9. Herri-administrazioen zerbitzuko langileak
9. Herri-administrazioen zerbitzuko langileak
I.?Arloa kopurutan
Arartekoaren erakundeak 106 kexa jaso ditu herri-administrazioaren zerbitzurako langileen arlo horretan. Kopuru hori 2010. urtean izapidetutako kexa guztien %8,08 da.
Kexa horiek honako administrazioei eragin diete:
− Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 58
− Tokiko administrazioa 20
− Foru administrazioa 8
− UPV/EHU 5
Haien edukiari dagokionez, kexak honako azpi-arloei egon dira lotuta:
− Funtzio publikoan sartzeko hautaketa prozedurak 22
− Ordezkapenak 21
− Beste alderdi batzuk 16
− Administrazioaren funtzionamendua eta prozedura administratiboa 8
− Lizentziak eta baimenak 8
− Diziplina araubidea 6
− Lanpostuak betetzea 5
− Herritarren eskubideak 4
− Lansariak 4
− Hizkuntz normalizazioa 3
− Prestakuntza 2
− Lanpostuen balorazioa 2
− Laneko jazarpena 1
− Barne sustapena 1
− Kontratazio araubidea, ondarea eta administrazio erantzukizuna 1
− Lanpostuen zerrenda 1
− Administrazio egoerak 1
Aurten kudeatutako kexen izapidetzearen xehetasunei dagokienez, azpimarratu behar da, 2010ean jasotako kexa guztietatik –2009an bukatzeke geratu zirenak baino gehiago–, txosten hau idazterakoan, haien egoera honakoa dela:
GUZTIRA | Izapidetzen | Amaituta | Jarduera okerra | Jarduera okerrik ez | Gerora ez dira onartu | |
2010ean hasitakoak | 91 | 51 | 29 | 10 | 19 | 11 |
Aurreko urteetan hasitakoak | 62 | 19 | 33 | 8 | 25 | 10 |
Datu horiek guztiak ikusita, adierazi behar dugu, aurreko ekitaldian izapidetu zirenen aldean, jasotako kexen kopurua murriztu egin dela. Egoera horren zioa, hein batean, honakoa da: aurreko urtean, ingurumen zientzietan lizentziatuek irakasleen ordezkapenei buruzko kexa asko agertu zituzten. Hori kontuan izanda ere, jasotako kexen kopurua murriztu egin da aurreko ekitaldien aldean.
Orokorrean, kexek ukitutako administrazioak harkor agertu dira eta erakunde honi behar zuen laguntza eman diote. Hala ere, oztopotzat baino ezin har daitezkeen jarrerak ere bizi izan ditugu. Hala jokatu du Derioko Udalak. Udal horren laguntza falta etengabea dela-eta, ezin izan ditugu argitu udal langile batek izatez burutzen ari omen den eginkizunei buruzko balizko aldeak. Langile horrek lehenago ere jo zuen erakunde honetara kexu beste lanpostu batera atxiki zutela-eta. Hola, udal administrazio horrek argibideak emateko betebeharrari uko egiteak txosten hori argudioetan oinarrituta ebaztea galarazi digu.
II. Jarduera-plana
Erakundearen antolakuntzari eta arloen egiturari buruz onartutako erreformaren arabera, herri-administrazioen zerbitzurako langileen arloa arlo materialak izenekoen baitakoa da.
Halako arloetan jarduera gehienak jasotako kexek dakartzate. Horregatik erabaki dugu jarduketa planetan datozen adierazleak xehetasunez aipatzea. 2010. urte honetan erantzuna eman zaien unean uneko jarduketak baino ez ditugu nabarmenduko.
Haien artean, lehenbizi, familia eta lan premiak kontziliatzeko neurri gisa lanaldia murriztu edota egokitzeko eskabideei buruzko gomendio orokorra aipatuko dugu. Hura txosten honetako IV kapituluan dator eta haren irakurketari lotuko gatzaizkio.
