9. Erabilera-eten digitala
Aurreko kapituluan, sarbide-eten digitala a
ztertzean, Euskadin a
zpiegitura-hornidura egokia dagoela egiaztatu a
hal izan genuen, kasuren batean estatuko batez bestekoa baino a
ltuagoa izanik. Era berean, euskal etxeetako IKT ekipamenduen kopuruetan ikus daiteke, erradiografia bat bailitzan, ordenagailua, telefono mugikorra edo Interneterako konexioa daukaten etxe-kopurua handia dela.
Kapitulu honetan, jarraian a
dieraziko diren elementuak a
ztertuko ditugu eten digitalen a
lorrean. Kontuan hartuta euskal etxeen portzentaje jakin batek IKTak eskuratzeko a
ukera daukala (bai IKT a
zpiegituretan, bai etxeko IKT ekipamenduan), zenbat pertsonek erabiltzen dituzte IKTak? zein tresna erabiltzen dituzte? zein maiztasun eta zein helbururekin?
Gaur egun, txosten berezi honen “esparru estrategiko eta juridikoaren” kapituluan jaso den bezala, informazioaren gizartearen gaineko ekimen politiko handiek eta a
giri estrategikoek, besteak beste Europako A
genda Digitalak edo Euskadiko A
genda Digital berriak, honako a
pustua egin dute: herritarrek IKTei ematen dieten erabilera a
reagotzea, hiritar a
ktiboagoak eta ekonomia lehiakorragoa lortu a
hal izateko. Zein da egungo egoera Euskadin?
Beste a
lde batetik, zeintzuk dira eskariaren ezaugarriak? Bestela esanda, erabilera bera ematen a
l diete gizon eta emakumeek IKTei? Minusbaliotasundunen bat duten pertsonek eta etorkinek eremu berdinetan erabiltzen a
l dituzte IKTak? Erabilera-portzentaje berdina a
l dute IKTek hirian eta landan? Ikasketa-mailak edo a
dinak eragina a
l dauka maiztasunean eta erabilera-motan? Zein a
din-tartek ematen du ordu gehien Interneten konektatuta eta zer egiten du sarean?
Zeharkako ikuspegi honekin batera, IKTen a
dierazle ugari a
ldagai demografiko eta sozioekonomiko desberdinen a
rabera a
ztertzen direlarik, bilakaera ere a
lderatzen da; hala, IKTen erabilerak a
zken urteotan Euskadiko biztanleriarengan zein bilakaera eduki duen egiaztatu a
hal izan izango dugu.
Azterketa hau egiteko erabili diren iturriak honakoak dira:
9.1. Euskadiko hiritarrek IKTei ematen dieten erabilera
Eustatek (EIGP) informazioaren gizarteari buruz egindako inkestako kopuruen a
rabera, 10 eta 74 urte bitarteko euskal herritarren % 67,8k ordenagailua erabili du a
zken hiru hilabeteetan. Datu hau bat dator Internet erabiltzen duen biztanleriarekin, % 65,3koa bera.
Telefono mugikorra, sarbide-eten digitalaren a
zterketan gertatu zen bezala, herritarrek gehien erabiltzen duten IKT tresna da berriz ere (10 eta 74 urte bitartekoen a
rtean). Horrenbestez, inkesta honi jarraiki, berau egin duten biztanleen % 97,8k erabili du mugikorra a
zken 3 hilabeteetan.
(41. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak (%), 2011
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
(42. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak lurralde historikoen a
rabera (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Lurralde historikoei erreparatuz gero, Gipuzkoa da IKTen (ordenagailua eta Internet) erabilera-portzentajerik a
ltuenak erregistratzen dituena. Bizkaia da hurrengoa, Euskadiko batez bestekoarekin bat egiten duten a
ntzeko portzentajeekin, eta A
raba dago ondoren, Euskadiko batez bestekoa baino erabilera-portzentaje a
pur bat baxuagoekin. Desberdintasun horiek ez dira nabarmenegiak, eta, beraz, ez dezakegu esan hiru lurralde historikoetako batean edo bestean bizitzearen a
raberako erabilera-etenik dagoenik.
Telefono mugikorraren erabilerari dagokionez, hiru lurralde historikoetan portzentajeak oso a
ntzekoak dira, Bizkaia delarik rankingaren buru, ondoren Gipuzkoa eta, a
zkenik, A
raba.
Datu orokorrak, orain erakutsi dugunak kasu, irudi finko zabalegia ematen digu, eta, hortaz, mugatu egin behar dugu, talde desberdinei erreparatuz eta a
ldagai desberdinek erabilera horiek nola baldintzatzen dituzten a
ztertuta. Pertsonen a
dinak edo sexuak eragiten a
l dio IKTen erabilerari? Hiri handi batean bizitzeak IKTen erabilera erraztu edo sustatzen a
l du, landa-inguruan edo biztanleria gutxiagoko tokietan bizi direnen a
ldean?
Kapitulu honen hurrengo a
taletan galdera eta ñabardura horiei erantzuna ematen saiatuko gara eta, horrez gain, Euskadin IKTen erabilera-eten digital posibleak eragiten dituzten faktoreak zeintzuk diren identifikatzeko a
halegina egingo dugu.
9.1.1. IKTen a
dina eta erabilera
Adina eta eten digitala, ikuspegi a
kademikotik erreparatuta, eten digitalen a
zterketa-eremuan zeresan gehien eman duen binomioetako bat da. A
dineko pertsonek IKTei ematen dieten erabilera nabarmentzen da bereziki, talde hau delako erabilera-eten digitala esperimentatzeko a
rrisku gehien duena.
Eustaten datuen a
rabera, a
din-tarterik gazteenak dira (10 eta 24 urte bitartekoak) teknologiak gehien erabiltzen dituztenak: ordenagailua, Internet eta telefono mugikorra.
Hurrengo grafikoan ikus daitekeen bezala, 10 eta 15 eta 16 eta 34 urte bitarteko pertsonek % 100 inguruko portzentajeak erregistratzen dituzte ordenagailu edo Interneten erabileran. Telefono mugikorraren erabileraren kasuan, 10 eta 24 urte bitarteko biztanleen % 100ak telefono mugikorra erabili du a
zken hiru hilabeteetan.
IKTen erabileran, jaitsieraren eta a
din-faktoreen a
rteko harremana era nabarmenean a
ntzematen da 45 urtetik gorakoen a
rtean. Grafikoan ikus daitekeenez, 45 eta 54 urte bitarteko biztanleen % 62,3k Internet erabili du a
zken 3 hilabeteetan, baina portzentaje hori % 37,9ra murrizten da 55 eta 64 urte bitarteko biztanleriaren kasuan.
Grafikoari jarraiki, 65 eta 74 urte bitarteko a
din-tarte honetan, eta seguru as
ko 75 urtetik gorakoen tartean (ez daukagu a
zken horiei buruzko informaziorik, ez delako Eustaten IGIF inkestan a
urreikusi) a
ntzematen da gap handiena IKT tresnen erabileran. Kopuru horien a
rabera, 65 urtetik gorako biztanleriaren % 86,1ek ez du ordenagailua erabili a
zken 3 hilabeteetan, eta portzentaje hori % 87,1era igotzen da Interneten a
zken 3 hilabeteetako erabilerari erreparatzen badiogu. IKTen erabilera bizitza eta gizarte-ongizatea hobetzeko a
ukerarekin lotzen duen ikuspegitik, a
lerta garrantzitsu bat daukagu: pertsona nagusien kopuru a
ltu bat erabilera-eten digitala jasaten a
ri da IKT jakin batzuetan; ordenagailuaren eta Interneten kasuan a
dibidez.
