4.4. Eskolako tratu txarrak edo jazarpena
2006. urtean, Bizikidetza eta gatazkak ikastetxeetan izenburuko txosten berezia a
rgitaratu zen. Ikastetxeetako bizikidetzari eragiten dioten oinarrizko a
razoak zein diren a
ntzeman eta gatazkak neurri egokian baloratzea zuen helburu. Harremanen kalitatearen inguruan zehazturiko bizikidetza zabalaren eta positiboaren ikuspegitik, zenbait gatazka kudeatu edo banatzeko jarduera hutsetik urruti, ikastetxeetan zabaldutako sei gatazka motaren a
zterketan sakontzen du. Horien a
rtean, a
ztergai duguna dago: berdinen a
rteko jazarpena edo tratu txarra, botere-abusuagatik.
Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila izan zen gure ikastetxeetako bizikidetzaren egoera eta berdinen a
rteko jazarpen edo tratu txarren egoeren jarraipena egiteko identifikaturiko informazio-iturri nagusia. Bestalde, logikoa denez, Sail hori zen txostenen ondorioetan a
zaltzen ziren 28 gomendioen zati handi baten hartzailea. Hala, urterik urte, tratu txarrak eskolako eremuan duen eragina zenbatzea a
halbidetzen duten datuak eskatu zaizkio, baita ikastetxeetan bizikidetza hobetzeko gomendioetan a
dierazitako ildoen barruko jarduerak ere. 2010erako eginiko informazio-eskaera horri erantzungo zaio ondoko lerroaldeetan.
2009-2010 ikasturtean, Ikuskaritzak esku hartu du berdinen a
rtean tratu txarrak egon zitezkeela iritzi dionean, hain zuzen ere 33 kasutan, eginiko 90 salaketa edo espediente irekietatik. Hots, guztizkoaren %27. Portzentaje horrek behera egin du sorta 2006-2007 ikasturtean hasi zenetik, eta honako ibilbidea izan du erregistraturiko lehen ikasturtetik a
ipaturiko iazko ikasturtera: %68tik %27ra.
20. taula. Berdinen a
rteko bilakaera a
zken ikasturteetan (2006-2007tik 2009-2010era), lurraldeen a
rabera. Jasotako kasuak
|
2006-2007 ikasturtea |
2007-2008 ikasturtea |
2008-2009 ikasturtea |
2009-2010 ikasturtea |
||||
Lurraldea |
Erregistratuta |
Tratu txar nabarmenak |
Erregistratuta |
Tratu txar nabarmenak |
Erregistratuta |
Tratu txar nabarmenak |
Erregistratuta |
Tratu txar nabarmenak |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Araba |
13 |
10 |
35 |
20 |
22 |
8 |
23 |
3 |
Bizkaia |
45 |
29 |
56 |
29 |
35 |
19 |
53 |
22 |
Gipuzkoa |
48 |
33 |
23 |
13 |
20 |
13 |
14 |
8 |
EAE, guztira |
106 |
74 |
114 |
62 |
77 |
40 |
90 |
33 |
% nabarmentasuna |
%68 |
%54 |
%52 |
%27 |
Iturria: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko a
rduradunak.
Ondoko tauletan eta grafikoetan laburbiltzen da 2009-2010 ikasturteko informazioa, a
ldagaien a
rabera banakatua:
21. taula. Berdinen a
rtean izandako eta Hezkuntza Ikuskaritzak jasotako tratu txarrak, lurralde historikoaren eta sexuaren a
rabera. 2009-2010 ikasturtea
Tratu txarren kasuak |
Araba |
Bizkaia |
Gipuzkoa |
EAE |
Mutilak |
13 |
38 |
17 |
58 |
Neskak |
10 |
15 |
117 |
32 |
Salaketak, guztira: |
23 |
53 |
14 |
90 |
Tratu txarrak bai, ikuskariaren iritziz |
13 |
22 |
18 |
33 |
Iturria: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko a
rduradunak.
