7. Esparru estrategikoa
E-inklusioa eta Euskadin herritarrek IKTen bitartez gizartean eta eremu publikoan parte hartzea izenburuko txosten bereziaren esparru estrategikoa kokatu nahi bada, Munduan, Europan, Espainian eta a
utonomia erkidegoan egindako garapen nagusiak berraztertu behar dira (tokiko erreferentziak a
haztu gabe), baita e-inklusioarekin eta e-partaidetzarekin loturiko esparru horietan burututako politikek eskaintzen dituzten zuzentarauak ere.
Kapitulu horrek a
giri nagusietan biek jasotzen duten tratamendua islatzen du, testuinguru ezberdinetan (mundu, Europa, nazio eta a
utonomia mailan) informazioaren gizartearen esparruan erreferente estrategikotzat jotzen direnak.
7.1. Nazioarteko esparru estrategikoa
Nazioarte mailan, txosten honen helburuei jarraiki, “Rigako Ministerio-Aitorpena” eta “Informazioaren Gizartearen Munduko Goi-bilera” (oraindik ere indarrean daude) sinatzean hartutako konpromisoak, gomendioak eta zuzentarauak a
ztertu dira.
Aipatu beharra dago bi a
giriak garai berekoak direla (2005-2006) eta, haien helburuak dagoeneko beteta egon beharko liratekeen a
rren, gaur egun, 2012 hasieran, ez dira guztiz lortu eta, horregatik, oraindik ere kontuan hartu behar dira sinatu zuten herrialdeek informazioaren gizartearen a
lorrean edozein gobernu-ekintza burutzerakoan.
Bi a
giriek txosten honetarako garrantzi berezia duten a
lderdiak jorratzen dituzte, informazioaren gizarte inklusiboa lortzeko loturiko konpromisoak.
E-partaidetzari dagokionez, txosten honetan a
zaldutako erreferentzia “E-gobernantzari buruzko Ministro-adierazpena” da, 2009an Malmön (Suedia) garatutako e-gobernantzari buruzko 5. Ministro-biltzarraren esparruan hartutakoa.
7.1.1. Informazioaren Gizarteari buruzko Munduko Goi-bilera (IGMG)
IGMGren bigarren faseko (Tunez, 2005) lanen emaitzetako bat Tunezeko Konpromisoa26 izan zen, pertsonari zuzendutako, guztiei irekitako eta garapenera bideratutako Informazioaren Gizartea osatzeko hartutako konpromisoak islatzen dituena.
Txosten honen helburuari dagokionez, a
ipamen berezia merezi du IGn herritar guztiak gaineratzea bermatzearekin loturiko konpromisoak hartuko direla, hau da, IKTek eskain ditzaketen a
ukeren (9. paragrafoa) onurak herritar guztiek lortzearen inguruko eta informaziorako irisgarritasun unibertsala, nonahikoa, bidezkoa eta a
rrazoizkoa (10. eta 18. paragrafoak) eragozten duten oztopoak kentzearen inguruko konpromisoak.
Baina, zalantzarik gabe, IKTei justizia sozialaren inguruan eskaintzen zaien rola a
zpimarratu beharra dago, izan ere, gizarte eta ekonomia banaketen eta herrialde, eskualde eta norbanako a
beratsen eta herrialde, eskualde eta norbanako pobreen ezberdintasunen –gizon eta emakumeen a
rtekoak barne– hazkundea saihestu dezakete (13. paragrafoa); edo ezgaitasunenganako a
rreta bereziari dagokionez (…) guztiontzako a
ukera digitalak sortze a
ldera (…) (18. paragrafoa); (…) (20. paragrafoa); edo Informazioaren Gizartean emakumeen erabateko partaidetzak duen garrantzi handia (…) horren barnean giza-eskubideen barneratzea eta errespetua bermatzeko (23. paragrafoa).
Partaidetzari dagokionez (herritarrek eremu publikoan duten partaidetzarekiko berariazko erreferentziarik ez dagoen a
rren) a
zpimarratu beharko genuke 37. paragrafoak a
zaltzen duela maila guztietan parte hartu beharra dagoela IG herritar guztien onurarako izan dadin.
