III. Atala. Arartekoaren jarduerak arreta publikoa behar duten taldeak babesteko
7. Ijitoak eta beste gutxiengo kultural batzuk
7. Ijitoak eta beste gutxiengo kultural batzuk
I. Aurrekariak
Ararteko erakundearen lan-eremuetako bat ijitoei dagokiena da. Ijito herria gutxiengo kultural bat da eta hala a
itortu zaie, a
itorpen horrek berarekin dakartzan eskubideekin eta konpromisoekin. Hori dela eta, euren nortasun kulturala babesten eta sustatzen duten, euren gizarte-egoera eta egoera ekonomikoa hobetzen dituzten eta bazterkeriaren a
urka eraginkorrak diren neurriak ezartzen dituzten politika publikoak beharrezkoak dira. Euren ekarpen kulturala a
itortzea elementu garrantzitsua da. Hori sustatzeko gauzatu daitezkeen jardueren a
rtean, pairatzen duten estigmatizazioaren kontrako borroka dago. Oraindik ere ijitoen irudi negatiboa existitzen da eta horrek diskriminatzaileak diren egoerak sortzen ditu. Bazterkeriaren a
urkako borroka, a
rrazistak eta xenofoboak diren jardueren salaketa eta gaitzespena eta euren parte-hartze politikoaren, sozialaren eta ekonomikoaren a
ldeko neurriak a
bian jartzea funtsezkoak dira.
2010. urtea urte samingarria izan da ijitoen komunitatearentzat. Izan ere, berriro ere bizi izan dute kideek Frantziako zenbait herritan jasan duten gutxiespena. Horrek ez du ondoriorik izan ziurrenik Frantzia ez delako izan kanpamentuak desegin eta ijitoak kanporatu dituen herrialde bakarra, Italiak edo A
lemaniak ere horrelakoak egin baitituzte. Frantziako gobernuaren a
legazioek, hau da, Europar Batasuneko kide den estatu bateko pertsonak ezin direla izan karga ekonomiko bat beste estatu batentzat; Europar Batasuna Errumania eta Bulgariarekin a
txikitzea a
halbidetu zuten a
kordioek 7 urteko luzapena ezarri izanak joan-etorri as
kea baimendu a
urretik eta luzapen hori oraindik a
maitu ez dela edo kanporatze espedienteak banan-banan a
ztertu izanak eta kanporaketak borondatezkoak izan direla ezin dute a
haztu a
razi kanporatze kolektiboak izan direla –debekatuta daudenak– eta etniak eragindako jarduera baztertzaileak izan direla –ijitoak besterik ez dira kanporatu, beste etnia batzuetakoak edo Europar Batasunera a
zken urteetan a
txiki diren estatu kideetakoak ez–.
Beraz, ijitoenganako gaitzespena errealitate bat da oraindik ere, herri horren a
urrerapena galarazten duena.
Europar Batasuneko herrialde batekoak diren ijitoen etorrera hainbat erronka mahaigaineratzen ditu. Izan ere, joan-etorri as
kerako eta as
katasunez bizitzeko eskubideak erkidegoko herritar gisa gauzatzen dituzte. A
urrera egiteko a
ukerak eta haien eta euren seme-alaben bizi-baldintzak hobetzea a
halbidetzen duen tratu hobea topatzeko helburuarekin bidaiatzen duten pertsonak dira. Europar Batasunak zenbait a
giri, ebazpen eta jakinarazpen egin ditu eta konpromisoak eta tresnak (egitura-funtsak eta a
urreatxikitzeko funtsak) a
dostu ditu. Horrek Europan ugaria den gutxiengo kulturalaren beharrez a
rduratzen dela erakusten du. Ijito herriak gaur egungo gizarte teknologikoan desabantaila sozial handia pairatzen du eta horri a
urre egin behar zaio euren gizarteratzea eta lanean integratzea bultzatzeko.
Ijitoen a
razoek honekin daukate zerikusia: osasun a
rloko desberdintasuna, laneko diskriminazioa, segregazioa, eskola uztea edo eskola-porrota, egokia den bizitokia lortzeko zailtasunak, infraetxea eta jasotzen duten tratua. A
razo horiek euren eskubideak gauzatzea galarazten diete.
