12. Osasuna
I. Arloa kopurutan
Aurten 69 kexa jaso da guztira a
rlo honetan, eta eragindako a
dministrazioak gorabehera horiek eduki duten banaketa hau izan da:
− Euskal A
utonomia Erkidegoko A
dministrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 70
Azpiarlokako banaketari dagokionez, sailkapena honakoa da:
- Erabiltzaileen eskubideak 24
− Osasun laguntza 14
− Itxaron zerrendak 12
− A
dministrazioaren funtzionamendua eta a
dministrazio prozedura 11
− Kontratazio a
raubidea, ondarea eta a
dministrazio erantzukizuna 5
− Osasun publikoa 1
Arlo honetan jasotako kexen informazio estatistikoa a
benduaren 31n hau da:
Osasun babesa eskuratzeko eskubidea a
itorturik dago Espainiako Konstituzioaren 43. a
rtikuluan). Eskubide hori hainbat a
rauren bitartez garatuta dago, batzuk gure gizartean a
zken urteotan gertatu diren eraldaketekin biribilduak, eta a
lderdi ezberdinak eta edukia a
rautzen dituzte.
Azken gertaera ekonomikoen ondotik, bestalde, barneratu egin da egungo babes maila egonkor mantendu nahi izanez gero beharrezkoa dela ongi/hobeto gastatzea, nahiz eta horrek ez duen ekarri behar laguntza gehien –gizarte erakoa edo osasunekoa– eskatzen duten pertsonak a
tenditu gabe uztea. Testuinguru hori islaturik ikus daiteke botere publikoen lan a
gendetan, hain zuzen ere EAEko Osasun Mentaleko Estrategia dokumentua 2010 delakoan, Euskadin kronikotasunaren erronkari a
urre egiteko estrategian edo Txosten soziosanitarioa 2010 delakoan. Tresna horiek espero dugu erabilgarriak izatea babes berezia eskatzen duten pertsonei eman beharreko a
rretarako. A
rreta publikoko taldeen kapituluan horiei buruz a
ri gara.
Jasotzen ditugun kexa gehienen a
zterketak eskatu egiten du horiek a
lderatuak izatea osasun babesa eskuratzeko eskubidea definitzen duten a
rauekin eta oinarrizko estaldura maila finkatzen dutenekin. Lehenengoen a
rtean hauek izango lirateke: Osasunari buruzko apirilaren 25eko 14/1986 Lege Orokorra, Euskadiko A
ntolamendu Sanitarioari buruzko ekainaren 26ko 8/1997 Legea, eta Pazientearen A
utonomia, eta Informazio eta Dokumentazio Klinikoko gaiei buruzko Eskubide eta Betebeharrak Erregulatzen dituen azaroaren 14ko 41/2002 Legea. Bigarrenaren baitan, a
ldiz, hauek: Osasun Sistema Nazionaleko zerbitzu komunen sorta eta hura eguneratzeko prozedura finkatzen dituen irailaren 15eko 1030/2006 Errege Dekretua, eta Kanpo-protesiei, gurpil-aulkiei, ortesiei eta protesi bereziei buruzko ortoprotesi zerbitzuak a
rautzen dituen urtarrilaren 22ko 9/1997 Dekretua.
Zerbitzu sorta honen helburua baldintza egokiak bermatzea da, osasun a
rreta integrala, jarraitua eta maila egokikoa izan dadin. Gure ustez, zenbaitetan gertatu egiten da mota ezberdineko inguruabarrek, forma, prozedura edo informazio a
lderdikoak hain zuzen, galarazi egiten dutela prestazioak eskuratu a
hal izatea.
Kexa horiekin batera, ikusi dugu beste batzuetan, zalantzarik gabe behar egoerak direnak, estaldura publikoan sartu zain daudela oraindik. Lehen a
ipatu ditugun jarduera estrategikoek helburuen a
rtean hartzen dute behar hauekiko a
rreta.
II. Jarduera-plana
Erakundearen lan-arloen a
ntolamendu berriari jarraiki, osasun a
rloa gaien a
raberako a
rloen barruan kokatuta geratu da, eta a
rreta publikoa behar duten taldeen a
rlora pasatu dira gaixo kronikoei eta buruko gaitzak edo nahasmenduak dituztenei eragiten dieten gaiak. A
rlo hauei dagokien idatz zatietan jaso egiten dira osasunarekin zerikusia duten jarduerak osatzen dituzten jarduerak.
Gure ohiko jardueraren oinarrizko zati baten jatorria herritarrek a
urkeztutako bakarkako kexetan kokatzen da. Kexa horietatik a
biatuz, A
rartekoaren erakundearen jarduera planak a
urreikusi egiten du espedienteak ofizioz hastea, kexa horiek gizabanakoen egoeretatik harago joan daitezkeen a
razoak erakusten dizkigutenean.
Ofizioz bideratutako jardueren idatz zatian, a
urten egin direnetako batzuk linfedemaren errehabilitazioari buruzkoak, a
ldez a
urretiko probak ebakuntza kirurgikoekin koordinatzeari buruzkoak edo a
genesiak eragindako a
dingabeen a
razoei a
rreta emateari buruzkoak izan dira.
Aurreko txostenetan, 2008ari eta 2009ari zegozkienetan hain zuzen, sartu egin genituen gaixotasun kronikoak dituzten pertsonen errehabilitazioari eta, zehazki, gaixotasun neurologikoei eragiten zieten gaiei buruzko ofiziozko espedientean egindako esku-hartzeak.
Eusko Jaurlaritzaren Osasun eta Kontsumo Sailaren erantzuna jaso dugu:. Horren bitartez, zera jakinarazi digute: hartutako kalte zerebralak eragindako pertsonek behar duten errehabilitazio integraleko ikuspegia oinarri hartuta, Euskal Osasun Sisteman tratamendu neuropsikologiko bat sartzen hasi direla. Gaixotasun kronikoak dituzten pertsonen a
rreta publikoko taldeen idatz zatian jasotzen da informazio hori xehetasun gehiagorekin.
Ebakuntza a
urreko probei dagokienez, zenbait kexatan ikusi a
hal izan dugu a
tzerapenak egon direla eta horren ondorioz probak iraungi ere egin direla. Horren a
rrazoia zen gaixoek ebakuntza edukitzeko itxaron beharreko denborak nabarmen gainditzea hasieran a
urreikusitako denbora.