Argi dugu gure helburuak partaidetza, lankidetza eta gobernu eta beste a
lde interesatuen, hau da, sektore pribatua, gizarte zibila eta nazioarteko erakundeen elkartasunarekin lor daitezkeela, eta maila guztietako kooperazioa eta nazioarteko elkartasuna ezinbestekoak direla Informazioaren Gizartearen fruituak guztien onurarako izan daitezen.
Gainera, IKTek herritarrek giza-ezagutzarako oinarriak handitzen eta trukatzen (…) parte hartzeko eskaintzen dituzten a
ukerak a
zpimarratzen direla a
ipatu beharra dago, oinarri horiek Informazioaren Gizarte guztiz barneratzailea eta garapenera bideratutakoa eta a
niztasun kulturala eta linguistikoa errespetatzen duen ezagutzaren ekonomia sortzeko oinarriak dira (11. paragrafoa); era berean, eskualde, nazio eta nazioarte mailan demokrazia, gizarte kohesioa, gobernantza ona eta zuzenbideko estatua sustatzeko tresna eraginkortzat (…) jotzen da (15. paragrafoa).
7.1.2. Rigako Ministro-adierazpena (2006)
Rigako Ministro-adierazpena Europako 34 herrialdek sinatu izanak informazioaren gizarte barneratzailea eta oztoporik gabekoa sustatzeko konpromiso irmoa a
zaltzen du; gizarte hori herritar guztientzat izango litzateke, ez soilik sarbidearen eta teknologien erabileraren ikuspuntutik, baita gizarte eta ekonomia inklusioa sustatzen duen tresna gisa ere.
Sinatze horrekin honako lehentasunei a
rreta eskaintzeko a
kordioa burutzen da:
arlokoak)
arreta eskaintzea27.
areagotzea30.
aniztasuna sustatzea inklusioari dagokionez31.
azpiegituraren eskuragarritasuna) Europan gutxienez % 90 2010ean.
abian jartzea 2008rako.
arautzen dituen esparruaren printzipioen berrikuspenean irisgarritasuneko baldintzak kontuan hartzea.
7.1.3. E-gobernantzari buruzko Ministro-adierazpena (MALMÖ 2009)
2009ko a
zaroan Malmön sinatutako E-gobernantzari buruzko Ministro-adierazpenak Europako kontinentean 34 herrialdek partekatutako ikuspuntua, lehentasun politikoak eta helburuak jasotzen ditu.
Ministerio a
dierazpenaren espiritua da e-gobernantza herri a
dministrazioari a
tea irekitzeko eta herritarren eta dagozkien gobernuen a
rteko zubiak modu berrian eta berritzailean eraikitzeko erabiliko dela.
Bertan, Europako herritarren eta enpresen itxaropena a
itortzen da euren gobernuak irekiagoak, malguak eta laguntzaileak izan daitezen Europa guztian zerbitzu publikoak eskaintzerakoan. Horregatik, 2015erako lehentasunak zerbitzu eta tresnen garapenaren inguruan zein e-gobernantza zerbitzuen bidez herritarrak eta enpresak a
halduntzeko a
ukera eskaintzen duten baldintza tekniko eta legalen ezarpenaren inguruan finkatzen ditu. E-gobernantza zerbitzu horiek diseinatzeko honakoak hartuko dira kontuan: erabiltzaileen beharrak, informazio publikorako irisgarritasun handiagoa edo gardentasunaren indartzea; mugikortasuna irakasle, ikasle, eta a
barren merkatu bakarrean EBko edozein partetan; eraginkortasunaren a
reagotzea a
dministrazio elektronikoaren erabilerari esker, a
ntolamendu prozesuen hobekuntza eta ekonomia jasangarriaren sustapena.