(43. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan),Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak a
dinaren a
rabera (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
(44. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak a
dinaren a
rabera (45-54, 55-64, 65-74) (%), 2011
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Sarbide-eten digitalaren a
zterketan gertatu den bezala, telefono mugikorrak erabilera-etena a
rintzen du a
din-tarte desberdinen a
rtean. Hori horrela, inkesta egin duten biztanlerik gazteenek (10-15 urte) eta zaharrenek (65-74 urte) ordenagailuari edo Interneti ematen dieten erabileran ehuneko 80tik gorako a
ldeak a
ntzeman ditzakegu, baina telefono mugikorraren erabileran zenbateko hori ez da ehuneko 12 baino a
ltuagoa.
10 eta 15 urte bitarteko biztanleriaren % 100ek a
zken 3 hilabeteetan telefono mugikorra erabili izana a
itortzen du. Bestalde, portzentaje hori % 88koa da 65 urtetik gorako pertsona nagusien kasuan.
9.1.2. IKTen generoa eta erabilera
10 eta 74 urte bitarteko euskal biztanleen a
zterketa orokorra eginez gero, gizon eta emakumeen a
rtean erabilera-eten digital bat dugula ikus dezakegu. Grafikoan ikus daitekeenez, biztanleria maskulinoaren % 70,5ek a
itortzen du ordenagailua erabili duela a
zken 3 hilabeteetan eta emakumeen kasuan, a
ldiz, % 65,1ek (inkesta egin duten 10 eta 74 urte bitarteko emakume guztien a
rteko %a).
(45. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak sexuaren a
rabera (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Gapa a
gertzen da berriz Interneten erabileran. Izan ere, inkesta egin duten gizonen % 68,2k a
itortu du a
zken 3 hilabeteetan Internet erabili izana eta emakumezko erabiltzaileen a
rtean erregistratutako Internet-portzentajea % 62,4koa izan da (ehuneko 5,8ko a
ldea).
Txosteneko beste a
tal batzuen ildotik, telefono mugikorraren erabileraren portzentajeak gizon eta emakumeen a
rtean ia ez du a
lderik gailentzen (% 97,8 gizonen kasuan eta % 97,7 emakumeen kasuan). Beste behin a
gerian geratzen da biztanleriaren a
rtean IKTen erabilera eta sarbide-etenak murrizteko gaitasun gehien eta barneratze gehien duen teknologia dela.
Azterketa hau sakonago jorratu beharra dago, a
ztertzeko ea genero-etenak a
din-tarte guztiei era berean eragiten dien, edo, bestalde, a
din jakin bateko biztanleriarekin lotuta dagoen.
Eustaten inkestako datuetara bueltatuz, emaitzen a
rabera Euskadiko biztanlerian IKTen erabileran dagoen genero-tartea 45 eta 54 urte bitarteko a
din-tartetik a
urrera nabari da batez ere eta a
re nabarmenagoa da a
din-tarteetan gora egin a
hala, gapik handiena 65 eta 74 urte bitarteko a
din-tartean dagoelarik.
10 eta 44 urte bitarteko a
din-tarteetan, gizon eta emakumeen a
rteko erabilera-etenik ez erregistratzez gain, kasu gehienetan IKTen erabilera-portzentajeak emakumeen a
rtean a
ltuagoak dira gizonen a
rtean erregistratutakoak baino.
9.1.3. IKTen habitata eta erabilera
IKTen sarbidean gertatzen den bezala, habitat handiagoan edo txikiagoan bizitzeak eragina dauka herritarrek IKTei ematen dieten erabileran.
(46. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak habitaten a
rabera (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Eustaten IGIF inkestako datuek a
dierazten duten bezala, 10.000 biztanletik beherako habitatean bizi den 10 eta 74 urte bitarteko biztanleriaren % 62,1ek a
itortu du a
zken 3 hilabeteetan ordenagailua erabili izana. Portzentaje hori % 68,3ra igotzen da 10.000 eta 99.999 biztanle bitarteko habitatetan bizi diren pertsonen kasuan eta % 69,7ra 100.000 biztanle edo goragoko habitatetan bizi direnengan.
Erabilera-eten digitala, habitat-tamainaren a
rabera, konstantea da ia a
din-tarte guztietan, biztanleriarik gazteenaren kasuan salbu (10-15 eta 16-24 urte). A
zken horretan, habitataren tamainak ez dirudi eragin berezirik daukanik IKTen erabilera-portzentajeetan.
Bestalde, pertsona nagusiagoen a
rtean habitat-tamainaren eta ordenagailu, Internet edota telefono mugikorraren erabilera-portzentajearen a
rteko harremana nabarmena da. Hori horrela, Euskadiko 65 eta 74 urte bitarteko pertsonen % 6,4k soilik erabili du ordenagailua a
zken hiru hilabeteetan, baina portzentaje hori % 14,4koa da 10.000 eta 99.999 biztanleriadun habitatetan bizi diren pertsona nagusien a
rtean, eta % 16,5ekoa 100.000 biztanle edo gehiago dituzten tokietan bizi diren pertsona nagusien kasuan.
Antzeko zerbait gertatzen da Interneten erabileran. 10.000 biztanletik beherako herrietan bizi diren 65 urtetik gorako pertsonen eta 100.000 biztanle edo gehiagoko tokietan bizi direnen a
rteko erabilera-portzentajeen a
ldea ehuneko 9 baino a
ltuagoa da.
9.1.4. IKTen erabilera eta ikasketa-maila
IKTen erabileraren eta ikasketa-mailaren a
rtean harreman zuzena dagoela baieztatzen dute datuek. Ikasketa-maila a
ltuagoak bat datoz ordenagailuaren eta Interneten erabilera-portzentaje a
ltuagoekin.
Faktoreen harreman hori ez da hain nabarmena telefono mugikorraren kasuan, teknologia honek barneratze-maila oso a
ltuagoa baitauka Euskadiko biztanleriaren a
rtean (10 eta 74 urte bitarteko taldean).
Eta hurrengo grafikoan ikus daitekeen bezala, lehen hezkuntzako ikasketak (edo ikasketarik ez) dituzten pertsonen % 26k soilik erabili du ordenagailua a
zken 3 hilabeteetan. Bestetik, Bigarren Hezkuntzako edo Lanbide Heziketako hezkuntza-maila duten erabiltzaileen a
rteko portzentajea % 74,9koa da eta unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonen kasuan % 94koa.
Alde horiek Interneten erabileraren kasuan ere a
plika daitezke. Lehen hezkuntzako ikasketak (edo ikasketarik ez) dituzten pertsonen % 23,4k a
itortu du a
zken 3 hilabeteetan Internet erabili izana; bestetik, bigarren hezkuntzako edo lanbide heziketako hezkuntza-maila duten pertsonen % 72,3k eta unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonen % 92,1ek.
(47. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak ikasketa-mailaren a
rabera (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Pertsonen “ikasketa-mailaren” a
ldagaia “sexuarekin” gurutzatuta, a
zterketa-puntu berriak ikus ditzakegu.
Ikasketa-maila zenbat eta baxuagoa izan, orduan eta handiagoak dira gizon eta emakumeen a
rteko a
ldeak. A
itzitik, unibertsitate-ikasketen mailari dagokion tartean, bai ordenagailuaren erabileran, bai Internet eta telefono mugikorraren erabileran, erabilera-portzentajeak a
ltuagoak dira emakumeengan gizonengan baino. Hori horrela, unibertsitate-ikasketak dituzten emakumeen % 95,1ek a
zken 3 hilabeteetan ordenagailua erabili izana a
itortzen du eta gizonen kasuan ikasketa-maila hori dutenen portzentajea % 92,7koa da ordenagailuen erabiltzaileei dagokienez. Era berean, Interneten kasuan ikasketa-maila hau dutenen erabilera-portzentajeak % 93 eta % 91koak dira, hurrenez hurren.
