6. Haurren eskubideak errespetatzeko kultura sortzen laguntzeko jarduerak
6.1. Gizarte laguntzaileekiko lankidetza
Arartekoaren erakundeak, eta berariaz Haurren eta Nerabeen Bulegoak, honako dokumentu honen lehen a
talean a
ipatzen denez, a
ukera garbiari eusten dio bere jarduera-ildoen a
rtean: haurren eta nerabeen a
rloan lan egiten duten gizarte eragileekiko lankidetza. Dela haien eskubideak ezagutarazteko edo horien a
lde egiteko, dela egoera bereziki a
razotsuan diren a
dingabeen sektoreentzat as
kotan izaten diren zenbait baliabideren kudeaketan.
Lankidetza harreman horiek urtero gauzatzen dira, eta hainbat formatu erabiltzen dira: bilerak, bisitak, kolaborazioak dokumentuetan edo proposamenetan, informazio-eskaerak, etab. Elkarte edo erakunde hauek: EDEX, Pantallas a
migas, SOS A
rrazakeria, Picor Taldea, Harresiak A
purtuz, Haurrei eta Nerabeei Laguntzeko Elkartea (APIA), Bazen behin clown, A
rgilekuko A
hizpa Hirugarrendar Kaputxinoak, Hernaniko Zikuñaga zentroko Nuevo Futuro Elkartea, Iturriotz-Azpi zentroko Dianova taldea, Fernando Buesa fundazioa, Gestionet, Haurren Tratu Txarren Prebentziorako Elkartea (FAPMI), Gipuzkoako Banaturiko A
iten Elkartea (AGIPASE), Kale dor Kayiko...
Atal honetan, honako txosten berezi hau gai honetan inplikaturiko elkarte guztiei edo nerabeen programak dituzten elkarte guztiei bidali izana a
ipatu behar dugu: EAEko erakundeen jarduna nerabeen droga kontsumoen a
rloan. Oraingoan, norabide bakarreko erlazioa da a
geri-agerian, baina harreman egonkorragoak eta hobeagoak zabaltzea errazten du.
Arlo zehatzean edo hezkuntzarekin loturikoan, honako hauek izandako harremanak eta trukeak a
ipatu behar ditugu: ikastetxeekin, hainbat ikastetxetako gurasoen elkarteekin, zuzendaritza taldeekin, unibertsitateko ikasleekin eta irakasleekin, edo sektore jakin batzuetako hezitzaile taldeekin. A
rartekoaren Haurren eta Nerabeen Kontseilua eratzeko prozesua dela-eta, harremanetan izan gara as
kotan: lehenik eta behin, jardun eta dinamika parte-hartzaile ezagunak eta, neurri batean, finkatuak dituzten ikastetxeen gaineko orientazioa ematen duten hezkuntza zerbitzuetako a
rduradunekin; bigarrenik, balizko ikastetxe hauetako a
rduradunekin eta behin betiko a
ukeraturikoekin; hirugarrenik, Kontseiluko 12 nerabeen gurasoekin.
Azkenik, era berean, a
tal honetan sartu ditugu ikerketa eta a
zterketa taldeekin izandako bilerak eta harremanak, zenbaitetan jakintza kudeatzen duten unibertsitateekin edo ikastetxeekin lotuta, hala nola Droga-mendekotasunen Deustu Institutuarekin edo Eguía-Careaga Fundazioaren SIIS.
6.2. Erakundeekiko eta erakundeetako baliokideekiko lankidetza
Era berean, as
kotarikoak dira erakundeetako edo baliabide publikoetako ordezkari politikoekin eta teknikariekin izandako lankidetza guneak eta uneak. Ondoren a
ipatuko ditugu zenbait solaskide:
· Lagundu gabeko a
dingabe a
tzerritarren egoeran interesa duten zenbait parlamentario.
· Eusko Jaurlaritzaren Lan eta Gizarte Gaietako Saileko sailburua eta Gizarte Gaietako sailburuordea.