Haren helburuen eta herri a
dministrazioei emandako gomendioen a
rtean, a
dierazpen horrek eskatzen du, a
lde batetik, beharrezkoa den a
dministrazioarteko eta hirugarrenekiko lankidetza eta, bestetik, gardentasuna a
dministrazio prozesuetan zein sektore publikoaren informazioa berrerabiltzeko gaitasuna handitzea edo berrikuntza e-gobernantza zerbitzuetan lan egiteko moduaren zati integral gisa kontsideratzea. Baita zerbitzuak garatzeko a
dierazpen irekiak erabiltzea ere, herritarren behar errealetan oinarrituta, betiere ingurunearen jasangarritasunaren ikuspuntutik.
26 Tunnis Commitment. 2005eko a
zaroaren 18ko WSIS-05/TUNIS/DOC/7-E a
giria. Gaztelaniako itzulpena http://www.itu.int/wsis/docs2/tunis/off/7-es.html.
27 A
ddress the needs of older workers a
nd elderly people.
28 Reduce geographical digital divides by (…).
29 Enhance eAccessibility a
nd usability by (…).
30 Improve digital literacy a
nd competences.
31 Promote cultural diversity in relation to inclusion by (…).
32 Promote inclusive e-government by (…).
33 Mobilise a
ppropriate instruments by (…).
34 Internet for a
ll: EU ministers commit to a
n inclusive a
nd barrier-free information society, Press Release IP/06/769.
7.2. Europar Batasuneko esparru estrategikoa
Europar Batasunaren testuinguruan, txosten honen helburuaren inguruan, informazioaren gizartearen esparruan Europako a
giri nagusietatik igorritako lehentasunak, helburuak, erronkak eta ildoak jorratzen dira.
Horrela bada, “Europarako A
genda Digitala”, ICT - PSP Programa (ICT Poliscy Support Programme) eta “DAE Going Local” ekimenaren a
zterketaren emaitzak a
zaltzen dira ondoren, txosten honi dagokionez eta gehien bat, Europako herritarren (enpresak, herri a
dministrazioak eta gizarte zibilaz gain) e-inklusio mailan eragina izango duten kontuak jorratzen dituztenak.
E-partaidetzari dagokionez, a
ztertutako erreferentzia “E-government A
ction Plan 2011-2015” da, a
ldez a
urretik a
zaldu dugun “E-gobernantzari buruzko Ministro-adierazpena (Malmö 2009)” delakoaren oinarriaren gainean kokatutakoa.
7.2.1. Europako A
genda Digitala (EAD)
“Europako A
genda Digitala” (EAD) deituriko informazioaren gizartearen esparruko Europako estrategia hamarkada honetarako “Europa 2020” Europako hazkunderako estrategiaren 7 ekimen a
dierazgarrietako bat da. Hori, gainerako ekimenak bezalaxe, Europako hazkundearen eta enpleguaren motortzat jotzen da.
Agenda hori kontsulta publiko sakonen eta txosten as
kotako35 ekarpenen bidez burutu da, Europako Batasuneko testuinguru guztirako helburuak eta funtsezko ekintzak proposatuz, i2010 ekimenaren (eta horren a
urrekoei: eEurope2005, eEurope 2001 eta eEurope) erreleboa hartuta, haren ondorengoa baita, eta premiaz hartu beharreko neurriekin, Europa modu a
dimendun, jasangarri eta barneratzailean hazi a
hal izateko.
EADren helburua informazioaren eta komunikazioaren teknologien (IKT) erabilerak izan beharko duen funtzio a
haldunduna definitzea da Europak bere nahiak 2020rako errealitate bihurtu nahi baditu36.
Arlo digitalean hazten a
ri diren gizarte eta ekonomiaranzko eraldaketak lortzeko esparrua (eta oinarria) ezartzen duten proposamenak dira. Horretarako, lehenik eta behin, 7 oztoporik garrantzitsuenak identifikatzen dira, besteak beste, a
lfabetatze eta gaitasun digitalean dauden hutsuneak edo gizarte erronkak a
urrera eramateko a
ukerak galtzea, a
zpiegitura falta, haien a
rteko elkarreragingarritasuna edo sareekiko mesfidantza edo segurtasun gabeziarekin loturiko bestelako eragozpenez gain.
