11.?Herri-administrazioen araubide juridikoa, ondasunak eta zerbitzuak
I. Arloa kopurutan
Aurten 116 kexa jaso da guztira a
rlo honetan, eta eragindako a
dministrazioak gorabehera horiek eduki duten banaketa hau izan da:
− Euskal A
utonomia Erkidegoko A
dministrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 6
− UPV/EHU 1
Azpiarlokako banaketari dagokionez, sailkapena honakoa da:
− Kontratazio a
raubidea, ondarea eta a
dministrazio erantzukizuna 34
− A
dministrazioaren funtzionamendua eta a
dministrazio prozedura 30
− Tokiko zerbitzu publikoak 30
− Udal erroldaren kudeaketa 13
− Informazioa eta herritarren parte-hartzea 2
Arlo honetan jasotako kexen informazio estatistikoa ekitaldia ixterakoan hau da:
* Kopuru orokorrei dagokienez, a
urten a
rloak berrantolatu egin direnez eta, zehazki, Herri Lanak eta Zerbitzuak izeneko a
rlo zaharra xehatu egin denez bi a
rlotan, epigrafe honetatik a
parteko a
rlo gisa Herri Lan, Garraio eta A
zpiegitura gaiari dagokiona sortuz, ezinezkoa da a
lderaketa egitea a
urreko ekitaldian eta honetan jasotako kexen bilakaeraren gainean.
Jasotako kexa gehienen izapidetze egoera a
rrazoizkoa da, eta gure jarduna, gutxi gorabehera, a
maitu egin da eskuratutako guztien bi herenetan. Batez ere, laugarren hiruhilekoan jasotako kexei dagozkien jarduera fase ezberdinetan daudenak falta dira. Hala eta guztiz ere, zenbait a
dministrazioren laguntza falta dela-eta neurriz gaineko a
tzerapena jasan duen espediente kopuru bat badagoela a
zpimarratu daiteke. Egindako kudeaketak ugariak izan a
rren, a
dministrazio batzuek ez diote jaramonik egin erakunde honetatik kexek planteatutako gaiei buruz informa dezaten egin zaizkien errekerimenduei, eta guk jakinarazitako gaiak a
tenditzeko jarrerari buruz ere ez dute a
dierazpenik egin, salatutako a
dministrazio jardunari buruz behar besteko a
giri eskura genuela uste genuen kasu horietan. Gainera, ez dugu a
haztu behar a
tzerapen eta lankidetza falta hau batu egiten zaiola a
ldez a
urretik herritarrek jasan behar izan duten itxaron beharrari, hain zuzen ere eragindako a
dministrazioak beren eskaerak zuzenean ez a
tenditzearen ondorioz.
Zentzu horretan, bereziki a
zpimarratu behar da Mutrikuko Udalaren laguntza falta,. A
dministrazio horrekin 2009ko ekitaldiari dagokion hiru kexa espediente dugu oraindik ebatzi gabe, eta hori egindako errekerimenduak, ohartarazpenak eta gainerako kudeaketak eginda ere.
Azpimarratu beharreko beste a
lderdia, a
rlo honetan izapidetutako kexen kopuru garrantzitsu baten gune nagusi gisa a
geri dena, administrazioaren isiltasunak izaten jarraitzen du. Nobedade bat ez bada ere, berriro ere a
zpimarratu behar dugu eskaera bat a
urkezten duen pertsona ororen eskubidea dela erantzun a
rrazoitu bat eskuratzea idatziz eta a
rrazoizko denbora epe baten barruan. A
dministrazio isiltasuna ez da hautabide edo a
ukera bat a
dministrazioarentzat prozedura bat a
maitzeko, hain zuzen ere kasu zehatzen bati buruz hitz egiterakoan memoria honen beste a
tal batean garatu a
hal izango dugun bezala.
II. Lege-berrikuntzak
Aurreko ekitaldiaren a
maiera a
ldera, 17/2009 Legea onetsi zen, a
zaroaren 23koa, zerbitzuen eskuragarritasun eta erabilera as
katasunari buruzkoa,. Horrek, neurri batean, Zuzenbide espainiarraren barruan sartzen du 2006/123/EE Zuzentaraua, 2006ko a
benduaren 12koa, Europako Parlamentuarena eta Kontseiluarena, zerbitzuei buruzkoa barne merkatuan (aurrerantzean Zerbitzuen Zuzentaraua).
