11.1. Internet erabiltzearen eragina Euskadiko eremu sozial eta publikoetako partaidetzan
Sarritan, eremu sozial eta publikoetako hiritarren partaidetzari buruzko a
zterketan honako a
ldagaia sartu ohi da, eta egungoa bezalako garaietan, a
ipatu beharrekoa da: Internetek gu komunikatzeko, harremanak izateko, gure ingurua ulertzeko eta eraldatzeko eta parte hartzeko dugun gaitasunaren jakitun izateko modua a
ldatu du.
Normalean hausnarketa hauek ondorioen bidez sortzen dira. Euskal etxeetan dauden IKT kopuru a
ltuak, gizarte-
sareetako partaidetzari buruzko inkesten kopuruak eta tresna eta partaidetza-kate berrien sorrerak iradokitzen dutenez, bilakaera-garai honetan zerbait a
ldatzen a
ri da eta IKTek zeresan handia dute horretan, identifikatu eta a
probetxatu beharko dituzten erronka eta a
ukera berriak sortzen direlarik.
Baina, errealitate honi buruzko hurbilketa kuantitatiboa egiteko a
ukerarik a
l dago? Txosten berezi hau egitean, Kapital Sozialari buruzko Inkestaren a
zterketa estatistiko osagarria egiteko eskatu zitzaion Euskal Estatistika Erakundeari (Eustat), jarraian zerrendatu diren a
lderdiak Interneten erabilera-aldagaiekin batera gurutzatzeko as
moz. Hori horrela, eskuratutako informazioari esker, herritarren partaidetzari eta gizarte-kohesioa osasuna, zoriontasuna (ongizate subjektiboa)… bezalako a
lderdien pertzepzioari buruzko a
zterketa bat egin a
hal izan dugu, Internet erabiltzen duten eta ez duten pertsonen a
rtean bereiziz (Interneten erabilera a
zken 3 hilabeteetan neurtu delarik).
Aztergaiak54:
auzo, udalerri,
autonomia-erkidego, Espainia eta Europako gaiei buruzko interesaren gaineko galderen bidez eskuratzen da.
autonomia eta Europako hauteskundeei nahiz hauteskunde nagusiei buruz egindako galderen erantzun positiboak zenbatuz eskuratzen da.
auzo, udalerri,
autonomia-erkidego, Espainia eta Europari eragiten dieten erabakien gaineko eraginari buruzko galderen bidez eskuratzen da.
arrazoi politikoengatik erosteari utzi,
agintariekin harremanetan jarri, komunikabideetara kexak bidali, eztabaida, manifestazio edo greba batean parte hartu nahiz bestelako jarduera soziopolitikoei buruzko galderen baiezko erantzunak zenbatzean eskuratzen da.
aldeek sortutako hurbiltasun-, gatazka- eta
arazo-adierazleen bidez eskuratzen da, nahiz eta
azken hori
alderantziz baloratzen den beste bietan bezalako zentzun positiboa izan dezan.
asetasun-adierazlearen bidez eskuratzen da.
(84. irudia)
Batez besteko puntuazioa a
ldagai nagusietan
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
11.1.1. Gai sozio-politikoen gaineko interesa
Lurralde bateko partaidetza-maila justifikatzeko orduan kontuan hartzen den lehenengo faktoreetako bat da herritarrek duten interesa beren a
uzo, a
utonomia-erkidego, politika, a
razo sozial eta politiko eta a
barrekin lotutako gaietan. Bere inguruarekiko, lurralde baten garapena a
rautzen duten politikekin lotutako gaiekiko eta a
barrekiko interes-motaren bat daukan norbaitek partaidetza-prozesuetan parte hartu nahi izateko a
ukerarik ba a
l dauka?
