Txostenaren aurkezpena
1. Metodologia
1.1. Norberaren autonomiari eta mendetasunari buruz Estatu, autonomia eta foru esparruetan indarrean dagoen lege gorputzaren eta zenbait agiri espezializaturen azterketa
Kontseilua a
dinekoek eta a
dinekoekin lotutako erakundeak, elkarteak eta organizazioak parte hartzeko berariazko foro bat da, biztanleriaren sektore horren ongizatea lortzeko politiken eta jarduketen planifikazioan eta jarraipenean laguntzeko.
Kide a
nitzeko organo bat da, kontsultarakoa, Gipuzkoako Foru A
ldundiko Gizarte Politikako Departamentuari a
txikia, a
dinekoekin zerikusia duen gizarte politikaren diseinuan, a
bian jartzean eta jarraipenean laguntzeko lana esleituta zaiona.
Gizarte Politikako Departamentuko Idazkaritza Teknikoak jakinarazten digunaren a
rabera, orain a
zalduko diren balioespenak eta ekarpenak Kontseilua osatzen duten elkarteek eta a
dinekoek egindakoak dira, erakunde publikoen edo enpresa kudeatzaileen ordezkaritzan Kontseiluan parte hartzen dutenen esku-hartzerik gabe.
– Ezaugarri horiek dituen legea bat onartzea bera oso positiboa da; oso beharrezkoa zen familia as
ko erabat utzita baitzeuden.
– Mendekotasun-egoeran dauden pertsonak zaintzen dituzten senideei emandako laguntza ekonomikoa, legean jasotakoa, legearen lorpentzat hartzen da.
– Mendekotasun-araudiak lanpostuak sortu ditu eta sortzen jarraituko du.
– Legearen garapena moteltzat hartzen da. Halaber, a
utonomia-erkidego batetik bestera a
ldatu egiten dela ere uste da. Zehazki, euskal a
dministrazio publikoek egindako garapenarekin lotuta, balorazioa oso positiboa da. Lege hau beste a
utonomia-erkidego batzuetan egoera okerragoan dagoela uste da.
– Teknikariek mendekotasuna balioesteko erabiltzen dituzten irizpideak desberdinak dira.
– Balioespenaren emaitzak ez ditu familia as
ko as
etzen.
– Komenigarria litzateke Estatuko A
dministrazioak beharrezko baliabide teknikoak eta ekonomikoak jartzea, Legearen garapen eraginkorra eta unibertsala bermatzeko.
– Legearen ezartzeak mendekotasun-egoeran dauden pertsona as
ko, oinarrizko gizarte zerbitzuetara gerturatu ez zirenak, zerbitzu horietara gerturatzea eragin du. Horri esker, zehaztasun handiagoz jakin da mendekotasunaren errealitatea zer-nolakoa den.
– Legeak zerbitzuetarako eta prestazioetarako sarbidea bermatzen du, eskubide subjektibo gisa hartzen baitu.
– Mendekotasun-egoeran ez dauden a
dinekoak edo oso a
dinekoak bizitegi-zentroetara sartzea zailtzen du, nahiz eta behar duten. A
lderdi horrek eragin berezia du premiazko egoeretan (familiaren edo a
uzokoen laguntzarik ez duten pertsonak, ospitalean sartu ondoren edo erorketa bat izan ondoren). Kasu horietan, mendekotasuna balioesteko prozesuak zerbitzuak eskuratzea a
tzera dezake eta eskuratze horrek a
zkarragoa izan beharko luke. Udalerri batzuetan larrialdi-protokoloak daude, baina beste batzuetan ez.
– Balioespena egiteko irizpideek gai fisikoetan jartzen dute a
rreta batez ere, zenbait a
lderdiri a
rreta ez jarriz, hala nola kudeaketak egiteko gizarte-abilezia eta a
bilezia pertsonal gabeziari, eta pertsonaren a
lkoholismoari.
– Prestazio ekonomikoak ematearen bidez, ez da bermatzen pertsona mendekoen zainketa zuzena etxean. Batzuetan, ezin da jakin zainketa horiek ondo ematen diren a
la ez.
– Elkarteak –administrazioen eragile laguntzaileak izan beharko zutenak– baztertuak geratu dira.
– Gipuzkoako Foru A
ldundiaren kudeaketa bizia izaten a
ri da. Mendekotasuna balioesteko 15 egun eta gehienez bi hilabete prestazio ekonomikoen izapidetzen. Zerbitzuak (hala nola eguneko zentroak eta harrera-zentroak) eskuratzeko a
tzerapenak erregistratzen a
ri dira, libre dauden tokien a
raberakoa baita. Zerbitzu horiek eskuratzeko itxaro-denboran desberdintasunak daude, bizitokiaren a
rabera. Hala, herri handietan itxaro-zerrendak luzeagoak dira.
– Gaixotasun kognitiboak dituzten pertsonek balioespen-prozedura a
zkarragoak eta etxeko laguntza zerbitzua a
rinago a
bian jartzea behar dute. Pertsona horien a
rreta ez dago behar bezala jasota sisteman.
– Premiazkoa da urritasuna duten edo muturreko egoeretan dauden a
dinekoentzat a
rreta psikologikoko programak sustatzea.
– Komenigarria litzateke gizarte zerbitzuen egungo ereduari, eta biztanleriaren zahartzea eta mendekotasun-egoeren a
reagotzea ikusita, eredu horrek duen bideragarritasunari buruzko eztabaida bat eratzea, eta norberaren a
utonomiaren eta mendekotasunaren a
rretaren a
rloan plan estrategiko bat sortzea.