Emandako erantzunean, Osakidetzak jakinarazi zigun iraungitze hori saihesteko a
intzat hartzen den datuetako bat a
nestesistaren kontsulta egin den data dela. Datu horri esker, ebakuntza programatzeko harrera zerbitzuek zerrendak dituzte probak iraungitzea saihesteko ebakuntza izan a
urretik.
Ofiziozko jarduera honek iraun bitartean, hain zuzen ere a
rrazoi nagusitzat ebakuntza izateko itxaroten zeraman denbora izanez (urtebete), planteatu egin zen, gainera, a
nestesistarekin eduki beharreko ebakuntza a
urreko a
zterketa bertan behera utzi ziotela gaixoari.
Kexa honi buruzko erantzunean, Osakidetzak jakinarazi zigun horren a
rrazoia ebakuntza a
urreko protokoloak egokitzen a
ritzea zela, horren bitartez a
zterketak ebakuntzarako a
urreikusitako datetatik a
halik eta hurbilen egiten direla saiatzeko eta, horrela, iraungitzen direla saihestuz.
Protokoloen egokitzapen hori bat dator ofiziozko espedientea dela-eta a
ldez a
urretiko proben kudeaketa zirkuituen eta itxaron zerrenden a
rteko koordinazioaren inguruan eman zitzaigun informazioarekin.
Ofizioz bideratutako jarduera honen helburua ebakuntza a
urreko proben prozeduraren funtzionamendua ezagutzea bazen ere ebakuntzarekiko duten erlazioari dagokionez, iruditu zitzaigun derrigorrezkoa zela Osakidetzari gogoraraztea kexetan topatutako a
razo hori bigarren mailako a
lderdi bat zela lehenengo mailako a
lderdiaren ondoan: hain zuzen ere, ebakuntza edukitzeko itxaroten zeramaten denbora.
Aldez a
urretiko proben eta ebakuntzaren daten a
rteko koordinazioari buruzko a
lderdi honekin batera, gure informazio eskaeran galdetu egin genuen ea a
zterketak sistematikoki egiten diren orokorrean edo modu selektiboan egiten ziren.
Adierazi zitzaigunaren a
rabera, probak egitea a
urreikusten duen protokolo bat dago, eta a
urreikusitako modu sistematikoak salbuespenak ditu patologia gorabehera.
Agenesiek eragindako a
dingabeei eragiten dieten a
razoen xehetasunak ezagutzeko, harremanetan jarri ginen Haur Protesien Erabiltzaileen Elkartearekin.
Funtsean, a
razoek zerikusia dute zenbaitetan egungo ezagutza mailarekin bat ez datozen a
genesia balorazioak eskuratzearekin. Horren guztiaren ondorioz, horrelakoetan senideak ospitaletik irteten dira haurrarekin baina a
urreikusitako a
rretari buruzko informaziorik gabe (protesiak, errehabilitazioa, eta a
bar).
Osakidetzarekin eta elkartearekin izandako bileren emaitza gisa, egungo funtzionamenduan egokitzapen batzuk egiteko a
ukera a
ztertzeko beharra baloratu zen. Helburua a
razo horrekin jaio daitezkeen pertsona guztiek a
genesiaren hasierako balorazio bat eduki a
hal izatea da, eta baita errehabilitazio plan baten diseinua ere, horren bitartez posible izan dadin egun, a
rrazoi ezberdinak tartean egoteagatik, beti gertatzen ez den jarraipena edukitzea.
Osakidetzak elkarteak planteatutako egoerak saihesteko modua a
ztertzeko konpromisoa hartu zuen, hain zuzen ere behar bezalako informazioa jaso izan balute eskuratu a
hal zuketen a
rretari buruzko informaziorik gabe a
lta ematen zaien horien egoera. Halaber, a
ztertu egingo da erreferentziako zerbitzu bat a
intzat hartzea eta errehabilitazio plan bat planteatzea, gaur egun existitzen ez den eta errehabilitazioaz a
rduratzen direnek a
rreta hobea izateko faltan botatzen duten jarraipen batekin: normalean, gurasoak Bartzelonara joaten dira, ia-ia protesia berritzeko bakarrik.
Ofizioz bideratutako hirugarren jarduera batek zerikusia eduki du lehen mailako linfedema, bigarren mailakoa edo beste patologia linfatiko batzuk jasaten dituzten pertsonei emandako a
rretarekin. Haien errehabilitazioa Gaixotasun Kronikoen Errehabilitazioa Hobetzeko Plana 2007-2009 delakoaren eremuetako bat izan da, , eta garatu ditugun jarduerak gaixotasun kronikoak dituzten pertsonen eremuan bildu dira.
Ofizioz bideratutako beste jarduera bat trafiko istripu bat eduki zuen pertsona baten senideak a
urkeztutako kexaren ondotik hasi zen. Familiak bizi dezakeen ez jakite egoera planteatu genuen, hain zuzen ere informazioa eskuratzeko behar besteko denbora igaro a
rren informazio hori jaso ez duenean. Ohikoa da a
dministrazio, polizia eta osasun a
ntolamendu ezberdinek esku hartzea, eta a
razoak gainditu egin dezake kasu hauetan poliziarena soilik den eremua istripua eduki duten pertsonak osasun zentro batera eramaten dituztenean gertaeran jasotako kalteetan laguntzeko. Osakidetzari informazioa eskatu diogu jakiteko ea zein den kasu hauetan jarraitzen den jarduera protokoloa, eta haien iritzia zein den ezagutzeko istripua izan duten pertsonen senideei informazioa emateari dagokionez polizia kidegoekin beren jarduera koordinatzeko komenigarritasunari buruz.
Ofizioz bideratutako a
zken jarduera batek zerikusia eduki du A
tzerritarrek Espainian dituzten eskubide eta as
katasunei eta haien gizarteratzeari buruzko urtarrilaren 11ko 4/2000 Legearen a
urreikuspena a
plikatzearekin,. Bertan, 12.3 a
rtikuluan zera esaten da: Espainian dauden hemezortzi urtetik beherako a
dingabe a
tzerritarrek eskubidea dute osasun laguntza eskuratzeko espainiarrek eskuratzen duten baldintza berdinetan.
Lege a
urreikuspen hori ez dago kontraesanean a
tenditutako pertsonek osasun txartel bat izapidetzearen komenigarritasunarekin. Jarduera honen xedea ez zen hori izan, ezta hura lortzeko eskainitako informazioa ere, baizik eta a
ipatutako a
rauaren ondotik edozein kasutan eragiten den kostuaren fakturazioa jakinarazten dela saihesteko beharra. Inguruabar hori dela-eta, espediente hau hasi behar izan genuen, eta txosten hau landu den unean irekita dago oraindik.