Bestalde, a
zaroaren 23ko 17/2009 Legeari egokitzeko lege ezberdinak a
ldarazteari buruzko abenduaren 22ko 25/2009 Legeak ebaluatu egin zuen eragindako estatu mailako lege a
raudia lege horrek finkatzen dituen printzipioetara egokitzeko, eta lege testu ezberdinetan kasuan kasuko a
ldarazpenak onetsi zituen.
Aldarazpen horien a
rtean, eta izaera horizontala edukitzeagatik, a
ipatzekoak dira Herri A
dministrazioen A
raubide Juridikoaren azaroaren 26ko 30/1992 Legean (AJAPEL) sartutako a
ldaketak:. Horiek jarduerak garatzeko esku hartzeko printzipioei, a
dministrazio isiltasunari eta a
itorpen a
rduratsuko eta a
ldez a
urretiko komunikazioko tresna berriei buruzkoak dira (39 bis, 43 eta 71 bis a
rtikuluak). Tokiko a
dministrazioei dagokienez, a
zpimarratzekoak dira 70 bis a
rtikuluaren 4. idatz zatiari erantsitakoa eta Toki A
raubidearen Oinarriak A
rautzen dituen apirilaren 2ko 7/1985 Legearen (TAOAL) 84. a
rtikuluaren a
ldarazpena (). Horrek sartu egiten du leihatila bakarra erabiltzearena, eta tokiko eremuarentzat esku hartzeko tresna berriak barneratzen, A
JAPELen 29 bis a
rtikuluaren a
ldarapenarekin bat eginez.
Herri-administrazio guztien esku-hartze jarduera a
raudiari egokitzea, bakoitza bere eskumenen esparruan, erabakigarria eta presazkoa izan behar da, izan ere, ezin dugu a
haztu egokitzapen hori gauzatu bitartean bizi den egoeran edozein pertsonak Zerbitzuen Zuzentarauan a
plikatzen den "eragin zuzena" izeneko horri heldu diezaiokeela. Labur a
dieraztearren, a
rau jakin bat egokia ez bada edo a
dministrazio esku-hartzeko a
raubide berriaren manuen a
urka egiten duela uste bada, egokitzen ez den a
raua ezin a
plikatzea exijitu a
halko da, horrek guztiak ekar dezakeen segurtasun juridiko falta handiarekin eta gatazkekin.
Adierazi dugun moduan, esparru a
rautzaile berri honek ez ditu ekarri ez a
rau a
utonomikoek, ez gure a
utonomia erkidegoko tokiko erregelamenduek sartu beharreko erreformak a
raudi berriak eragindako eremuetara. Eusko Jaurlaritzak a
rgitaratu egin zuen 2010eko maiatzaren 7an (84. zk.ko EHAA) ebazpen bat. Horren bitartez, jendaurrean jarri zen Zerbitzuen Zuzentaraura egokitzeko lege ezberdinak a
ldarazteko Lege A
urreproiektua, baina une honetara a
rte ez da onetsi.
Tokiko erakundeei dagokienez, haiek duten eskumen a
rautzailearen zati handi bat Estatuko oinarrizko a
raudian ez ezik kokatu egiten bada ere oraindik egokitu ez diren a
rau a
utonomikoen testuinguruan (hirigintza a
raudia, ingurumenekoa, turismokoa, merkataritzakoa, batzuk a
ipatzearren), toki mailan erregulazio esparru garrantzitsu bat dago eta esparru hori Ordenantzek eta Erregelamenduek eratzen dute. Erregelamendu multzo hori, a
zken batean udalerrian finkatzen diren zerbitzu jarduerak egiteko behar diren berariazko prozedurak eta beharrezko betekizunak a
rautzen dituena, egokitu egin behar da a
raudi berrira. Ebaluazio eta berrikuspen lan garrantzitsua, a
ldizkari ofizialetan eta tokiko webguneetan ikusitakoaren a
rabera egiteke dagoena funtsean, a
ukera bat da prozedurak sinpleago egiteko eta, a
ldi berean, zerbitzuen kalitatean maila a
ltua sustatzeko. Halaber, justifikaziorik gabe eta proportziorik gabe zerbitzuen merkatuen funtzionamenduari mugak jartzea saihestuko da.
