzen laguntzen dute”.
Inkesta egin duten Internet-erabiltzaileen ia % 60k baieztatzen du a
dos edo oso a
dos dagoela baieztapen horrekin eta % 15,1ek soilik dio ez dagoela a
dos edo bat ere a
dos. Zenbaki orokorrei erreparatuz gero, baieztapen horrek batez beste 6,1 puntu lortu ditu eta horrek a
gerian uzten du internautek a
rgi daukatela informazio gehiago eskuratu eta komunikazio berrietara jotzeko a
ukera tresna erabilgarria izan daitekeela herritarren eskubideak hobeto ezagutzeko eta eskubideak defendatzeko formula berriak bilatu edo daudenak indartzeko.
“Eusko Jaurlaritzak ematen dituen gizarte-zerbitzuak hobetzen laguntzen dute”.
Baieztapen horrek 5,5 puntu eskuratu ditu, hau da, balorazio-eskalan “ez a
dos, ez kontra” egongo lirateke. Nahiz eta inkesta egin duten biztanleen % 45ek baieztatzen duen a
dos edo oso a
dos dagoela esaldi horrekin, gainerako % 55a gainontzeko kategorietan banatzen da (ez a
dos, bat ere a
dos, ez a
dos ez kontra, ez daki/ez du erantzun) eta pertsona ugari (% 32) daude “ez a
dos, ez kontra” eta “ez daki/ez du erantzun” a
rtean. Informazio horrek nahasia eman dezakeen a
rren, inkesta egiten duten biztanleek esaldi horri buruzko ezagutza-falta dutela iradoki lezake.
“Gizarteko desberdintasunak murrizten lagundu dute”.
Inkesta egin duen biztanleria ez da esaldi horrekin a
dos a
gertu. 0tik 10erako eskalan 4,4 puntu dituela, datuei jarraiki biztanleriaren % 30 soilik dago a
dos IKTek gizarte-desberdintasunak murrizten lagundu dutela dioen baieztapenarekin. A
itzitik, % 43,2k dio ez dagoela a
dos edo bat ere a
dos baieztapen honekin, % 22k dio ez dagoela ez a
dos, ez kontra, eta % 4,4k ez daki edo ez du erantzun. A
rgi dago, beraz, bazterkeria digitaleko a
rriskuen pertzepzioari buruzko hurrengo a
talean zehatzago a
ztertuko dugun bezala, biztanleria, gaur egun, ez dagoela a
dos IKTek gizarte-desberdintasunak murriztea lortu dutela dioen baieztapenarekin.
“Osakidetzak emandako osasun-zerbitzuen kalitatea hobetu dute”.
5,5eko puntuazioarekin, balorazioen taularen erdian kokatzen da, hau da, “ez a
dos, ez kontra”. Maiztasunen banaketari buruzko a
zterketari erreparatuz gero, hobeto jakin dezakegu inkesta egin duten biztanleek zein neurritan uste duten IKTen erabilerak Osakidetzak emandako osasun-zerbitzuen kalitatea hobetu duela. Hori horrela, internauten % 49,4k a
itortu du baieztapen horrekin a
dos dagoela eta % 23,2k dio kontrakoa (ez dagoela a
dos edo bat ere a
dos).
Kasu honetan, berriz ere, erabaki sendorik gabe (ez daki/ez du erantzun, ez a
dos, ez kontra) dauden pertsonak as
ko dira (% 27,3). Baieztapen horren balorazioa ikusita, esan liteke jendeak ez dakiela IKTek zerbitzu hori zein neurritan hobetu duten. Ondoren, partaidetza-etenari buruzko a
zterketaren kapituluan, zehatzago jorratuko dugu ea biztanleriak zein neurritan ezagutzen dituen a
dministrazioaren webguneak, zein neurritan erabiltzen dituen edo nola baloratzen dituen.
51 Batez besteko balorazioa, 0tik 10era: 0=ez nago bat ere a
dos eta 10=guztiz a
dos nago. Balioen interpretazioa: 0, 1 eta 2=ez nago bat ere a
dos, 3 eta 4=ez nago a
dos, 5=ez a
dos, ez kontra, 6 eta 7=ados, 8, 9 eta 10=oso a
dos.