Botere publikoek ez dituzte herri horren beharrak a
intzat hartu pasa den mendeko 70eko hamarkadara a
rte. Hortik a
urrera, herri horrek pairatu duen bidegabekeria a
itortzen duten eta hori luzatu ez dadila konpromisoa jasotzen duten printzipioak eta hitzarmenak a
dostu dira, gutunak a
ldarrikatu dira eta gomendioak proposatu dira.
Esku-hartze publikoak euren kideen egoera hobetu du, hala nola, politika eraginkorrak a
bian jartzeak eta duintasunez bizi a
hal izateko funtsezkoa den erakundeen buruzagitzak.
II. Arloa kopurutan
Jaso ditugun kexak ijitoek eta ijito familiek etxebizitza topatzeko dauzkaten zailtasunekin erlazionatuta daude, bai eta a
lokairuak luzatzen ez direlako edo prekarioko harremanak direla-eta etxebizitzetatik kanporatzearekin ere. Kexatzeko beste a
rrazoietako batzuk dira zenbait familia infraetxe egoeran bizi direla, bai eta a
bandonatutako eraikinetan edo enpresatan bizi diren eta erkidegokoak diren pertsonen egonlekuak ere.
Arrazoiak gizartearen gaitzespena eta bizikidetza a
razoak dira. A
zken horiek oso kezkagarriak dira a
bian jartzen diren edo a
bian jarri daitezkeen politika publikoetan eragina baitaukate.
Kexatzeko beste a
rrazoi bat da euskal gizarte zerbitzuen sisteman sartzeko dauzkaten zailtasunak, erroldan izena emateko zailtasunak, ijitoak diren ikasleentzako laguntzak urritzea eta, Eusko Jaurlaritzaren esku, etxebizitzak esleitzeko irizpide murriztaileak.
III. Arauketa testuingurua eta politika publikoak
Epigrafe honetan ijito herrian eragina duten a
raudien eta politika publikoen zenbait berritasun jaso ditugu.
Europar Batasuna
Aurten Europako a
gendan etnia horrengan eragina duen Europako estrategia gehitu da.
Europako Batzordeak eta Espainiako Osasun eta Gizarte Politika Ministerioak a
ntolatu duten Ijito Populazioaren a
ldeko Jardunei eta Politikei buruzko Europako II. Goi Bilera egin da. Goi bilera horrekin batera Europako Parlamentuak, 2010eko martxoaren 25eko ebazpena eman zuen. Horren bidez, beste kontu batzuen a
rtean, ijito populazioari zuzendutako Europako estrategia eta plana egiteko eskatzen zaio Batzordeari.
2010eko ekainaren 17an ijito herria gizarteratzeko Europako Plataformaren hirugarren bilera egin zen. Plataformaren bileren helburua da elkarlana eta ijito herria gizarteratzekoan a
rrakastatsuak izan diren jardunen eta politiken inguruko esperientzien trukea sustatzea.
Goi bileran bi a
giri a
urkeztu ziren: Europan Ijito Herria Gizarteratzeari eta Ekonomikoki Integratzeari buruzko Komunikatua eta ijitoak gizarteratzeko EBren tresnak eta politikak gauzatzearen gaineko a
urrerapen txostena.
2010eko irailaren 9ko Europako Parlamentuaren ebazpena ere a
ipatu nahi dugu, ijitoen egoerari eta Europar Batasunean joan-etorri as
keari buruzkoa.
Ebazpen horretan parlamentuak haren kexak a
dierazi zuen, herritar ijitoak mendebaldeko Balkanetara nahitaez a
berriratzeari dagokionez eta gizarteratze proiektuetarako finantzazio egokiaren beharra a
gerian jarri zuen.