Edonola ere, ez da zera a
haztu behar: erreforma hau gidatzen duten printzipio eta irizpideei jarraiki, ezinbestekoa izango da a
rrazoitze a
riketa bat egitea –espedientean behar bezala dokumentatuta– bakarkako edo taldeko eskubideak baliatzeko edo jarduera bat garatzeko a
urreikusten diren mugen gainean, eta guztia diskrezio a
hala baliatzerakoan kontrol egokia egite a
ldera. Gauzak horrela, eta xehetasunetan galtzeko as
morik eduki gabe, hurrengo printzipio eta irizpideak a
ipatuko ditugu:
• Murrizketa gutxien dakarren neurria a
ukeratzea. Kontuan hartu behar da baimena eta lizentzia salbuespen bihurtzen direla a
ldez a
urretiko komunikazioaren edo a
itorpen a
rduratsuaren a
rau orokorrarentzat, beraz, salbuespenaren a
plikazioa justifikatu egin beharko da.
• Haren beharra a
rrazoitzea interes publikoa babeste a
ldera. Horrela: neurri murriztaileago bat behar izateko zer interes publiko babestu behar den zehaztea.
• Lortu nahi diren helburuak lortzeko haien egokitzapena justifikatzea, hau da, a
ukeratutako baimen tresnaren proportzionaltasuna justifikatzea.
• Baimena beharrezkoa den kasuan, tratu a
ldeen edo bereizketakoen debekua finkatzea (adibidez: beharrezkoa izango da a
ztertzea zenbait betekizunen eskakizuna, esate baterako, udalerri jakin batean bizi beharra a
zokan instalatu a
hal izateko).
• Irizpide a
rgiak eta nabariak, gardenak eta irisgarriak a
plikatzea, eta baita helburuak ere. Horrela, irizpide eta helburu horiek jendaurrean jarri beharko dira a
urrez eta lehia errespetatu beharko da, baimenak mugatuak diren kasuan (hasiera batean eskuratzea erraza den jarduera a
rautua. A
dibidez: mahai hankabakarrekin eta terrazekin jabari publikoa okupatzeko lizentziak).
• Kontuan hartu behar da, orokorrean, baimenak denbora mugagabe baterako izaten direla, haien kopurua mugatua bada (arrazoitutako galarazpen teknikoak edo baliabide naturalen eskasia), a
ldez a
urretik ezarritako baldintzak a
utomatikoki berritzen badira edo egiaztatu beharreko interes orokorreko a
rrazoiengatik mugatzen badira salbu.
Azkenik, a
ipatu egin nahi dugu 2010eko a
zaroaren 24an (226 zk.ko EHAA) ebazpena a
rgitaratu zela. Horren bitartez, jendaurrean jarri zen Euskadiko Udal Legearen A
urreproiektua. Izapide hori bete egin zen, gure a
utonomia erkidegoan bizi diren pertsona guztiei eragiten dielako Euskadi eratzen duten udalerrietako a
uzotar diren partetik. Espero dugu oraingoan a
halik eta lasterren onetsi a
hal izatea udal legea, hain garrantzitsua eta esanguratsua izaki tokiko gobernuentzat.
III. Jarduera-plana
Gure ohiko jardueraren oinarrizko zati baten jatorria herritarrek a
urkeztutako bakarkako kexetan kokatzen da. Gauzak horrela, jasotako kexak izapidetzea izan da gure jardueraren zati a
dierazgarriena a
rlo honetan. Espediente horiek gomendio ezberdinak eta beste ebazpen batzuk izapidetzea ekarri dute, hurrengo idatz zatian a
zalduko dugun moduan.
Idatz zati honetan, eta a
urten garatutako jarduera islatzeko, izapidetu ditugun kexen laburpen bat egingo dugu, bereziki helduz gomendioren baten xede izan direnei. Kexak a
zpiarlo materialei jarraiki multzokatuko dira, jarraian xehatuko ditugun epigrafeak gorabehera.
IV.1. Administrazioaren funtzionamendua eta a
dministrazio prozedura
Lehen ere esan dugun moduan, herri-administrazio ezberdinen erantzun falta da jasotako kexa kopuru garrantzitsu batek planteatzen duen lehenengo a
razoa eta, beraz, berriro ere a
zpimarratu behar dugu idatziz eskaera bat a
urkezten duen pertsona orok eskubidea duela bere nahiarekiko erantzuna jasotzeko, baita a
gian planteatutako gaiaren muinari buruz a
rrazoirik ez badu ere. Herri-administrazioak herritarrentzako zerbitzua jarraitu behar du bere jardunean (AJAPELen 3.2. a
rtikulua). Hain zuzen ere, haiek beren nahiekiko erantzun bat jasotzeko eskubidea dute beti eta, gainera, erantzun horrek a
rrazoitua izan behar du eta epe onargarri baten barruan eskuratutakoa izan.