10.3. IKT gaitasun pertsonalak eta lan-mundukoak
Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2006ko a
benduaren 18ko 2006/962/CE gomendioak, etengabeko ikaskuntzarako gaitasun gakoei buruzkoak (2006.12.30eko 394. zenbakiko a
ldizkari ofiziala) IKT gaitasuna sartu zuen 8 gaitasun gakoen a
rtean. Gaitasun gako esaten dugunean, “banakakoak pertsonalki errealizatzeko eta gizartean integratzeko nahiz herritartasun a
ktiborako eta enplegurako bereziki beharrezkoak direnak” ditugu mintzagai.
Esparru horretan, eta lan-eremuko gaitasun digitalen eskaria gorantz doala kontuan hartuta, Euskadiko biztanleei galdetu nahi izan diegu ea beren ustez lan-munduak egun eskatzen dituen IKT gaitasunak dituen a
la ez.
Horretarako, honako baieztapena planteatu zen: “Lan-merkatuak eskatzen dituen IKT gaitasunak dauzkat”. Hala, inkesta egin zuten pertsonek 0tik 10erako puntuazioa eman zuten, norberaren kasuaren a
rabera, 0 ez bazeuden bat ere a
dos eta 10 guztiz a
dos bazeuden.
Esaldi honi emandako batez besteko balorazioa 6,1ekoa da, hau da, “ados dago” lan-merkatuan egun eskatzen dituen gaitasun digitalak dauzkala dioen baieztapenarekin.
Maiztasunen a
raberako banaketari esker, sakonago jorratu dezakegu gaia eta halaxe ikusiko dugu biztanleriaren zein portzentaje ez dagoen a
dos baieztapen horrekin eta zeintzuk diren bere ezaugarriak (adina, sexua, ikasketa-maila, lanbidea eta a
bar).
(71. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Lan-merkatuak eskatzen dituen lan-gaitasunak dauzkat” baieztapenarekin a
dos dauden edo ez dauden neurrian (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Biztanleriaren % 59,6k dio a
dos dagoela (6 eta 7 balioak) edo oso a
dos (8, 9 eta 10 balioak) baieztapen horrekin. Hau da, 16 urtetik gorako Euskadiko Internet-erabiltzaileen ia % 60k uste du lan-merkatuak eskatzen dizkion gaitasun digitalak dauzkala.
Bestalde, a
zterketa honetan kontuan hartu beharreko beste interpretazio bat egin dezakegu:
Biztanleen % 15ek a
itortzen du ez dagoela a
dos edo bat ere a
dos lan-merkatuak eskatzen dituen IKT gaitasunak dauzkala dioen baieztapenarekin. Portzentaje horri zalantzati dagoen edo ez a
lde ez kontra dagoen biztanleriaren % 15,3 gehi diezaiokegu, ez dakien edo erantzun ez duen % 10,1ekin batera.
“Lan-merkatuak eskatzen dituen IKT gaitasunak dauzkat” baieztapenari 5etik beherako batez besteko balorazioa (0tik 10erako eskalan) ematen dioten taldeak, eta, beraz, ez daudenak a
dos edo bat ere a
dos, honako hauek dira:
ados edo bat ere
ados baieztapen honekin).
andreak, batez beste 4,9ko balorazioarekin (etxeko
andreen % 18,7k dio ez dagoela
ados edo bat ere
ados esaldi honekin).
ados edo bat ere
ados baieztapen honekin).
Lehen ere a
zaldu dugun bezala, “lan-merkatuak eskatzen dituen IKT gaitasunak dauzkat” baieztapenean “ez daki/ez du erantzun” a
dierazi duten pertsonen portzentajea ere a
ztertu beharra dago. Datu horri esker jakin dezakegu zein talde edo gizarte-multzok ez dakien lan-merkatuan eskatzen diren IKT gaitasunak dauzkan edo ez dauzkan. Ezagutza-falta horren jatorria hainbat a
lderditan egon liteke:
Ildo horretatik, baieztapen horri emandako “ez daki/ez du erantzun” erantzunaren portzentajerik a
ltuenak talde hauetan batzen dira (Euskadiko Internet-erabiltzaileen 16 urtetik gorako guztien gaineko %a):
(72. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Lan-merkatuak eskatzen dituen lan-gaitasunak dauzkat” baieztapenari “ez daki/ez du erantzun” erantzun diotenak (%).
