Atal honetan hiru foru a
ldundiek haietako bakoitzak 2007, 2008 eta 2009an egindako balorazio kopuruari buruz emandako datuak a
urkeztuko ditugu.
Egindako balorazio guztien kopurua homologazioaren bidez –AMALeko indarrean dauden baliaezintasun handiko eta hirugarren pertsona baten premiako egoeren onarpenaren eraginkortasunari buruzko 9. Xedapen Gehigarriaren a
rabera– eta apirilaren 20ko 504/2007 Errege Dekretuaren a
raberako Mendetasuna Baloratzeko Baremoa (MBB) a
plikatuz egindakoen batuketari dagokio[66.
MBB a
plikatuz egindako balorazio guztien gainean kontrako irizpen guztiek duten portzentajea a
zpimarratu behar dugu.
Arabako Foru A
ldundiak a
dierazi digunez, "mendetasuna baloratzeko prozesua a
biarazi zenetik (2007ko a
pirilean) 2008ko a
mai a
ldera a
rte1.166 erreklamazio a
urkeztu ziren eta haietatik 1.106 baietsi ziren; erreklamazio baietsi gehienen a
rrazoia izan zen eskatzaileak ez zeudela a
dos hirugarren pertsona baten laguntza izateagatik homologazioz lortutako balorazioarekin, eta beraz MBBren bidezko balorazioa egin behar izan zen".
Bestalde, a
dierazi du 2007an A
raban homologazio as
ko egin zirela, a
pirilaren 20ko 504/2007 Errege Dekretuko lehenengo xedapen gehigarriaren irizpideei jarraituz, minusbaliotasuna izanda betekizunak betetzen zituzten pertsonen onerako zelakoan, mendetasun gradua a
zkar eman eta harekin zuzenean eskura zitzaketelako SISAADen prestazio guztiak. Hala ere, hasieratik, oinarrizko, foru eta udal gizarte zerbitzu guztiei eman zitzaizkien a
ginduak pertsona horiek balorazioa eskatzera bideratu eta bultzatzeko, foru a
ldundiak zeuzkan espedienteetako datuak eguneratu gabe egon zitezkeelako (dagokien pertsonak balorazio zentrora a
ldaketen berri ematera doazenean baino ez daukate espediente eguneraturik –argitu digute-) eta gerta zitekeelako pertsona batzuek "laugarren pertsonaren laguntza pasabidea" a
plikatuta mendetasun gradu txikiagoa lortzea MBB a
plikatuta a
terako litzaiekeena baino. Horregatik –erantsi dute– ondoren ia pertsona horiek guztiak MBBren bidez baloratu ziren. MBB balorazioaren emaitzak homologazioak baino gradu edo maila txikiagoa emanez gero, homologazioaren emaitzari eusten zitzaion, eta gradu handiagoa lortuz gero, a
ldiz, a
zken hori ezartzen zen onarpenean.
Aldundiak a
rgitu digunez, egoera horiek lehenengo urtean gertatu ziren, baina 2008ko erdialdeaz geroztik, "ia ez da homologaziorik egin, pertsona guztientzat MBB (edo BBE, beste kasuetan) erabiltzen delako. 3 kasutan baino ez dira oraindik HPLgatiko homologazioak gertatzen, pertsona batzuek prestazioak eskuratu a
hal izateko modu bakarra delako:
– kotizazio gabeko pentsioa jasotzen duten pertsonak,
– seme-alabengatik GSINren kargurako dirua jasotzen duten pertsonak eta
– a
matasun bajan (mendetasuna duten haurrengatik) dauden pertsonak".
Beraz, baietsi digunez, "azken urte biotan urtean sei bat homologazio kasu baino ez dira egiten; hala ere, bere sistema informatikoan a
ntzemandako a
kats bategatik (konpontzeko bidean dagoena), sistemak oraindik jotzen ditu homologaziotzat ondoren MBBz baloratu diren pertsonen kasuak".
Gipuzkoako Foru A
ldundiak a
dierazi digu, a
rrazoi teknikoengatik, 2009 a
rte ezin izan dela HPLren homologazioa a
plikatu, eta urte horretan homologazioak a
tzeraeraginezko ondorioekin egin direla. Homologazioz egindako balorazio guztietatik (5.671), 620k (553 2007an eta 67 2008an), hots, %10,93, ez dute mendetasuneko egoeraren onarpena lortu.
Bizkaiari dagokionez, A
ldundiak a
rgitu digu homologazioa beste pertsona baten laguntza premiako osagarria (HPL) 45tik gorako puntuazioz onartuta zuten pertsonei baino ez dietela a
plikatu, eta horrek a
utomatikoki kokatzen zituela mendetasuneko III. graduko 2. mailan.
Gipuzkoako Foru A
ldundiak egindako balorazioen bolumena oso a
zpimarratzekoa da. Lurralde horretan, a
ntzera a
ztertutako hiru ekitaldietan, egindako MBB balorazioen %12-14 inguruk kontrako irizpena jasotzen dute. Kontrako irizpentzat pertsona, baremoa a
plikatu ondoren a
zkeneko emaitzan 25era ez iristeagatik, mendetasuneko egoeran ez dagoela erabakitzen duena ulertzen dugu. A
raba eta Bizkaiari dagokienez, ehuneko horrek as
ko handitu da denboran. Horrela, kasu bietan, 2007an ehunekoa %9 baino gehiago ez izatetik, 2009an %24 baino handiagoa igaro da. Bizkaian, ordea, datu horiek kontuz hartu behar dira, A
ldundiak jakinarazi digulako, kontrako irizpenei buruz emandako datuetan, pertsona a
utonomotzat jotako balorazioak ez ezik, ukapenak eta a
more emateak ere sartu dituztela.
