Bideratutako kexa-espedienteek administrazio bakoitzari zer proportziotan eragiten dioten adierazten duten datuak aztertuta, aurreko urteetan bezala, 2016an Eusko Jaurlaritzaren kontra egin dira kexa idatzirik gehienak (ia %65), eta kexa zertxobait gutxitu dira autonomia erkidegoko udalei dagozkienak (%24 baino gutxiago).
Edonola ere, espedienteetan inplikatutako administrazioak ikertzeak ez du esan nahi jarduera okerrik egin dutenik, baizik eta haien jardueraren batek erreklamazioa sorrarazi duela.
Arlo eta administrazio bakoitzari zuzendutako kexen kopurua zuzen interpretatzeko era
Hasiera batean, administrazio jakin baten jarduerek kexa asko eragiten badituzte edo arlo zehatz batean kexa anitz jotzen badira, pentsa liteke horrek estua duela herritarrek administrazio horren funtzionamenduaz duten iritzi txarrarekin, zabarkeria, gehiegikeriak edo legez kontrako jarduerak egoteari dagokionez.
Hala ere, ñabardura garrantzitsuak egin behar zaizkio kexa-kopuruaren lehen pertzepzio eta interpretazio horri, ondorioak presaka ez ateratzeko, ondorio horiek okerrak eta bidegabeak izan baitaitezke eragindako administrazioei dagokienez.
Horrela, nahiz eta administrazio jakin baten jarduerak sortutako kexa-kopurua hasiera batean esanguratsua izan, are esanguratsuagoa da −eta hori da egiaz garrantzitsua− zenbat kexatan izan zituen kexagileak erakunde honetara etortzeko moduko arrazoiak, administrazio batek oker jokatu zuelako. Halaber, erakunde honen iritziz, kexa-kopuruaren datua bera baino garrantzitsuagoa da kasuan kasuko administrazioaren jokabidea, bai ezarritako epean informatzeko betebeharra betetzeko orduan, bai erreklamazioa ikertu edo aztertu ostean emandako ebazpenei dagokienez. Hau da, funtsezkoa da administrazioak gomendioak edo iradokizunak onartzen dituen ala ez egiaztatzea, administrazioak oker jokatu duela antzeman denean.
A. Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorraren aurka (Eusko Jaurlaritza) bideratu diren espedienteak
Banaketa arloka
Eusko Jaurlaritzak eskumen zabala duen arloetan (gizarte babesa eta enplegua, hezkuntza, etxebizitza, osasuna, herri-administrazioen zerbitzuko langileak eta segurtasuna) egon da kexa idatzien espediente kopururik handiena.
3. taula.
Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorraren aurka (Eusko Jaurlaritza) bideratu diren espedienteen banaketa, arloen arabera
Arloa | % | |
Gizarteratzea | 710 | 58,10 |
Hezkuntza | 122 | 9,98 |
Etxebizitza | 112 | 9,17 |
Osasuna | 71 | 5,81 |
Herri-administrazioen zerbitzuko langileak | 55 | 4,50 |
Segurtasuna | 40 | 3,27 |
Hizkuntz eskubideak, kultura eta kirola | 17 | 1,39 |
Ingurumena | 14 | 1,15 |
Lana eta Gizarte Segurantza | 13 | 1,06 |
Justizia | 12 | 0,98 |
Jarduera ekonomikoaren antolamendua | 12 | 0,98 |
Familiak | 7 | 0,57 |
Herri lanak, garraioak eta azpiegiturak | 7 | 0,57 |
Buruko gaixotasunak edo nahasmenduak dituzten pertsonak | 5 | 0,41 |
Gardentasuna, partaidetza, gobernu ona eta datuak babestea | 5 | 0,41 |
Ezgaitasunen bat duten pertsonak | 4 | 0,33 |
Herri-administrazioen araubide juridikoa,
ondasunak eta zerbitzuak |
4 | 0,33 |
Emakumeen berdintasuna eta osotasuna | 3 | 0,25 |
Etorkinak eta kultura aniztasuna | 3 | 0,25 |
Ogasuna | 2 | 0,16 |
Espetxeratuak | 1 | 0,08 |
Talde terroristen biktimak | 1 | 0,08 |
Animaliak babestea eta edukitzea | 1 | 0,08 |
Hirigintza eta lurralde antolamendua | 1 | 0,08 |
Sailen araberako banaketa
B. Foru erakundeen aurka bideratutako espedienteak
Banaketa lurraldeka
Foru erakundeen kontrako kexen artean, nabarmentzekoa da gora egin dutela Bizkaiko Foru Aldundiaren aurka bideratutako kexa idatziek, eta behera Gipuzkoakoaren kontrakoek. Egonkor mantendu dira Arabako Foru Aldundiaren aurkakoak. Berrien artean, aipagarria da Gipuzkoako Batzar Nagusien gainean egindako kexa bat.
Banaketa arloka
Aldatu egin da azken urteotan foru eremuari zegozkion kexa idatzien tipologia; horrela, zertxobait gehitu dira ogasun arloarekin eta adinekoen arloarekin lotutako kexak.
4. taula.