Inkestaren a
rabera, inkesta egin duten euskal biztanleen % 84,6k dio interes ertain edo a
ltua duela gai sozio-politikoetan, 0tik 10erako eskalan 5,75eko batez besteko puntuazioarekin. Gizonek eta emakumeek interesa a
l daukate gure inguruko gai sozial eta politikoen gainean? A
lderik a
l dago gazteenak, helduek eta nagusiek a
dierazitako interesaren a
rtean? Klase sozial jakin batekoa izateak zein eragin dauka gai sozio-politikoen gaineko interesean? Internet erabiltzen duten pertsonek interes gehiago a
l daukate gai hauei buruz?
Sexuaren a
raberako a
zterketari jarraiki, gizonen % 83,8k a
dierazi du interes ertain edo a
ltua duela gai sozio-politikoen gainean, emakumeek erregistratutako % 85,5en a
ldean. Datuok Interneten erabilerarekin gurutzatuta ondorioztatu daitekeenez, Internet erabiltzen duten emakume nahiz gizonek esperimentatu dute interes handiagoa gizartearekin eta politikarekin lotutako gaietan Internet erabiltzen ez dutenek baino. Interesaren igoera hori bereziki nabarmena da emakumeen kasuan.
(85. irudia)
Gai sozio-politikoen gaineko interes “ertain edo a
ltua”, sexuaren eta Interneten erabileraren a
rabera
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Inkesta egin duten pertsonen a
dinari erreparatuz gero, 15 eta 24 urte bitarteko tartea da gai honetan interes-mailarik baxuena erregistratu duena, 0tik 10erako eskalan batez beste 5,23 punturekin. Gazteen % 79,6k dio interes ertain edo a
ltua sentitzen duela gai sozial eta politikoen gainean, 35-49 eta 50-64 urte bitarteko taldeek erregistratutako % 86,8 eta % 86,4ren a
ldean.
Interneten erabilerak ere a
ldeak eragiten ditu a
din-tarte desberdinen interes sozio-politikoan. Eustatek emandako datuen a
rabera, a
din-tarte guztietan gai sozial eta politikoen gaineko interesa handiagoa da Internet erabiltzen duten pertsonen a
rtean. Nabarmena da eragin handiena erregistratu duen tartea 65 urtetik gorakoena dela, a
din horretako Internet-erabiltzaileen % 94,9k a
dierazi baitu interes ertain edo a
ltua, Internet erabiltzen ez duten a
din-tarte horretako pertsonek erregistratutako % 82,2ren a
ldean.
Klase soziala ere lotuta omen dago gure inguruko gai sozial eta politikoen gaineko interesarekin. Hori horrela, batez besteko puntuaziorik a
ltuenak klase sozial a
ltu eta ertain a
ltuan erregistratzen dira (batez beste 6 puntu, 0tik 10erako eskalan) eta jaitsi egiten dira klase sozialean beherantz egin a
hala, klase ertain, ertain baxu eta baxura.
Berriz ere, Interneten erabilerak eragin handia dauka gai horiekiko interesaren sentimenduan. Hori horrela, Internet erabiltzen duten klase a
ltu eta ertain a
ltuko pertsonen % 100ek a
dierazi du interes ertain a
ltua duela gai sozial eta politikoen gainean eta portzentaje hori % 65,4koa da Internet erabiltzen ez duten klase sozial honetako pertsonen kasuan.
(86. irudia)
Gai sozio-politikoen gaineko interes “ertain edo a
ltua”, a
dinaren eta Interneten erabileraren a
rabera
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
11.1.2. Hauteskundeetako partaidetza
Gai politikoetako hiritarren partaidetzari buruzko hausnarketa egin nahi denean sakontzen den beste a
lderdietako bat hauteskundeetako partaidetza da, hots, eredu demokratiko ordezkagarriaren narriadura posiblea.
Euskadiko Kapital Sozialari buruzko inkestaren a
rabera, inkesta egin duten biztanleen % 79,2k a
itortu du hauteskundeetan duen partaidetza ertaina edo a
ltua dela, 0tik 10erako eskalan batez beste 7,55 punturekin.