Azkenik, garrantzitsua da a
ipatzea Europar Batasuneko kontsultarako organoaren ebazpena, hau da, Ekonomia eta Gizarte A
razoetarako Batzordearen (EEGAB) 2010eko irailaren 16ko ebazpena Europar Batasunean ijitoen egoerari buruzkoa; bertan ijito herriaren a
urkako jarduera baztertzaileak gaitzesten dira. A
zpimarratzen da batzordeak Europar Batasuneko pertsonek as
katasunez joan-etorrian ibiltzeko eta bizitzeko daukaten eskubidearen a
lde egin duela. Horrez gain, etorkinen eta gutxiengoen a
ldeko integrazio politiken a
ldekoa da, zehazki ijitoei dagokienez. Zentzu horretan, Europar Batasunak erantzun egokia topatzeko duen a
rdura eta horretarako Itun berriak Europar Batasunari ematen dion eskumena gogorarazi ditu. EEGABek a
zpimarratu zuen, ijitoen integrazioa, lehenik eta behin, eragindako estatu kideen eskumenekoa dela. Hala eta guztiz ere, EBak a
razo horri Europa mailan a
urre egiteko a
rdura dauka. Ebazpenak EBren Batzordearen deialdia errepikatzen du "Estatu kideentzako osoa eta sinesgarria den estrategia a
dostu dezala. Estrategia hori ijitoen komunitateen parte-hartzearekin eratu behar da, finantzazio a
proposarekin eta planteatzen dituen erronka handiei egokitua".
Estatua
Aurten ijito herriaren garapenerako a
kzio plana 2010-2012 onartu da.
Modu berean, diskriminazioaren biktimei laguntzeko zerbitzu Sare bat martxan jarri da, Berdintasun Ministerioaren Berdintasunezko tratua eta Jatorriko A
rraza edo Etniaren ondoriozko diskriminaziorik eza sustatzeko Kontseiluak, beste erakunde batzuekin elkarlanean, bultzatu duena.
Euskal Herria
Euskal Herrian Ijito Herriaren Erabateko Sustapenerako eta Gizarte Partaidetzarako Kontseilua a
ipatzea garrantzitsua da, bai eta Ijito Herriaren Erabateko Sustapenerako eta Gizarte Partaidetzarako II. Plana 2008-2011 ere.
Baliabide horiek ijitoen beharrei egokituak dauden tresnak eta neurriak izatea a
halbidetzen dute.
Beharrezkoa den a
dostasuna biltzen duten eta ijitoen parte-hartzea errespetatzen duten proposamenen diseinuan eta eratzean a
urreratu da. Neurri horiek gauzatu a
hal izateko konpromiso politikoak eta finantzarioak behar dira. I. Planaren ebaluazioak a
gerian jarri zuen a
dostutako neurri guztiak ez zirela martxan jarri eta hori oso garrantzitsua den kontua da 2003.urtean hasitako prozesuan esku-hartzen duten a
genteen konfiantza mantentze a
ldera eta ijitoen egoerak Euskal Herrian hobera eta a
urrera egin dezan ezarritako helburuak lortzeko.
IV. Jarduera-plana
Burutu ditugun jardueren a
rtean hauxe da bat: Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailari ijitoen populazioa modu garrantzitsuan eragiten dion a
razoa jakinarazi diogu, hau da, etxebizitza lortzeko zailtasuna. Hori dela eta, bizitoki egokia eduki a
hal izateko as
kotan geratzen zaien a
ukera bakarra etxebizitza bat (maiz infraetxe egoeran) edo lokal bat erostea da. A
razoa da etxebizitza bat erosteak diru-sarrerak bermatzeko errenta jasotzeko eskubidea a
gortzen duela eta, noizean behin, modu bidegabean jasotako zenbatekoak itzuli behar izatea eragiten duela. Normalean, erosketa berriak ez du esan nahi familiaren egoera ekonomikoa hobetu denik, hortaz, kasu bakoitzean baloratu beharko litzateke etxebizitza bat edukitzeak zer nolako egonkortasuna ematen dion familiari, gizarteratze prozesuan a
urrera egin a
hal izateko. Diru-sarrerak bermatzeko errenta jasotzeko eskubidea a
gortzeak eta prestazioen itzultzea eskatzeak familia horretako kideen gizarteratzeari kalte egin a
hal dio. Zentzu horretan, honen falta sumatzen da: kolektibo batzuen kasuan esku-hartze sozialak kontuan hartu beharko lituzke pertsona jakin batzuen behar eta egoera sozial zehatzak eta epe ertainean eta epe luzean esku-hartze sozialak barne hartzen dituen a
bantailen ikuspegi zabalagoa eduki beharko luke.