Portzentajerik esanguratsuenak, 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Gaitasun digitalak a
ldatu egiten dira denborak a
urrera egin a
hala. Berez, gaur erabiltzaile a
urreratu bihurtzen gaituenak, a
dibidez, bihar oinarrizko mailako erabiltzaile bihur gaitzake. Lan-merkatuaren baldintza berriak edo teknologia eta zerbitzu berrien a
gerpena dira, besteak beste, gure ezagutzen eta ezagutu beharrekoen a
rteko egokitzapena etengabe berrikustera garamatzatenak.
Aurreko a
zterketaren ildoari jarraiki, eta IKT gaitasunak lan-munduarekin lotuz, honako galdera egin genien inkesta bete zutenei: “Behar izango bazenu, lan-merkatuak eskatzen dituen gaitasun digitalei buruzko ezagutzak eskuratzeko gai izango a
l zinateke?”.
Grafikoan ikus daitekeen bezala, inkesta egin duten biztanleen % 70ek erantzun du baietz.
(73. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Jakingo a
l zenuke non eskuratu gaur egun lan-merkatuak eskatzen dituen gaitasun digitalei buruzko ezagutzak?” galderaren erantzunen a
rabera (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Bestalde, a
ipatzekoa da Euskadiko Internet-erabiltzaileen % 25,7k, lan-merkatuak eskatzen dituen gaitasun digitalekin lotutako ezagutza berriak eskuratzeko beharrizana izango balu, ez lukeela jakingo nora jo ezagutza horiek eskuratzeko.
Bestetik, % 2,3k dio (bat-bateko erantzuna) ez duela lan-eremurako gaitasun digitalak eguneratzeko beharrizanik.
Eta nortzuk a
dierazi dute ez dakitela nora jo lan-eremuarekin lotutako gaitasun digitalak eguneratu behar izanez gero?
Jarraian ikusiko den rankingean a
gertzen da zenbat pertsonak erantzun dioten ezetz galderari (ez dakite nora jo lan-merkatuak eskatzen dituzten gaitasun digitalekin lotutako ezagutzak eguneratu behar izanez gero):
(14. taula)
Zeintzuek a
dierazi dute ez dakitela nora jo lan-eremuarekin lotutako gaitasun digitalak eguneratu nahi izanez gero?
Nabarmena da ikasle ugarik (% 44,7) eta gazte ugarik (% 29) a
dierazi dutela ez luketela jakingo nora jo lan-munduko eskakizunekin lotutako gaitasun digitalak eguneratu behar izanez gero. Datu hau a
ipagarria da, batez ere kontuan hartzen badugu biztanleria hau dela IKTen erabilera biziena egiten duenetako bat.
Ikasketa-maila baxuak edukitzea eta etorkin, emakume edo etxeko a
ndre izatea ere galdera honen ezezkoan eragiten duten a
ldagaietako batzuk dira.
Eskuratze-eten digitalaren a
zterketan jorratzen diren a
lderdien barruan, erabilera, a
bantaila eta onuren pertzepzioa lantzeaz gain, Internet erabiltzen duten pertsonek egun IKTak ez erabiltzearen a
rrisku eta desabantailei buruz duten pertzepzioa zein den jakitea ere garrantzitsua da.
“Zure ustez, zeintzuk dira egun IKTrik ez erabiltzearen desabantaila nagusiak?” galderari bat-bateko erantzuna ematean, Internet erabiltzen duten biztanleen % 30ak uste du informazio-falta dela. Rankingean a
gertzen den bigarren desabantaila zaharkitua geratzea edo egunean ez egotea da (% 25). Internauten % 11,6k uste du Internet edo IKTak ez erabiltzearen a
rriskurik handiena gizartean isolatuta geratzeko a
ukera dela eta % 10,4k dio desabantailarik handiena erakundeetan egin beharreko tramiteetan galtzen den denbora dela.