Gizon eta emakumeen a
rteko ikasketa-mailaren a
raberako erabilera-eten digitala bereziki nabarmena da lehen hezkuntzako ikasketak edo ikasketarik ez duten pertsonen a
rtean, gapa ehuneko 7tik gorakoa baita (ikus hurrengo grafikoa).
(48. irudia)
Lehen hezkuntzako ikasketadun 10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak sexuaren a
rabera (%), 2011
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
9.1.5. IKTen erabilera eta jarduerarekiko harremana
Jarduerarekiko harremanak (hau da, ikasten, lanean edo langabezian edo jarduerarik gabe egoteak), Eustaten IGIF inkestaren datuek a
zaltzen duten bezala, eragin handia du Euskadiko biztanleriaren IKTen erabilera-portzentajeen gainean.
Ikasleak eta landunak (ordena horretan) dira teknologia gehien erabiltzen dituztenak (ordenagailua, Internet, telefono mugikorra). Horrenbestez, ikasle gisa identifikatzen diren eta ordenagailua erabiltzen duten pertsonen portzentajea % 97,1ekoa da, landunen % 79,4ren a
ldean edo jarduerarik gabe edo lanik gabe dauden pertsonen % 37,2ren a
ldean. A
lde horiek Interneten erabileran ere a
plika daitezke. Hurrengo grafikoan ikus daitekeenez, ikasleen eta jarduerarik gabe dauden pertsonen a
rteko erabilera-aldeak ehuneko 59,3ra iristen dira. Kopuru horrek erabilera-eten nabarmena a
dierazten du, pertsonen jarduerarekin lotuta.
Telefono mugikorraren kasuan, erabileraren a
ldeak ez dira hain esanguratsuak, jarduerarik edo lanik gabe dauden pertsonen erabilera-portzentajeak % 94,4koak baitira.
(49. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak jarduerarekiko harremanaren a
rabera (%), 2011
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
“Jardueraren” eta “sexuaren” a
rteko harremanaren a
rabera, jarduerarik gabe dauden pertsonen a
rtean IKTen erabilera-portzentajea a
ltuagoa da gizonen kasuan, biztanleria femeninoaren erabilera-kopuruekin a
lderatuta.
Bestalde, ikasle edo pertsona landun gisa identifikatzen diren pertsonen a
rtean, emakumeek erregistratutako erabilera-portzentajeak a
ltuagoak dira gizonenak baino. A
dibide bat jartzearren, datuen a
zterketari jarraiki emakume landunen % 81ek a
itortzen du a
zken 3 hilabeteetan ordenagailua erabili izana, gizon landunen % 78,1en a
ldean.
9.1.6. Euskadiko biztanleriak IKTei ematen dien erabileraren bilakaera
Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanleriak IKTei ematen dien erabilera a
ztertuta, lehenengo ondorioetako bat honakoa da: hazkunde jarraitua esperimentatu dela a
zken urteetan, a
ztertutako oinarrizko 3 teknologietan erritmoa desberdina izan delarik (ordenagailua, Internet eta telefono mugikorra).
Ordenagailuak 2006tik 2011ra ehuneko 12,5eko igoera
jasan du, a
zken 3 hilabeteetan ordenagailua erabili zuen
biztanleriaren % 55,3tik (10 eta 74 urte bitartekoetan) egungo % 67,8ra pasatuta. Bestalde, telefono mugikorraren erabilerak ehuneko 3,5 inguruko hazkundea esperimentatu du. Hazkundearen erritmoa geldoa baina etengabea izan da, erabilera-portzentajeak oso a
ltuak baitira (erabileraren % 100 ingurukoak).
Bestetik, Interneten erabilera da hazkunderik a
ltuena jasan duena a
zken 5 urteetan (ehuneko 17,9). Horrenbestez, 2006an biztanleriaren % 47,4k (10 eta 47 urte bitartean) Internet erabiltzen zuen eta 2011n, a
ldiz, portzentaje hori % 65,3ra a
rte igo da. Hazkunde-erritmo nabarmen horri esker, ordenagailuaren eta Interneten a
rteko erabilera-portzentajeetako a
ldeak nabarmen jaitsi dira, hurrengo grafikoan ikus daitekeen bezala.
(50. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta telefono mugikorraren erabiltzaileak (%).
Bilakaera 2006-2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
IKTen erabileraren bilakaeran pixka bat gehiago sakonduz gero, kasu honetan erabileran eragin gehien omen duten faktoreetako biren a
rabera, a
dina eta sexua zehazki, a
tera dezakezun ondorioetako lehenengoa honakoa da: IKTen erabileraren hazkundea izan da protagonista nagusia a
din-tarte desberdinetan, baita gizon eta emakumeen a
rtean ere.
Adinari dagokionez, a
zken 5 urteetan pertsona nagusiagoen (55-64 eta 65-74 urte) a
din-tarteetan jasandako hazkundea a
zpimarratu behar da, kasu batzuetan ordenagailuaren eta Interneten erabilera-portzentajeak bikoiztu ere egin baitira.
Gizonen eta emakumeen a
rtean IKTen erabileran a
ntzemandako a
ldeei dagokienez, a
zken bost urteek erabilera-etena betikotu dute, a
reagotu ere egin delarik. Hori horrela, 2006an ordenagailuaren erabilera-portzentajea gizonen eta emakumeen a
rtean 5,1ekoa izan zen a
rren gizonen a
lde, 2011n gap hori ehuneko 5,4koa da. Interneten kasuan a
ldeak a
re gehiago igo dira. 2006an Interneten erabilera-portzentajea gizonen a
rtean ehuneko 4,8 a
ltuagoa zen emakumeen a
rtean baino, baina egun a
ldea % 5,8koa da (ikus ondorengo grafikoa).
Gizonen eta emakumeen a
rteko erabilera-eten digital honen hazkundea a
re nabarmenagoa da pertsona nagusienen kasuan (65 - 74 urte). Hori horrela, 2006an gizonen Interneten erabilera-portzentajea emakumeena baino ehuneko 3,5 a
ltuagoa zen eta, egun, a
ldiz, a
ldea ehuneko 7,9koa da (65 eta 74 urte bitarteko gizonen % 17,3k erabiltzen du Internet, a
din-tarte horretako emakumeen % 9,4ren a
ldean).
(51. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), sexuaren a
rabera (%). Bilakaera 2006-2011
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Ikerketa-maila bezalako faktoreek sortutako erabilera-eten digitalari dagokionez, a
zken 5 urteetako bilakaerak a
gerian uzten du a
lde handiak erregistratzen direla oraindik ere lehen hezkuntzako ikasketak edo ikasketarik ez duten pertsonen eta ikasketa a
ltuagoak dituzten pertsonen erabilera-portzentajeen a
rtean, 2006. urtean gertatzen zen bezala.
Aitzitik, datu esanguratsu bat a
ntzeman da. Telefonia mugikorra etengabe sartzen a
ri denez biztanleriaren geruza desberdinetan, lehen hezkuntzako ikasketak edo ikasketarik ez duten pertsonen eta unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonen a
rteko erabilera-portzentajearen a
ldeak murriztu egin dira. Horrenbestez, teknologiak biztanleriaren a
rabera egokitzeko gaitasuna duela ikus dezakegu, betiere bere beharrizanetara zuzenean konektatzen denean eta erabiltzeko erraza denean. Ondorioz, 2006an lehen hezkuntzako ikasketak eta unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonen a
rtean telefono mugikorrari emandako erabilera-portzentajea ehuneko 13koa zen, eta, egun, berriz, a
lde hori 6,5ekoa da. Hau da, tresna horren erabilera-etena ikasketa-mailaren a
rabera murriztu da a
zken 5 urteetan, zehazki kopuru erdira. Hots, bete egin da beste teknologia batzuek oraindik lortu ezin izan duten erronka, edo erritmo as
koz geldoagoan betetzen a
ri direna.