2010. urtean hainbat bilera izan ditugu, horien a
rtean: Euskal A
utonomia Erkidegoan lan egiten duten emakume ijitoekin, Ijitoen Batzordeko idazkariarekin eta Eusko Jaurlaritzako Biltzen zerbitzuarekin Errumaniako ijitoen egonlekuei buruzkoa. Bilera horien xedea erakundearen funtzioen berri ematea izan da, bai eta ijitoen beharrak eta zailtasunak eta Ijito Herriaren Erabateko Sustapenerako eta Gizarte Partaidetzarako II. Planean proposatutako neurriak betetzea daukan garrantzia a
gerian jartzea ere.
V.1. Etxebizitza beharra
Ijitoek eta ijito familiek oso a
razo larria daukate egokia den bizitokia eskuratzeko. Sustapen publikoko programei esker ijito as
kok etxebizitza bat daukate. Bizitokia pertsonen funtsezko behar bat da, a
dingabeen hezkuntza egokia eta pertsonen garapena a
halbidetzen dituena. A
urten Bizigune programak a
lokairuaren luzapena ukatu izanagatik hainbat kexa jaso ditugu. Programa horren helburua zen merkatuan ez zeuden baina hutsik zeuden etxebizitzei erabilera ematea, eraberritu nahi zituztelako edo jabeak ez zirelako fidatzen a
lokairu kontratuek sortzen duten ziurgabetasunarekin eta haren jabetzakoa den etxebizitzaren errentarien jokamoldearekin. Etxebizitza horiek Eusko Jaurlaritzak a
lokatzen zizkien Etxebide izenekoan izena emanda zuten pertsonei eta a
lokairuko etxebizitza eskatzen zutenei.
Etxebizitzaren a
lokairua luzatzeko gehienezko epea 5 urtekoa da. A
uzotarren kexek eta, zenbait kasutan, etxebizitzan narriadurak egoteak etxebizitzaren a
lokairuak 5 urte baino gehiago luzatzea eragotzi dute. Hori dela eta, zenbait familien egoerak okerrera egin du eta bizitokia etxebizitzako zerbitzu publikoaren esku-hartzerik gabe bilatu behar izan dute.
V.2. Auzotarren gaitzespena
2009ko txostenean kexa hau a
ipatu genuen: a
uzotarren gaitzespenagatik familia bati erroldan izena ematea, Trapagarango Bailarako a
uzo batean integratzeko, ukatu zioten.
Arartekoaren ebazpena, 2009ko martxoaren 30ekoa. Horren bidez, Trapagarango Udalari gomendatzen zaio udal erroldan inskribatuta egotearen ziurtagiria eman dezala, familia bateko kide guztiak udalerriko biztanle gisa onar ditzala, familiak errentan hartuta duen etxebizitza okupatzeko jarduerak kudeatzen parte har dezala eta gizarte bizikidetasun normalizatua susta dezala.
Ijito familia bati errentamendu erregimenean etxebizitza bat esleitzeko erabakiak a
uzokoen a
rbuioa eta, familia etxebizitzan bizi ez zedin, erroldan izena emateko ukoa eragin zituen.
Familia horrek udal erroldan izena eman zuen baina euren egoera ez dago normalizatua oraindik ere a
uzotarren gaitzespena pairatzen baitute. 2010. urtean zehar haien etxebizitzatik gertu gaitzespen hori erakusten zuten pankartak eta hormetan pintadak egon dira. Ijito Herriaren Erabateko Sustapenerako eta Gizarte Partaidetzarako Batzordearen erakunde sozialek udalari zegozkion neurriak hartzeko eskatu zioten, hau da, udal taldeek, garbiketa zerbitzuek eta, beharrezkoa izanez gero, Udaltzaingoak, pankartak kentzeko edo hormetako pintadak garbitzeko. Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak zenbait pankarta kendu zituen a
rren, a
urtengo udazkenean, familiari a
rbuioa erakusteko zenbait pintada bertan jarraitzen zuten, zehatz-mehatz, Frantziako gobernuaren immigrazio politiken a
ldekoak. Hori oso larria da. Modu berean, familiaren a
urka jazotako gertakariak eta haren lekualdatzea Zugaztietako a
uzora ikertzen dituen prozedura judizialak irekita jarraitzen du.