Gomendio hori 2010. urte honetan, UPV/EHUren lankidetzaz antolatzen ditugun udako ikastaroen esparruan, burututako jardunaldian egindako hausnarketako batzuen emaitza da eta honako izenburua dauka: "Lana, familia eta norberaren bizitza bateragarri egiten laguntzeko politika publikoak berriz aztertzeko bidean".
Bestalde, aipatzekoa da enpleguaren eta enplegurako lanbide-heziketaren esparruan Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak burutzen dituen lan-arloko legeria betearazteko eginkizunen eta zerbitzuen transferentzia onartuen esparruan giza baliabideak eskualdatzeari dagokionez erabaki dugun jarraipen lana. Hura jasotzen duen dekretua honakoa da: 289/2010 Dekretua, azaroaren 9koa, Transferentzien Batzorde Mistoaren 2010eko urriaren 28ko Akordioa onartzen duena. Akordio horren arabera, Euskal Autonomia Erkidegoari eskualdatzen zaizkio lanaren, enpleguaren eta enplegurako lanbide-heziketaren esparruan Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak burutzen dituen lan-arloko legeria betearazteko eginkizunak eta zerbitzuak, azaroaren 5eko 1441/2010 Errege Dekretuan xedatutakoaren arabera (azaroaren 16ko EHAA) (akatsen zuzenketa abenduaren 3an argitaratu da).
Halaber, espetxeetan zerbitzuak ematen dituzten irakasleei eta erlijioko irakasleei dagokienez jarraipen lan berbera egiteko asmoa daukagu.
III. Kexarik aipagarrienak
III.1. Hautapena
2010ea, zenbait hautapen prozesuren antolakuntza irizpide batzuez arduratu behar izan dugu.
Hola, Osakidetza-Euskal Osasun Zerbitzuak 2008an egindako lan eskaintza publikoari dagozkion zenbait hautapen prozesuk aukera eman digute hautagai batzuek azterketaren eguna atzeratzeko edo hura egiteko lekua aldatzeko egindako eskaerei eman beharreko trataera aztertzeko. Hautagai horien ustez euren egoerak ez die aukerarik ematen iragarritako denboran eta tokian azterketara aurkezteko. Hautagaiok gertaeren unean haurdun zeuden eta, aurreikusten zenez, Osakidetzak hautapen prozesu haietako oposizioko azterketarako ezarri zuen dataren inguruan erdituko ziren.
Gure azterketaren ondorioak hemen jaso dira: Arartekoaren ebazpena, 2010eko urtarrilaren 26koa. Horren bidez, amaitutzat ematen da hautagaiek oposizioko azterketa beste egun edota leku batean egiteko, deitutako azterketara joatea galarazten dien kausa justifikatua dela-eta Osakidetza-Euskal Osasun Zerbitzuari egindako kexen azterketa.
Irakaskuntzan, ordea, erakunde honetara jo duen pertsonak Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bigarren hezkuntzako irakasle taldean sartzeko iragarri zuen hautapen prozesuan parte hartu zuen eta, halaber, interesa izan zuen hizkuntza eskola ofizialen ingeleseko C1 gaitasun mailaren ziurtagiria ateratzeko azterketa libreetarako deialdian. Pertsona horrek hautapen prozeduraren aurkezpen ekitaldira joatek betebeharra dispentsatzeko aukera eskatu zuen, ingeleseko azterketa egiteko eguna eta hautapen prozesuaren aurkezpen eta argibide ekitaldiaren eguna bat zetozelako.
Erakunde honek badaki zer garrantzitsua den lehiaketa prozedurak behar bezala arautzea eta horregatik ulertzen dugu hezkuntza administrazioak badaezpadako neurriak, hala nola hautapen prozesuaren aurkezpen ekitaldia derrigorrezkoa izatea, jarri izana. Hala ere, gure harridura adierazi behar izan dugu aurkezpen horretara ez bertaratzeak ekar ditzakeen ondorio hain larriengatik, oinarriek eurek prozesutik kanpo geratzeko aukera xedatzen baitute. Horregatik, hain zuzen ere, gure aburuz, auzitegiei zuhurtasun eta zorroztasun handia eskatu behar zaie behin-behineko salbuespenak onartzeko aukera baloratzerakoan, ondo ulertuta, hots, lan hori erabakitzeko duten tartean sartzen bada ere, ebazpenak ondo oinarritutako eta arrazoitutako jarreraren emaitza izan behar dela, aztertutako kasuan azkenean gertatu zen bezalaxe.