Amiantoarekin zerikusia duten gaixotasunek kaltetutako pertsonen a
razoari dagokionez, egokitzat jo dugu a
dministrazioari galdetzea a
miantotik eratorritako gaixotasun profesionalen inguruko jarduera a
urreikuspenei buruz. Gizarte Segurantzako eta Laneko Osasuneko Plan Estrategikoarekin duen erlazioa dela-eta, laneko a
rloan heldu diogu horri.
III.1. Aukeraketa
Agindu baino lehen produktuak erostea eta, horregatik, finantzatzeari ezezkoa ematea kexen xede izan da. Uste dugu jasotzen duten tratua ez den beste bat jaso dezaketen espedienteak direla, eta horrela planteatu diogu Osasun eta Kontsumo Sailari, inolako a
rrakastarik gabe.
Prozedura orokorretik a
biatu gara (Kanpoko protesiei, gurpil-aulkiei, ortesiei eta protesi bereziei buruzko ortoprotesi zerbitzuak a
rautzen dituen urtarrilaren 22ko 9/1997 Dekretua), eta finantzatzeko biltzen dituen betekizunen a
rtean sendagile espezialistaren a
gindua a
geri da.
Prozedura naturaletik eratorri egiten da prestazio horien finantzazioaren onespenerako beharrezkoa dela a
ldez a
urretik kasuan kasuko sendagilearen preskripzioa egotea. A
itzitik, prozedurak ez du esaten beren beregi preskripzio hori erosketa baino lehen egin behar denik eta, beraz, ez du galarazten ondoren edozelako zuzenketarik egotea. Balorazio horretatik a
biatuz, uste dugu zuzenketaren izapideak a
ukera eman diezaiokeela gaixoari preskripzioa a
urkezteko legeak exijitzen dituen baldintzetan.
Hausnarketa hori egitean, a
ztertutako kasuan preskripzioa justifikatzeko baldintzak betetzen zirela uste izatetik a
biatu ginen. Ez bakarrik produktuaren beharra oinarritzen zutenak, baizik eta, baita ere, euskal osasun sistemak erabiltzaileari egokituriko osasuneko zerbitzu zehatzen erabilerari buruzkoak.
Zentzu horretan uste izan genuen emaitza berdina izango zela erabiltzaileak ohiko prozeduraren denborak gorabehera jardun izan balu. Zehazki, egiaztaturik geratu zen halabeharrez existitu behar den lotura, hain zuzen ere prestazioen katalogoan prestazioa sartzearena, sistema publikoan gaixoari dagokion kasuan kasuko sendagileak preskripzioa egitearena eta, a
zkenik, produktua hitzartutako zentro batean erostea.
Inguruabar horiek a
gertuz gero, uste izan genuen a
katsak zuzentzerik bazegoela. Prozedura hori bat dator a
dministrazio prozeduretan a
intzat hartzen diren jarduera printzipioekin.
Kasu honetan, gaixoak a
rauak ezarritako izapideak egin zituen –osasun sisteman bertan eta erreferentziako bere zerbitzuetan– baina denboran sakabanatuta, ez zen beste osasun zerbitzu batera joandako gaixo bat izan eta ez zegoen daturik pentsatzeko emaitza beste bat izan zitekeenik preskripzioa produktua eskuratu baino lehen egindakoa izan balitz.
Ikus daiteke ez genuela planteatzen erabateko a
ukera as
katasuna zerbitzuak erabiltzerakoan, a
dministrazioaren erantzunak iradoki bezala, baizik eta, a
ldiz, a
urreikusitako eskakizunak betetzen ez dituzten eskaera kasu horiek a
dministrazio espediente bat zuzentzearen ikuspegitik jorratzeko a
ukera bezala, betiere, horretarako baldintzak a
gertuz gero.
Egia da Herri A
dministrazioen A
raubide Juridikoaren eta A
dministrazio Prozedura Erkidearen azaroaren 26ko 30/1992 Legeak a
urreikusitakoaren a
rabera, 71.3 a
rtikuluan, A
dministrazioa ez dagoela behartuta zuzenketa izapide hori betetzera, izan ere, manu horrek egiteko a
ukera besterik ez du a
dierazten.
Aitzitik, uste dugu kexa hau ekarri zuena bezalako kasuak a
gertzen direnean, hain zuzen ere hirugarren batzuk kaltetzeko lehiarik ez duten prozeduretan izaten direnak, a
rrazoizkoa dela bide honetara jotzea a
kastunak izan daitezkeen eskabideak konpontze a
ldera.
Kontua ez da produktuak eskuratzeagatik egiten diren gastuak itzultzeko prozeduran a
ldez a
urretik egon beharreko preskripzioaren garrantzia a
lboratzea, baizik eta ordenamenduak gure ustez ematen dituen bideak a
ntolatzea produktu horiek finantzatzen direla lortze a
ldera.
Eusko Jaurlaritzaren Osasun eta Kontsumo Sailak ez zuen planteamendu hau onartu.
III.2. Erabiltzaileen eskubideak
Herritarrek planteatutako kexetako batzuk idatz zati honetan sartzearen a
rrazoia, nagusiki, harreman zuzena edukitzea da a
rlo honen hasieran a
ipatutako esparru a
rautzaileak eskubide gisa jasotakoen inguruan kokatzen diren eskubideekin. Horrela, bada, ez da a
dierazi nahi a
urreragoko idatz zatietan a
ipatuko ditugun beste kexa batzuk ez direnik osasun babesa eskuratzeko eskubidearen barruan kokatzen.
Informazio eta dokumentazio klinikoaren a
lorreko eskubideak eta betebeharrak kexaren xede dira oraindik ere horiek eskuratzeko eskubidea mugaturik ikusi duten gaixoen partetik.
Berriro ere historia klinikoa eskuratzeko arazoak a
ipatu behar ditugu. 2009an ofizioz espediente bat hasteko izan ziren uko a
rrazoi berdinak errepikatu egiten dira: Ospitaleko dokumentazio klinikoa eskuratzeko prozeduran ezarritakoaren babesean informazioa eskuratzea mugaturik egotea; horren a
rabera, kanpo uzten da hirugarren batzuen ohar subjektiboak edo a
ipamenak –adibidez a
namnesia, bilakaera klinikoa eta erizaintzakoa– biltzen dituzten a
giriak ematea.
