I. Atala. Ararteko erakundearen jarduera kopurutan
1. Oharrak eta datu orokorrak
2. Arreta zuzeneko bulegoen jarduera (bisitak eta telefono bidezko kontsultak)
1. Hizkuntz eskubideak eta kultura
2. Hezkuntza
3. Ogasuna
4. Herrizaingoa
7. Herri lanak, garraioak eta azpiegiturak
8. Jarduera ekonomikoaren antolamendua
9. Herri-administrazioen zerbitzuko langileak
10. Animaliak babestea eta edukitzea
11.?Herri-administrazioen araubide juridikoa, ondasunak eta zerbitzuak
14. Lana eta gizarte segurantza
15. Hirigintza eta lurralde antolamendua
16. Etxebizitza
III. Atala. Arartekoaren jarduerak arreta publikoa behar duten taldeak babesteko
2. Emakumeen berdintasuna eta osotasuna
3. Ezintasunen bat duten pertsonak
5. Espetxeratuak
7. Ijitoak eta beste gutxiengo kultural batzuk
8. Etorkinak
9. Lesbiana, gay, bisexual, transgenero eta transexualak
10. Adinekoak
11. Talde terroristen biktimak
7. Inkomunikatutako atxiloketaren eremuko berme sistemari buruzko azterlana eta hobekuntza proposamenak (testu osoa web orrian)
VII. Atala. Arartekoaren berrikuntza jarduerak
10. Atala. Ondorioak Oinarrizko eskubideen eta askatasunen egoeraEuskadin, admnistrazioaren jardueraren arabera
10. Atala. Ondorioak Oinarrizko eskubideen eta askatasunen egoeraEuskadin, admnistrazioaren jardueraren arabera
2.1. Bizitzeko eta osotasun fisiko eta moralerako eskubidea
Espainiako Konstituzioaren 15. a
rtikulua
"Guztiek dute bizi tzeko eta osotasun fisikorako eskubidea, sekula ere torturarik eta zigor edo tratu krudel edo iraingarririk jaso gabe. Indarrik gabe gera tzen da herio tzazigorra, gerra garaian lege penal militarrek erabaki dezaketena a
lde batera u tzita."
Bizitzeko eta osotasun fisikorako eskubidearen babesa A
rarteko erakundearen lehentasunezko a
rduratako bat da.
Erakunde honek beti salatu izan du Euskadin indarkeria zital eta a
nkerraz jardun duten edo oraindik diharduten talde terrorista guztiek eskubide horiek urratzen dituztela.
Tamalez, 2010. urtean ETAk Jean-Serge Nérin gendarmea hil zuen.
Benetako elkartasuna a
dierazi behar zaie haien familiartekoei eta lagunei, eta erabateko gaitzespena halako ekintza terroristei.
Botere publikoek jazarpen indarkeria deitutakoa jasaten duten pertsonei erantzun egokia eman behar diete. Ildo horretan, ezagu tza eta elkartasuneko neurri publikoez gain, beharrezkoa denean, laguntza psikologikoa edo jasaten duten jazarpen egoeraren ondorioz etxebizitzari edo lanari loturik dituzten a
razoetarako laguntza eman behar zaie. A
ipagarria da biktimen a
rtapen eta erreparazio osorako Lege Proposamenak a
tal bat eskaintzen diela mehatxatuei.
Emakumeen kontrako indarkeriak bizitzeko eskubidearen eta osotasun pertsonalerako eskubidearen a
urkako urradura larrienetako bat izaten jarraitzen du eta erakunde bermatzaile hau ezin gera daiteke a
xolagabekerian.
Kezkagarria da 2010. urtean indarkeria matxistak eragindako emakume-heriotza kopurua hazi izana. Genero indarkeria erabat ken tzea pertsona guztien a
rteko egiazko berdintasuna lortzen denean bakarrik posible izango den a
rren, botere publikoek tratu txarrak jasaten dituzten emakumeei erantzun egokia eman behar diete.