Epigrafe honetan Ertzaintzaren oinarrizko eskalan agente kategorian sartzeko hautapen prozeduratik kanpo utzi ziren interesdun batzuek bultzatutako kexa ere aipatu nahi dugu. Interesdun horiek tratu iraingarri eta laidogarria pairatu zuten polizia eskolan Ertzaintzan sartzeko prestakuntza ikastaroa egiten zuten bitartean eta zero puntu eman zitzaien soziograma izeneko proban; azken inguruabar horrek eragin zuen praktika fase hori gainditu ez izana.
Administrazioarekiko auzietako auzitegian interesdun horiei buruz emandako ebazpenek ez digute biderik eman taldeko pertsonen arteko harreman arloaren balorazioaren baliozkotasuna zalantzan jartzeko, parte hartu zuten magistratuek adierazi baitute ez dela frogatu soziograma izeneko proba sorreratik akastuta zegoenik. Hala eta guztiz ere, gure ustez, interesdun biek izandako emaitzak hain harrigarriak izanda (zero puntu), gomendagarria da Sailak aztertzea egokia denetz proba mota horri eustea edo, gutxienez, egiten den baldintzak eta, beharbada, arlo horri, polizia lana burutzeko baloratzen eta garrantzitsutzat jotzen diren gainontzeko jarreren edo nortasunari buruzko eragileen aldean, eman behar zaion pisu erlatiboa.
Bestalde, eta zigor-arloko auzitegian edo jurisdikzioan frogatutako gertaeren errealitate eztabaidaezinetatik abiatuta, erakunde honen ustez, ezinbestekoa da Sailak bere egitea holako gertaerak, ahal den neurrian, berriz ez errepikatzea bermatu ahal izateko zuhurtzia edo neurri guztiak hartu beharra, kontuan hartuta, hain zuzen ere, gertaeren testuinguru zehatza, hots: polizia eskolan praktikako agenteak prestatzeko aldian. Era berean, erakunde honen ustez, Sailak bere egin behar du etorkizuneko agenteen prestakuntzan giza eskubideei buruzko prestakuntza bereziki zaintzeko eta pertsona homosexual eta transexualen duintasunarenganako begirunea sakontzeko ahalegina, euskal poliziako etorkizuneko kideen artean jarrera homofoboak betiko baztertzeko.
Hautapenari buruzko lehenengo atal hau bukatzeko, aipatu nahi dugu, halaber, 2007ko urriaren 16an, erakunde honek ebazpen bat eman zuela; haren bidez, Ertzaintzaren oinarrizko eskalako agente kategorian sartzeko hautapen prozedurarako deialdiari buruz egindako jarduketa bukatu zen eta, deialdi hark, lehen aldiz, emakume hautagaien alde plazak gordetzeko neurria sartu zuen.
Orduan esan genuen, erakunde honek, ontzat jotzen zuela Ertzaintza barruan emakume kopuruaren eta gizon kopuruaren arteko egiturazko desberdintasuna gutxitzeko xedez hasitako bidea, Euskadiko polizia eskolak iragarritako sartzeko hautapen prozesuetan desberdintasunak ezabatzeko eta berdintasuna sustatzeko neurriak sartu zirelako, baina, hala ere, ulertzen genuela, mementoz, egungo arau esparruaren arabera, neurri haiek Emakumeen eta Gizonen arteko Berdintasunerako otsailaren 19ko 4/2005 Legeko azken xedapenetan bigarrenak Euskal Funtzio Publikoari buruzko uztailaren 6ko 6/1989 Legeko 27. artikuluari erantsitako edukian xedatutakoari lotu behar zitzaizkiola.