Arartekoaren jarrera horrelako egoeretan hau da: "41/2002 Legeak, 18.1 a
rtikuluan, a
urreikusi egiten du osasun zentroek a
rautu egingo dutela eskubide horiek errespetatzea bermatzen duen prozedura. A
itzitik, ospitaleko dokumentazio klinikoa eskuratzeko prozedura a
rautzeko erabili den modua benetan prozedura bat den horretatik harago joan da, izan ere, modu horren a
rabera uste da a
namnesia, miaketa eta bilakaera guztietan a
geri direla a
ipatutako 41/2002 Legearen 18.3 a
rtikuluan a
urreikusitako mugaketak (ohar subjektiboen erreserba)".
Sendagile a
ldaketa egiteko a
ukerari dagokionez, sendagile berriak lanean hasi izana, horrek ekarri duen osasun txartelen banaketa berriarekin, kexaren xede izan da ere.
Osasun a
dministrazioak berak irizpide batzuk ezarri ditu, a
ldaketak objektibo bihurtzen eta a
rrazoiz erabakitzen laguntzeko nahiz a
urreko sendagilearekin jarraitu nahi duten erabiltzaileen ondorengo eskariak ebazteko. Kexa batzuk zerikusia eduki dute irizpide horiek betetzearekin, eta izapidetutako kexa batzuei esker posible izan da ezezko batzuk berrikustea. Horren ondorioz, pentsa daiteke a
legatutako a
rrazoia, esate baterako, historia kliniko bizi bat egotea, ez dela beti a
intzat hartu ofiziozko a
ldaketa erabakitzeko garaian.
Sendagile a
ldaketengatiko kexa horietako batzuetan, a
rgi geratu da pediatrian sendagile espezialistak falta direla. Herritarrei pediatriako edo beste espezialitate batzuetako sendagileak falta direla eta errealitate horrek behar guztiak estaltzeko behar beste sendagile ez dagoen kasuan erabil daitezkeen beste konponbide batzuk erabiltzeko a
ukera galarazten duela jakinarazi izanaren kaltetan izan gabe, Osakidetzari kexa hauen berri eman diogu, a
intzat har ditzan.
Gurpil a
ulki bat finantzatzeari dagokionez, A
lboko Esklerosi A
miotrofikoak kalteturiko erabiltzaile batek modelo jakin baten beharra planteatu zuen, hain zuzen ere prestazioen katalogoan finantzatzea a
urreikusita ez zegoen modelo bat.
Ikuspegi juridikotik a
ztertuta, ezezkoa eman izana zuzena zen, haren eskaera gaitzetsi zuen epaiak baieztatu bezala. Hori a
intzat hartuta, A
rarteko erakundeak uste izan zuen beste ikuspegi batetik, hain zuzen ere ezgaituen eta gaixotasun kronikoak dituzten horien a
rretarenean hobekuntzak sustatzearena, botere publikoek kontuan izan behar dutela talde horien egoera zein den, izan ere, beren prozesuen berezitasunagatik eta zenbaitetan prozesu horiek duten proportzio txikiagoagatik, ez dituzte beti ongi a
tenditurik edukitzen beren beharrak. Hori dela eta, pertsona honek planteatu zigun a
razoa jakinarazi genion Osasun eta Kontsumo Sailari, a
intzat har zezan Prestazioen, As
eguratzeen eta Finantzazioaren a
ipatutako Batzordean parte hartzen duen A
dministrazio den partetik. Batzorde horretan ordezkaturik daude a
utonomia erkidegoak.
Prestazio horiei dagokienez ere, pertsona batek kexa bat a
urkeztu zuen as
paldi jasandako trafiko istripu baten ondorioz behar zuen gurpil a
ulki bat ukatu ziotelako.
Aseguru etxearekin a
dostutako a
kordioan, interesdunak onartu egin zuen bere garaian etorkizuneko edozein ekintza ukatzea. Orain gurpil a
ulki berri bat eskatu du, baina Osasun eta Kontsumo Sailak ukatu egin zion ekintza horiei a
ldez a
urretik uko egin izanagatik.
Uste dugu planteamendu hori okerra dela, eta, ondorioz, Osasun A
dministrazioari gure balorazioaren berri eman diogu. Horren a
rabera, interesdunak prestazioak eskuratzeko duen eskubideak ez du zerikusirik sistema publikoak ordaintzera behartuta dauden hirugarren batzuei horien ordainketa erreklamatzearekin.
Aseguru pribatuaren eta hark as
eguraturik duen pertsonaren a
rteko harremanak pertsona horrek estaldura publikoa eskuratzeko duen eskubidean eragina izatea bezalako egoerak ez dira berriak. A
urten, a
ipatutako kasuaz gain, beste bat ere izapidetu dugu. Kasu hartan, herritarra kexu zen Gurutzetako Ospitaleak emandako laguntzaren kostua erreklamatu diolako. Erreklamatu izanaren a
rrazoia emandako laguntza jaialdi batean gertatu izana da, eta, hori oinarri hartuta, ordaintzera behartuta dagoen hirugarren as
eguratzaile batek estalita dagoela uste izaten da. Uste dugu jarduera horiek ezin direla onartu Osasunari buruzko 14/1986 Lege Orokorraren 83. a
rtikuluak jasotako a
urreikuspenen babesean daudenekotzat.
Bi kasuetan, Osakidetzak gure balorazioari ematen dion erantzuna ezagutu zain gaude.
Gor-mutuek osasun laguntza eskuratzeko osasun zentroetan duten irisgarritasunari dagokionez, A
dministrazioak jakinarazi zigun 2009. urtean proposamenak egin a
hal izatea espero zuela a
razo hau a
ztertzeko eratutako lantaldearen partetik. Lantalde hori eratzerakoan a
intzat hartu dira Zeinu hizkuntza europarrak a
itortzen dituen eta gorren, entzumen ezgaituen eta gor eta itsu direnen a
hozko komunikazioan laguntzeko bitartekoak a
rautzen dituen urriaren 23ko 27/2007 Legeak finkaturiko premisak.
2010eko a
benduan, Osakidetzak jakinarazi zigun espero zuela behar horrentzako erantzuna iritsi a
hal izatea Bide A
nitzeko Osasun Zerbitzuen Zentro bat a
ntolatzetik, izan ere, horrek zabaldu egingo dizkie bideak herritarrei OSAREAN proiektuak eratzen duen osasun sistemarekin elkarrekintzan a
ritzeko. Hasiera-hasieratik, proiektu horren helburua konponbide bat ematea zen, telefono bidez gorrekin izaten den elkarrekintzaren a
razoari. Horretarako, bi enpresarekin lan egiten a
ri da (MMC eta Dualia), eta SOS Deiak-ekin lankidetzan ere a
ri dira; horrela, larrialdi sistemak nahiz osasun eta gizarte sistemak elkarrekintza hori a
probetxatu a
halko dute.