Esparru juridikoari buruzko a
talean a
dierazi dugunez, A
rabako Foru A
ldundiak ez darabil beste baremorik mendetasuna baloratzeko; Gipuzkoako Foru A
ldundiak, RAI balorazioa ere badarabil bere lurraldean foru zerbitzu batzuk eskuratu a
hal izateko (egoitza-arreta eta a
dinekoentzako eguneko zentroa). Bizkaian, 162/2009 Dekretu berria indarrean sartu a
rte, bigarren tresna horren erabilera osagarria egiten zen; 74/2007 Foru Dekretu indargabetuak xedatzen zuenez, mendetasunaren balorazioari buruzko ebazpenak balorazio tresna bien emaitzari buruz ebatzi behar zuen.
Bukatzeko, A
MAL indarrean sartu zenetik (2007ko urtarrilaren 1ean) 2010eko uztailaren 1 a
rte baloratutako pertsona kopuruari buruzko datuak a
urkeztuko ditugu. Mendetasuneko egoera onartzen ez zaien pertsonen ehunekoa a
zpimarratu nahi dugu, hots, baloratu ondoren, behar den puntuazioa ez lortzeagatik a
utonomotzat jo direnak.
Beraz, foru a
ldundiek emandako datuen a
rabera, A
raban 2010eko uztailaren 1ean eskatzaileen %98,59 (15.488 a
restiko a
talean a
dierazi legez) baloratuta zeuden. Gipuzkoan %94,98 a
rte jaisten da ehunekoa, eta Bizkaian %93,02ra.
Ikusten denez, EAEn baloratutako pertsonen %16,35 a
rabarrak dira, %38,68 gipuzkoarrak eta %44,97 bizkaitarrak. Datu horiek lurralde historiko bakoitzeko biztanleriarekin a
lderatzen badugu, Gipuzkoan 1.000 biztanleko baloratutako pertsonen tasa 51,19 da; A
raban 48,66; eta Bizkaian 36,44.
Gipuzkoa eta A
rabako lurralde historikoetan mendetasuneko egoera onartzen ez zaien pertsonen ehunekoa oso a
ntzekoa da (%14,48 Gipuzkoan eta %14,42 A
raban). Bizkian, a
ldiz, as
koz handiagoa da: %20,50. A
restian a
dierazitakoaren a
rabera, hori dela-eta, 1.000 biztanleko, mendetasuneko egoeran onartutako pertsonen tasa 43,77 da Gipuzkoan, 41,64 A
raban eta 28,97 Bizkaian. A
zken tasa hori oso baxua gertatzen da.
[66] A
pirilaren 20ko 504/2007 Errege Dekretuko lehenengo xedapen gehigarria: Baliaezintasun handiko eta beste pertsona baten laguntza premiako egoeren onarpenaren eraginkortasuna.
1. Legeko bederatzigarren xedapen gehigarrian xedatutakoaren ondoreetarako, baliaezintasun handiko osagarria onartuta duten pertsonei mendetasuneko egoera onartuko zaie, a
restiko a
rtikuluan xedatutako baremoa a
plikatuz ezarritako gradu eta mailarekin, eta edonola ere I. graduko –mendetasun a
rina– I. maila bermatuko zaio.
2. Halaber, beste pertsona baten laguntza premiaren osagarria onartuta duten pertsonei –minusbaliotasun gradua onartzeko, a
itortzeko eta sailkatzeko prozedurari buruzko a
benduaren 23ko 1971/1999 Errege Dekretuko 2. eranskineko baremoaren a
rabera ezarrita–, dagozkien gradua eta maila onartuko zaizkie, a
ipatu baremoak emandako puntuazio zehatzaren a
rabera, honako taulari jarraituz:
15 eta 29 puntu a
rtean: Mendetasuneko I. gradua, 2 maila.
30 eta 44 puntu a
rtean: Mendetasuneko II. gradua, 2 maila.
45 eta 72 puntu a
rtean: Mendetasuneko III. gradua, 2 maila.
3. Hirugarren pertsona baten laguntza premia onartuta duten pertsonek, a
benduaren 23ko 1971/1999 Errege Dekretuko 2. eranskinaren a
rabera, onarpen horren ondorio juridiko guztiak gozatzen jarraituko dute, edozein a
dministrazio edo erakunde publiko edo pribaturen a
urrean frogatu behar dutenean, hemengo baremoaren a
rabera dagokien mendetasun gradua eta maila onartzen ez zaien bitartean.
4. Xedapen gehigarri honetako a
restiko zenbakietan jasotako kasuetan, mendetasuneko egoeraren onarpena, errege dekretu honetan xedatutako baremoa a
plikatuz ezarritako gradu eta mailan, dagokien erakundeek egingo dute, interesatuak edo haren legezko ordezkariak eskatuta.