Arazo honen a
urrean, herri-administrazio batzuk eskaera horiei ez erantzuteko ematen dituzten a
rrazoiak xelebreak dira benetan, eta administrazio isiltasuna justifikatzeko Legeak hitzez hitz esaten duenaren a
urkako zentzuan a
rauari heltzera ere iritsi dira. Beste hainbatetan eta Legebiltzarrari a
urkeztutako beste txosten batzuetan jada a
dierazi izan badugu ere, berriro a
zpimarratu behar dugu a
dministrazio isiltasuna ez dela Legeak a
urreikusitako bide bat prozedura bat a
maitzeko, ezta herri-administrazioen "eskubide" bat ere. A
ldiz, partikularrek duten berme bat da A
dministrazioak bere funtzioa eraginkortasunez bete ez duenerako. Horrelako jarreren a
dibide, a
ipatu egin genezake Arartekoaren 2010eko a
buztuaren 25eko ebazpenean jasotakoa,. Horren bitartez, Balmasedako Udalari gomendatu egiten zitzaion beren beregi eta modu a
rrazoituan ebatz zezala ondare erantzukizuneko erreklamazio bat, ibilgailu batek jasandako kalteengatik.
IV.2. Udal erroldaren kudeaketa
Idatz zati honetan zera a
zpimarratzen dugu a
urten: erreklamatzaileak benetan bizi diren helbidean erroldatu a
hal izateko zailtasunak jasotzen dituzten kexak behar bezala konpondu direla, orokorrean. Hala eta guztiz ere, harritzekoa da behin eta berriro errepikatu beharra zein den biztanleen udal erroldaren xedea eta, a
ldaketak a
ldaketa, as
paldikoa den a
raudi baten a
plikazio zuzena.
Izapidetu ditugun kexak udalek emandako ezezkoekiko desadostasunekoak izan dira, bizigarritasunik gabeko bizitokietan edo benetan etxebizitza gisa erabiltzeko baimenik ez zutenetan erroldatzea lortzeko garaian. Bizitokitzat zuten etxebizitza okupatzeko legezko titulurik ez zuten pertsonen kasuren bat ere izan dugu, eta, horregatik, jabearen kasuan kasuko baimena ez zutenez, udalak ukatu egin zien erroldatzea.
Kasu horietan guztietan, eragindako udalei gogorarazi egin genien gai honi buruzko betebeharrak zeintzuk diren, hain zuzen ere Erroldak bizitokia islatu behar duela, toki fisikoaren zentzuan, benetan udalerriko a
uzotar bakoitza bizi den tokia jaso behar duela. Udalak benetan egiaztatu dezake eta egiaztatu behar du pertsona bat bizi egingo dela esan duen toki horretan, eta, horretarako, eskura dituen baliabideak erabil ditzake, udaltzaingoari txostena eskatuz edo hori egiaztatzeko eskura eduki ditzakeen beste bide batzuk erabiliz, betiere, eskaerak zalantzarik eragiten badu. Edonola ere, ez da udalaren eskumenekoa etxebizitzaren titulartasunari buruzko gatazka juridiko-pribatuetan edo etxebizitzari eragiten dioten bestelako inguruabar fisiko, higieniko, osasuneko edo beste edozein inguruabarretan sartzea. A
lderdi horiek guztiek ez dute zerikusirik biztanleen erroldaren xedearekin, eta beren legezko bideak dituzte konpontzeko.
IV.3. Informazioa eta herritarren parte-hartzea
Norberak bere burua a
ntolatzeko eskumena baliatuz eta izaera organikoko a
rauen bitartez, geroz eta tokiko a
dministrazio gehiagok a
rautzen du tokiko bizitza publikoko gaietan herritarren parte-hartzea a
halbidetzeko egitura jakinen bat. Herritarren parte-hartzerako jarri diren bideek erabaki politikoak hartzeko prozesuan esku hartzen dela bultzatu behar dute eta, beraz, a
ntolatutako talde handien eta, orokorrean, herritarren lankidetza eta ekarpena geroz eta handiagoa izan, orduan eta eraginkorragoa izango da erabakiak hartzea.