Idatz zati honetan, baina adingabearen berariazko eskubide gisa, kexa bat jaso genuen, Donostiako Ospitalean, jaioberrien unitatean, ospitaleratutako jaioberriei bisiten denbora mugatzeagatik –ordubete goizean eta beste ordubete a
rratsaldean–. Gure informazio eskaerari erantzuteko, jakinarazi zitzaigun ospitale horretako osasun zuzendaritzak erabaki egin zuela jaioberrien unitatea 24 orduz irekitzea egunean, bertan ospitaleratuta dauden haurtxoen gurasoentzat. Neurri hau a
plikatzeko, a
teetan kodea duen sistema elektroniko bat instalatu zen, as
katasun osoz sartu a
hal izan daitezen.
Osasunaren unibertsalizazioaren ikuspegitik, beste txosten batzuetan a
ukera eduki dugu pertsona batzuk planteatu diguten a
razoari heltzeko, hain zuzen ere, bakarkako osasun txartela eskuratzeko egiaztatu behar diren izaera ekonomikoko betekizunak direla-eta. Izan ere, oraindik gizarte segurantzari egindako kotizazioari lotutako eskubide bat bezala hartzen da.
Oraindik kexak jasotzen ditugu a
rrazoi hori dela-eta, eta espero dugu gutxi barru oraindik falta den unibertsalizazioa osatu a
hal izatea.
III.3. Osasun laguntza
Sendagai batean oinarritutako tratamendu a
ringarri bat, sendatzen ez duena, eskuratzeko baimenean berandutzeak dakarren zailtasunak zenbait a
razo erakutsi dizkigu, hain zuzen ere prozedura hauetan a
zal daitezkeenak. Sendagai umezurtz bat zen, ordezko entzima batekin egindako tratamendua (TES), eta gaixoaren senideek kexan a
dierazi zuten idazki bat a
urkeztu zutela Gurutzetako Ospitalean otsailean eta baita beste bat ere a
pirilean, lehenengoari erantzunik ematen ez ziotelako. Maiatza a
maiera a
ldera, beren kexa a
dierazi ziguten eta guk informazioa eskatu genuen berandutza horren inguruan. Horrekin batera, tratamenduaren balorazioa eta sendagileak presaz baimentzeko a
dierazitako komenigarritasuna helarazi genituen.
Sendagai umezurtz bat izateak eta berariazko prozedurei jarraiki onetsia izan beharrak a
zaldu dezake neurri bateko berandutza gertatzea. A
itzitik, igarotako denborak eta sendagai hau eskuratzeko eskaera izapidetzerakoan gaixoak eduki zuen informazio faltak a
gerian uzten dute funtzionamendu txarra eta informazioa eskuratzeko eskubidea urratu zela.
Gaixotasuna kontrolatzeko gastroskopia bat egin behar zuen pertsona bat kexatu egin zen, kasu honetan jakinarazi ziotelako ezinezkoa zela lasaigarriarekin egitea, hori egiten zuen zentro pribatuarekin eratutako hitzarmena bertan behera utzi zelako. Lasaigarririk gabe egin beharko zuen, izan ere, erreferentziako bere zentroak, a
legia, Galdakaoko Ospitaleak, ez du bitartekorik bestela egiteko, ia minik eragiten ez duela uste duelako.
Azkenean, proba beste osasun zentro batean egin zen, eta lasaigarriarekin. Jakinarazi ziguten egoera hori programazioan izandako a
tzerapen batengatik gertatu zela, eta a
tzerapen hori prestazioa hitzartzeko erreferentziako zentroetan izandako a
ldaketa batengatik etorri zela.
2004. urtean planteatu zitzaizkigun a
ntzeko kasuetan, Osakidetzari gure balorazioa jakinarazi genion. Horren a
rabera, endoskopia bat egin nahi zuten pertsona guztiek ez zuten lasaigarriarekin edo a
nestesiarekin egiteko a
ukera, edo, behintzat, ez neurriz gaineko a
tzerapenik –ia disuasioa eragiten duena– eduki gabe. Kexa hauek a
lderatzen baditugu gure hurbileko herrialde batzuetan bizi den egungo egoerarekin, kexa horiek ez dira kokatu behar horrenbeste osasun irizpideen desberdintasunaren eremuan, eta, a
ldiz, bai baliabide gabeziarenean.
Ugalkortasun tratamenduak eskuratu a
hal izatea kexaren xede da oraindik. Eskuratzeko betekizunekin duten erlazioagatik, osasun laguntzaren idatz zatian sar daitezkeen kexak dira, baina, baita ere, itxaron zerrenden gaian, izan ere, betekizun horietako bat ez betetzera iritsi daiteke –adinarena– itxaron beharra dagoen denboragatik.
Adinaren betekizuna ez betetzearen ikuspegi horretatik, Osakidetzaren Zuzendaritza Orokorrari planteatu egin genion 40 urteen irizpidea modulatzeko a
ukera, itxaron beharra dagoen denboran hazkunde a
dierazgarria eta luzea dagoenean. Balorazio hori egin genuen, uste genuelako itxaron beharreko denboretan lortutako batez besteko denbora onenak gehieneko berandutza konpromiso gisa har daitezkeela. Iradokizun hau ez zuten onartu.
Hala eta guztiz ere, kexaren a
rrazoiaren gainean egindako jarraipenean, egiaztatu dugu Osakidetzak prestazio honen egungo egoerari buruzko a
zterlan bat a
gindu duela. Espero dugu horrek laguntzea prestazio konplexu honen hobekuntzan.
Eragin ezberdinengatiko a
ho eta hortz tratamenduak eskuratzea, besteak beste a
hosabaiko fisurengatik, eztabaidaren xede izan da legebiltzarraren egoitzan, eta a
urreko txostenetan a
ipatu behar izan dugun gai bat da, izan ere, kalteturiko pertsonek eskatutako ortodontzia tratamendua ukatu egiten zen.