9.2. IKTak erabiltzeko tokia Euskadin
Biztanleriak IKTak bere bizitzan sartu a
hala garatu duen a
ldaketetako bat horiek erabiltzeko tokia izan da. Datuei jarraiki joera honakoa da: ordenagailua edo Internet euren etxeetatik erabiltzen duten pertsonen portzentajea (10 eta 74 urte bitartean) etengabe igo da. A
zken 5 urteotan datu horrek 11,1eko hazkundea jasan du ordenagailuaren erabileraren kasuan eta 14,9koa Interneten erabileraren kasuan.
(52. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabetetan). Erabilera-tokia: etxea (%). Bilakaera 2006-2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Eustaten IGIF inkestaren datuen a
rabera, 2011n ordenagailua erabiltzen dutenen % 92,5ek etxetik erabiltzen du, % 43k lantokitik eta % 16k ikastetxeetatik.
Internet erabiltzeko tokiaren gaineko kopuruak ordenagailuaren datuen a
ntzekoak dira. Hots, 2011. urtean Internet erabiltzen duten 10 eta 74 urte bitarteko pertsonen % 90,9k euren etxeetatik erabiltzen du, % 36,9k lantokitik eta % 13,6k ikastetxeetatik.
Ordenagailua eta Internet etxetik erabiltzen duten pertsonen portzentajeak kuota oso nabarmenak ditu pertsona nagusien kasuan (65-74 urte), a
din horretako pertsonen % 98,2k a
itortu baitu ordenagailua etxean erabiltzen duela eta % 6,8k, a
ldiz, “ beste leku batzuetan” (etxebizitza, lantoki eta ikastetxeetatik kanpo) erabiltzen duela. Gauza bera gertatzen da Interneten erabileraren kasuan. A
din-tarte honetako pertsonen % 96,9k dio Internet bere etxean erabiltzen duela eta % 6,2k, a
ldiz, “ beste toki batzuetan” erabiltzen duela. A
zpimarratzekoa da, era berean, “beste toki batzuk” kategoria horren barruan sartzen direla a
dineko pertsonen zentroak, elkarteen lokalak, espazio publikoak eta a
bar.
(53. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko ordenagailu-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) eta Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan) erabilera / sarbide-tokiaren a
rabera (%), 2011
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Sarbide-tokiak eta ikasketa-mailak ere harreman zuzena daukate. Izan ere, lehen hezkuntzako ikasketa-mailak dituzten pertsonek gehiago erabiltzen dute Internet euren etxeetatik, eta unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonek, berriz, neurri handiagoan erabiltzen dute lantokitik lehen hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonek baino. Datuak irmoak dira: inkesta egin duten pertsonen a
rtean unibertsitate-ikasketak dituztenen % 65,1ek lantokietan erabiltzen du Internet eta lehen hezkuntzako ikasketak dituzten a
rtean portzentaje hori % 6,8koa da (edo baxuagoa).
(54. irudia)
10 eta 74 urte bitarteko Internet-erabiltzaileak (azken 3 hilabeteetan), ikasketa-mailaren eta erabilera-tokiaren a
rabera: etxea eta lantokia (%), 2011
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Eustaten inkestetan eskainitako datuak a
ztertzeko beste ildoetako bat Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanleek IKTak zertarako erabiltzen dituzten a
ztertzea da.
Kopuru horien a
rabera, Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko Internet-erabiltzaileen % 88,8k a
zken hiru hilabeteetan mezu elektronikoa kudeatzeko (bidali, jaso, irakurri) erabili du Internet. % 88,5ek ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa bilatzeko erabili du eta % 68k komunikabide digitalak kontsultatzeko. Rankingean hurrengoa a
isialdi-zerbitzuen kontsumoa da, % 51,3rekin, eta ondorengoa komunikazio-tresnen erabilera (txat edo online elkarrizketak) % 41,8rekin. Seigarrenik, banku elektronikoko elkarrekintzak daude, horixe baita Euskadin a
zken 3 hilabeteetan Internet erabili duten 10 eta 74 urte bitartekoen a
rteko % 39,9k sarea erabiltzeko a
rrazoia.
(55. irudia)
Internet erabiltzeko a
rrazoiak Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanlerian (%), 2011
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Internet erabiltzeko a
rrazoien a
rtean bizi-kalitatearen edota gizarte-ongizatearen printzipioekin gehien konektatzen dutenei erreparatuz gero, rankingaren zortzigarren postura jo behar dugu. Bertan a
urkitzen dira osasun-gaiei buruzko informazio-bilketak (% 27,5), lana bilatzeko online kudeaketak (% 15,9) eta hezkuntza a
rautuko prestakuntza-ekintzekin lotutako Internet-erabilerak (% 5,3).
Zergatik daukate indar gutxiago pertsonen ongizaterako (osasuna, lana, prestakuntza) garrantzi handikoak diren a
rloekin zuzenean lotzen diren a
rrazoi horiek, a
isialdiko zerbitzuekin, turismorako online erreserbekin eta a
barrekin loturikoek baino? Zeren a
raberakoa da? Eskaintzarena, eduki-faltarena a
la zerbitzu interesgarrien faltarena? Edo, bestalde, lotura gehiago a
l dauka herritarrek IKTak ulertzeko duten moduarekin, erabilera oso zehatzen bidez beren ongizatea hobetzeari dagokionez? Galdera hauek zabalik utziko ditugu a
tal honetan, eta eskuratze-etenari buruzko hurrengo kapituluan a
ztertu eta erantzungo ditugu.
9.3.1. IKTen a
dina eta erabilera-arrazoiak
IKTak erabiltzeko a
rrazoiak a
din-tarte desberdinen a
rabera a
ztertuz gero, Eustaten datuek oso informazio interesgarria ematen dute, zehatz-mehatz jorratuko dugun bezala. Horregatik, hain zuzen ere, jarraian ondorio nagusiak a
urkeztuko ditugu, Eustatek galdetutako 12 erabilera-arrazoien a
rabera:
adin-tarteetan, eta, bereziki, 16-24 eta 25-34 urte bitartekoetan batzen dira erabilera-portzentajerik
altuenak. Hala ere, Internet posta elektronikoagatik erabiltzen dutenen portzentajeak
altuak dira
adin-tarte guztietan, pertsona nagusienen
artean ere. Horrenbestez, Internet erabiltzen duten 65 eta 74 urte
arteko pertsonen % 83,8k posta elektronikoa erabiltzen du.
artean 10 eta 34 urte bitartekoak dira txatetan eta online elkarrizketak edukitzeko tresnetan portzentajerik
altuenak dituztenak. 16 eta 24 urte bitartekoak dira, % 82,2rekin, tresna horien erabilera-portzentaje
altuena erregistratu dutenak. Bestelako kasua da 45 urtetik gorako pertsonena, bereziki 65-74 urte bitartekoena. Izan ere, Internet erabiltzen duten biztanleen
arteko % 13,9k soilik erabiltzen ditu txatak eta online elkarrizketetarako tresnak.
arteko portzentajea ez da oso nabarmena biztanleriaren
artean. Erabilera-portzentajerik
altuenak 25 eta 44 urte bitarteko
adin-tarteetan batzen dira, batez ere 35 eta 44 urte bitarteko biztanleengan. % 16,9k
aitortzen du Internet telefono gisa edo bideokonferentziak egiteko erabiltzeko duela.
altuenak erregistratzen dituen
arrazoietako bat da.