· Immigrazio zuzendaria eta lagundu gabeko a
dingabe a
tzerritarrei buruzko "Patrikako a
metsak" izeneko liburuaren ikerketa-taldea.
· Droga-mendekotasunen zuzendaria.
· Ijitoen Euskal Kontseilua.
· Heldu-ko (Etorkinei A
rreta Juridikorako Zerbitzuko) koordinatzaileak.
· Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko a
rduradunak.
· Hezkuntza Saileko Ikuskaritza.
· Eskola 2.0 Programaren taldeko a
rduradunak.
· Eusko Jaurlaritzako Justizia Saileko eta Auzitegiko Medikuntzako Euskal Erakundeko a
rduradunak.
· Eusko Jaurlaritzako Gazteriako zuzendaria.
· Gobernuak A
raban duen ordezkariordea.
· A
rabako a
dingabeen fiskala eta fiskal burua.
· Gipuzkoako a
dingabeen fiskala eta fiskal gorena.
· 3 foru a
ldundietako Gizarte Ekintza eta Gizarte Politika Sailetako Haurren Zerbitzuko a
rduradunak.
Aipamen berezia merezi dute a
urten Eusko Jaurlaritzako Famili eta Gizarte Politikako Zuzendaritzarekin hasitako harremanek. Lan eta Gizarte Gaietako Sailaren eta Gizarte Gaietako Sailordetzaren as
moak eta lehentasunak a
urretik ezarri ondoren, hainbat topaketa izan dira Famili eta Gizarte Politikako zuzendariarekin, haurren eta nerabeen egoerari buruzko diagnostikoa konpartitzeko eta erkatzeko, erakunde bakoitzak a
urreikusitako programak eta jarduerak ezagutzeko eta dagoeneko desagertuta dagoen Haurren eta Nerabeen A
ldeko Erakundearen gaiak konpontzeko, zeren eta hauxe ezarrita baitago Haurren eta Nerabeen A
rretaren eta Babesari buruzko Legea a
ldatu duen abenduaren 23ko 3/2009 Legean. "Haurren eta Nerabeen A
ldeko Erakundean izapidetzen a
ri diren espedienteak, haurren eta nerabeen eskubideen urraketen eta mehatxuen ziozko kexei eta salaketei buruzkoak, A
rarteko Erakundeari helaraziko zaizkio, jakinaren gainean egoteko eta ebazpena emateko; gainerako espedienteak Lan eta Gizarte Gaietako Sailari helaraziko zaizkio".
Bi erakundeen jarduera zehatz bakoitzean gelditu gabe, gustatuko litzaiguke, ordea, Zuzendaritzak Bulegoarentzat bereziki interesgarria den ekimen bat a
zpimarratzea: Haur eta nerabeentzako laguntza gunea –orientazioa, a
holkularitza eta informazioa–, web orri honen eta doako laguntza telefono baten bidez egituratua, hots, Zeuk esan! ekimenaren bidez.
Maiz gertatzen dira beste a
utonomia erkidego batzuetako herriaren defendatzaileen erakundeetako haur eta nerabeen a
rloekiko harremanak. Hori dela-eta, orain bereizita emango ditugu horietako zenbaitekin izandako harremanak, bereziki garrantzizkoak:
· Lagundu gabeko a
dingabe a
tzerritarrei buruzko tailerra. Herriaren defendatzailea. Madril, urtarrilak 27.
· EAEko a
rartekoaren eta Andaluziako herriaren defendatzailearen lan-taldea, bi lurraldeetan buruko osasun a
razoak dituzten a
dingabeen a
rretari buruzkoa. Sevilla, martxoak 22 eta 23.
· Balio demokratikoak hezkuntza prozesuan izateari buruzko mintegia. Herriaren defendatzailea. Madril, maiatzak 5 eta 6.
· ENOC Urteko Hitzaldia (European Network of Ombudspersons for Children). Estrasburgo, urriak 7 eta 8.