Tratamendua eskatzeko bizi zituzten egoerak a
nitzak ziren, eta patologia bakoitzaren eragin mailak oso a
nitzak, hain zuzen ere tratamenduak bezala. A
niztasun horri a
rreta eman dio batez ere, eta ez a
intzat hartutako patologiari berari, A
rarteko erakundeak, eta Osasun a
dministrazioari planteatu egin dio beharrezkoa dela a
ldez a
urretik egoera bakoitza baloratzea. Ezagutu ditugun kasuak bi multzotan sailka ditzakegu:
- Batetik, sistema publikoan sartutako tratamendu batekin harreman zalantza-ezina dutenak. Hori ez litzateke posible izango egitea, a
ldez a
urretik zerbitzu komunen multzotik kanpo dagoela uste den hori egiten ez bada (ortodontzia tratamendua).
- Bestetik, osasuna berrezartzearekin lotura a
rgia planteatzen duten a
ho eta hortzetako tratamenduak. Kasu hauetan ia ziurtasun osoz ondorioztatu daiteke sistema publikoak finantzatzen ez badu, tratamendua sistema pribatura joaz eskuratuko dela, izan ere, horrela ez balitz, horrek berehalako eraginak edukiko lituzke osasunarentzat eta, a
dingabeen kasuan, haien garapenarentzat.
Uste dugu horrelako kasuak a
tenditzeak ez duela eskatzen egungo zerbitzu sorta zabaldu beharra. A
ldiz, beharrezkoa dena da behar diren tratamenduetara iristeko erabakiak hartzen direnean oinarritzat edukitzen diren irizpideek a
ukera ematea finkatzeko noiz gauden a
ipamen gisa lehen jaso ditugun kasu horietan, a
legia, osasuna berrezartzeko kasuetan eta beste tratamendu batzuekiko loturarenean (hauentzat ezinbestekoa da ukatutako a
ho eta hortz tratamendua egitea).
Osasun eta Kontsumo sailburuak Legebiltzarrari helarazitako erantzun idatzia konponbide bat izan daiteke kasu hauetan. Idazki hura urriaren 7koa da, (09/10/05/03/2590-13402), eta bertan a
dierazi egiten da, horrelako a
razoa duten haurrei a
rreta mota hori emateko komenigarritasuna a
intzat hartuta, a
ztertzen a
ri direla bai kasu bakoitzeko a
ipamenak, bai prestazio hau jorratzeko prozedura.
III.4. Itxaron zerrendak
Idatz zati honetan jaso ditugun kexek zerikusia eduki dute tratamenduekin (ugalkortasuna), ebakuntzekin, espezialistekin eduki beharreko kontsultekin eta probak egitearekin.
Osasun laguntzaren a
urreko idatz zatian ugalkortasun tratamenduei buruzkoak a
ipatu ditugu, izan ere, itxaron beharreko denborak eragina eduki dezake emakumeentzat finkatutako 40 urteko a
dinaren betekizuna betetzean eta, beraz, prestazioa eskuratzeko a
ukeran. Horren ondorioz, itxaronaldi horiek eta, hala badagokio, denboretan gertatzen diren hazkundeek berezitasun bat dute: a
razoa ez da bakarrik itxaron beharra, baizik eta tratamendua ezin eskuratzea.
Tratamendu hauetan nahiz beste batzuetan, denborek gorantz egiten dutela nabarmenki ikusten denean (zenbait kasutan urtebetetik gora eta a
ldez a
urretiko a
zterketak iraungita egotea), kexen berri eman diogu Osakidetzari.
Itxaron zerrendei buruzko kexek ebakuntzen a
urretiko a
zterketen koordinazioarekin zerikusia duten a
razo batzuk erakutsi dizkigute (ofiziozko jardueretan a
ipatu dugu), edo, bestela, kontsulta bat baino lehen behar diren diagnostiko probekin zerikusia dutenak. Esate baterako, gaixoari hitzordua eskatzen zaio proba bat egiteko, ezinezkoa dela esaten zaio eta bere sendagileak a
zpimarratu egiten du beharrezkoa dela hura jada finkatutako kontsulta baino lehen edukitzea.
Gaixoak kudeatu behar izandako hainbat erreklamazio eta gero, a
razoa konponduta gelditu zen. A
itzitik, horrek beste era batera jardun behar izan zen egoera bat erakusten digu, hain zuzen ere ez da gaixoarengan jarri behar batetik sendagilearen jarraibidea (proba bat data jakin bat baino lehen edukitzeko beharra a
dieraziz) eta, bestetik, hori horrela izatearen ezintasuna (data finkatzeko a
rduradun den zerbitzuak esana) uztartzeko lana.
Zerbitzu edo funtzio ezberdinak badira ere –proba a
gintzen duen sendagilea eta probak kudeatzen dituen zerbitzua–, biak laguntza prozedura berdin baten barruan sartzen dira. Sendagilearen a
gindua eta probak egiteko daten disponibilitatea bateratzeko a
zaldu ziren zalantzak a
rgitzea edo oztopoak deuseztatzea kexan a
zaldutakoa ez den beste modu batera bideratu behar izan zen a
razo bat da. Horrelako egoeretan, ikusten dugu gaixoari ematen zaizkiola hitzorduak edo probak eskatzearen izapidetze soiletik harago doazen erantzukizunak.
III.5. Funtzionamendua
Kexa batzuk erakutsi egiten digute ez dugula behar besteko kulturarik a
katsak a
itortzearen eremuan.
Gaixo bati jakinarazi zioten, matxura bat zela-eta, ospitale batean ekoendoskopia proba bat egitea ezinezkoa zela a
urreikusitako datan, eta proba hori bideratzea edo hitzartzea ez zenez egokitzat jotzen, esan zioten gailua berriro martxan egon a
rte itxaron behar zuela.
Senideen kudeaketei esker, ekoendoskopia miaketa beste Ospitale batean egin zioten.
Ondoren a
urkeztu zuen kexari emandako erantzunak ez zuen gertatutakoa islatzen, izan ere, zera esaten zen bertan: "gaixoaren egoera ikusita, beharrezko kudeaketak hasi ziren proba hori Gurutzetako Ospitalean egiteko, eta horrelako kasuetarako dagoen jarduera protokoloa jarraitu zen".
Gure balorazioa helarazi genion Osakidetzari, hain zuzen ere emandako informazioa interesdunak a
urkeztutako datuekin bat egiten ez zuela jakinaraziz, izan ere: a
) proba beste bide batetik bideratzea egokitzat jotzen ez zela eta itxaron egin behar zuela jakinarazi zioten, eta b) bere kudeaketen emaitza gisa –eta ez protokolo baten ondorioz– egin zioten proba beste Ospitale batean.
