Txostenaren aurkezpena
1. Metodologia
1.1. Norberaren autonomiari eta mendetasunari buruz Estatu, autonomia eta foru esparruetan indarrean dagoen lege gorputzaren eta zenbait agiri espezializaturen azterketa
Arabako Foru A
ldundiak etxeko laguntza-zerbitzua (EAZ) esleitzen a
tzeratu egin dela hauteman dugun zenbait kexa izapidetu ditugu. A
tzerapen horiek batzuetan a
rrazoitu gabeak izan ziren. A
ldundiari a
razoaren berri eman eta gero, kexa horiek a
zkenean interesdunari zerbitzua esleituz ebazten ziren.
Ez zuten emaitza bera lortu A
rabako Foru A
ldundiak telelaguntzako zerbitzua esleitzen a
tzeratzea salatzen zuten herritarren kexek. Mendekotasun-egoeran zegoen a
dinekoa I. gradua II. mailan edo I. gradua I. mailan zegoela balioetsi zuten espedienteak ziren. Nahiz eta horrela balioetsitako pertsonentzat A
MALen jasotako zerbitzuak eta prestazioak eskuratzeko eskubidea ez zen gauzatzen 2011ko urtarrilaren 1era a
rte edo 2013. urtera a
rte, hurrenez hurren, uste genuen interesdunei, oso a
din handia izateagatik, 80 urte baino gehiago, eta osasun-egoera makala izateagatik, beren eskaera beteko zitzaiela, A
raban a
pirilaren 24ko 39/2007 Foru Dekretuaren lehen xedapen iragankorraren 2. puntuan ezarritako babes-maila osagarriari jarraiki.
Gizarte Ongizaterako Foru Erakundeak (GOFE) zerbitzu hori ematea zergatik ukatu duen erantzutean xedapen iragankor horren eskumeneko izaerari eusten dio –"GOFEk, 39/2006 Legearen 14.6 a
rtikuluan a
urreikusitako lehentasun-irizpide berak a
plikatuz, telelaguntzako zerbitzua esleitu a
hal izango die mendekotasuneko 1. gradua dutela balioetsi zaien pertsonei"– eta 12/2008 Legea, a
benduaren 5ekoa, Gizarte Zerbitzuei buruzkoa, a
ipatzen du. Horrenbestez, zerbitzuaren katalogazioa lehen mailako a
rretakoa dela esaten du, eta zerbitzu horren eskumena Eusko Jaurlaritzari ematen dion eskumen-marko berria a
ipatzen du.
Bigarren kontu horri buruz A
dministrazioari a
dierazi diogu 12/2008 Legearen zazpigarren xedapen iragankorraren edukiak, erabiltzailearen ekarpen ekonomia a
rautzen duen Dekretuari dagokionez, eta xedapen horren interpretazio a
nalogikoak, Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemaren Prestazioen eta Zerbitzuen Katalogoari buruzko Dekretua a
ipatzen duenak, ondorio hauek a
terarazten dizkigula: garapen-araudi hori onartu a
rte, a
rlo horretan indarrean dauden xedapen a
rauemaileak a
plikatuko direla Legea indarrean sartu a
rte.
Bestetik, Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak emandako informazioaren a
rabera, telelaguntzako kudeaketa ez da onartuko 2011ko ekitaldira a
rte[76].
Gizarte Zerbitzuei buruzko Legearen hirugarren xedapen iragankorrak xedatzen du eskumenak berriz banatzeak eta ondoriozko finantza-doitzeak, inolaz ere, ez dituztela legea indarrean sartzeko datetan zeuden prestazioen eta zerbitzuen intentsitate- eta estaldura-mailak murriztu behar.
Gasteizen bizi den biztanleria zalantzaz ikusten a
ri da I. graduko mendekotasun-egoeran dauden pertsonei mendekotasun-egoeran ez dauden beste pertsona batzuek (pertsona a
utonomoak, haien a
rreta udalaren eskumena da) erabiltzen duten zerbitzu bat eskuratzeko a
ukera ukatzen a
ri zaiela, eta zenbait baldintza betetzen dituztela, paradoxikoki, haiek ere betetzen dituztenak.
Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemaren garapen koherentearen eta orekatuaren ikuspuntutik edo zuzentasun-irizpideei jarraiki prestazioak eta zerbitzuak eskuratzezko ikuspuntutik, ulertzeko zailak diren ustezko kasuak dira.
Telealarmako zerbitzuaren onuraduna den pertsona a
utonomo baten ustezko kasua planteatu beharko litzateke, I. graduan dagoen mendeko gisa balioestearen ondorioz, zerbitzu hori eskuratzeko eskubidea galdu duena. Zalantzarik gabe, egoera horrek zalantzan jartzen du 12/2008 Legearen 7. a
rtikuluaren f) a
talean jasotako a
rreta jarraituaren printzipioa ("… arreta jarraitua eta integrala izango dela bermatu beharko du, nahiz eta a
dministrazio edo sistema bat baino gehiago jardun"), a
ipatu Euskal Sistema zuzendu behar duena, edo lege horren ikuspuntu komunitarioa, pertsonak bere ohiko bizilekuan egoteari lehentasuna eman nahi diona (14. a
rtikulua).
[76] Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak hau jakinarazi zigun, 49/2009 ofiziozko espedientearen markoa: "EAEko lurraldeetan gaur egun ematen diren sistemei buruz egindako a
zterketak a
gerian uzten du desberdintasun handia dagoela prestazio-mailetan, eskuratze-betekizunetan edo prezio publikoetan, telelaguntzako sistemaren baitan. Hori dela eta, beharrezkotzat jo da a
nalisi xehakatuko lan bat egitea, 2011. urtean EAE osorako zerbitzu homogeneo bat, Eusko Jaurlaritzaren titulartasuna izango duena, gure gain hartzeko moduan egoteko".