Azken erakunde horrekin lotuta, Europako haurren defendatzaileen sarean onartzeko eskaerarekin du zerikusia 2010eko gertaerarik nabarmenenak, hain zuzen ere gogoetarako guneak partekatzeko, informazio trukerako modua izateko eta jardun onak eratzeko, Europako eremuko herrialdeetako haurren eta nerabeen egoera ezagutzeko, etab.
6.3. Ekintzetan parte hartzea
Elkarteekin eta erakundeekin izandako lankidetza horren eremuan, A
rarteko erakundeak berak zuzenduriko ekimenak direla-eta, A
rartekoak berak edo erakundeko pertsonalak gure Erkidegoko nahiz kanpoko haurren topaketetan eta eztabaidetan izan duen parte-hartzea nabarmendu daiteke. Hauexek dira 2010ean izandako partaidetzarik nabarmenenak, orain a
rtean dokumentu honetan a
ipatu ez direnak:
· Giza Eskubideei buruzko VI prestakuntza mintegia hezitzaileentzat. EHU. Donostia, otsaila.
· Aniztasun a
fektibo eta sexualeko hezkuntzari buruzko I. jardunaldiak. Errioxako Unibertsitatea. Logroño, martxoa.
· Hitzaldia Santo Tomas Lizeoan. Donostia, a
pirila.
· Valsain Fundazioaren mintegiak, balio demokratikoen a
lde egiteko eta horiek sustatzeko. Madril eta Gasteiz, maiatza eta a
zaroa.
· Herritartasun Digitaleko Nazioarteko I. Kongresua. Diariovasco.com, Eusko Jaurlaritzaren, Gipuzkoako Foru A
ldundiaren eta Donostiako Udalaren bultzadaz. Donostia, a
pirila.
· Lagundu gabeko a
dingabe a
tzerritarrei buruzko profesional a
rteko I. jardunaldiak. Gipuzkoako SOS A
rrazakeria. Donostia, maiatza.
· Familia, irakasle eta gazteentzako Bizikidetzari buruzko FECAPP Eskuliburuak aurkezteko ekitaldia. FECAPP. Bilbo, maiatza.
· Adingabearen eskubideak eta zaintza partekatua. Kidetza, Banaturiko A
iten Elkarteko Euskal Federazioa. Gasteiz, maiatza.
· A
gerraldia Eusko Legebiltzarreko Kultura eta Gazteria Batzordeko Mahaiaren a
urrean, Gazteriaren Euskal Legearen proiektua eta horren eragina baloratzeko. Gasteiz, ekainak 4.
· EHUren udako ikastaroak: Lana, familia eta bizitza pertsonala bateratzea laguntzeko publikoak berrikustearen bidean. Donostia, uztailak 9.
· Lagundu gabeko a
dingabe a
tzerritarren lege a
razoei buruzko mahai-ingurua Kongresuan: Adingabeak eskubiderik gabe? EHUko Gizarte Laneko Eskola. Gasteiz, a
zaroa.
· Tratu txarrak jasan dituzten haurren X Estatu Kongresua. Haurren Tratu Txarren Prebentziorako Elkarteen Federazioa (FAPMI). Sevilla, a
zaroa.
· Galdakaoko Udalaren VI. Berdintasun Jardunaldiak: "Nerabeak, gizarte sareak eta generoa". Galdakao, a
zaroa.
Aipaturiko horietan ekitaldi guztietan, hizlari gisa hartu da parte, baina partaide gisa ere hartu izan da parte beste zenbait ekitaldi interesgarritan. Hona hemen kategoria horretako ekintzarik nabarmenenak:
· Gol bat hezkuntzaren a
lde munduko kanpaina. Eibar, a
pirila.
· Haurren eta nerabeen kontrako indarkeriari eta haurren lanari buruzko Nazioarteko Kongresua. Proiektu Solidarioa. Toledo, ekaina.
· Haurren eta nerabeen eskubideei buruzko Munduko IV. Kongresua.Defensores ProCDN. Puerto Rico, a
zaroa.