Gaixoarentzat kalterik ez dagoenean, badirudi ez dela hain barkagarria erreklamazioaren edo kexaren xede izandako egintza eta inguruabarren ikerkuntza xehatua egiteko jarduerak garatu ez izana, hain zuzen ere Osakidetza – Euskal Osasun Zerbitzuan gaixoen eta erabiltzaileen iradokizunak, kexak eta erreklamazioak jakinarazi eta izapidetzeko sistemak garatzen dituen 1990eko ekainaren 19ko A
ginduaren 12. a
rtikuluan finkatu bezala.
Hainbatetan, kexek zerikusia dute laguntza eman zitzaien moduak kalteak eragin dizkietela uste dutenen erreklamazioekin. Orokorrean izaera tekniko medikoko desadostasunak direnez, gure esku-hartzea ondare erantzukizuneko prozedurak bultzatzean bakarrik oinarritu daiteke (horiek geldiarazi izana salatu izan zen).
Osakidetzak espedientea ireki duela jakinarazteko egindako hasierako jakinarazpenari ondoren erantzuna falta izateagatik jaso ditugun kexek a
gerian uzten dute a
razoak egon direla horien izapidetzean. Gure balorazioa Arartekoaren Ebazpen batean jaso zen, 2010eko uztailaren 30ekoan hain zuzen. Horren bidez, Osakidetzari gomendatzen zaio ondare erantzukizuneko espediente bat espresuki ebazteko neurriak har ditzan).
Arrazoizkoa da pentsatzea horrek zerikusia eduki duela eskura zeuden baliabideekin, izan ere, egiaztatu a
hal izan dugu Osakidetza ez dela espediente horiek ebatzitzat jotzearen a
ldeko, horretarako isiltasun a
dministratibo negatiboa bezalako irudi juridiko bat oinarri hartzen bada.
Kexa hauek a
gerian utzitako berandutza egiaztatuta, ondorengo datu batzuk pentsarazten dute neurriak hartu direla a
razoa konpontzeko, izan ere, kexa eragiteko geldiarazpena eduki zuten espedienteak a
ktibatu egin dira. Horri dagokionez, Osakidetzak jakinarazi zigun beharrezko txosten teknikoa landu eta gero, prozedurak bultzatu egin direla eta horretarako erreklamazioaren gaineko balorazioa interesdunei helarazi zaiela, a
legazioen izapidea betetze a
ldera. Halaber, ikusi a
hal izan dugu Osakidetzak, bitartean, eta berandutzaz jabeturik, espedientearen egoeraren ziurtagiria bidali diela interesdunei, eta bertan espedientea ebazpen espresarekin a
maitzeko konpromisoa jaso da.
ONA txartela eskuratzeari dagokionez, hainbat kexa eskuratu dira Eusko Jaurlaritzaren interneteko orrialdean a
dierazitako zentroetara bertaratu izan diren herritar batzuen partetik. Hori egiaztatu eta gero, interesdunei jakinarazi genien informazio hori ez zetorrela bat Osasun eta Kontsumo Sailaren orrialdean jasotakoarekin, eta hartara jotzea iradoki genien. Kexa hauen berri eman genion Osasun a
dministrazioari, informazioaren kasuan kasuko egokitzapena egin zedin.
Kexa hauek bat egiten dute txartel elektronikoarekin jarraitzea edo ez jarraitzea a
ztertzen a
ri den testuinguru batean.
Funtzionamenduaren idatz zatian, kexak jaso ditugu zenbait zerbitzuren a
ntolamenduarekiko desadostasuna planteatuz. Gipuzkoan dialisiko a
ldizkako tratamendua eskuratzen zuten gaixoen joan-etorria taxian egiten zen 2010. urtera a
rte. Horrek, eta lehia publikoaren printzipiotik etorritako eskakizunekin batera, a
ldaketa bat eragin du eta gaur egun joan-etorria hitzartutako osasun garraioa erabiliz egiten da.
Zerbitzuaren a
ntolamendu berriak pertsona hauen joan-etorria egiteko a
urreikusten duen modua a
ztertzean oinarritu genuen gure jarduera. Osasunaren ikuspegitik, ezta ikuspegi juridikotik ere, ez dago gutxieneko denborarik gaixo hauen joan-etorria betetzeko. Horregatik, uste izan genuen erabilgarria izan zitekeela erreferentzia bat bilatzea, funtzionamendu onaren estandar gisa har zitekeen horretan.
Hitzarmen berrian sartzen den zerbitzuaren oinarri teknikoak eta As
eguramendu eta Kontratazio zuzendariordearen txostenak (egungo joan-etorrien eta a
urrekoen iraupenaren balorazio a
lderatua jasotzen du, bai gaixoak hartzerakoan, bai horien joan-etorrian, eta zerbitzua martxan jartzearen gaineko jarraipena ere jasotzen du) datuak eskaintzen dituzte; horiek, uztartuta jarriz gero, a
ukera ematen dute uste izateko zerbitzua baldintza egokietan emango dela.
Balorazio hau interesdunei helarazi genien, hitzarmenean a
urreikusitako baldintzetan egon daitezkeen urradunak a
ztertzeko a
ukeraren kaltetan izan gabe.
Zenbait zonaldetan dauden osasun baliabideek zenbait kexa eragin dituzte, izan ere, a
urreikusi direnak eskasak direla edo urrunekoak direla uste da. Horietako batek gaur egun A
rabako Lautadan osasun a
rreta emateko dauden baliabideei heldu die.
Ez dago a
rau edo a
urreikuspenik, inolako zalantzarik gabe finkatzeko zein izan behar den baliabideen a
ntolamendua eta kopurua osasun a
rreta emateko, honakoa ohikoa edo presazkoa izan a
lde batera utzita. Baliabideak planifikatzerakoan hartzen diren erabakiak Osasun a
dministrazioari herritarren beharrak a
tenditu behar dituzten osasun zerbitzuak a
ntolatzeko ematen zaion eskumenaren baitan kokatzen dira.
Hori horrela izaki, existitzen diren baliabideak baloratzeko elementu bat a
lderaketa izan daiteke, zona baten eta a
ntzeko beste zona batzuen a
rtean. A
ntza erabilgarria den a
lderaketa honek, ordea, zailtasun bat topatuko luke: lurraldea eta eremua gorabehera –landa izaerakoa edo hiritarra– a
ntzekoak diren zonak a
ukeratzea.
Aitzitik, komenigarria da a
intzat hartzea prestazio zerbitzuek, osasunekoak eta hezkuntzakoak, landa zonaldeen garapenerako duten garrantzia.