22. taula. Berdinen a
rtean izandako eta Hezkuntza Ikuskaritzak jasota tratu txarrak,
lurralde historikoaren eta eskolatze mailaren a
rabera. 2009-2010 ikasturtea
Eskolatze maila: |
Araba |
Bizkaia |
Gipuzkoa |
EAE |
Haur Hezkuntza, 3 urte |
0 |
0 |
0 |
0 |
Haur Hezkuntza, 4 urte |
0 |
0 |
0 |
0 |
Haur Hezkuntza, 5 urte |
1 |
2 |
0 |
3 |
Haur hezkuntzan, guztira: |
1 |
2 |
0 |
3 |
Lehen Hezkuntzako 1. zikloa |
3 |
4 |
0 |
7 |
Lehen Hezkuntzako 2. zikloa |
7 |
6 |
0 |
13 |
Lehen Hezkuntzako 3. zikloa |
4 |
17 |
1 |
22 |
Lehen Hezkuntzan, guztira: |
14 |
27 |
1 |
42 |
DBHko 1. maila |
2 |
9 |
3 |
14 |
DBHko 2 maila |
2 |
9 |
5 |
16 |
DBHko 3 maila |
3 |
2 |
3 |
8 |
DBHko 4 maila |
0 |
1 |
2 |
3 |
DBHn, guztira: |
7 |
21 |
13 |
41 |
Batxilergoko 1. maila |
1 |
1 |
0 |
2 |
Batxilergoko 2. maila |
0 |
0 |
0 |
0 |
Batxilergoan, guztira: |
1 |
1 |
0 |
2 |
Erdi mailako heziketa zikloa |
0 |
2 |
0 |
2 |
Goi mailako heziketa zikloa |
0 |
0 |
0 |
0 |
Zikloetan, guztira |
0 |
2 |
0 |
2 |
Iturria: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko a
rduradunak.
5. grafikoa. Salaturiko tratu txar mota
alt="5. grafikoa. Salaturiko tratu txar mota" />
Iturria: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko a
rduradunak.
23. taula. Hartutako neurriak eta izapidetzearen egoera lurralde historikoaren a
rabera.
2009-2010 ikasturtea
Kautelazko neurriak: |
Araba |
Bizkaia |
Gipuzkoa |
EAE |
---|---|---|---|---|
Zaintzeko neurri gehiago jartzea |
17 |
42 |
9 |
68 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Berariazko langileak gehitzea |
0 |
0 |
0 |
0 |
Beste neurri batzuk |
6 |
11 |
5 |
22 |
Izapidetze-egoera: |
Araba |
Bizkaia |
Gipuzkoa |
EAE |
Izapidetzen, jarraipen-planarekin |
11 |
39 |
12 |
62 |
Izapidetzen, jarraipen-planik gabe |
0 |
0 |
0 |
0 |
Bukatuta |
12 |
14 |
2 |
28 |
Ordezkariari txostena bidali zaio |
14 |
15 |
1 |
30 |
Ikuskariaren proposamena Fiskaltzari |
1 |
5 |
1 |
7 |
Iturria: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko a
rduradunak.
Salaturiko egoeren portzentajean izan den a
tzerapen horretaz gain, non Ikuskaritzak berdinen a
rteko tratu txarra benetan izan dela iritzi dionean, a
zterturiko datuek bilakaera positiboa ematen dute, eta honako ondorio hauek ematea a
halbidetu dezakete:
· Oraindik mutilei dagozkienak dira nagusi salaturiko berdinen a
rteko tratu txarren kasuetan (%64)
· Gehienbat Lehen Hezkuntzako a
zken zikloan eta Bigarren Hezkuntzako lehen bi mailetan biltzen dira. 4 maila horietan izan da salaturiko kasuen %58.
· Zuzeneko eraso fisikoen portzentaje a
ltua (%39), hitzezko erasoekin batera (%29).
· Zaintzako neurrien igoera lehenestea lehentasunezko kautelazko neurri gisa.
Nolanahi ere, ñabardura bat egin beharra dago: baieztapen horiek irmoagoak izan daitezen, kexen edo balizko tratu txarren a
urrean esku hartzen duten beste erakunde batzuetakoekin erkatu eta osatu beharko lirateke (Adingabeen Fiskaltza, A
rartekoaren erakundea bera, Ertzaintza. Hori guztia a
dierazi beharra dago honako hauek a
haztu gabe: hainbat metodologiarekin eginiko a
zterlanek eta ikerketak biltzen duten informazioa erkatzeko zailtasunak, lagina hautatzeko hainbat irizpide, eginiko galderak eta eskolako jazarpen gisa tipifikatuko diren jarrerak a
intzat hartzea.
Aztergai dugun txosten berezian eginiko gomendioen a
urrerapenerako 2010. urte honetan eginikoari dagokionez, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak 5 a
rlo horietan izandako a
urrerapenen berri eman du.
Martxoa eta ekaina bitartean, eta bizikidetza planak egiteko eta EAEko ikastetxeetako bizikidetzarako behatokiak egiteko berrikuntza proiektuen deialdia a
maitutakoan, Berritzeguneko ikerlari, ikuskatzaile eta a
holkularien talde batek, euren ibilbidea eta erantzukizunak direla-eta a
rlo horretan bereziki jabetuta, ikastetxe talde baten esperientzia a
ztertu eta baloratzeko eginkizuna hartu zuen bere gain, non bizikidetza hezkuntza proiektuen barruko berariazko hezkuntza eremu gisa a
gertzen zen. A
rrakastarako gakoak eta zailtasunak, behatokiak urtetik urtera bizirik irauteko dinamikak, etab. zein diren jakitearekin du zerikusia lanak, zertarako-eta esperientzia a
rrakastatsu horiek ezagutarazteko (1. gomendioa) eta laguntza ikastetxe guztien eskura jartzeko, laguntza praktikoa, benetakoa eta posiblea bizikidetza positiboa eraikitzeko bidean.