Jasotzen ditugun kexetako batzuek ijitoak ez diren a
uzotarren eta ijitoak diren a
uzotarren a
rtean gertatzen diren bizikidetzako zailtasunak dituzte hizpide. A
uzotarren a
rteko bizikidetza a
urrera eramateko zailtasunak hizpide zuen kexa-espediente batean, tirabira horiek ijito familiaren kaleratzearekin a
maitu ziren. Espediente bat ireki dugu, izapidetzen a
ri dena, etxebizitza esleitzeko eta kaleratzeko erabilitako prozedurari dagokionez. Izan ere, emakume batek eta lau seme-alaba a
dingabek osatzen duten familia hori, une honetan, infraetxe egoeran bizi da.
Pertsonek a
uzotasun egokian eta segurtasunez bizitzeko daukaten eskubidea, bizitoki egokian bizitzeko daukaten eskubidearekin bateratu behar da. Bizikidetza zailtasunen a
rrazoiak ezagutzea garrantzitsua da, bai eta ikuspuntu sozialetik, eskubideen berdintasunarekin eta a
rbuiatutako taldeen sustapenarekin, horri a
urre egitea ere.
Aurten hainbat kexek erakutsi digute ijito familien egoera, bizitoki egokia izateko funtsezko beharraren as
ebetetzeari dagokionez, okerrera egin duela eta horrek A
rartekoa kezkatzen du.
V.3. Infraetxea
Erandion bizi diren a
uzotar batzuk, horien a
rtean, ijitoak diren familien kolektibo bat, euren higiezinen narriadura egoeraren berri eman digute.
Sustatzaile pribatu batek eta Erandioko Udalak sinatu duten hitzarmen baten bitartez, eremu horretan hirigintza biziberritzeko jarduera bat a
urreikusi da. Xedatutako jardueretako bat etxebizitza berriak eraikitzean datza, a
uzotarrei ostatu emango zaiela bermatze a
ldera.
Arazoa da higiezinen sektorearen krisiak hirigintzako hitzarmenean xedatutako epearen barruan etxebizitzak eraikitzea oztopatzen a
ri dela. A
rartekoak biziberritze prozesu horren egoerari eta familia horien gaur egungo etxebizitzen egoerari buruzko informazioa eskatu du.
V.4. Hondatutako guneetako jarduerak
Aurten, A
rartekoak A
banto Zierbenako Santa Juliana a
uzoak pairatzen duen gizarte- eta hirigintza-narriaduraren gaineko esku-hartzea a
maitu du. Arartekoaren ebazpena 2010eko irailaren 20koa. Horren bidez, a
uzotar talde batek a
urkeztu zuen erreklamazioaren gaineko esku-hartzea a
maitutzat jotzen da. Erreklamazioak A
banto Zierbenako Santa Juliana a
uzoak jasaten duen narriadura egoera, gizarteari zein hirigintzari dagokionez, zuen hizpide.
Ararteko erakundetik ebazpen bat bidali diegu a
dministrazio eskudunei (Udala, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila eta, zehazten den heinean, Bizkaiko Foru A
ldundiko Gizarte Ekintza Saila). Horren bidez, a
uzo horretan esku-hartzeari lehentasuna emateko eskatu genien, a
zken urteetan a
uzoak jasaten duen narriadura egoera, gizarteari zein hirigintzari dagokionez, konpontze a
ldera. Horretarako, a
dministrazio eskudunek plan zehatz bat ezarri behar dute gizarte eta hirigintza a
ldetik esku hartzeko neurrien inguruan. Plan horrek a
tal espezifiko bat izan behar du a
uzune horretako legezko okupatzaileei berriro bizilekua emateari dagokionez; gainera, Santa Juliana a
uzoan sortu diren bizikidetza a
razoak konpondu behar ditu, lehen egin ditugun gogoetak kontuan hartuta. Interesgarria da, halaber, organo egonkor bat sortzea, a
uzotarrei parte hartzeko modua emango dieten formulak ezarriko dituzten neurrien plangintza eta jarraipen koordinatua egiteko. Nolanahi ere, beharrezko bideak sortu behar dira bizilagunei informazioa emateko eta parte hartzeko modua emateko a
uzoa hirigintza a
ldetik biziberritzeko a
urreikusi diren neurrien inguruan, lursailen jabeak inplikatuko dituzten eskubideen eta betebeharren inguruan eta, bereziki, etxebizitzen legezko okupatzaileei berriro bizilekua emateko eskubidearen edukiaren inguruan.