Alderdi a
razotsu horiek oinarrian izanda, EADren funtsezko ekintzak egituratzen dira, “Europa 2020” delakoaren hiru hazkunde dimentsioen gainean eraginez (adimenduna37, jasangarria eta barneratzailea). Ekintza nagusien a
ntolaketaren a
zpian dauden a
lderdi a
razotsu horiek, jakinarazpenaren testuak berak dioenez (COM (2010) 245 final/2), honakoak dira:
(5. taula)
EADren ekintza nagusiak: a
razoak eta justifikazioa
E-inklusioaren inguruan, “Europarako A
genda Digitalak” alfabetatze, gaitasun eta inklusio digitalak sustatzearekin loturiko ekintzak a
bian jartzea proposatzen du, herritarrek, enplegagarritasuna hobetzeaz gain, komunikabide digitalen erabilera konfiantzaz eta bereizketaz ikasi, sortu, parte hartu eta bideratu dezaten, baita zerbitzu digital barneratzaile, irisgarri eta erabilgarriak gaineratzea ere, herritar guztiek (euren ezaugarri bereizgarriak a
lde batera utzita) erabili eta goza ditzaten. A
zken finean, eten digitala murriztean datza, gizarte egoera a
huleko taldeetako kideek gizarte digitalean berdintasunez parte hartu dezaten (haientzako interes zuzeneko zerbitzuak barne, a
dibidez, ikasketa esparruetan, herri a
dministrazioan edo lineako osasunean) eta zaurkortasun egoeratik a
tera daitezen enplegagarritasuna handituz.
Funtsezko ekintza horietako batzuk hauexek dira:
Alfabetatzea eta gaitasun digitalak Europako Gizarte Funtsaren A
raudirako (2014-2020) lehentasun gisa proposatuko ditu38.
IKTen erabiltzaileen eta profesionalen gaitasunak identifikatzeko eta ezagutzeko a
ukera eskaintzen duten tresnak garatuko ditu (…)39.
- Gaitasun digitalen eta a
lfabetatze mediatikoaren a
dierazleak proposatuko ditu EB guztirako.
Alfabetatze eta gaitasun digitalak “Prestakuntza berriak enplegu berrietarako” ekimen a
dierazgarriaren lehentasuna bihurtuko ditu40.
Emakume gazteen edo lanera itzultzen direnen partaidetza handiagoa sustatuko du IKTen lan-indarrean, webean, jolasetan oinarritutako ikasketa elektronikoan eta gizarte sareetan oinarritutako prestakuntza-baliabideak babestuz.
Sektore publikoko webguneak (eta herritarrentzako oinarrizko zerbitzuak eskaintzen dituztenak) 2015erako guztiz irisgarriak izan daitezen bermatzera bideratutako proposamenak a
urkeztuko ditu.
- A
genda digitalaren babesean hasitako legegintzaren berrikuspenean irisgarritasuna sistematikoki ebaluatuko du.
- Estatu kideen eta dagozkion a
lde interesdunen lankidetzarekin memorandum bat eskainiko du ezgaitasunen bat duten pertsonentzako irisgarritasun digitalari buruz Nazio Batuen konbentziora egokituta.
Estatu kideei eskatuko die:
Gaitasun eta a
lfabetatze digitalei buruzko epe luzeko politikak a
plikatzea eta dagozkion ekimenak sustatzea ETEetarako eta talde zaurkorrenetarako.
Gehienez ere 2011n telekomunikabideen esparruaren eta ikus-entzunezko bitartekoen zerbitzuei buruzko zuzendaritzaren ezgaitasunari buruzko xedapenak a
plikatzea.
Ikasketa elektronikoa nazio mailako politiketan barneratzea hezkuntza eta prestakuntza modernizatzeko, ikasketa planak barne, eta ikasketaren emaitzak eta irakasle eta prestatzaileen garapena ebaluatzea.
Baterako ekintzari esker, inklusio digitalaren esparruan, honako helburuak lortzeko xedearekin:
Interneten erabilera erregularra % 60tik % 75era handitzea 2015ean eta, talde zaurkorrenen a
rtean, % 41etik % 60ra (erreferentzia-oinarria 2009ko zifrak dira).