Aitzitik, a
ipamen erretorikotik edota a
raudia sortzetik harago joanez, herritarren parte-hartzerako tresna organiko hauek sortzea ez da nahikoa, ondoren horiei behar besteko protagonismorik ematen ez bazaie. Herritarren parte-hartzerako bideen sorrerak eragin egin behar du tokiko gobernuek eraginkortasun gehiagorekin gain hartzea informazioa hobeki eskuratzeak, egiten dutenaren eta egin nahi dutenaren gaineko gardentasun gehiago edukitzeak eta erabakiak hartzerakoan parte hartzeko dauden bideen optimizazioak zera a
halbidetzen dutela:
• Erabaki hobeak hartzea.
• Hartutako erabakiak eraginkortasun gehiagorekin a
plikatzea.
• Jendea sentsibilizatzea, hartzen diren erabakiek zer a
razori erantzun behar dioten a
zalduz.
• Herritarrei esku hartzeko a
ukera ematen diote.
• A
gintari publikoei lagundu egiten diete behar bezala a
intzat hartzen herritarren kezkak eta esperientziak.
Zentzu horretan, interesgarria da egiaztatzea nola zenbaitetan jardunaren oinarrian eduki nahi den izpirituak eta herritarren parte-hartzearen a
raudi organikoak berak talka egiten duten a
rgi eta garbi egunerokoaren errealitatearekin. Gauzak horrela, sindikatu batek planteatutako kexa bat izapidetu dugu. Hari Gasteizko Udalak ukatu egin zion parte-hartzeko sektore organo batean parte hartu a
hal izatea. Herritarren Parte-hartzerako Gida Planak 2008-2011, a
dierazi egiten du udalak a
ukeratutako herritarren parte-hartzerako eredua a
biatu egiten dela hiru dimentsio identifikatzetik, eta horiek bateragarriak eta osagarriak direla kasuan kasuko organo iraunkorrekiko: Dimentsio orokor bat, organo gisa udalerriko gizarte kontseilua duena; sektore dimentsio bat, sektore kontseiluen bitartez, eta lurralde dimentsio bat, lurralde kontseiluen bitartez. Labur a
dieraztearren, Planak a
zpimarratu egiten du hiru dimentsio horiek ez direla itxiak, eta garrantzitsua dela haien a
rteko elkarrekintza, izan ere, gai batzuk, haien izaera dela-eta, dimentsio batean baino gehiagotan jorratu beharko dira eta, a
rrazoi berdinarengatik, entitate batzuk –nahi izanez gero– parte-hartze eremu batean baino gehiagotan parte hartuko dute.
Izpiritu horri jarraiki, Udalak parte-hartze organo ezberdinen sorrera a
rautzen du, a
dibidez Udalerriko Gizarte Kontseilua eta Sektore Kontseilu ezberdinak. A
itzitik, sindikatu erreklamatzaileak sektore kontseiluetako batean parte hartu a
hal izateko a
ukera ukatu zuen, horretarako behar besteko a
rrazoirik eman gabe. Hori dela eta, erakunde honek ebazpena egin zuen, nahiz eta hura ez zuten onartu. Ebazpena 2010eko maiatzaren 17koa izan zen, eta horren bidez Gasteizko Udalari gomendatzen zitzaion ELA sindikatuak egin zuen eskaera, Hirugarren A
dinekoen Sektore Kontseiluan parte hartzekoa, behar bezala ebazteko.
IV.4. Herri-administrazioen ondarea
Jaso ditugun erreklamazioek zerikusia dute herri-administrazioek gaizki erabiltzearekin ondare publikoaren defentsaren gaian dituzten eskumen zabalak. Hala ere, A
dministrazioaren eskumenak, eta, zehazkiago esatearren, ikerkuntza eskumena eta edukitza berreskuratzekoa jabari publikokoak omen diren ondasunak defendatze a
ldera, pribilegio erako tresnak dira, eta horien justifikazioa ondare publikoa defendatzean dago. A
itzitik, eskumen horiek ezin dira bihurtu bide a
zkar bat ondasun bat erabiltzeko behar beste egiaztatu izan gabe jabari publikokoa den edo izan den.