Denbora igaro den a
rren, a
ipagarria den a
urrerapenik ez da gertatu. A
uzoaren egoerak kexen izapidetzeak eragiten ditu oraindik ere, a
zkenak erroldan izena ematearen ukapena dela-eta.
- Sestaoko Txabarri, Urbinaga, Rivas-Simondrogas eta Los Baños a
uzoak
Eremu hori, gizarteari zein hirigintzari dagokionez, biziberritzeko prozesua ez da a
maitu, beraz, informazioa eskatu dugu A
rartekoak egindako gomendioak betetzen ote diren jakiteko. Gomendio horiek A
rartekoaren ebazpenean egin ziren, 2006ko a
zaroaren 6koa. Horren bidez, Sestaoko Udalari, Eusko Jaurlaritzaren Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailari eta Bizkaiko Foru A
ldundiaren Udal Harremanetako eta Hirigintzako Departamentuari jakinarazi zaizkie Sestao birgaitzeko prozesuari buruzko ondorioak eta gomendioak.
Planaren gauzatzeari dagokionez, A
rartekoaren jarraipenaren helburua zen, funtsean, ostatu ematerakoan erabili behar ziren zenbait irizpide ikuskatzea: familiak behar ekonomiko larriaren a
rabera identifikatzea, etnia jakin batekoak direla a
zpimarratzea eta Sestaon ostatu emateko benetan 15 urte bertan bizi izan direla egiaztatzeko beharra; modu berean, herritarren segurtasun a
razoak eta bizikidetza soziala ere (gomendioak: 3.-"Plan Zuzentzailearen Berrazterketa"; 4.-"Eraitsitako edo eraitsiko diren eraikinetan bizi ziren pertsonei ostatu emateko eskubidea bermatzea"; eta 5.-"Udal etxebizitzen erabilera egokia eta herritarren segurtasuna bermatzea").
Sestaoko Udalak 2007ko urrian plan zuzentzailearen eguneratzea egin zuen. Bertan, familia batzuei bizilekua Sestaotik kanpo emateko proposamena mantendu zuen, "baliabide gutxi edo gizarte a
razoak dituzten pertsonen kontzentrazioa txikiagotzeko", irizpide batzuk oinarri hartuta. Irizpideok, a
dibidez, oinarrizko errentaren jasotzailea izatea, ijitoa izatea edo familia gatazkatsukoa izatea dira. Planaren eguneratzean, helburu estrategiko hori mantendu zen. Hori dela eta, planak honako hau a
urreikusi zuen: %80an oinarrizko errenta jasotzen duten pertsonen lekualdatzea –93 lekualdatzeke daude–; horietako %50 gutxienez ijito familiak izan daitezela eta %10, berriz, inguruan a
razo garrantzitsuak eragiten dituzten familiak.
Arartekoak a
ipatu ebazpeneko 3. gomendioan hauxe a
dierazi zuen: "Zonalde horietan a
gertzen den gizarte a
razoa ezin da a
lde batera utzi, a
re gehiago lurzoruari emango zaion erabilera hirirako a
zpiegitura berriak egitea edota etxebizitza normalak eraikitzea izango bada gehienak higiezin merkatuan saltzeko".
15 urteko erroldatzea egiaztatzeko baldintzari dagokionez, gehienez ere hiru urtekoa eskatzeko proposatu genuen, babes ofizialeko etxebizitzak esleitzeko prozedurekin a
nalogia izateagatik. Prozedurok Etxebizitza eta Gizarte Gaietako sailburuaren 2004ko a
buztuaren 21eko a
ginduan daude a
raututa.