Duela zenbait hilabete, Euskadiko Justizia Auzitegi Nagusiak gai berari buruzko ebazpena eman du, Ertzaintzako ikuskaritzako eskalako krimenen ikerketako ofizialorde kategoriara igotzeko hautapen prozesuari buruz aurkeztu zen helegitea dela-eta. (Administrazioarekiko Auzietarako Salaren 2010eko maiatzaren 12ko ebazpena), eta horrek lehenago egin genituen balorazioak berrestera garamatza.
Horren guztiaren ondoren, erakunde honetan kexa idazti bat sartu da. Horrek, auzitegien ebazpen horri datxezkion ondorioak kontuan hartuta, ordea, agertu du Euskal Herriko Poliziari buruzko uztailaren 17ko 4/1992 Legeko 59.2 artikuluan xedatutako trebakuntza ikastaroetan sartzeko zeharkako bazterketa dagoela; izan ere, diotenez, emakumeentzat "Ertzaintzaren lehenengo promozioetan sartzeak betoa izan zuen jarrita eta ikastaroetan sartzeko aintzat hartzen den merituetako bat haien azpiko aginte postuetako antzinatasuna da"; horrek gaiaren azterketa osagarria eginarazten digu.
III.2. Egoeren erregularizazioa
Arestian eskualdatze prozesuen jarraipen lana aipatu dugu. Uste dugu prozesu horiek ahalbidetuko dutela duela zenbait urtetatik hona espetxeetako irakasleek, erlijioko irakasleek, Lan Publikoaren Estatu Zerbitzuko (SEPE) langileek, etab. maiz egindako erregularizazio eskaerei behin betiko erantzutea. Ez dugu berriz errepikatuko.
Halaber, aipatu behar dugu aurten zenbait kexa jaso direla UPV/EHUn kontratu finkoko irakasleen hautapen eta kontratazio prozesua arautzeko legedi berria dela-eta. Kasu batzuetan haien artean loturak daudela-eta, adierazi behar dugu unibertsitate esparruko bertako langileei dagozkien prozesuei buruzko kexak ere izapidetu direla. Hori dela eta, garai batean UNIQUAL agentziari zuzendutako gomendioa gogorarazi behar dugu. Gomendio hura Eusko Legebiltzarrarentzako 2008ko urteko txostenean sartu zen, eta bertan irakasleen eta ikerlarien osagai gehigarriak ebaluatzeko eta esleitzeko prozesuari buruz burututako jarduketaren berri eman genuen. Hala, agerian utzi genuen interesdunak babesten dituzten bermeak, batez ere motibazioari dagozkionak, muturreraino eraman behar direla.
Baina, zalantza barik, 2010 honetan, EUSTATentzat lan egiten duten langileekin gertatutakoa da azpimarragarriena. Izan ere, EUSTATen zerbitzurako lan egiten duten zenbait pertsonak auzitegietan zenbait ekimen bultzatu dituzte eta, mementoz, horien ondorioz Euskadiko Justizia Auzitegi Nagusiak aldizkako langile finkoak direla berretsi du.
Auzitegien ebazpen horiek direla-eta, auzi-jartzaileen aldekoak izan diren heinean, Administrazioak ondorengo jarduketa bat egin behar izan du haiek gauza zitezen. Jarduketa horren bidez, funtsean, behar ziren aldizkako langile finkoen kontratuak gauzatu eta haien deialdia Langileen Estatutuko 15.8 artikuluan xedatutakoaren arabera arautu da.
Azken horri (deialdia arautzeari) dagokionez eta langileen ordezkaritzarekin berariazko hitzarmena lortu arte, Administrazioak adierazi du EAEko Administrazio Orokorrean eta bere erakunde autonomoetan aldi baterako zerbitzuak emateko langileak hautatzeko 2006ko maiatzaren 30ean Jaurlaritzaren Kontseiluak hartutako akordioan xedatutako sistema eta irizpideak aplikatzea hautatu duela.