Internet inoiz erabili ez duten herritarren kopurua erdira murriztea 2015erako (% 15era a
rte) (erreferentzia-oinarria: 2009an 16 eta 74 urte bitarteko herritarren % 30ak ez zuen inoiz Internet erabili).
Hori bai, e-partaidetzak ez dauka berariazko a
ipamenik Europarako A
gentzia Digitalean esparru publikoarekin lotuta, kontsulta publikoko prozesu baten pean jarri bada ere (eta oraindik ere prozesu horren pean dago); gauza bera gertatzen da Europako lehiakortasun digitalari buruzko txostenaren ondorioekin. Horiek dira i2010 estrategiaren lorpen nagusiak 2005 eta 2009 a
rtean. Txosten horrek, EADren oinarrian dauden eta oraindik ere burutu beharreko erronken a
rtean, zera a
ipatzen du:
Europak a
genda digital bat behar du sortzen doazen erronkei a
urre egiteko, lehen mailako a
zpiegitura sortu eta Interneten a
halmena guztiz erabili hazkundearen motor gisa eta berrikuntza irekirako, sormenerako eta partaidetzarako oinarri gisa.
Partaidetza elektronikorako (e-partaidetza) prestakuntza-ekintzak a
zaltzen du teknologia berrien erabilerak partaidetza publiko handiago batera eraman gaitzakeela, herritarrei euren iritzia entzuteko a
ukera eskaintzen duten tresna berriak eskainiz41.
7.2.2. ICT Policy Support Programme (ICT PSP)
Egokia iruditzen zaigu, Europar Batasunaren testuinguruan, ICT Policy Support Programme (ICT PSP) gaineratzea, CIP (Competitiveness a
nd Innovation framework Programme) delakoaren hiru programa espezifikoetako bat 2007-2013. urteetarako. Horren helburua hazkunde a
dimenduna, jasangarria eta barneratzailea sustatzea da, eskuratze zabalagoa eta teknologia berritzaileen eta eduki digitalen erabilera hobea bizkortuz herritarren, gobernuen eta enpresen a
ldetik.
Programa horrek, EAD burutzean laguntza eskaintzen duenak, interes publikoko esparruak a
zpimarratzen ditu, IKTek gaur egungo Europaren gizarte erronkei egin diezaieketen ekarpenen inguruan (osasuna, zahartzea, barneratzea, eraginkortasun energetikoa, mugikortasun jasangarria, kultura zaintzea, ikasketak eta herri a
dministrazioen eraginkortasuna hobetzea).
ICT PSP, gehien bat, enpresen, herri a
dministrazioen eta beste a
gente ekonomiko eta sozialen garapenera bideratuta dagoen a
rren, txosten honetan gaineratu dugu, hedatu ondoren, garatutako eredu, a
plikazio eta zerbitzuek herritarren erabileran, eskuratzean eta partaidetzan dakarten balioarengatik.
Une honetan, 2012rako Lan Programaren zirriborroak 5 gaitan ezartzen du proposamen pilotuen deialdiaren jomuga (EADren gaineratutako funtsezko ekintzekin lerrokatuta). Ondoren, horietako bakoitzarentzako, txosten honen helburuarekin (e-inklusioa eta e-partaidetza) loturiko a
lderdiak a
zaltzen dira:
adimendunentzat (smart cities): IKTen rola mugikortasun
adimendunarentzat, webean oinarritutako
aplikazio eta zerbitzuen belaunaldi berri baten garapenaz gain, irekitako plataformak eta estandarrak bultza ditzaten.
aplikazio eta zerbitzu berritzaileekin probatuz, Sektore Publikoko Informazioa (SPI) formatu garden, eraginkor eta ez diskriminatzaileetan irekitzeko eta harmonizatzeko garrantzia
azpimarratuz; eta alfabetatze, gaitasun eta inklusio digitalaren sustapena bultzatuz, hezkuntza modernizatzeko eLearninga nazio mailako hezkuntza sistemetan gaineratuz (zeharka).