Labur esanda, a
urreikusitako irizpideak berrikustea proposatzen genuen, Simondrogas inguruan bizi ziren legezko pertsona okupatzaile guztiei bizilekua emango zaiela bermatzeko (4. gomendioa).
Jarraipenean jakin dugu Sestao Berri 2010 elkarteak, ostatua ematearen a
rloan, esku-hartze sozialeko plana a
urrera daramala, hainbat faserekin, horien a
rtean: ostatu ematearen jarraipena, A
ri-Txabarri-El Sol eremuaren gizarte eta hirigintza biziberritze-plana, eraikinen hiri-birgaitzea barne hartzen duena –etxebizitzak eta gizarte esparrua komunitatea garatze a
ldera– eta Sestaoko udal etxebizitzen a
lokairuen kudeaketa programa, esku-hartze sozialeko programa barruan daukana.
Bidalitako informazioaren a
rabera, erakundeen a
rteko lankidetza mantentzen da, Sestaoko Udalaren eta Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri lan eta Garraio Sailaren a
rtean eta hori oso positiboa da. A
urreikuspena zen lankidetzan a
urrera egitea eta eraginkorragoak diren kudeaketa bideak ezartzea, etxebizitza eskatzaileen erregistroaren a
rloan –Etxebide−, bai eta birgaitzeko laguntzen zentralizazioaren a
rloan −Etxelaguntza– ere.
Ostatua emateko jarraitzen a
ri diren irizpideei dagokienez, helarazitako informazioarekin ezin dugu jakin zenbat ijito familiengan eragina izan duen eta zenbat familiari eman dioten ostatua Sestaotik kanpo. Emandako irizpideek hainbat talderen baldintzekin zerikusia dute, a
dina, osasuna, familiarekiko mendekotasun psiko-soziala, haurrak eta nerabeak, eta ez dago jasota Sestaoko Udaleko erroldan a
ldez a
urretik epe jakin batean zehar izena emanda zeudela egiaztatu behar zutenik. Bidalitako informazioan zehazten denaren a
rabera, ostatua eman den kasuen % 98an a
dostasuna egon da, ehuneko a
ltua da eta positiboki baloratzen da. Ostatu emate horiek Sestaon zein beste udalerri batzuetan gertatu dira, nahiz eta Sestaotik kanpo egin direnen portzentajea a
ltuagoa izan.
Modu berean, jakinarazi dute Vega Nueva kaleko 6. eta 8. zenbakiko etxebizitzak erortzeko zorian zeudela eta bertan bizi ziren 37 titularrekin desjabetu a
urreko a
kordioak sinatu zirela. Horrek birkokatzea a
halbidetu zuen.
Rivas kaleko 66. eta 68. zenbakietan bizi ziren pertsonengan eragina izan zuten jarduerei dagokienez, lurra sailkatzeko proiektua onartu zenean indarrean zegoen a
raudiak ez zuen a
intzatesten ostatu emateko eskubidea. A
rcelor Mittal izenekoak jarraitu zuen lurra sailkatzeko proiektua Sestao Berri elkartearen sorrera baino lehen onartu zen. Elkarte hori izan zen eragindako pertsonekin a
kordioak lortu zituena. Hala eta guztiz ere, Sestaoko Udalak dioenaren a
rabera, Sestao Berrik etxebizitzetan bizitzen jarraitzen zuten pertsonen kanporatzean esku hartu du eta hori dena erraztu du. Pertsona horiei ostatu eman behar izan zaie.
Modu berean, Fundación Secretariado Gitano fundazioarekin eta Iniciativa Gitana elkartearekin sinatutako a
kordioen eta a
uzo-elkarteekin egiten dituzten elkarrizketen berri eman dute. Sestao Berri elkartearen eta Sestaoko Udalaren a
rtean dagoen lankidetza hitzarmenaren berri eman du ere. Hitzarmen horrek esku-hartze sozialean eragina dauka, udaleko oinarrizko gizarte zerbitzuen erabiltzaile diren pertsonei dagokienez. Pertsona berak Sestao Berri elkarteak garatzen duen esku-hartze sozialaren a
rrazoia dira ere.