Emakumeek pisu nabarmena dute hauteskundeen partaidetzan. Hori horrela, inkesta egin duten emakumeen % 81,3k baieztatu du hauteskundeetan (udalekoak + a
utonomikoak + europarrak + orokorrak) partaidetza ertain a
ltua eduki duela, gizonezkoetan erregistratutako % 77ren a
ldean.
Adinari jarraiki, hauteskundeetako partaidetza-portzentajerik a
ltuenak 50-65 tartean eta 65 urtetik gorakoen taldean batzen dira. Datuen a
rabera, gazteengan piztutako interesa a
din-tarte a
urreratuagoetan sortutakoa baino baxuagoa da. Edo, gutxienez, hala a
dierazi dute inkesta egitean55.
Hauteskundeetako partaidetzaren eta klase sozialen a
rteko harremanari dagokionez, datuei jarraiki klase ertaina eta klase ertain baxua dira hauteskundeetan partaidetza a
ltuagoa a
itortu dutenak (partaidetza-maila ertain a
ltua).
Azterketaren puntu honetan galdera saihestezin bat pizten da: Interneten erabilerak zerikusirik a
l dauka hauteskundeetako partaidetza-mailarekin? Sarea erabiltzen duten eta informazio-iturri berrietarako eta iritziak partekatzeko eta interes publikoko a
lderdiei buruzko eztabaidak sortzeko kate berrietarako sarbidea duten pertsonek hauteskundeetan gehiago parte hartzen duten a
dierazi a
l dute?
Datuak gurutzatzean ikusi a
hal izan dugunez, harreman hori batez ere a
din-tarteen a
zterketan ikus dezakegu. Hauteskundeetako partaidetza-maila “altua” hazi egiten da Internet erabiltzen duten pertsonen a
rtean, ia a
din-tarte guztietan. 25-34 urte bitarteko tartean jaso diren emaitzak a
ipagarriak dira. Izan ere, Internet erabiltzen duten pertsonen % 70ek baieztatu du hauteskundeetan partaidetza a
ltua duela, Internet erabiltzen ez duten a
din-tarte honetako pertsonek erregistratutako % 44,6ren a
ldean. Nahiz eta egia den kasu honen a
zpian IKTen erabilera a
ltua duen talde sozial bat dagoela, eta, beraz, Internet erabiltzen ez duten pertsonen erantzunak pisu handiagoa dutela eskuratutako portzentajeetan, a
zterketak beste a
dibide esanguratsu batzuk islatu ditu. Horrenbestez, 50-64 urte bitarteko tartean berriz ere daukagu errealitate hori. Internet erabiltzen duten pertsonen % 94k a
dierazi du hauteskundeetan partaidetza ertain a
ltua duela eta Internet erabiltzen ez duten a
din-tarte honetako pertsonen a
rtean portzentaje hori % 88,8koa da.
(15. taula)
Hauteskundetako partaidetza
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
11.1.3. Eragin pertsonala
Euskal hiritarrek zein neurritan uste dute beren botoak edo partaidetzak a
uzo, udalerri, Euskadi edo Europako erabakietan eragin dezakeela?
Eustaten Kapital Sozialari buruzko inkestako kopuruak nahiko irmoak dira. Inkesta egin duten pertsonen % 86k uste du bere inguruan eragin pertsonala izateko gaitasuna ertain baxua dela, 10eko eskalan batez beste 4,41 punturekin.
Gizon eta emakumeen a
rtean emakumeak dira nagusi, eragin pertsonaleko gaitasunean portzentaje handiagoa islatzen baitute (maila ertain a
ltua: % 65,7, gizonen % 60,4ren a
ldean).
Klase sozialen a
rabera a
ztertuz gero, klase a
ltua, ertain a
ltua eta ertaina dira eragin pertsonalerako gaitasun gehien a
dierazten dutenak. A
itzitik, klase ertain baxua eta klase baxua dira eragin pertsonal baxuko maila gisa batu a
hal diren erantzun-portzentaje handiena erregistratzen dutenak.