Aurreko puntuan bezala, 25 eta 34 eta 35 eta 44 urte bitarteko
adin-tarteek ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa eskuratzeko erabiltzen dute Internet, % 92,7ko eta % 92,2ko portzentajeetan, hurrenez hurren, kopuru
altuenak tarte horietan ikus daitezkeelarik. 65 urtetik gorako pertsonentzako ere Internet erabiltzeko bigarren
arrazoi nagusia da. Talde horretan % 80,7k dio Internet horretarako erabiltzen duela.
artean % 41ek
aitortzen du Internet turismo-erreserbetarako erabiltzen duela, berau delarik
arrazoi horretarako gehien erabiltzen duen taldea. Bestalde, 65 eta 74 urte bitarteko pertsonen
artean % 14,3k baino ez dio Internet turismo-erreserbak egiteko erabiltzen duela.
artean Internet erabiltzeko
arrazoien rankingaren hirugarren postuan. Kasu honetan, xede horretarako erabilera-portzentaje baxuena erregistratzen duen
adin-tartea 10 eta 15 urte bitartekoena da. Gainerako
adin-taldeetan erabilera-portzentajeak
altuak dira eta 25 eta 34 urte bitarteko pertsonak dira (% 76,5) Internet online komunikabideak kontsultatzeko gehien erabiltzen dutenak.
Adin horretako biztanleriaren % 84,3k
aitortzen du Internet
aisialdi-zerbitzuetarako erabiltzen duela. Erabilera-portzentajeak nabarmen jaisten dira 45 urtetik
aurrera eta 65 eta 74 urte bitarteko pertsonen
adin-tartean dute baliorik baxuena, biztanleriaren % 17,8k soilik erabiltzen baitu Internet xede horrekin.
adinarekin lotuta omen dago, zuzenean gainera:
adin nagusiagoko taldeen
artean gehiago erabiltzen da Internet xede horretarako. 10 eta 15 urte bitarteko biztanleen % 0,2k soilik erabiltzen du Internet osasunari buruzko informazioa bilatzeko eta 35 eta 44 urte bitarteko biztanleen
arteko % 36,5ek baieztatzen du Internet helburu horretarako erabiltzea. Portzentajeetan hurrengoa 54 eta 65 urte bitarteko taldea da, biztanleriaren % 33,9k erabiltzen baitu Internet osasunaren
alorrarekin lotutako informazioa eskuratzeko.
adinak gora egin
ahala portzentajeak
apurka-apurka jaisten dira, 55-64 urte bitartekoetan tartea % 2,4ra iritsita.
altuena 35 eta 54 urte bitarteko pertsonen taldean dago (35-44 eta 45-54 urte bitartekoak).
Aitzitik, Internet banka elektronikorako erabiltzen duten pertsonak 16 eta 24 urte bitartekoak eta 65 urtetik gorakoak dira.
arrazoi gisa gutxien identifikatzen duten taldea da. Hori horrela,
adinaren
araberako
azterketa eginez gero,
adin-tarte guztietan
antzematen dira portzentaje oso baxuak. Banka elektronikoarekin gertatzen den bezala, baliorik baxuenak gazteenen (16-24 urte) eta nagusienen (65-74 urte)
artean erregistratzen dira.
arautua: 16 eta 24 urte bitarteko biztanleriaren % 14k dio hezkuntza
arautua dela Internet erabiltzeko
arrazoietako bat. Ondoren kokatzen da 25 eta 34 urte bitarteko taldea, % 5,3rekin, eta portzentaje hori nabarmen jaisten da gainerako
adin-tarteetan. Prestakuntza
arautuaz
ari garenez, logikoa da.
9.3.2. IKTen generoa eta erabilera-arrazoiak
IKTak erabiltzeko a
rrazoiak sexuaren a
rabera a
ztertzen baditugu euskal biztanleriarengan, lehen a
zaldutako erabilera-arrazoien ordena bera dauka rankingak, 10 eta 74 urte bitarteko biztanleria osoari dagokionez. Hau da, rakingaren buruan daude komunikazio-tresnen erabilera eta ondasun eta zerbitzuen eta a
isialdi-zerbitzuen bilaketa.
Erabilerei buruzko ranking horren barruan, eta zehatz-mehatz a
lderatuz gero, a
lde nabarmenak ikus ditzakegu gizonek eta emakumeek IKTak erabiltzeko dituzten a
rrazoien a
tzean. Horrenbestez, “komunikabideen kontsulta”, “aisialdi-zerbitzuak”, “banka elektronikoa”, eta “ondasun eta zerbitzuen salmenta” erabilera-arrazoietan gizonak dira emakumeak baino erabilera-portzentaje a
ltuagoak erregistratzen dituztenak.
Bestalde, emakumeek erregistratzen dituzte gizonek baino erabilera-portzentaje a
ltuagoak (alde nabarmenak) “osasun-gaiekin lotutako informazioaren bilaketarekin” eta “hezkuntza a
rautuko” prestakuntza-ekintzetako IKTen erabilerarekin lotutako a
rrazoietan.
(56. irudia)
Internet erabiltzeko a
rrazoiak Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanlerian, sexuaren eta a
rrazoi-motaren a
rabera (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
9.3.3. IKTen habitata eta erabilera-arrazoiak
“IKTak erabiltzeko a
rrazoien” eta “habitataren” a
rteko harremanak bi ondorio islatzen dizkigu:
arrazoien rankinga ia berdina da 10.000 biztanletik beherako habitatetan bizi diren pertsonen, 10.000tik gorako biztanledun (99.999ra
arte) habitatetan bizi diren pertsonen eta 100.000 biztanletik gorako habitatetan bizi direnen
artean.
arabera, ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioaren bilaketa (% 87,9) eta posta elektronikoaren erabilera (% 84,5) dira Internet erabiltzeko
arrazoi nagusiak. Hurrengo grafikoan ikus daitekeen bezala, habitat handiagoetan bizi diren pertsonengan bi
arrazoi horiek postua
aldatzen dute rankingean, posta elektronikoa baita erabilera-arrazoien rankingeko burua.
(57. irudia)
Internet erabiltzeko a
rrazoiak Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanlerian, habitataren eta a
rrazoi-motaren a
rabera (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
9.3.4. IKTak erabiltzeko a
rrazoiak eta ikasketa-maila
Internet ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa bilatzeko eta posta elektronikorako erabiltzen diren kasuak dira Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanleriaren erabilera rankingean lehenengo bi a
rrazoiak okupatzen dituztenak, lehen hezkuntzako edo beheragoko ikasketak, bigarren hezkuntzako edo lanbide heziketakoak, nahiz unibertsitate-ikasketak dituztela. Erabilera a
rrazoien rankingean a
ntzeko postuak dituzten a
rren, erabilera-portzentajeen a
ldeak nabarmenak dira. Hori horrela, lehen hezkuntzako edo beheragoko ikasketak dituzten Internet-erabiltzaileen % 65,3k a
itortzen du Internet posta elektronikorako erabiltzen duela. Bigarren hezkuntzako edo LHko ikasketak dituzten eta tresna hau erabiltzen duten pertsonen portzentajea % 87,1era igotzen da eta, unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonen kasuan % 97,3ra.
Egoera hori errepikatzen da osasun-gaiei buruzko informazio-bilaketa edo lana bilatzeko erabilera bezalako bestelako a
rrazoietan.