Grafikoan ikus daitekeen bezala, Internet erabiltzen duten biztanleek ez dute uste IKTen erabilera-faltak desabantaila handiak eragiten dituenik lan-prestakuntza profesional hobea edo lan-merkatura sartzeko zailtasun handiak bezalako a
lderdietan.
Bestalde, inkesta egin duten Internet-erabiltzaileen % 11,1ek uste du IKTak ez erabiltzeak ez duela inolako desabantailarik eragiten. Hau da, Euskadin Internet eta IKTak erabiltzen dituzten biztanleen portzentaje batek uste du gaur egun ez dutela hainbeste erabilgarritasun edo balio, ez erabiltzea desabantaila bat izan dadin.
(74. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, galdera honi emandako bat-bateko erantzunaren a
rabera: “Zure ustez, zeintzuk dira gaur egun teknologia berriak ez erabiltzearen desabantaila nagusiak?” (%), 2012
alt="" />
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Internet ez erabiltzeak ez duela desabantailarik eragiten a
dierazi duten pertsona horiek zeintzuk diren zehatzago a
ztertuz gero, txostenean zehar erabili ditugun a
ldagaien (adina, sexua, ikasketa-maila, habitataren tamaina eta a
bar) a
raberako profila zehaztu a
halko dugu:
(75. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, galdera honi emandako bat-bateko erantzunaren a
rabera: “Zure ustez, zeintzuk dira gaur egun teknologia berriak ez erabiltzearen desabantaila nagusiak?” “Ez dago desabantailarik” erantzunaren portzentajerik esanguratsuenak, 2012
alt="" />
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Grafikoan ikus daitekeen bezala, sarbide- eta erabilera-etenetan a
hulenak diren gizarte-multzo eta taldeak dira IKTak erabiltzen hastean zailtasun gehien dutenak erabilera hori beren bizitzako a
lderdi edo eremu jakin batzuen desabantailarekin lotzeko orduan.
IKTak ez erabili edo eskuratzearen ondoriozko a
rriskuen pertzepzioa a
ztertzen jarraitzeko as
moz, honako galdera egin zaie inkesta bete duten pertsonei: “Zure ustez pertsona edo talde batzuek IKTak erabiltzeko duten ezintasuna gizartean baztertuta egoteko a
rrazoi izan liteke?”.
Internet erabiltzen duten biztanleen % 56,5ek uste du IKTak erabiltzeko ezintasuna gizartean baztertzeko a
rrazoia izan daitekeela
Galdera hori eten digitala eragiten duten a
ldagai nagusietako batzuekin (adina, sexua, ikasketa-maila, lanbidea, eta a
bar) gurutzatzean ikus dezakegunez, IKTak erabiltzeko ezintasunak gizartean baztertuta egoteko a
ukera gehiago eragiten duela neurri handiagoan a
dierazi duten Internet-erabiltzaileak honako dira: emakumeak (% 59,5), 55 urte edo goragoko pertsonak (% 59,7), unibertsitate-ikasketadun pertsonak (% 67,9), etxeko a
ndreak (% 65), etorkinak (% 65,5), ezgaitasun a
itorturen bat duten pertsonak (% 60,3) eta Euskadiko hiriburu handietan (100.000 biztanletik gora) bizi diren pertsonak (% 53,8).
Euskadiko Internet-erabiltzaileen iritzia jasotzeko orduan erabilitako hirugarren ikuspegia zera izan zen, IKTak zerbitzu publiko zehatz batean sartuz gero gizartearen a
rtean desberdintasunak sor litezkeen galdetzea. Horretarako, herritarren eskubide bat a
ipatu zen zuzenean, partaidetzarako eskubidea, hain zuzen ere.
Honako galdera egin zen: “Zure ustez IKTak partaidetza-prozesuetan sartzea gizartean baztertuta geratzeko faktore berri bat bihur liteke, pertsona edo talde batzuek ez dakitelako edo ezin dituztelako erabili?” Internet erabiltzen duten biztanleen % 68,4k erantzun zuen baietz.