Beste kasuetan, ordea, eta haiek dira erakunde honi kexa aurkeztu diotenak, eta Auzitegi Gorenean kasazio-helegitea aurkeztea erabaki dutenez, Administrazioak jarduketarik ez burutzea erabaki du, eta orain aldizkako finko kontratatutakoek osatzen duten behin-behineko deialdi zerrendan hautagairik ez dagoenerako atzeratu du lan edo zerbitzu jakin baterako lehenagoko kontratazio bidearen arabera hautatu ahal izatea.
Jakin dugunez, interesdunek, dagozkien auzitegietan, emandako ebazpenak zati batean betearazteko eskatu dute eta eskaera horiek ezetsi egin dira, aplikatu beharreko prozesu arauengatik ebazpenak adierazleak direlako.
Hala ere, eta prozesu formaltasun horiek alde batera utzita, ohartarazi behar da interesdun horiek mugiarazten dituen nahiaren irismena bera dela-eta, Auzitegi Gorenaren balizko esku-hartzea langile finko mugagabeak izatea baiesteko edo ezesteko ondoreetarako baino ez dela garrantzitsua, baina inola ere ez duela aldatuko onartu zaien aldizkako langile finkoko izaera.
Hori dela-eta, gure iritziz, aipatu ditugun ebazpen judizialak ezagutu ondoren Administrazioak izan duen jarduketak talde hori osatzen duten langile batzuen egoeraren balizko erregularizazioa aintzat hartzea saihestu du, eta horretarako aitzakia edo argudioa Auzitegi Gorenak hartuko duen ebazpena izan da; hola, ordea, hala daudenei tratu kaltegarria eman die, onartutako aldizkako finkoko izaera aintzat hartzen ez duen deialdi ordena batera alboratu dituelako.
Egoera horren aurrean, Administrazioari iradoki diogu hartutako jarduketa ildoa birpentsatu behar duela eta aipatutako ondorio kaltegarrien ordaina -ezinezkoa ez bada, beti zaila dena- beharrezkoa ez izateko deialdi ordena komuna behintzat bideratu behar duela.
Zorionez, Administrazioa harkor agertu da egindako gomendioaren aurrean.
III.3. Bateraezintasunak
Foru langile batek aurkeztutako kexari esker Gipuzkoako Foru Aldundiak daukan jokamoldearen adibide argiaren lekukoak izan gara. Jokamolde hori, izan ere, administrazio oneko printzipiotik oso urrun dago.
Foru administrazioak, laugarren eta azken ahaleginean, garai batean interesdunari Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen Legeko 102.1 artikuluan xedatutakoaren arabera baimendutako bateragarritasuna ofizioz berraztertzeko xedez jarraitutako prozedura dela-eta, Gipuzkoako Lurralde Historikoko Aholku Batzorde Juridikoak txosten lotesle bat egin behar izan du eta, zentzu horretan egindako proposamenaren alde agertu denez, administrazio arduradunek beste arrazoibideak aintzat hartzeko aukerak mugatu ditu. Hola, berriz ere, interesdunak jurisdikzio bidera jo behar izan du bere nahien babesa lortu ahal izateko.
Edonola ere, erakunde honen jarduketa jasotzeko honako izeneko ebazpena hartu da: Arartekoaren ebazpena, 2010eko otsailaren 16koa. Horren bidez, bateragarritasun baimena eskatzeari buruzko kexa batean bere esku-hartzea amaitutzat jotzen du.
III.4. Kontziliazioa
Norberaren, familia eta lan bizimoduaren kontziliazioari dagokionez, gure ustez garrantzitsua da ohartarazteak, dakarren berrikuntzagatik, EAEko administrazio orokorreko Justizia eta Herri Administrazio Sailarentzat lan egiten duen langile batek (adingabeentzako zentro bateko hezitzailea bera) eskatu digula hark berezko edoskitzaroa bitarteko arriskuagatiko prestazio ekonomikoa onartzeari ez ezik lanpostua egokitzea edota aldatzea baimentzeari ere emandako ukoa aztertzeko. Hala ere, hark auzitegira jotzeko hartutako azken erabakia dela-eta, gure erakundea sortzen duen otsailaren 27ko 3/1985 Legeko 13.1 artikuluaren arabera erakunde honek eskurik ez hartzeko duen betebeharra aintzat hartu behar izan dugu.