(58. irudia)
Internet erabiltzeko a
rrazoiak Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko Euskadiko biztanlerian, ikasketa-mailaren eta a
rrazoi-motaren a
rabera (osasun-gaiei buruzko informazioa, lan-bilaketa) (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Internet erabiltzeko a
lde nagusiak, ikasketa-mailaren a
rabera, a
isialdiarekin eta banka elektronikoaren erabilera edo Internet bidezko turismo-erreserbak bezalako erabilera a
urreratuagoekin lotutako erabilera-arrazoiak a
ztertzean a
urkitzen ditugu.
Internet a
isialdi-zerbitzuekin lotuta erabiltzen duten kasuak daude lehen hezkuntzako ikasketak edo baxuagoak dituzten pertsonen erabilera-arrazoien rankingeko hirugarren postuan. Ikasketa-mailen eskalan gora egin a
hala, a
isialdi-zerbitzuek beherantz egiten dute rankingean (laugarren tokira bigarren hezkuntzako ikasketak edo LH dituzten pertsonen kasuan eta bosgarren tokira unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonen kasuan).
Antzeko zerbait gertatzen da banka elektronikoarekin. Kasu honetan, unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonek Internet erabiltzeko laugarren a
rrazoi nagusia den a
rren, lehen hezkuntzako ikasketak edo baxuagoak, bigarren hezkuntzakoak edo LH dituzten pertsonak daude erabilera a
rrazoien rankingeko seigarren postuan. Portzentajeak irmoak dira kasu honetan ere. Euskadin 10 eta 74 urte bitartekoen a
rtean unibertsitate-ikasketak dituztenen % 58,7k dio banka elektronikorako erabiltzen duela Internet, lehen hezkuntzako ikasketak edo baxuagoak dituztenen a
rtean portzentaje hori % 12,3ra jaisten delarik.
Turismoarekin lotutako online erreserbak egiteari dagokionez, Euskadiko unibertsitate-ikasketadun biztanleriaren rankingean seigarren a
rrazoia da. A
rrazoi hori beherantz doa ikasketa-maila jaitsi a
hala (zazpigarren postura bigarren hezkuntzako ikasketak edo LH dituzten pertsonen kasuan eta zortzigarrenera lehen hezkuntzako ikasketak edo baxuagoak dituzten pertsonen kasuan) eta portzentaje-mailan a
lde nabarmenak islatzen ditu. Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanleen % 45,7k dio Internet online turismo-erreserbak egiteko erabiltzen duela; bigarren hezkuntzako edo LHko ikasketak dituzten biztanleriaren % 26,4k eta lehen hezkuntzako ikasketak edo baxuagoak dituzten biztanleen % 7,5ek a
ipatu dute a
rrazoi hori.
9.3.5. IKTak erabiltzeko a
rrazoiak eta jarduerarekiko harremana
IKTak erabiltzeko a
rrazoiak eta ikasketa-mailak a
ztertzean gertatu den bezala, ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioaren bilaketa eta posta elektronikoa dira euskal biztanleriak Internet erabiltzeko a
rrazoi nagusiak, jarduerarekiko harremana gorabehera: ikasleak, landunak, jarduerarik edo lanik gabeak.
Gainerako a
rrazoiak a
ztertzean, bertikalki eta horizontalki a
ztertu beharreko a
lde esanguratsuak daude, jarraian islatuko dugun bezala.
Lehenengoak Internet a
isialdi-zerbitzuekin lotuta erabiltzen dela dio. A
rrazoi hori hirugarren postuan dago ikasleen a
rrazoien rankingean (% 76,5), laugarren postura erortzen da jarduerarik edo lanik ez duten biztanleriaren a
rtean (% 45,7) eta bosgarren postura biztanleria landunaren kasuan (% 47,7).
Bestalde, Internet prestakuntza-ekintzetan parte hartzeko erabiltzen dutenen portzentajeetan a
lde nabarmenak daude. A
rrazoi horrek zazpigarren postua dauka ikasleen rankingean (% 10,9), baina a
zken postuetara erortzen da landunen (% 4,2) eta jarduerarik gabekoen (% 2,7) a
rtean.
Azterketa a
lderatzaileak harreman garbia islatzen du jarduerarekiko harremanaren (ikasleak, landunak eta jarduerarik gabeak) eta banka elektronikoaren erabileraren a
rtean. 10 eta 74 urteko euskal biztanleriaren a
rtean Internet erabiltzeko hirugarren a
rrazoia da (% 51,2), baina seigarren postura jaisten da lanik edo jarduerarik ez duten biztanleen kasuan (% 30,8) eta zortzigarren postura ikasleen kasuan (% 10).
Komunikabide elektronikoen kontsultak ere erabilera eta lehentasuneko portzentaje desberdinak ditu biztanleriak Interneti ematen dion erabileran, jarduerarekin duen harremanaren a
rabera. Hori horrela, landunek edo jarduerarik gabeek a
rrazoien rankingeko hirugarren tokian kokatzen dute a
rrazoi hori (% 72,8 eta % 68,8, hurrenez hurren), eta ikasleen kasuan bosgarren tokira pasatzen da (% 52), txaten eta komunikazio-tresnen nahiz a
isialdi-zerbitzuen erabilerari pisu gehiago ematen dietelarik.
(59. irudia)
Internet erabiltzeko a
rrazoiak Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko Euskadiko biztanlerian, jarduerarekiko harremanaren eta a
rrazoi-motaren a
rabera (banka, a
isialdi-zerbitzuak, lan-bilaketa) (%), 2011
alt="" />
Guk eginda Eustaten datuei jarraiki.
Bestalde, Internet lana bilatzeko gehiago erabiltzen da lanik edo jarduerarik ez duten biztanleen a
rtean, Internet erabiltzeko a
rrazoien rankingean berau baita zazpigarren a
rrazoia (% 30,4). Euskadiko ikasle eta landunen kasuan, a
rrazoi hori bederatzigarren postura jaisten da rankingean (% 9,5 eta % 13,6, hurrenez hurren). A
ipatzekoa da, a
zterketan a
gertzen diren a
ldeak gorabehera, ikasle eta jarduerarik edo lanik gabeek gutxi erabiltzen dutela Internet lana bilatzeko, beste a
rrazoi batzuengandik urrun (ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa bilatzea, posta elektronikoa erabiltzea edo a
isialdi-zerbitzuak erabiltzea).
9.3.6. IKTak erabiltzeko a
rrazoien bilakaera Euskadiko biztanlerian
IKTak erabiltzeko a
rrazoiek a
zken 5 urteotan (2006-2011) Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanleengan izan duten bilakaera a
ztertuz gero, hainbat ondorio interesgarri a
tera ditzakegu:
Egun (2011 ekitaldiko Eustaten datuen a
rabera), Internet erabiltzeko a
rrazoien rankinga 2006an erregistratutakoaren berdin-berdina da. Hau da, posta elektronikoaren erabilerak eta ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioaren bilaketak jarraitzen dute Internet erabiltzeko a
rrazoi nagusi izaten, eta komunikabideen kontsulta, a
isialdi-zerbitzuak eta txatak bezalako komunikazio-tresnak, bost urte beranduago, Euskadiko biztanleriak sarea erabiltzeko a
rrazoi nagusiak dira oraindik ere.
Erabilera-arrazoi horien portzentajeak igotzen joan dira urteotan, nabarmena den bezala, ondasun eta zerbitzuen salmentako eta prestakuntza a
rautuko ekintzetako IKTen erabilera salbu, 2006ko balioei eusten baitiete, hazkunderik jasan gabe.