Aldagaiak gurutzatuz gero (eragin pertsonala, Interneten erabilera), Internet erabiltzen duten pertsonek ez dute gaitasun gehiago sentitzen beren boto edo partaidetzaren bidez inguruan eragina izateko orduan. Egoera guztiz bestelakoa da. Internet erabiltzen duten pertsonen a
rtean batzen dira portzentajerik a
ltuenak eragin pertsonalaren pertzepzioko tarte baxuan.
11.1.4. Partaidetza sozial eta politikoa
Zein da euskal hiritarren partaidetza sozial eta politikoaren maila? Kanpainetan sinatu, mitinetara joan, a
rrazoi politikoengatik erosteari utzi, a
gintariekin harremanetan jarri, komunikabideetara kexak bidali, eztabaida, manifestazio eta a
barretan parte hartu nahiz bestelako jarduera soziopolitikoetan duten partaidetza-maila nola baloratzen dute?
Inkesta egin duten biztanleen % 98,5ek uste du bere partaidetza sozial eta politikoa ertain baxua dela, 0tik 10erako eskalan batez beste 1,22 puntu dituela. Kopuru hori irmoa da, batez ere kontuan hartzen badugu % 88,6 bat datorrela partaidetza-maila baxuarekin eta % 9,9 maila ertainarekin.
Datua a
ztertuz gero, sexuaren a
raberako a
zterketa kontuan hartuz, gizonek partaidetza sozial politiko handiagoa egozten diote euren buruari emakumeek baino (partaidetza ertain a
ltua: % 12,9, emakumeek erregistratutako % 10en a
ldean).
Adinen a
rabera, partaidetza sozial eta politikoko portzentajerik a
ltuenak 15 eta 49 urte bitarteko a
din-tarteekin bat datoz (15-24, 25-34 eta 35-49).
Partaidetza “ertain a
ltuko” portzentajerik a
ltuenak klase sozial a
ltuenetan batzen dira, zehazki, klase a
ltu eta ertainean, eragin pertsonalaren a
ldagaiaren kasuan gertatu den bezala. Ikuspegi horretatik, eragin pertsonaleko maila ertain a
ltuak bat datoz partaidetza sozial eta politikoko maila ertain a
ltuekin. Bestela esanda, gure inguruan esku hartzeko gaitasunaren pertzepzioa handiagoa da bi eremuetako partaidetza-maila a
ltuagoa denean.
Internet partaidetzan erabiltzeak izan dezakeen eraginari dagokionez, datuei jarraiki Internet erabiltzen duten pertsonek partaidetza-maila a
ltuagoa dutela a
itortu dute. Halaxe gertatu da, hain zuzen ere, bai genero-perspektibaren a
zterketan, bai a
din-tarteen eta klase sozialen a
raberako a
zterketan. Horren gaineko daturik esanguratsuenetako batzuei jarraiki, Internet erabiltzen duten 24-34 urte bitarteko biztanleen % 15,2k a
dierazi du partaidetza sozial eta politikoko maila ertain a
ltua duela eta Internet erabiltzen ez dutenen a
rtean portzentaje hori % 4tik beherakoa da. Errealitate hori a
re nabarmenagoa da 50 eta 64 urte bitarteko a
din-tartean. Izan ere, Internet erabiltzen duten pertsonen % 20,1ek partaidetza-maila ertain a
ltua dauka a
lderdi publiko eta sozialean, Internet erabiltzen ez duten a
din-tarte bereko pertsonek erregistratutako % 6ren a
ldean.
Interneten erabileraren, partaidetza sozial eta politikoaren eta klase sozialaren a
rteko gurutzaketak emaitza oso esanguratsuak iradoki ditu:
(16. taula)
Partaidetza sozial eta politikoa
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
11.1.5. Elkarteetako partaidetza
Euskal hiritarrek nola ikusten dute beren burua elkarteetako boluntario-ekintzetan, finantzazioan eta partaidetzan duten partaidetzari dagokienez?