Bestalde, Sail bereko beste langile batek ere kontziliazio premiak argudiatu ditu behar duen euskarazko hizkuntza gaitasuna lortzeko prestakuntza arratsaldez egiten jarraitzeko eskabidea arrazoitzeko.
Izan ere, 2010-2011 ikasturterako iragarritako deialdi orokorraren oinarriek ez dute jaso kontziliazio premiek trataera berezia zuritzeko aukera, prestakuntza modalitateari dagokionez, eta bere ikastaroen artean ordutegi egokiak dauzkanik egon ezean euskaltegi baimenduek antolatutako ikastaroetara joatea onartzen dute. Oinarriek eurek, ordea, premia horiei erantzun ahal izateko beste aukera batzuk ezarri ditu, hala nola autoikaskuntza izeneko modalitatea.
Hori dela-eta, erakunde honetatik ezin izan dugu kasua ez berraztertzeko aukera eztabaidatu, baia hala ere iradoki dugu, euskaraz gaitzeko etorkizuneko deialdietan, ikastaro horiek antolatzeko aukerak agortzen ahalegindu daitezela, agertutakoa bezalako familia kontziliazio premiei erantzun ahal izateko.
Atal hau amaitzeko, berriz joko dugu Familia, lana eta norberaren bizitza bateratzeko neurri gisa bideratzea lanaldia murrizteko eta moldatzeko edo aldatzeko eskaerak izenburupean txosten honetan IV kapituluan jasotako gomendio orokorrera.
III.5. Hizkuntz normalkuntza
Atal honetan, interesgarria deritzogu irakaskuntzako funtzionario batek eskatuta izapidetutako kexa bat azpimarratzeari. Pertsona horrek, dagozkion probisio prozesuen bidez, 4. hizkuntza eskakizuna daukaten irakaskuntzako langileentzat zabalik dauden administrazio orokorreko postuetan sartu nahi zuen. 1984an funtzionarioak Euskaltzaindiaren B ziurtagiria lortu zuen. Arrazoizkoa dirudi pentsatzeak D ziurtagiriaren gainetik dagoela, baina 4. hizkuntza eskakizunarekiko baliokidetasuna formalki aitortuta ez dagoenez gero, parte hartzea eskatu duen prozesuetatik kanpo geratu da.
Aipatu dekretuek ziurtagiriaren eta 4. hizkuntza eskakizunaren arteko baliokidetasuna jasotzeko aukera aztertzeko eskatu ondoren, Hizkuntza Politikarako sailburuordeak horretarako ziorik ez zekusala jakinarazi zion. Testuinguru horretan, irakasleek eurentzat zabalik dauden postu horietan parte hartzea bideragarri bihurtuko lukeen bidea aurreikusteko aukera proposatu zuen.
Gure ikuspuntutik, interesdunaren nahi hori EAEko herri-administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua arautzen duen apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuko 32.a) artikuluan xedatutakoaren baitan sar daiteke. Horregatik, Justizia eta Herri Administrazio Sailaren aurrean gestio batzuk egin ditugu baina ez dute lortu ziurtagiria lortzeko dauden bide guztien bideragarritasuna agortzea.
Edonola ere, eta Justizia eta Herri Administrazio sailburuaren adierazpena ikusita ("Hizkuntza eskakizunak egiaztatzeko IVAPek urtero deitzen dituen deialdiei dagokienez, eta besteen artean EAEko Administrazio Orokor honetako langileek parte hartzeko aukera duten, esan behar dugu Funtzio Publikoaren Zuzendaritza honi ez dagokiola zehaztea zeintzuk diren horietan parte har dezaketen langileak."), azkenean HAEEren beraren laguntza lortzea erabaki dugu.
Erakunde horren lehenengo erantzuna irakasleen trataera bereizten duen berezitasuna azpimarratzea izan da; hori dela-eta, berriz heldu behar diogu hasitako jarduketari eta azken batean administrazio orokorrean eurentzat zabaldutako lanpostuak ematea nahi duten irakasle horiei erantzutea ahalbidetuko duen bide bat jartzen lagundu.