Jurisprudentziak, eskumen horiek baliatzea mugatzeko garaian, behin eta berriro a
dierazi du edukitza berreskuratzea erabat egiaztaturik geratu behar dela kasuan kasuko espedientean, eta horretarako a
dministrazio edukitzaren froga ukaezina eduki. Horrela, jabariaren a
lorrean sor daitekeen edozein gai ohiko epaitegietara eramango da. A
itzitik, ezin da a
lde batera utzi honakoa tresna pribilegiatu bat dela, interdiktuko benetako ekintza baten baliokide, baina epaile batengana joateko beharrik gabe, eta honetarako beharrezkoa dela ikertutako ondasunaren titulartasunaren premisak "uste izatea" ondasun hori jabari publikokoa dela.
Teoria hutsean, udalak ekintza hau balia dezake edukitza egoera bat lehengora eramateko, izatez soilik bada ere. A
itzitik, bete egin behar du ere premisa hau: publikotzat hartu diren ondasunak izateaz gain, beharrezkoa da berreskuratu nahi diren ondasun horiek "behar ez bezala" egotea partikularren esku, hau da, beharrezkoa da edukitza egoeraren nahasmendua edo galera gertatu izana eta ekintza horren izaera legez kanpokoa izatea haren gainean eskubideak dituela a
ldarrikatzen duen haren partetik (AGren 2001eko a
pirilaren 23ko Epaia eta A
Gren 1994ko a
pirilaren 25eko Epaia). Hori guztia, gainera, behar bezala egiaztaturik geratu behar da espedientean, eta legez ezarri den prozedurarekin jarraitu, eragindako guztiei zor zaien entzunaldia eta izapidea barne.
Zentzu horretan, Arartekoaren 2010eko ekainaren 30eko ebazpena a
ipatzen dugu,; horren bitartez, Bidegoiango Udalari, gomendatu egin zitzaion bide baten erabilerari buruzko ikerketa-espedientea a
rtxiba zezala. Halaber, a
ipatzekoa da Arartekoaren 2010eko uztailaren 12ko ebazpena; horren bidez, A
retxabaletako A
dministrazio Batzarrari gomendatzen zaio ondasunen inbentarioko idazpen bat baliorik gabe utz zezala. Nabarmendu egin behar dugu gomendio horiek ez dituztela onartu.
Halaber, nabarmendu egin dezakegu, nahiz eta zentzu ezberdin batean, Arartekoaren 2010eko a
buztuaren 31ko ebazpena; horren bidez, Bermeoko Udalari, gomendatu egin zitzaion jabekideen komunitate batek erabilera publikoko zorra duen espazio pribatuan egindako gastuak ordain zitzala. Kasu horretan, udalak ez zituen bere gain hartu eragindako gastuen kopuru osoa, zortasunaren onuraduna zelako. Gainera, diru-laguntzen a
lorrean indarrean dagoen a
raudia a
plikatuta ere (gu horrekin bat etorri ez a
rren hori da udalak berak emandako kalifikazio juridikoa), udalaren ezezkoa publizitate, gardentasun, lehia, objektibotasun, berdintasun eta bereizkeria ezeko printzipioen a
urkakoa litzateke, eta hori derrigor bete behar dute herri-administrazio guztiek. Bermeoko Udalak ez du gure gomendioa onartu.
Azkenik, Eusko Jaurlaritzak, besteak beste herri lan batean laguntza teknikoa emateko kontrataturiko teknikarien kasuan, exijitu zuen ezkutuko a
katsengatiko erantzukizunari buruzko kexak jaso dira. Gure esku-hartzeak gomendio bat ekarri du, izan ere, uste izan genuen izapidetutako prozedura iraungita zegoela. Iraungitze hori ere a
itortu zuen epaileak emandako epaiak espediente hori a
urretik izapidetu zuenean. Hain zuzen ere, Arartekoaren 2010eko a
zaroaren 18ko ebazpenari buruz a
ri gara. Horren bidez, Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailari gomendatu egin zitzaion berriro ere a
zter zezala eraikitze lanen ezkutuko a
katsengatiko erantzukizunaren a
dierazpena ematen zuen ebazpena. Memoria hau itxi den datan, a
dministrazio interesdunaren erantzuna jaso zain gaude, guk helarazitako planteamendua onesteari buruz.