Foru erakundeen aurka bideratu diren espedienteen banaketa, arloen arabera
Arloa | % | ||||
Ogasuna | 4 | 21 | 11 | 36 | 23,37 |
Adinekoak eta mendekotasun egoeran dauden pertsonak | 15 | 9 | 1 | 25 | 16,23 |
Ezintasunen bat duten pertsonak | 1 | 17 | 3 | 21 | 13,63 |
Haurrak eta nerabeak | 6 | 3 | 8 | 17 | 11,04 |
Herri lanak, garraioak eta azpiegiturak | 1 | 7 | 6 | 14 | 9,09 |
Gizarteratzea | 1 | 4 | 3 | 8 | 5,19 |
Hizkuntza eskubideak, kultura eta kirola | 4 | 1 | 2 | 7 | 4,55 |
Herri-administrazioen zerbitzuko langileak | 5 | 2 | - | 7 | 4,55 |
Jarduera ekonomikoaren antolamendua | - | 2 | 3 | 5 | 3,25 |
Familiak | 1 | 1 | 1 | 3 | 1,95 |
Espetxeratuak | 3 | - | - | 3 | 1,95 |
Ingurumena | - | 1 | 1 | 2 | 1,30 |
Justizia | - | 1 | - | 1 | 0,65 |
Gaixo kronikoak | - | 1 | - | 1 | 0,65 |
Buruko gaixotasunak edo nahasmenduak dituzten pertsonak | - | - | 1 | 1 | 0,65 |
Animaliak babestea eta edukitzea | - | 1 | - | 1 | 0,65 |
Herri-administrazioen araubide juridikoa, ondasunak eta zerbitzuak | - | 1 | - | 1 | 0,65 |
Etxebizitza | - | - | 1 | 1 | 0,65 |
C. Tokiko administrazioen aurka bideratutako espedienteak
Banaketa lurraldeka
Espediente gehienak Bizkaiko udalen aurka bideratu dira, baina kontuan hartu behar da horixe dela lurralderik jendetsuena.
5. taula.
Tokiko administrazioen aurka bideratutako espedienteen banaketa
Área | % | |
Bizkaiko udalak | 222 | 49,78 |
Gipuzkoako udalak | 124 | 27,80 |
Arabako udalak | 85 | 19,06 |
Bizkaiko mankomunitateak, partzuergoak
eta parkeak |
7 | 1,57 |
Arabako administrazio batzarrak | 4 | 0,9 |
Gipuzkoako mankomunitateak, partzuergoak
eta parkeak |
3 | 0,67 |
Mankomunitateak, partzuergoak eta parkeak | 1 | 0,22 |
6. taula.
Autonomia erkidegoko udalen eta administrazio batzarren aurka bideratutako espedienteak
Arabako udalak | |
Vitoria-Gasteiz | 60 |
Aramaio | 4 |
Laudio/Llodio | 4 |
Artziniega | 2 |
Zuia | 2 |
Beste batzuk* | 13 |
Guztira | 85 |
Bizkaiko udalak | |
Bilbo | 46 |
Barakaldo | 18 |
Getxo | 15 |
Sopelana | 15 |
Mungia | 9 |
Erandio | 7 |
Bermeo | 6 |
Durango | 6 |
Gernika-Lumo | 6 |
Leioa | 5 |
Sestao | 5 |
Basauri | 4 |
Galdakao | 4 |
Santurtzi | 4 |
Sopuerta | 4 |
Valle de Trápaga-Trapagaran | 4 |
Berango | 3 |
Elantxobe | 3 |
Ermua | 3 |
Lekeitio | 3 |
Ondarroa | 3 |
Ortuella | 3 |
Zeanuri | 3 |
Zierbena | 3 |
Beste batzuk* | 40 |
Guztira | 222 |
Gipuzkoako udalak | |
Donostia-San Sebastián | 48 |
Errenteria | 7 |
Zarautz | 7 |
Oiartzun | 6 |
Hernani | 5 |
Irun | 5 |
Pasaia | 5 |
Deba | 4 |
Tolosa | 4 |
Arrasate/Mondragón | 3 |
Azpeitia | 3 |
Ordizia | 3 |
Eskoriatza | 2 |
Lasarte-Oria | 2 |
Lezo | 2 |
Urnieta | 2 |
Beste batzuk* | 16 |
Guztira | 124 |
* Zerrenda osoa Arartekoaren web orrian kontsulta daitezke estatistika osoan.
Banaketa arloka
Normalean gertatzen den bezala, tokiko administrazioen jarduerek eragindako erreklamazioak modu nahiko homogeneoan banatuta daude udalek eskumen garrantzitsuak dituzten arloen artean. Honako arloak nabarmentzen dira: araubide juridikoa, ondasunak eta zerbitzuak, hirigintza eta lurralde antolamendua, ingurumena, segurtasuna eta ogasuna.
D. Euskal Autonomia Erkidegoko beste administrazio batzuen aurka bideratutako kexa-espedienteak
Dezente ugaritu dira EAEko beste administrazio batzuen kontrako kexak, ia bikoiztu egin baitira 2015koen aldean. Euskal Herriko Unibertsitatearen aurka egindako kexei dagokienez, areagotu egin dira aurreko urteetakoekin konparatuta. Berri gisa, aipa liteke 7 kexa egin direla BIDEGI
ren jardueraren gainean.
7. taula.
Euskal Autonomia Erkidegoko beste administrazio batzuen aurka bideratutako kexa-espedienteak