Portzentajeak gehien igo dituzten a
rrazoiak honakoak dira (ordenan):
azken urteotan ehuneko 15,8 igo da.
arrazoi hau ehuneko 12,7 puntu igo da 2006 eta 2011
artean. 2006an biztanleriaren % % 40,4k erabiltzen zuen Internet
aisialdi-zerbitzuez gozatzeko eta egun kopuru hori igo egin da, % 53,1era
arte, hain zuzen ere.
azaltzen duten bezala, Interneteko erabiltzaileen
artean erabilera-portzentajerik
altuena erregistratzen duen zerbitzua da. Horrenbestez, 2006an biztanleriaren % 77,4k
aitortzen zuen posta elektronikoa erabiltzen zuela. Kopuru horrek, orain
arte, ehuneko 11,4ko igoera jasan du, hau da, egun biztanleriaren % 88,8k
aipatzen du posta elektronikoa Internet erabiltzeko
arrazoi nagusi gisa.
arrazoien
artean
azken 5 urteotan gehien igo den
arrazoietako laugarrena da. 2006. urtean, Euskadiko 10 eta 74 urte bitarteko biztanleriaren % 16,6k bilatzen zuen Interneten osasunari buruzko informazioa. Datu hori egun % 27,5ekoa da. Hazkundeari erreparatuz gero,
azken 5 urteetan biztanleriaren % 10,9k gehiago (Internet-erabiltzaileen
artean) erabiltzen du Internet osasunari buruzko informazioa bilatzeko.
9.4. Interneten erabileraren ezaugarriak
Biztanleriaren dauden erabilera-eten digitalak a
ztertzeko a
ukera ematen digun beste a
lderdi bat Interneten erabileraren ezaugarriak dira. Hau da, zenbat denbora ematen du jendeak egunean Internetera konektatzen? Gazteek eta nagusiek denbora bera ematen a
l dute? Nortzuk ematen dute denbora gutxiago Internetera konektatuta? Zenbatero erabiltzen da Internet bizitzako eremu jakin batzuetan?
Halaber, ikuspegi horri esker hurrengo kapituluaren a
urkezpena egiten dugu, eskuratze-etenari buruzkoa bera. Bertan, sakon a
ztertuko dugu ea talde batzuek zergatik erabiltzen duten Internet eta beste batzuek ez, ea zeintzuk diren Internetek beren bizitzari egiten dieten ekarpenei buruzko usteak eta zein kontzientzia duten beren a
halduntze digitalaren mailari buruz eta IKTen erabileran a
urrera egiten jarraitzeko as
moari edo as
mo faltari buruz, eremu sozialean eta publikoan parte hartzeko a
halduntze-tresnak direnez gero.
Kasu honetarako erabilitako iturria A
rartekoak txosten berezi honen esparruan e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruz egindako inkesta da.
9.4.1. Interneten erabileraren maiztasuna
Txosten honetara a
d hoc egindako inkesta telefonikoko datuen a
rabera, Euskadiko Internet-erabiltzaileen % 79,6k (16 urtekoak edo gorakoak) erabiltzen du Internet egunero, % 16,8k erabiltzen du as
tero, baina ez egunero, eta % 3,6k a
itortzen du gutxienez hilean behin erabiltzen duela.
Datu horien a
rabera, biztanleriaren portzentaje a
ltu batek (ia % 80) erabiltzen du Internet egunero.
Erabileraren maiztasunak generoaren a
rabera a
ztertuz gero, gizonek maiztasun gehiagoz erabiltzen dute Internet emakumeek baino. Hori horrela, gizonen % 81,8k erabiltzen du Internet egunero eta emakumeen % 77,4k.
Adinei erreparatuz gero, datuen a
rabera zenbat eta a
din nagusiagoa, orduan eta maiztasun gutxiago Internet erabiltzeko orduan. Biztanleriarik gazteenaren (16-34 urte) % 89,6k erabiltzen du Internet egunero, % 8,4k as
tero (baina ez egunero), eta % 2,1ek hilean gutxienez behin erabiltzen du.
Adin-tarteetan gora egin a
hala, erabilera-maiztasunaren portzentajeak bitarteko maiztasunetara mugitzen dira (Internet as
tero erabiltzen dutenetara, baina ez egunero). Hurrengo grafikoan ikus daitekeenez, Internet erabiltzen duten 55 urtetik goragoko pertsonen % 68,4k erabiltzen du egunero eta ia % 30ek as
tero (baina ez egunero).
Ikasketa-mailaren a
rabera a
ztertuz gero, ikasketa-maila a
ltuagoetan erabiltzen da maizago Internet. Hori horrela, Internet erabiltzen duten eta unibertsitate-ikasketak dituzten biztanleen % 86,3k a
itortzen du Internet egunero erabiltzen duela, eta Internet erabiltzen duten eta lehen hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonen % 72,5ek.
Euskadiko biztanleriak IKTen gainean egiten duen erabilerari buruzko datuen a
urreko hausnarketetan islatu den bezala, jarduerarekiko harremanak ere lotura omen dauka Internet erabiltzeko maiztasunarekin. Internet erabiltzen duten ikasleek eta besteren konturako langileek erregistratzen dituzte portzentajerik a
ltuenak (% 89,1 eta % 87,7, hurrenez hurren) Internet egunero erabiltzen dutenen a
rtean. A
itzitik, jarduerarekin duten harremanaren a
rabera erabilera esporadikoagoa egiten duten pertsonak etxeko a
ndreak eta erretiratuak dira.
(60. irudia)
Internet erabiltzen duten pertsonek Internet erabiltzeko maiztasuna, a
dinaren a
rabera (Internet erabiltzen duten pertsona guztien gaineko %a)
alt="" />
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Erabilera-maiztasunaren eta etorkinen a
rteko harremanak a
lde garrantzitsuak islatzen ditu. Etorkinek Internet era esporadikoagoan erabiltzen dute, espainiar nazionalitatea dutenek baino. Hori horrela, Internet erabiltzen duten etorkinen % 58,8k egunero erabiltzen du, eta portzentaje hori % 80,3koa da etorkinak ez diren pertsonen kasuan. Internet erabiltzen duten etorkinen % 30,7k as
tero erabiltzen du (baina ez egunero) eta % 10,6k hilean gutxienez behin.
Bestalde, Internet erabiltzeko maiztasunaren eta ezgaitasunaren a
rteko harremanak datu positiboak ematen dizkigu. Internet erabiltzen duten eta ezgaitasunen bat duten pertsonen % 85ek a
dierazi du inkestan egunero erabiltzen duela Internet. Hau da, portzentaje hori ezgaitasun a
itorturik ez duten pertsonek erregistratutakoa baino 5 puntu a
ltuagoa da.
Habitataren tamainak (inkesta egin duen pertsonaren bizilekuko biztanle-kopuruak) ere nolabaiteko harremana dauka Internet erabiltzeko maiztasunekin. 50.000 biztanletik gorako habitatetan (50.000-100.000 eta 100.000 biztanletik gora) erabilera-maiztasuna biziagoa den a
rren, kopuru hori murriztu egiten da eta bitarteko erabilera-maiztasunetan batzen da (asteroko erabilera, baina ez egunerokoa, eta hilean gutxienez behingoa), habitat txikiagoen kasuan. Horrenbestez, 100.000 biztanletik goragoko habitatean bizi diren Euskadiko Internet-erabiltzaileen % 83k erabiltzen du Internet egunero eta 10.000 eta 20.000 biztanle a
rteko habitatetan portzentaje hori ehuneko 9 baino gehiago murrizten da (% 73,7).
(61. irudia)
Internet erabiltzen duten pertsonek Internet erabiltzeko maiztasuna, lanbidearen a
rabera (Internet erabiltzen duten pertsona guztien gaineko %a)
alt="" />
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
9.4.2. Egunero Internet erabiltzen ematen den denbora
Arartekoaren e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruzko inkestako datuen a
rabera, Euskadiko Internet-erabiltzaileek batez beste 106 minutu ematen dituzte egunean Interneten. Horixe da, hain zuzen ere, honako galderari eman zaion erantzuna: “Esango a
l zenidake, mesedez, a
tzo zenbat denbora eman zenuen Interneten?”.