Euskadiko Kapital Sozialari buruzko inkestako datuen a
rabera, biztanleriaren % 99,7k dio elkarteetan duen partaidetza-maila baxu ertaina dela. A
zpimarratu beharra dago datu honetan (maila ertainaren % + maila baxuaren %), % 97,2 partaidetza-maila baxua a
dierazi duten pertsonak direla. Batez besteko puntuazioa 0,80koa da 0tik 10erako eskalan, 0 partaidetza-maila baxuenen a
dierazle delarik.
Sexuei erreparatuz gero, gizonek gehiago parte hartzen dute elkarteekin, batez besteko puntuazioa 0,90koa baita (0tik 10erako eskalan), emakumeek erregistratutako 0,71 puntuen a
ldean.
Partaidetza-portzentaje baxuen barruan, partaidetza-portzentajerik a
ltuenak erregistratzen dituzten a
din-taldeak 35-49 eta 50-64 urte bitartekoak dira.
Beste a
ldagai batzuekin gertatzen den bezala, partaidetza-portzentaje handiak klase sozial a
ltuenekin bat datoz. Eskala sozialean beherantz egin a
hala, elkarteetako partaidetza jaitsi egiten da.
Eustaten datuak a
ztertuz gero, Euskadiko Kapital Sozialari buruzko inkestako informazioan oinarrituta, Interneten erabilera elkarteetako partaidetza-maila a
ltuagoarekin lotu daiteke. Halaxe gertatzen da sexuaren nahiz a
dinaren a
raberako a
zterketa eginez gero. Hona hemen informazio horren a
dibide gisa balioko duten datuetako batzuk:
(17. taula)
Elkarteetako partaidetza
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
11.1.6. Gizarte-kohesioa
Interneten erabilerak eragina a
l dauka pertsonek beren testuinguruaren gainean duten pertzepzioan, a
zterketa hori desberdintasun, hurbiltasun eta gatazkek sortutako a
razoak bezalako a
lderdien ikuspegitik eginda?
Inkesta egin duten euskal biztanleen % 96,2k baieztatu du lurraldeko gizarte-kohesioari buruzko pertzepzio ertain a
ltua duela, 0tik 10erako eskalan 6,10 puntu eman baitizkio batez beste.
Errealitate honek ez du a
lde nabarmenik islatzen gizon eta emakumeen a
rtean, nahiz eta gizonek gizarte-kohesioari emandako batez besteko puntuazioa emakumeek emandakoa baino a
pur bat a
ltuagoa den (6,12 eta 6,08, hurrenez hurren).
Gizarte-kohesioaren pertzepzioak harreman proportzional zuzena dauka inkesta egin duten pertsonen a
dinarekin. Hori horrela, zenbat eta nagusiagoa izan, orduan eta a
ltuagoa da gizarte-kohesioaren pertzepzio-maila.
Aztertutako beste a
ldagai batzuetan ez bezala, Euskadiko gizarte-kohesioaren pertzepzioan batez besteko puntuaziorik a
ltuenak klase sozial ertain eta baxuan batzen dira.
Gizarte-kohesioaren pertzepzioa eta Interneten erabilera gurutzatuz gero, orokorrean, ezin daiteke ondorioztatu Interneten erabilerak Euskadiko gizarte-kohesioaren pertzepzioa hobetzen duenik. Guztiz kontrakoa. Kopuruen a
rabera, Internet erabiltzen duten pertsonek ez dituzte erabiltzen ez dutenek bezain puntuazio a
ltuak erregistratzen (portzentajeak maila ertainean batzen dira). Hori horrela, Internet erabiltzen ez duten pertsonak dira gizarte-kohesioaren pertzepzio-maila a
ltuan portzentaje a
ltuena dutenak.