6.4. Ikastetxeetara igorritako materialak
Ararteko erakundearen hogei urteotan, etengabe egin eta zabaldu dira haurren eskubideez jabearazteko eta horiek ezagutarazteko materialak haurrentzat eta nerabeentzat eurentzat. Hainbat formatu izan dira: Haurren Eskubideen Konbentzioan ezarritako eskubideak sakon lantzea a
halbidetzen duten unitate didaktikoak, berariazko gaiei buruzko ikus-entzunezko materiala, foiletoak, DVDak, egutegiak edo orri-markagailuak. Hezkuntza sarea erabili ohi da hartzaileengana iristeko.
Azken urte honi dagokionez, Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna a
benduaren 10ean ospatu behar zela-eta, A
rartekoak kartel baten 5.600 a
le eta eransgarri formatuko 180.00 egutegi a
rgitaratu zituen, eta EAEko lehen edota bigarren hezkuntzako ikastetxe guztiei bidali zitzaien.
Nolanahi ere, orain a
rte erabili ez den bide bat A
rarteko erakundearen web orria bera izan zen. Helduentzat sortua da, eta a
urten hasita, a
dingabeentzako berariazko a
tari bat bilduko du. Hain zuzen ere 6 eta 11 urte bitarteko a
dinekoentzako gunea da, eta hauexek eskaintzen ditu: A
rartekoaren erakundeari eta Haurren eta Nerabeen Bulegoari buruzko informazioa: zer diren, zer egiten duten, nork egiten duen lan; haurren eskubideei eta Konbentzioaren historiari buruzko informazioa; haurren eskubideen edukiari buruzko jolasak eta jokoak; gai bereko beste orri batzuetarako edo haurren laguntzari buruzko orrietarako estekak; proposamen didaktikoak gurasoentzat eta hezitzaileentzat. Izan ere, orrian nabigatzea lagunduta egin daitekeela irizten zaio.
2010ean, ekimen hori sortu, egin eta a
biarazi da, seguru as
ko martxan zegoena txosten hau a
rgitaratzen denerako.
6.6. "Gure eskubideak" eskolako lanen V. Lehiaketa
"Gure eskubideak" eskolako lanen V. Lehiaketaren barruan, EAEko Lehen Hezkuntza zein Bigarren Hezkuntzako ikastetxeentzat betiere, hainbat lan a
urkeztu zen: Lehen hezkuntzako 9 ikastetxe eta bigarren hezkuntzako 8 ikastetxe. Horien a
rtean, a
rartekoak izendaturiko eta irakaskuntzarekin eta giza eskubideekin lotutako pertsonen batzordeak –bertan hartu zuten parte bi ikaslek ere–, a
urkezturiko materialak eta programak a
ztertu ondoren, deialdian a
urreikusitako sarietako bat esleitzea erabaki zuen, eta hutsik a
dierazi zuen Bigarren Hezkuntzako Saria.
Bilboko Zamakola LHI ikastetxeari eman zitzaion Lehen Hezkuntzako Saria, "Haurren eskubideekin konpromisoak hartzen eskolan" lanagatik. Lehen Hezkuntzako 6. mailako hiru gelek Herritartasunerako Hezkuntza irakasgaian eginiko lanaren laburpena zen a
urkezturiko proiektua.
Jardun onaren etsenplutzat balioetsi zuen batzordeak proiektua, baita haurren partaidetza sustatzeko eginiko lan sistematikoa, erabilitako as
kotariko metodologia (proiektuen a
raberako lana, teknologia berriak erabiltzea, a
uzuneko elkarteen partaidetza...) eta haurren eskubideetarako hurbilketa ere, betiere ikasleek ikastetxean duten esperientzia bera a
biapuntu hartuta.
Lehiaketan parte hartu duten ikastetxe guztiek jaso dute partaidetza-ziurtagiria, eta arartekoak eman zien saria a
zaroaren 16an.