2010. urtean zehar emakume bakarra –Cristina Estébanez– hil du bere senar ohiak EAEn, Barakaldon. Matxismo a
dierazpen onartezin horrek, genero indarkeriaren biktima diren emakumeen zoritxarreko heriotzak ez ezik (matxismoaren a
dierazpenik larriena), emakumeenganako indarkeriazko erasoak ere eragin ditu.
Arartekoa kezkatzen duen beste gai bat da polizia instalazioetan ustez emandako tortura eta tratu txarrei loturiko salaketena. 2004ko a
benduaren 21ean a
gertutako a
dierazpenean, A
rartekoak a
rlo horretan modu eraginkorragoan jokatzeko hartu beharreko neurriak a
zaldu zituen. A
rarteko erakundeak esku hartzeko duen bidea poliziaren jarduna etengabe ikuskatzeko lan prebentiboaren a
lorrean kokatzen da. Helburua polizi kidegoek torturarik edo tratu txarrik ez ematea da eta, horrelakorik jazotzen den kasuan, bidegabeko jarduera horiek ezagutu eta zigortzea posible izatea.
Adierazpen horren a
urkezpenetik sei urte igaro ondoren, erakunde honek erabaki du honakoa a
bian jartzea: inkomunikatutako a
txiloketaren eremuko berme sistemari buruzko a
zterlana eta hobekuntzara proposamenak
Tratu txarren prebentzioari dagokionez, a
rreta bereziz diogu a
txiloketa ikus-entzunezko grabazioekin hornitzeko beharra dagoela. Neurri horrek, 1999. urtean erakunde honek lehen a
ldiz proposatuak, prebentziorako nazioarteko erakunde guztien babesa du. Neurria eraginkorra izan dadin, baldin tza batzuk bete behar dira:
– Sistematikoa izan behar da, eta poliziaren egoi tzako eta a
txiloketako toki guztiak harrapatu.
– Irudiak ez ezik, grabazio horiek soinua ere grabatu behar dute.
– A
txiloketa gerta tzen den unetik bertatik, a
genteen eta a
txilotuaren a
rteko elkarrekin tza toki guztia hartu behar du grabazioak, a
txilotua kontra badago salbu bere intimitatea zain tzeko a
rrazoiak direla eta.
– Bai defen tsak, bai giza eskubideen bermerako erakundeek grabazio horiek eskura izan behar dituzte, eta grabazio horiek inolako eran tzukizunik sor litekeen bitarteko epean gorde beharko ditu instan tzia independenteren batek.
Bideograbazio sistemaren ezarpen gradua egiaztatzeko, A
rkaute eta Donostiako a
txilo-etxeetara egindako bisitetan ikusi genuen, Sestaoko Udal Poliziaren dependen tzietan bezala, bideograbazio sistemak dituzte hiru zentrook, baina ez dira erakunde honen iritziz mekanismoak bildu beharko lituzkeen ezaugarri guztiak betetzen.
Ertzaintzak inkomunikazio erregimenean a
txilotutako pertsona batek salatutako tratu txarren kexa batengatik erakunde honek kudeatutako kexa baten karietara, ez A
rartekoak, ez epaitegiek ezin izan zuten grabaziorik eskuratu; grabazioa materiala gordetzeko hiru hilabeteko gutxieneko epea a
maitu bezain laster suntsitu zuten, Herrizaingo Sailak hala xedatuta baitauka instrukzio batean.
Bereziki kezkagarria iruditzen zaigu, material hura gordetzea edo suntsitzea erabakitzerakoan, poliziaren a
rduradunek erabaki tzea irudi horiek ezabatzea, a
ipatutako instrukzioak beste hainbat a
ukera eskaintzen baititu; gutxieneko epea hartzea bitxia da, a
re bitxiagoa A
rartekoaren ikerketaz gain, a
txiloketen prozedura penalak oraindik izapidetzen a
ri zirela kontuan hartuta. Zirkunstantzia horrek berriz esatera garamatza grabatutako materiala gordetzeko bermezko epe bat ezarri beharra dagoela, grabatutako ekintzetatik erator litezkeen erantzukizun a
dministratibo eta penalen preskripzioaren gehienezko muga kontuan hartuta.