IV.5. Ondare erantzukizuna
Zerbitzu publikoen funtzionamenduagatik herri-administrazioei eska dakiekeen ondare erantzukizunari buruz izapidetu ditugun espedienteetan ez dago a
parteko nobedaderik a
zpimarratzeko. Orokorrean, kexak a
urkezten dituzten pertsonek uste dute, beren ondasun eta eskubideetan jasan duten kaltearen a
urrean, eragindako a
dministrazioek ez dietela erantzuten beren kalte-ordain nahiei edota ez dituztela behar bezala a
rrazoitzen a
urkeztutako erreklamazioak. Erakunde honek kexa kopuru a
dierazgarria eskuratzen jarraitzen duen gai honetan garatutako lana zera lortzera zuzendu da: herri-administrazioek jasotzen dituzten erreklamazioen onespena edo gaitzespena ebaztea eta hori behar besteko a
rrazoirekin egitea.
Gauzak horrela, Balmasedako Udalari gogorarazi egin behar izan genion (arlo honetako IV.1 idatz zatian a
ipatzen den gomendioa) erreklamatzeko ekintza preskribatu egiten dela kalte-ordaina eragiten duen gertaera edo egintza jazo eta urtebeteko epean, baina ezin dela preskripzio epe gisa a
ipatu a
dministrazioak kasuan kasuko erreklamazioa izapidetu ez izana horretarako legez jasotako epean, izan ere, erreklamazioa ebazteko hark duen betebeharra ez da preskribitzen.
IV.6. Tokiko zerbitzu publikoak
Iazko txostenean bezala, epigrafe honetan jasotako kexa gehienak zerbitzuen kalitateari buruzkoak, horiek emateko moduari buruzkoak eta zenbaitetan erreklamatzaileek, horiek ematen diren baldintzengatik, jasaten dituzten eragozpenei buruzkoak izan dira. A
urten, hondakinak biltzeko zerbitzuarengatik jaso ditugun kexak a
zpimarra ditzakegu, bai udalerri ezberdinetan zaborrontzientzat erabaki den kokalekuagatik, bai ezarritako bilketa sistemengatik jasotakoak horiek.
Horrela, bilketa pneumatikoaren sistema izeneko horrengatik kexa ezberdinak jaso ditugu, eta baita "atez a
teko" sistemarengatik ere. A
zken sistema horri dagokionez, kexak a
urkeztu zituzten pertsonei jakinarazi egin zitzaien zer eskubide zuten jabetza pribatuaren eskubidearen eragin eta mugak, intimitate eskubidea edo udalerri bakoitzeko udal a
utonomia bezalako gaietan, indarrean dagoen lege esparruari jarraiki, egokientzat jotako zabor bilketa eta tratamendu sistema finkatzeari dagokionez.
Bestalde, nabarmendu egin nahi dugu ere Arartekoaren 2010eko ekainaren 8ko ebazpena, Donostiako Kontxako hondartzan 2010 denboraldirako eguzkitakoak murrizteari buruzkoa. Eta a
zpimarratu egin nahi dugu eragindako erabiltzaileentzat Kostaldeen Legea a
plikatzeko udalak hartu zuen erabakiak eduki zuen eraginagatik, ondorioen neurriagatik eta interesdunei erabakiaren berri eman zitzaien moduagatik, a
raua indarrean jarri eta hogei urte geroago.
Azkenik, gomendio bat a
ipatuko dugu, hain zuzen ere eragindako a
dministrazioak onartu zuena. Gomendioa udalek dituzten betebeharrei buruzkoa da, bide publikoetako eraikinen identifikazio korrelatiboa eguneraturik mantentzerakoan. Hain zuzen ere, Arartekoaren 2010eko a
pirilaren 23ko ebazpenari buruz a
ri gara,. Horren bidez, Armiñongo Udalari gomendatzen zaio kale bateko eraikinen zenbakiak jarraitasunez berri ditzala.
V. Ondorioak
Aurten izapidetu ditugun kexak a
rrazoizko epe baten barruan a
rrazoitu eta ebatzi dira kasu gehienetan, nahiz eta a
zpimarratu egin behar dugun a
tzerapenak egon direla a
dministrazio batzuk lankidetza falta a
gertu dutelako, behar bezalako erantzun bat ez emateagatik edo erakunde honek egindako laguntza eskaera inolaz ere ez erantzuteagatik. A
lderdi hori bakarka xehatu da erakunde honen memoriaren kasuan kasuko idatz zatian. Inguruabar hori larria da, izan ere, herri-administrazioek beren jarduna herritarrekiko eraginkortasun eta zerbitzu irizpideetan oinarritzen dutela dioen printzipioaren urradura dakar.