Hau da, Euskadin Internet erabiltzen duten biztanle as
kok (% 70 inguru) uste du IKTen erabilera- eta sarbide-eten digitala existitzen den a
rtean, partaidetza-prozesuetan IKTak sartuz gero gizarte-desberdintasunak a
reagotu egin daitezkeela.
Erantzun honen bidez a
dierazitako a
rriskuak a
re zentzu gehiago hartuko luke zerbitzu jakin batzuk (kasu honetan partaidetzarekin lotutakoak) IKTen sarbide eta erabilera eskatzen duten bitartekoen bidez soilik eskainiko balira.
Eten digitala jasateko a
rrisku gehien duten gizarte-multzo eta talde jakin batzuen erantzuna a
ztertzen badugu, IKTak partaidetza-prozesuetan sartzea gizarte-bazterkeria eragiten duen faktore berri bat izan daitekeela (pertsona edo talde batzuek tresna horiek erabiltzen ez dakiten edo ezin duten a
rtean) erantzun duten etorkin, ezgaitasunen bat duten pertsona, etxeko a
ndre, 55 urte edo goragoko pertsona eta emakumeen portzentajea handiagoa da inkesta egin duten Internet-erabiltzaileen batez bestekoa baino (% 68,4).
Grafiko honetan, galdera honi baietz erantzun dioten Internet-erabiltzaileen batez bestekoa eta gizarte-multzo eta talde batzuetan erregistratutako portzentajeak a
lderatu dira:
(76. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Zure ustez teknologia berriak partaidetza-prozesuetan sartzea gizartean baztertuta geratzeko faktore berri bihur liteke (...)?” galderaren erantzunen a
rabera. Baiezko erantzunen portzentajerik esanguratsuenak, 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
10.5. IKTen erabilera eta ezagutza-maila pertsonalari buruzko pertzepzioa
Kapitulu honen sarreran a
dierazi dugun bezala, IKTen eskuratze-etenaren a
zterketako a
lderdi esanguratsua da pertsonek zein neurritan uste duten IKTak erabili eta ezagutzen dituztela. Faktore horri esker, onura, a
rrisku, beharrizan eta a
barren identifikazioarekin batera, banakoak a
urrera egin a
hal izango du ikuspegi teorikoaren kapituluan a
zaltzen genuen a
halduntze digitalaren ereduan eta IKTak eskuratu eta horiei buruz ikasten jarraitzeko beharrizana sentituko du, a
ukera eta a
bantaila berriak deskubritzen dituen neurrian.
Txosten berezi honen esparruan e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruz egindako inkestak honako galdera planteatzen die inkesta bete duten internautei: “Internet eta IKTen erabilerari dagokionez, nola baloratuko zenuke zeure burua: oinarrizko maila, maila a
urreratua edo a
ditua?”.
Ezagutza- eta erabilera-mailaren gainean erabilitako eskala honakoa da:
artxiboak kopiatu eta mugitu, testuak idatzi, kalkulu-orrietan formula sinpleak erabili…
aurreratua: testuei formatua eman, formula
aurreratuak erabili, grafikoak sortu, programak instalatu…
aditua: makroak idatzi, programatu, software eta hardwareko
arazoak konpondu…
Biztanleriaren % 56,8k dio erabileran eta ezagutzan oinarrizko maila duela, % 39,2k maila a
urreratua duela eta % 3,9k jotzen du bere burua a
ditutzat.
(77. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Internet eta teknologia berrien erabilerari dagokionez, nola baloratzen duzu zeure burua: oinarrizko maila, maila a
urreratua edo a
ditua?” (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Pertsona nagusiak (% 75,3), emakumeak (% 61,3), lehen hezkuntzako ikasketadun pertsonak (% 82,2), etxeko a
ndreak (% 96,6), pertsona erretiratuak (% 73,5), etorkinak (% 61,6) eta ezgaitasunen bat duten pertsonak (% 64,4) dira neurri handiagoan a
itortu dutenak IKTen ezagutza eta erabilerari buruzko oinarrizko maila dutela.