IV. Ondorioak
Herri-administrazioen zerbitzurako langileen arloa erakundearen lana egituratzen den arlo materialak deritzenetako bat da . Arloan burututako jardueraren zatirik handiena jasotako kexek dakarte, eta horregatik izaten dira maiz errepikakorrak izapidetutako gaiak. Hala ere, askotan, kexak direla-eta burututako jarduketek bidea ematen dute hobetu daitezkeen alderdiei eta lasaiago aztertu beharreko gaiei antzemateko.
Horrela, eta 2010 honetan izapidetutako kexen balantzea egiteko, Arartekoaren erakundeak euskal herri-administrazioak hautapen prozesuak kontu gero eta handiagoz antolatzeko ahaleginetan jarraitzera bultzatu nahi ditu, interesa duten hautagai guztien berdintasunezko lehia ahalik eta gehien bermatzeko.
Atal horri dagokionez, bereziki hautagai batzuen alde balizko kupoak ezartzeari edo plazak gordetzeari buruz ohartarazi nahi dugu. Horri dagokionez azpimarratu behar dugu balizko kupoak ezartzeko berme juridikoa behar dela (esaterako, plazak emakumeen alde gordez gero) eta dakartzaten aukerei dagokienez zentzuz aplikatu behar direla (esaterako, minusbaliotasuna duten pertsonen kasuetan egokitzapenak egin behar direnean).
Halaber, etorkizuneko funtzionarioak (zehazki Ertzaintzako etorkizuneko kideak) giza eskubideei buruz prestatzeari buruz adierazitakoa errepikatu behar dugu.
Adierazi dugunez, gure lana jarraipen hutsa bada ere, espetxeetako irakasleei, erlijioko irakasleei eta Lan Publikoaren Estatu Zerbitzua (SEPE) zeneko langileei dagozkien giza baliabideak eskualdatzeko prozesuak behar bezala bukatuko direlakoan daude eta espero dugu langile horiei dagokienez urte luzez egondako ziurgabetasuna eta kezka amaituko dela.
Unibertsitate esparruko bertako langileei dagozkien prozesuei buruz izapidetu diren kexak direla-eta, garai batean UNIQUAL agentziari zuzendutako gomendioa gogorarazi behar dugu. Gomendio hura Eusko Legebiltzarrarentzako 2008ko urteko txostenean sartu zen, eta bertan irakasleen eta ikerlarien osagai gehigarriak ebaluatzeko eta esleitzeko prozesuari buruz burututako jarduketaren berri eman genuen. Hala, agerian utzi genuen interesdunak babesten dituzten bermeak, batez ere motibazioari dagozkionak, muturreraino eraman behar direla.
Zalantza barik, norberaren, familia eta lan bizimoduak kontziliatzeko premiek gero eta garrantzi handiagoa daukate, lanaldia murrizteari edota egokitzeari dagokienez ez ezik, herri-administrazioen zerbitzurako langileentzako beste programa edo proiektu batzuk, hala nola prestakuntza programak, etab., eratzeari dagokionez ere. Zentzu horretan, sektore publikoan diharduten langileen kontziliazio premiak zeharkakotasunez aztertu behar dira. Bestalde, langile horiei dagokie arlo hori gidatzeko lana.
Gai horri dagokionez, IV atalean jasotako gomendio orokorrera jo ez ezik, berriz gogorarazi behar ditugu kontziliazio eskubideen ikuspegi konstituzionala eta, beraz, arlo horretan langile publikoek egindako eskaerei, motibazio eskakizunei eta abarri dagokienez, trataera fina eman beharra.
Bukatzeko, uste dugu derrigorrez aipatu behar direla lan arriskuen, besteak beste, batez ere, psikosozialak deritzenen prebentzioaren gaia eta lan jazarpenari buruz jasotako kexak. Arloko hurrengo jarduketa planetan halako kontuei arreta berezia jartzen ahalegintzeko asmoa daukagu.