Ordenamendu juridikoak interesdunentzako berme gisa a
urreikusi dituen irudi juridikoak, a
dibidez a
dministrazio isiltasuna, espedientea iraungitzea, a
dministrazioaren edo partikularraren ekintza preskribatzea, ezin dira erabili oinarri gisa a
dministrazioaren jardun eza justifikatzeko edo haren xedearen eta izpirituaren a
urkako modu batean, lege a
urreikuspenetatik edukia kentzen saiatuz. Ez dator zuzenbidearekin bat a
rrazoitzea a
dministrazioak eskaera bat ebazteko duen epea igarota gaitzetsitzat ulertu behar dela eskera hori isiltasunaren bidetik, izan ere, a
dministrazioak beti du ebazteko betebeharra. Zentzu berean, espediente bat ebazteko finkatu diren epeak eta iraungitzearen a
plikazioa ezin dira geratu a
dministrazio jardulearen nahierako irizpidearen pean. A
zken batean, a
dministrazioaren eskubidearen preskripzioa egiaztatzen denean, horrek prozedura a
maitzea ekarri behar du, erreklamatzeko epeak a
gortu direnean partikularraren ekintzaren preskripzioarekin gertatzen den modu berdinean.
Lege erako nobedadeei dagokienez, presazkoa da bai esparru a
utonomikoan, bai udal mailan, a
raudi eta erregelamendu sorta egokitzea Zerbitzuen Zuzentarau gisa ezagutzen den horretara (2006/123/EE Zuzentaraua, Europako Parlamentuarena eta Kontseiluarena, 2006ko a
benduaren 12koa, zerbitzuei buruzkoa barruko merkatuan). Segurtasun juridikoa edukitze a
ldera eta Zerbitzuen Zuzentarauaren a
plikazioko "eragin zuzena" delakoaren a
urrean, edozein interesdunek heldu dezakeena, herri-administrazio guztien esku-hartze jardueraren a
raudi egokitzapena presazkoa da, bakoitza bere eskumenen esparruan. Halaber, egiteke dagoen berrikuspen lan hori prozedurak sinplifikatzeko eta zerbitzuen merkatuen funtzionamenduan behar ez diren murrizketak sartzen direla saihesteko a
ukera bat izateko a
probetxatu behar da.
Labur a
dieraztearren, lege esparruaren berrikuspenak, bai a
utonomikoa, bai tokikoa, beharrezko du a
zterketa sakona egitea printzipio eta irizpide hauek gardentasunez eta proportzionaltasunez a
plikatzeko, prozedurak sinplifikatuz eta justifikaziorik gabe establezimendu as
katasuna murrizten duten oztopo ez beharrezkoak ezabatuz.
Arlo honetako jardueraren laburpen gisa eta herritarren eskarien isla bezala, eragindako a
dministrazioei zuzendutako gomendio ezberdinak a
zpimarra ditzakegu, hurrengoak bezalako gai a
nitzekin: tokiko ondasun publikoak (bideak), erabilera publikoko zortasuna duten eremu pribatuak mantentzea, ibilgailu batean kalteak jasan izanagatik erreklamazioa, a
talondoen zenbaki korrelatiboak eguneratzea, espediente bat iraungitzea, sindikatu batek sektore kontseiluan parte hartzea.
Orokorrean, herritarrek zerbitzu gehiago eskatzen dituzte, baina zorrotzagoak ere badira eta prestazioak kalitate handiagokoak izatea ere erreklamatzen dute, herri osoarentzat haztaturikoak izatea eskatzeaz gain. Kopurua ez ezik (berdeguneak a
zalera egokian), kalitatea ere erreklamatzen da (kimatzeak kopuru egokian, landareak behar bezala birlandatzea, eta a
bar). Erdigunearen eta a
uzoen a
rtean zerbitzu emakida orekatua izatea ere eskatzen dute. Labur a
dieraztearren, dituzten eskubideez gehiago jabetuz eta horien gaineko informazio gehiago edukiz, efizientzia eta eraginkortasun handiagoa eskatzen dute eskaintzen zaizkien zerbitzuetan, udalerrian lurralde orekako irizpideak erabiltzea eskatzearekin batera. Gai horiek behar bezala definituta eta behar besteko informazioarekin egon beharko lirateke, a
uzotar komunitate diren a
ldetik pertsonek ulertu a
hal izateko.