Aitzitik, 16 eta 34 urte bitarteko pertsonak (% 53,3), unibertsitate-ikasketadun pertsonak (% 54,9), egun ikasleak diren pertsonak (% 55) eta norberaren kontutako langileak (% 46,9) dira neurri handiagoan uste dutenak IKTen erabilera eta ezagutzei buruzko maila a
urreratua dutela.
Hori horrela, galdera berriak planteatu behar ditugu jakiteko ea Euskadiko biztanleriaren egungo egoera zein den, eskuratze-etena sortzen duten faktore nagusien gainean.
Pertsonak IKTen erabilera eta ezagutzen eskalan kokatzeko gai badira, beren ezagutzetan a
urrera egiten jarraitu behar duten hautemateko gai a
l dira? A
halduntze digitalaren prozesuan a
urrera egin nahi dute edo beharrizan hori sentitzen dute? IKT prestakuntzan inbertitu beharko balukete, jakingo a
l lukete nora jo? Zer nahiago dute: euren kabuz prestatzea edo gaitasun digitalei buruzko ikastaro eta tailer praktikoetara jotzea?
10.6. Gaitasun digitalak eskuratzeko moduei eta beharrizanari buruzko pertzepzioa
Inkesta egin duten biztanleei honako baieztapena 0tik 10erako eskalan baloratzeko eskatu zaie: “Etekin gehiago a
tera nahiko nioke teknologia berrien erabilerari”. Erantzuna 0 izango da erabiltzailea ez badago bat ere a
dos edo 10 guztiz a
dos baldin badago.
Inkesta egin duten pertsonek emandako batez besteko balioa 6,5ekoa da, hau da, eskalari jarraiki, esaldi horrekin “ados” daude. Maiztasunak a
ztertuz gero, internauten % 68,1ek dio a
dos (0tik 10erako eskalan 6 eta 7 balioak) edo oso a
dos (0tik 10erako eskalan 8, 9 eta 10 balioak) dagoela baieztapen horrekin eta % 15,9k a
dierazi du ez dagoela ez a
dos, ez kontra (0tik 10erako eskalan 5 balioa).
Era berean, esanguratsua da inkesta egin duten Internet-erabiltzaileen % 15,4k a
dierazi duela ez dagoela a
dos edo bat ere a
dos esaldi honekin eta horrek zera esan nahi du, ez duela IKTen erabilerari etekin gehiago a
teratzeko gogorik.
Kopuru horien a
rabera, inkesta egin duten biztanleen portzentaje a
ltu batek (% 68,1) a
rgi dauka IKTen erabilerari buruz gehiago jakin nahiko luketela eta etekin handiagoa a
tera nahiko liekeela. Horretarako, prestakuntza-prozesuari ekin beharko litzaioke, modu desberdinetan eta maiztasun handiagoz edo txikiagoz egin daitekeelarik.
Errealitate hau gehiago sakontzen saiatzeko as
moz, honakoa galdetu zitzaien Euskadiko internautei: “Nola ikasi duzu edo ikasten duzu Internet edo IKTak erabiltzen?” (erantzun a
nitzak).
Kontsulta honen bidez, Internet erabiltzen duten biztanleek beren eremu desberdinetan (pertsonala, lana, prestakuntza eta a
bar) egunez egun behar dituzten gaitasun digitalak ikasteko moduaren ezaugarriak zeintzuk diren jakin nahi izan da.
Kopuruei erreparatuz gero, inkesta egin duten Internet-erabiltzaileen % 94,5ek a
itortu du bere kabuz ikasten duela. Garrantziari jarraiki, eta bigarren postuan, % 69,2k baieztatu du senide edo lagunen bidez ikasten duela. Ondoren, % 23,9rekin, enpresaren bidez egindako ikastaroak edo ekimen publikoz a
ntolatutako doako tailer edo ikastaroak daude (% 21,1). Inkesta egin duten pertsonen % 19,1ek dio eskolan edo institutuan egindako ikastaro edo ikasgaiak izan direla bere ikasketa-iturri eta % 16,2k baieztatu du eurek ordaindutako ikastaroen bidez ikasi dutela.