aktibo eta osasungarrian duten gaitasunari dagokionez, osasunaren sustapena eta prebentzioa, zaintza eta tratamendua, nagusien independentzia eta gizarteratzea sare eta komunitateak garatuz eta eraikiz,
agenteek gizarteratzean duten gaitasuna edota telemedikuntza zerbitzuen garapena.
aplikazio eta zerbitzuen sustapena eta lineako ekonomia sustatzeko mehatxuak bideratzeko konponbide praktikoen garapena, bestalde, herritarren
aldetik zerbitzuen erabileran segurtasun falta sortzen dutenak.
7.2.3. E-government A
ction Plan 2011-2015
Malmöko E-gobernantzari buruzko Ministro-adierazpenaren oinarriaren gainean 2011-2015 tarterako EBko E-gobernantzako Ekintza Plana ezartzen da, EAD laguntzen eta osatzen duena, ezagutzan oinarritutako ekonomia jasangarri eta barneratzailearen sorkuntza babestuz.
Planaren lehentasunak honakoak dira:
ahalduntzea, 2015ean herritarren % 50 eta enpresen % 80
administrazio elektronikoa erabiltzea lortzeko, zerbitzu pertsonalizatuen garapena babesteko ekintzen bidez; lankidetza eta ezagutza eta esperientzia trukea zerbitzu horiek garatzeko; sektore publikoko informazioaren berrerabilpenerako euskarri-mekanismo eta -tresnak garatzea eta herri
administrazioaren gardentasuna, herritarrek eta enpresek politikan parte hartzearekin batera.
askea egoteko
aukera eskaintzen duten zerbitzu eta tresnen bidez.
administrazioen eraginkortasuna sustatzea, prozesuen bizkortzean eta eraldaketan (administrazio karga murriztea,
autentifikazio bakarra, etab.) zein lankidetzan eta praktika on, esperientzia eta baliabideen (pertsonalak) trukean oinarritutako
antolamendu
aldaketa baterantz
aurrera eginez, horrez gain “gobernu berdearen” garapena babestuta.
aurreko baldintzak sortzea, estatu kideen
arteko lankidetza elektronikorako modu ziur eta eraginkorrean
azpiegituren, zerbitzuen eta IKT
aplikazioen garapen (berrikuntzatik), hedadura eta elkarreragingarritasun ekintzen bidez (irekitako zehaztapenen oinarrian) modu inklusiboan.
Inolako zalantzarik gabe, ekintza horien emaitzak (tresnak eta zerbitzuak) herritarren e-inklusiorako a
ukerak handitzeko oinarriak ezartzen dituzte, baina, bereziki, esparru publikoan e-partaidetzarako a
ukera. A
rgi denez, horrez gain, haien existentzia eta operatiboa hedatu behar izan da eta, bereziki, herritarrek erabileran konfiantza maila onargarria lortu behar izan dute, eta beste a
lde batetik, gaitasuna beharko dute tresna eta zerbitzu horien erabilera eraginkorra burutzeko.
7.2.4. “Europako A
genda Digitala: Tokiko Ekintza”- DAE Going Local Exercise
“DAE Going Local Exercise” deiturikoa EAD Europar Batasuneko herrialde kide ezberdinetara eramaten duen ekimena da. Herritarren partaidetza a
riketa garrantzitsua da, EAD lurralde ezberdinetan ezartzeko eta planifikatzeko egin beharreko jarraipena bideratzeko eta egiteko mekanismoak a
bian jartzen dituena.
Estatu kideetara bisitak eginez eta eztabaidak ezarriz (bitarteko sozialen erabilera handizalearekin) osatzen da, online komunitatea eratzeko eta mantentzeko. 2010. urtean zehar, bisitek A
genda Digitalari buruzko kontzientziazioa handitu zuten, 2011n A
genda herrialde bakoitzean ezartzeari buruzko informazioa bilatzean jarri zuten a
rreta.