Maiztasunen banaketak zehaztasun gehiago ematen dizkigu: a
dibidez, Internet-erabiltzaileen % % 40,7k ordubete baino gehiago ematen duela egunero Interneten.
Egunero Interneten emandako denborak a
ldeak islatzen ditu gizon eta emakumeen erabileraren a
rtean. Gizonek batez beste 120 egun ematen dituzte egunean eta, emakumeek, a
ldiz, 92 minutu. Maiztasunen banaketari esker zehaztasun gehiagoz a
zter dezakegu datu hori. Internet erabiltzen duten gizonen % 45,9k a
itortu du Internet erabili zuela a
tzo ordubete baino gehiago, eta emakumeen kasuan portzentaje hori % 35,7koa da (hau da, ehuneko 10etik goragoko gapa).
(62. irudia)
Internet erabiltzen duten pertsonek egunean Interneten emandako denbora, sexuaren a
rabera (unitateak: minutuak)
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Internet erabiltzen dutenek bertan ematen duten denboran eragina daukan beste faktoreetako bat a
dina da. Hori horrela, Internet-erabiltzailerik gazteenek egunean batez beste 155 minutu ematen dituzte eta 35 eta 54 urte bitarteko biztanleek egunean batez beste 72 minutu (gazteek ematen duten denboraren erdia baino gutxiago). Bestalde, 55 urte edo goragoko Internet-erabiltzaileek batez beste 95 minutu ematen dituzte egunean Internet erabiltzen. Datu horrek a
gerian uzten du, txosten honetako beste a
tal batzuetan sarbide-etenari eta a
din-tarterik a
ltueneko pertsonen erabilerari buruz a
ritu bagara ere, kopuru horiek islatzen duten eszenatokian a
din nagusiagoa duten Internet-erabiltzaileek beste a
din-tarte batzuek (35-54 urte) baino denbora gehiago ematen dutela Interneten eta, beraz, IKTen erabilera-portzentajeak (teknologia bat erabiltzen duten pertsonen %a) as
koz a
ltuagoak direla.
Ikasketa-mailak zenbat eta a
ltuagoak izan, orduan eta denbora gehiago ematen dute Interneten. Halaxe a
zaltzen du hurrengo grafikoak. Euskadiko unibertsitate-ikasketadun Internet-erabiltzaileek batez beste 115 minutu ematen dituzte egunean Internet erabiltzen, bigarren hezkuntzako ikasketak dituzten Internet-erabiltzaileek 104 minutu eta lehen hezkuntzako ikasketak dituztenek 85 minutu.
Jarduerarekiko harremanaren eta Internet erabiltzen emandako denboraren a
rteko harremanari dagokionez, beren kontura lan egiten duten eta ikasleak diren Internet-erabiltzaileak dira Interneten denbora gehien ematen dutenak, 147 eta 130 minutu, hurrenez hurren. Erretiratuak eta etxeko a
ndreak dira Internet erabiltzen denbora gutxien erregistratu dutenak, 76 eta 75 minutu egunean, hurrenez hurren.
Beste herrialde batzuetatik datozen eta Espainian jaio diren biztanleek Interneten ematen duten denbora a
lderatuz gero, etorkinak dira garaileak. Etorkinek batez beste 146 minutu ematen dituzte Interneten nabigatzen, eta etorkinak ez direnek, a
ldiz, batez beste 104 minutu egunean. Maiztasunen banaketak zehaztasun gehiago ematen digu: Internet-erabiltzen duten etorkinen % 44,3k egunean ordubete baino gehiago ematen du Internet erabiltzen eta etorkinak ez direnen kasuan % % 40,6k.
(63. irudia)
Internet erabiltzen duten pertsonek egunean Interneten emandako denbora, ikasketa-mailen a
rabera (unitateak: minutuak)
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Taldeen a
raberako a
zterketarekin jarraituz, datuei jarraiki ezgaitasun a
itorturen bat duten Internet-erabiltzaileek egunean batez beste 165 minutu ematen dituzten Internet erabiltzen eta ezgaitasunik ez daukaten pertsonek 103 minutu erregistratu dituzte. Egunean ordubete baino gehiagoko a
ldea dago Interneten erabileran, maiztasunen banaketak ematen digun datuak estatistikoki berresten duen bezala: ezgaitasunen bat duten Internet-erabiltzaileen % 72,6k a
itortzen du a
tzo ordubete baino gehiagoz erabili zuela Internet.
Habitataren tamaina eta Interneten egunean emandako denbora ere zuzenean lotuta daude: habitata zenbat eta handiagoa izan, orduan eta denbora gehiago ematen dute egunean Internet erabiltzen Euskadiko Internet-erabiltzaileek. Horrenbestez, 100.000 biztanletik gorako habitatetan bizi diren Internet-erabiltzaileek egunean batez beste 119 minutu ematen dituzten Internet erabiltzen, 50.000 eta 100.000 biztanle a
rteko tamaina duten habitatetan bizi diren Internet-erabiltzaileek 109 minutu eta 20.000 eta 50.000 biztanle a
rteko habitatetan bizi direnek 103 minutu. Kontrasterik handiena 10.000 eta 20.000 biztanle a
rteko habitatetan bizi diren Internet-erabiltzaileen kasuan a
geri da, egunero Interneten ematen duten batez bestekoa 87 minutukoa baita.
9.4.3. Interneten erabileraren maiztasuna, eremuen a
rabera
Txosten berezi honen esparruan e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruz egindako inkestak ematen digun beste ikuspegi a
ztergai bat zera da, bizitzako eremu jakin batzuekin lotuta dauden Internet-erabileren maiztasuna ezagutzea:
abarretan parte hartzeko.
(64. irudia)
Biztanleria Internet egunero erabiltzeko maiztasunaren eta eremuen a
rabera (Internet-erabiltzaile guztien gaineko %a)
alt="" />
Guk egina A
rartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Aurreko grafikoan ikus daitekeenez, lana eta ikasketak, eta lagun eta senideekiko harremana dira Internet egunero helburu horretarako erabiltzen duten pertsonen portzentajerik a
ltuenak erregistratu dituzten eremuak (% 49,5 eta % 45,8, hurrenez hurren).
Bestalde, Euskadiko Internet-erabiltzaileen % 32,4k egunero erabiltzen du Internet gizarte-sareetan parte hartzeko eta % 12,8k as
tero (baina ez egunero). Internet erabiltzen duten pertsonen % 23,9k dio Internet egunero erabiltzen duela lanarekin lotutako gaietan prestakuntza jasotzeko, % 15,2k dio as
tero erabiltzen duela horretarako, baina ez egunero, eta % 9,8k a
itortzen du Internet horretarako erabiltzen duela, baina ez hilero.
Daturik esanguratsuena honakoa da: intenet-erabiltzaileen % 79,7k baieztatzen du ez duela Internet inoiz erabiltzen GKE, elkarte edo borondatezko lanetan parte hartzeko, % 20,3k a
itortzen du Interneten erabilera esporadikoagoa egiten duela partaidetzarako erakunde eta tresna mota horien bidez parte hartzeko, eta % 3k soilik dio Internet helburu horretarako erabiltzen duela. A
dierazle honek islatzen duen bezala, internautek gizarte-partaidetzaren eremuan egiten duten erabilera oraindik oso baxua da. Txosten berezi honetako partaidetza-eten digitalari buruzko kapituluan a
ztertu dira a
rrazoiak, oztopoak edo itxaropenak.