Jarraian ikus daitekeen grafikoan a
gertzen dira inkesta egin duten biztanleek erabilitako ikasketa-metodoaren ezaugarriak. Ikus daitekeen bezala, portzentaje garrantzitsu batek (% 59,5) modalitate mistoa (formala+informala) a
ukeratu du eta % 1,9k soilik hautatu du hezkuntza formal hutseko modalitatea.
Biztanleriak galdera honi emandako erantzunak a
ztertzean, hainbat a
ldagairekin (adina, sexua eta a
bar) gurutzatuta, zehatzago ezagut ditzakegu ikasketa-modalitatearen ezaugarriak.
(78. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Nola ikasi duzu edo ikasten duzu Internet edo IKTak erabiltzen?” galdearen erantzunaren a
rabera (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Hori horrela, sexuaren a
rabera, gizonek gehiago jotzen duten euren kabuz ikasteko modalitatera (% 96,9) emakumeek baino (% 92,1). Bestalde, emakumeek gizonek baino gehiago jotzen dute senide edo lagunen bidezko prestakuntzara eta eurek ordaindutako ikastaroetara, grafiko honetan ikus dezakegun bezala.
(79. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Nola ikasi duzu edo ikasten duzu Internet eta IKTak erabiltzen?” galderaren erantzunaren eta sexuaren a
rabera (%), 2012
alt="" />
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Bestalde, a
din-tarteen a
rabera ikasketa-modalitate desberdinak a
lderatuz gero, honako datuak a
ntzeman ditzakegu:
adin-tarte nagusienarekin
alderatuta 10 puntuko
aldea duelarik.
aukeratzen dutenak ekimen publikoko doako tailer eta ikastaroen bidezko prestakuntza jasotzea IKTei dagokienez. Hurrengo grafikoan ikus daitekeen bezala,
adin-tarte txikiagoetara jo
ahala, modalitate hau txikitu egiten da. Era berean,
adin-tarte horretako pertsonak dira (55 urte edo goragokoak) neurri handiagoan jotzen dutenak eurek ordaindutako ikastaroetara.
(80. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Nola ikasi duzu edo ikasten duzu Internet eta IKTak erabiltzen?” galderaren erantzunaren eta a
dinaren a
rabera (%), 2012
alt="" />
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Inkesta egin duten unibertsitate-ikasketadun pertsona ia guztiek (% 97,8) a
itortu dute euren kabuz ikasten dutela Internet eta bestelako IKTen erabilerari buruzko ezagutzak eskuratzen. Modalitate hau a
ukeratu dutenen portzentajea murriztu egiten da ikasketa-mailen eskalan beherantz egin a
hala.
Aitzitik, lehen hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonen % 83k a
itortu du lagun eta senideen bidezko ikaskuntzan oinarritutako eredua jarraitzen duela. Portzentaje hori beherantz doa pertsonek ikasketa-maila a
ltuagoak dituzten neurrian. A
ntzeko zerbait gertatzen da ekimen publikoko doako tailer edo ikastaroetara jotzeko modalitatearekin. Hori horrela, lehen hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonen % 26,5ek dio modalitate hori erabiltzen duela eta unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonen kasuan portzentajea % 18,7koa da.
Inkesta egin duten bigarren hezkuntzako ikasketadun pertsonen % 18,2k a
itortzen du Internet eta bestelako IKT tresnei buruzko ezagutzak eskuratzeko ikastaroak ordaindu dituela. Ondorengo grafikoan ikus daitekeen bezala, modalitate hau ez da hedatuena lehen hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonen a
rtean (% 7,4).
(81. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, “Nola ikasi duzu edo ikasten duzu Internet eta IKTak erabiltzen?” galderaren erantzunaren eta ikasketen a
rabera (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Etorkinen % 90,8k a
itortzen du bere kabuz ikasi duela edo ikasten duela IKTak erabiltzen. Talde honen % 62k dio lagun eta senideen bidezko prestakuntza izan dela IKTak eskuratzeko erabilitako modalitatea. Biztanleriaren % 13,1k soilik dio ekimen publikoko doako ikastaro edo tailerretara jo duela prestakuntza jasotako. Datu hori % 21,4koa da etorkinen kasuan.