11.1.7. Zoriontasuna eta osasuna
Inkesta egin duten euskal biztanleen % 96,4k a
itortu du bizitzarekiko eta diru-sarrerekiko as
etasun eta osasunean maila ertain a
ltua duela, 0tik 10erako eskalan 7,07 punturekin batez beste.
Ez da a
lde handirik erregistratu gizon eta emakumeen a
rtean, nahiz eta gizonen batez besteko puntuazioa 7,10ekoa izan eta emakumeena 7,04koa.
Adinari erreparatuz gero, zoriontasunaren eta osasunaren gaineko batez besteko puntuazioa a
ltuena da a
din-tarterik
gazteenetan (15-24 urte) eta beherantz doa inkesta egin duten pertsonen a
dinak gora egiten duen heinean. Horrenbestez, 15-24 urte bitarteko biztanleek 7,43 puntuko batez bestekoa dute eta 65 urte eta goragoko biztanleek 6,64 puntukoa.
Zoriontasuna eta osasuna klase sozialen a
rabera nola baloratzen diren a
ztertuz gero, klase a
ltuak, ertain a
ltuak eta klase ertainak erregistratzen dituzte osasunari eta zoriontasunari buruzko pertzepzio-portzentaje “ertain a
ltu” a
ltuenak, 0tik 10erako eskalan 7,65 eta 7,20ko batez besteko puntuazioekin, hurrenez hurren.
Eta zer gertatzen da a
ldagai hau eta Interneten erabilera gurutzatuz gero? Ongizate subjektiboaren pertzepzioak Interneten erabileraren eragina jasaten a
l du? Sexuaren, a
dinaren nahiz klase sozialaren a
raberako a
zterketan, Internet erabiltzen duten pertsonek hobetu egiten duten zoriontasunaren eta osasunaren gainean duten pertzepzioa. Hori horrela, Internet erabiltzen duten pertsonek, a
dibidez, pertzepzio a
ltuagoa dute beren zoriontasun eta osasunaren gainean Internet erabiltzen ez dutenek baino (Internet erabiltzen duten gizonen a
rtean zoriontasun eta osasunaren pertzepzio-balio “altua”: % 65,1 da, Internet erabiltzen ez dutenek erregistratutako % 53,9ren a
ldean). Gauza bera gertatzen da emakumeen kasuan (Internet erabiltzen duten emakumeen a
rtean zoriontasunaren eta osasunaren pertzepzio-balio “altua”: % 64,8 da, Internet erabiltzen ez duten emakumeek erregistratutako % 53,8ren a
ldean).
Adinaren ikuspegitik (osasun eta zoriontasunaren pertzepzioa –Interneten erabilera– a
dina), datuek informazio esanguratsua islatzen dute. A
din-tarte guztietan Interneten erabilera osasun eta zoriontasunaren pertzepzio-portzentaje a
ltuagoekin lotzen da. Internet erabiltzen duten 65 urtetik gorakoen a
rtean, esaterako, % 60,3k bere zoriontasun eta osasunari buruzko pertzepzio a
ltua dauka. Kopuru horiek Internet erabiltzen ez duten eta beren osasun eta zoriontasunari buruzko pertzepzio a
ltua a
itortu duten a
din-tarte bereko pertsonen oso bestelakoak dira, a
zken kasu horretan portzentajea % 47,4koa baita.
(87. irudia)
Zoriontasun eta osasunaren pertzepzioa a
dinaren eta Interneten erabileraren a
rabera
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
54 Definizioak, Eustaten a
rabera: http://eu.eustat.es/ci_ci/estadisticas/tema_362/opt_0/tipo_5/ti_Kapital_soziala/temas.html#axzz2VFCh6y2N.
55 Gogoan izan behar da datu horiek beti direla inkesta egin duten pertsonen a
itorpenetakoak. Ez da erregistratutako botoaren a
zterketa estatistikorik egin.