Aurreikuspenei dagokienez, Sestao Berri erakundearen esku-hartzea 2013. urtera a
rte mantentzen da, honako helburu honekin: ostatu ematearen kudeaketa, jarduera eremu berrien kudeaketaren inguruko a
zterketa, hala nola, Eje Ballonti eta Vega Galindo; birgaitzearen kudeaketa, guztiz birgaitu beharreko 25 eraikinen promozioa eta zatika A
ri, Txabarri eta El Solen, bai eta eremu horretan lankidetza publiko-pribatuko jarduerak sustatzea ere; a
lokairuaren kudeaketa, a
utonomia zein tokiko mailan Sestaoko a
lokairu a
ukeraren kudeaketa, bai eta zuzkidura-lurzoruan a
lokairuko etxebizitzen promozioaren hasiera ere; prestakuntza eta lana kudeatzea, eremu horretan gizartea eta ekonomia biziberritzeko; eta leihatila bakarra eta etxebizitza zerbitzuak jartzea tokiko eta a
utonomia erkidegoko a
dministraziorako.
Bestalde, a
urten, barne eremuan gauzatu diren bisitetako bat Sestaoko polizia-etxera egindakoa izan da. Bisitan a
ntzeman a
hal izan zen udaltzain kopuruak gora egin zuela eta esku-hartzeek, berriz, behera egin zutela; horietako gehienak, elkarbizitzan a
razoak egoteagatik izandakoak ziren. Gizartearen giroari dagokionez, a
razoek jarraitzen dutela baina a
urrerapenak egiten a
ri direla diote. Baita zenbait eremu behatzeko Ertzaintzarekin koordinazioa mantentzen dutela ere. Elementu berritzaile gisa elkarbizitzako 12 a
gente kontratatu dituztela a
dierazi dute.
Arartekoak Sestaoko Udalari jakinarazi dio jasotako informazioa modu positiboan baloratzen duela, erakundeak 2011. urtean zehar egiten duen jarraipenaren kaltetan izan gabe.
VI. Ondorioak
Ondoren, a
rlo honetan eragina duten gaiak a
zpimarratu ditugu, zehazki, interesgarriak direlako 2011. urtean jarraipen berezia egitea eskatzen dutenak.
1. Euskal A
utonomia Erkidegoak parte-hartze organo bat dauka bai eta jarduteko plan bat ere, Ijito Herriaren Erabateko Sustapenerako eta Gizarte Partaidetzarako II. Plana 2008-2011. Tresna horiek gizartearen parte-hartzea a
halbidetzen dute eta gure erkidegoan ijitoen egoera hobe dadila beharrezkoak diren neurriak a
bian jartzea a
urreikusten dute. Plana betetzeak lehentasuna eduki behar du.
2. Politika publikoek gutxiengo kulturalak babesteko onartutako konpromisoak errespetatu behar dituzte.
3. Etxebizitza lortzeko zailtasunak ijito herriaren eskubideen gauzatzea mugatzen du.
4. Populazioari ijitoek euren eskubideak berdintasunez gauzatzeko dauzkaten zailtasunen berri ematera eta sentsibilizatzera zuzenduta dauden neurrien falta sumatzen da.
5. Ijitoen egonlekuak saihestera zuzendutako jarduera publikoek pertsonen egoera eta beharrak a
intzat hartu behar dituzte eta ez bakarrik herritarren segurtasuna.
6. Premiazkoa da gizarteari ohartaraztea norbanakoa dela egiten dituen jardueren a
rduraduna, baina ez ijito herria eta a
re gutxiago ume ijitoak. Gizartearen gaitzespenak, laneko diskriminazioak, eskola eta bizitoki bereizketak ijitoen bazterkeria soziala eragiten dute.
7. Gizarteari zein hirigintzari dagokienez, narriadura jasaten duten a
uzoetan, populazioaren beharrei osotasunez eta koordinazioarekin erantzuten dieten herri-administrazioen jarduera publikoak beharrezkoak eta positiboak dira populazioarentzat.