Ezgaitasunak dituzten pertsonen kasuan, ezgaitasun a
itorturik ez duten pertsonen a
ldean erabilitako ikasketa-modalitateak a
lderatuz gero, honako ondorioak ikus ditzakegu:
aitorturen bat duten pertsonen % 84,9k bere kabuz ikasteko modalitatea
aukeratu du. Ezgaitasun
aitorturik ez duen biztanleriak erregistratutakoa baino portzentaje baxuagoa da (% 94,9).
aitorturik ez daukaten pertsonek erregistratutakoa.
(82. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak “Nola ikasi duzu edo ikasten duzu Internet eta IKTak erabiltzen?” galderaren erantzunaren eta ezgaitasunaren a
rabera (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Bestalde, datuen eranskinen ikus dezakegunez, inkesta egin duten biztanleen (16 urtetik gorakoak, Internet-erabiltzaileak eta Euskadin bizi direnak) % 80,3k a
ukeratu du modalitate desberdinetan ikastaroak egitea Internet eta IKTekin lotutako ezagutzak eskuratzeko. Baina, zein da ikastaro horiek egiteko maiztasuna? Ikastaro horietan Internet eta IKTen hasierako gaitasunak eskuratzen dituzte eta gero ez dute prestakuntza-ekintza gehiagorik egiten?
Galdera horietako batzuei erantzuten saiatzeko, honako galdera planteatu zaio biztanleriari: “Noiz egin zenuen Internet edo teknologia berriekin lotutako a
zken ikastaroa?”.
Gutxienez ikastaro bat egin duten internauten % 20,7k duela 6 hilabete bat gehiago egin du. % 13,2k a
zken 6 eta 12 hilabeteen a
rtean egin du eta % 12,3k dio urtebete eta 2 urte a
rtean pasa direla Internetekin edo IKTekin lotutako ikastaro bat egin zuen a
zken a
lditik.
(83. irudia)
Internet erabiltzen duten 16 urtetik gorako pertsonak, gutxienez ikastaro bat egin dutenak Internet edo IKTei buruz, honako galderaren erantzunaren a
rabera: “Noiz egin zenuen Internetekin edo teknologia berriekin lotutako a
zken ikastaroa?” (%), 2012
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Grafikoan ikus daitekeenez, Internet edo bestelako IKT tresnei buruzko gutxienez ikastaro bat egin duten Internet-erabiltzaileen % 33,7k a
itortu du duela 5 urte baino gehiago gauzatu duela. Horrez gain, inkesta egin duten pertsonen % 12,3k dio ez duela Interneti edo bestelako IKT tresnei buruzko ikastarorik egin a
zken 3-5 urteetan.
Datu horrek informazio berria ematen digu. Interneti edo bestelako IKT tresnei buruzko ikastaro bat egin duten Euskadiko Internet-erabiltzaileen % 53,3k egin du duela 2 urte baino gehiago eta % 46,3k egin du a
zken bi urteetan.
Kopuru horiei jarraiki, Internet-erabiltzaile as
kok egin dituzte bere garaian Interneti edo bestelako IKT tresnei buruzko ikastaroak, eta ondoren ez dute ezagutza horiek eguneratu edo osatzeko prestakuntzarik jarraitu.
Horrenbestez, Internet edo bestelako IKT tresnei buruzko a
zken ikastaroa duela 5 urte baino gehiago egin duten pertsonen portzentajea osatzen duten taldeak edo gizarte-multzoak zeintzuk diren a
ztertuz gero, 5 taldek erregistratu dituzte, era nabarmenean, portzentaje a
ltuak a
dierazle honetan (Euskadiko 16 urtetik gorako Internet-erabiltzaile guztien gaineko %a, Internet edo IKTei buruzko gutxienez ikastaro bat egin dutela):