Kexa hau ikuspegi horretatik baloratuta, Eusko Jaurlaritzara bidaltzeko dagoen eta legezkoa ez den proposamen baten onespenaren berri eman genien kexa a
dierazi zutenei, hain zuzen ere landa zonaldeetako osasun zerbitzuei buruzko proposamen baten berri. Horren bitartez, proposamen horretan bildutakoa a
intzat hartuko duen diagnostikoa egitea lortu nahi da, osasun a
lderdi ezberdinen gainean, besteak beste, larrialdiko zerbitzuen gainean. Diagnostiko hori egungo baliabideen mapan dauden behar eta banaketari buruzko informazioa hobetzen lagun dezakeen tresna izan daiteke, kasu bakoitzean diagnostikotik eratorritako neurriak hartuz.
Azkenik, idatz zati honetan osasun laguntzaren berrantolamenduari buruzko kexak a
ipatu behar ditugu.
Osasun zerbitzuen a
ntolamenduan gertatu diren a
ldaketekin desadostasuna a
zaldu dute; gai hori, hasiera batean, Osasun a
dministrazioak osasunaren a
lorrean planifikatzeko duen eskumenaren baitan kokatzen da. Horrek esan nahi du a
ukera ezberdinak legitimoak izan a
rren, horrek ez duela halabeharrez hutsaltzen A
dministrazioak plangintza eskumen hori baliatzerakoan hartu a
hal duena. Balorazio hori hor egonda ere, gai berdin hau jarduera ezberdinen xede izan da legebiltzarraren egoitzan, eta horiei buruzko informazioa eman diegu desadostasuna a
dierazi duten pertsonei.
IV. Ondorioak
Gaixoen itxaropenak ez dira bakarrik mugatzen beren laguntzarako gai tekniko eta medikoetara. Zerikusia dute ere, neurri handi batean, laguntza horren baliabide a
lderdiekin (itxaron zerrendak, zerbitzu sortak, prestazioetara iristeko prozedura, eta a
bar) edo zenbait zerbitzuren funtzionamenduarekin, norberarenak edo hitzartuak izan a
lde batera utzita (adibidez, osasun garraioa edo zerbitzu ezberdinen a
rteko koordinazioa).
Antolamenduan berrikuntza sartzeko beharra, laguntza sistema berrikuntza biomedikoan erdietsitako maila onera eramaten saiatuz, Euskadin kronikotasunaren erronkari a
urre egiteko Estrategiak a
zpimarratzen duen a
lderdietako bat da.
Kexen zati garrantzitsu batek erakutsi egiten digu, hain zuzen ere, a
ntolamendu a
ldaketetan itxaropenak dituen gaixo bat. A
ldaketa horiek integrazio gehiagoko laguntza prozesuak garatzera zuzendutakoak izango lirateke. Horrek, halaber, erabiltzailea jakinaren gainean jartzeko eta haren beharrak kudeatzeko gaitasun hobea edukitzeko beharrean pentsatzera garamatza (adibidez, itxaron zerrendaren idatz zatian jaso dugun kexa edukiko genuke).
Orokorrean bere horretan helburu bat ez den informazioa sartzen da itxaropen horien barruan, eta, horregatik, funtsezkoa da osasun sistema ulergarriagoa izatea fase ezberdinetan. Gaixoei emandako a
zalpenak eta esfortzuak ez dira oinarritu behar bakarrik a
rretaren a
lderdi teknikoetan, izan ere, ez da hori laguntzak duen dimentsio bakarra.
Ondare erantzukizuneko prozedurei dagokienez, espero dugu izapidetzerakoan berandutzak eragin dituzten zailtasunak konponduta geratu a
halko direla. Erantzuna eskuratzeko eskubidearen oinarrian dauden a
rrazoi juridikoetatik harago, jasotako laguntzarekiko desadostasunean egoteagatik erreklamazio bat planteatzen duen eta erantzuna eskuratzeko zailtasunak dituen horren pertzepzioan pentsatu behar dugu.
Estatuko Osasun Sistemaren Gaixotasun A
rraroen Estrategiak, helburuen a
rtean jasotzen du garaiz eta modu egokian iristeko bermea sendagai umezurtzetara, estatuko lurralde osoan gaixotasun a
rraroak tratatzeko. Tratamendu horiei dagokienez, kexa batean ikusi dugu (ordezko entzimarekin tratamendua eskuratzeko baimenari buruzkoa) interesdunek ikusi zutela bultzatu zituzten prozeduretan jarritako itxaropenak ez zirela bete eta, gainera, informazioa falta izan zitzaiela erantzunaren zain egon ziren bitartean.
Erabaki horietako batzuk hartzea zaila dela badakigu, baina gaixoentzat justifikatzen zailak diren egoera horiek ekartzen dituzten a
ntolamendu erako oztopoak ezabatu egin behar dira.
Erabiltzaileak, zenbaitetan, zerbitzu ezberdinengatik hartzen diren erabakien a
urrean daude (kontsultak eta diagnostiko erako probak). Biak laguntza prozesu berdin batekoak badira, horiek koordinatzeko a
gertu daitezkeen zailtasunak konpondu egin behar ditu osasun sistemak berak, kudeaketaren pisua erabiltzaileari eman gabe.
Itxaron zerrendetan, berdintasun printzipioa errespetatzeak galarazi egiten du erreklamatzen dutenek erreklamatzen ez dutenek jasotzen duten tratua ez den beste bat jasotzea. A
itzitik, oinarria dagoenean, kexak a
ntzuak izango lirateke horien berri Osakidetzari emango ez bagenio, lortutako kalitate estandarretara itxaronaldiak bideratzeko neurriak har ditzan.
Jasotako osasun laguntzaren kostua helarazi zaien pertsonen kexak errepikatu egiten dira, laguntza eman duen zentroak ordainketa egitera behartuta hirugarren bat dagoela uste duenean (normalean as
eguru pribatu bat, baina ez beti gaixoak hitzartutakoa). Osakidetzaren Zuzendaritza Orokorrak jarraibideak eman behar ditu Osasunaren Lege Orokorraren 83. a
rtikuluaren interpretazio okerrak, kostua exijitzen duten zentro horiek eginak, ez ekartzeko emaitza gisa zerbitzu bat eskuratzeko eskubidea duten herritarrek behar ez dutena ordaintzea.
Bakarkako osasun txartela eskuratzeko prozedurak, oraindik eskatzaileen diru-sarrerak a
intzat hartzen dituena, ezin du baztertu osasun a
rreta gaur egun a
urrekontu orokorrek finantzatzen dutela, gizarte segurantzari egindako kotizazioari uztartu gabe.