Zentroei bizikidetza planak a
plikatzen laguntzeko (2. gomendioa), hiru lan-ildo a
ipatzen ditu Hezkuntza Sailak.
· Unibertsitatekoak ez diren ikastetxeei urtero deitutako A
GINDUAREN bidez bideraturikoa, hain zuzen prestakuntza proiektuak eta hezkuntzako berrikuntza proiektuak egiteko ikastetxeetan. 2009-2010 ikasturte honetan, 305 proiekturi eman zaien tokia (34 A
raban, 124 Bizkaian eta 147 Gipuzkoan).
· Banako ikastaroak irakasleentzat Garatu Programaren barruan. Bizikidetza, kulturartekotasun, hezkuntza emozional eta metodologia interaktiboetarako jokoak, edo berariaz, bizikidetza planak dira ikastaro horietako zenbait eduki.
· Berritzeguneak bultzatu eta koordinaturiko zonaldeko mintegiak: 15 Bizkaian, 16 A
raban eta 9 Gipuzkoan.
2008ko a
benduan Ikasleen Eskubideei eta Betebeharrei buruzko 201/2008 Dekretua a
rgitaratu ondoren (4. gomendioari erantzuna ematen ziona), hainbat jarduera burutu ditu Hezkuntza A
dministrazioak ikastetxeei laguntzeko a
raua behar bezala interpretatzeko eta garatzeko. Horietako lehenengoa "Dekretu hau a
plikatzeko gida" egitea izan zen, EAEko eskola-mapako zonaldeetako zuzendaritza taldeentzako bileretan a
urkeztua. Bertan jaso a
hal izan zen talde horiek A
ntolaketa eta Jardunbide A
rautegiak (AJA) edo Barne A
raubideak (BA) a
ldatzeko ezarritako epea betetzeko benetako a
ukeraz duten kezka. Ikuskaritzak ikasturte berean horri dagokionez eginiko txostenean a
gerrarazi denez, ikastetxe gehienak txostenak egiteko prozesuan a
ri ziren. Txosten horretako datuak kontuan izanik, txostena egiteko epea xedatu da Hezkuntzako sailburuordearen ebazpenaren bidez. Gainera, Ikuskaritzaren 2011-2012ko urteko planean sartu da A
JA, BA eta Bizikidetza Planaren baterako a
zterketa, indarreko legeriari lotzen zaion a
la ez egiaztatzeko.
201/2008 Dekretuan ere islatu dira berdinen a
rteko tratu txarrak, baita ikasleek teknologia berriak modu ezegokien erabilera a
gertu izana ere. Horren ondorioz, Ikastetxeetan berdinen a
rteko tratu txarren a
urrean jarduteko gida berrikusi beharra sortu da. Dagoeneko erantzuna eman dio behar horri Hezkuntza Ikuskaritzak a
ldaketarako proposamen batekin, eta behin betikoa izatea espero du honako txosten hau egiten a
ri den garai honetarako. Era berean, ciberbullying deritzonaren inguruan a
gertzen hasi diren tratu txarren egoera berriak direla-eta, 2010ean Ciberbullying Protokolo bat egin da; seguru as
ko a
rgitaratuta egongo da txosten honek a
rgia ikusten duenerako.
Protokolo hori egiteko prozesuan, a
razoaz jabetuta dauden eta interesa duten pertsonen eta erakundeen edota a
dituen iritziak jaso dira. Horien a
rtean, A
rartekoaren Haurren eta Nerabeen Bulegoa da, eta egokitzat jotzen dituen ekarpenak egiteko proposamena luzatu ondoren, halaxe egin zuen Bulegoak.
Jarraipenei dagokienez (26-28. gomendioak), ISEIk Lehen Hezkuntzako eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 163 ikastetxeetan berdinen a
rteko tratu txarrari buruz urtero egiten duen ikerketarekin jarraitu da. Era berean, berdinen a
rteko tratu txarren inguruko jarduera protokoloan bilduko jarduerak erregistratzeari eutsi zaio. Hala ere, protokoloan eginiko a
ldaketei egokitzen a
ri zaie erregistrorako sistema, a
restian a
ipaturiko a
ldaketei hain zuzen.