2011ko ekitaldiko ebaluazio txostena eskuragarri ez dagoen a
rren, beharrezkotzat jotzen dugu 2010eko txostenaren hainbat ondorio kontuan hartzea. A
riketa ondo hartua izan da, partaidetza as
korekin, baina konpromiso a
ktiboa behar da EAD estatu kideen mailan etengabe a
plikatzean, “partekatutako borondateaz” eta “ikuspuntu komunaz” gaindi. Bestalde, tokiko a
genteek EADren jarraipen eta gainbegiratze jarraitua eskatzen dute eta eskatzen dute, hainbatetan, ez dela a
genda guztia jorratuko, kontu espezifikoetan jarriko du a
rreta ondo definitutako helburu eta ekintzekin.
Hain da horrela, non Espainiaren kasuan eta 2011n eduki digitalen inguruan herrialdearen uneko egoera zein den a
ztertzeko a
ntolatu zen, e-gobernua, berrikuntza soziala eta espektroa eta toki eta nazio mailan esparru horietan beharrezkoak diren ekintzei eta garatutako ekimenei buruzko eztabaida.
7.2.5. Internet Governance (Council of Europe Strategy 2012-2015)
Europako Kontseiluak 2012ko martxoaren 15ean a
urkeztuta, Internet Governance estrategia erabiltzaileen eskubideen babesa eta errespetua, zuzenbideko estatua eta sareko demokrazia lantzen ditu.
Estrategia Ministroen Batzordeak onartu zuen Committee of Ministers 2011 Declaration on Internet Governance Principles delakoari eta bere gomendioei jarraiki, eta barne hartzen duten a
lde guztiek a
haleginak batu ditzaten bultzatzen du Internet eremu irekia eta herritarrei zuzenduta izan dadin.
Bere % 40 jarduera-ildoren bidez, hainbat lehentasun a
zpimarratzen ditu, besteak beste:
ahalduntzea.
aurkako borroka koordinatua eta lankidetzan).
aniztasun kulturala sustatzea.
askatasunak
areagotzea.
35 A
genda digitala kontsulta as
kotan oinarrituta dago eta, bereziki, 2009ko Lehiakortasun Digitalari buruzko Txostenaren ekarpenetan (COM 2009/390), 2009an batzordeak IKTetako etorkizuneko lehentasunei buruz egindako kontsulta publikoan, 2009ko a
benduko TTE BAtzordearen ondorioetan, Europa 2020 kontsulta eta estrategian eta ICT Industry Partnership Contribution to the Spanish Presidency Digital Europe Strategy delakoan, 2015.eu-ri buruzko Europako Legebiltzarraren ekimenez egindako txostenean eta GRanadan 2010eko a
pirilean egindako ministro-bilera informalean a
dostutako a
dierazpenean.
36 BATZORDEAK EUROPAKO PARLAMENTUARI, KONTSEILUARI, EUROPAKO EKONOMIA ETA GIZARTE LANTALDEARI ETA ESKUALDEEN LANTALDEARI EGINDAKO KOMUNIKAZIOA “Europako A
genda Digitala” (COM(2010) 245 final/2).
37 Hala eta guztiz ere, a
ipatu beharra dago EADri buruzko informazioa (“Europa 2020” estrategiaren web orrian) “hazkunde a
dimenduna” lehentasunean kokatzen dela, beste a
lderdi batzuen a
rtean, gizarte digitalaz a
rduratzen dena (informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea).
38 10. funtsezko ekintza COM (2010) 245 Final/2 delakoaren idazketaren a
rabera.
39 11. funtsezko ekintza COM (2010) 245 Final/2 delakoaren idazketaren a
rabera.
40 Bestelako ekintzak COM (2010) 245 Final/2 delakoaren idazketaren a
rabera.
41 COM (2009) 360 Final Europako lehiakortasun digitalari buruzko txostena. i2010 estrategiaren lorpen nagusiak 2005 eta 2009 bitartean. “Integratzailea den, kalitate handiko zerbitzu publikoak eskaintzen dituen eta bizi-kalitatea sustatzen duen informazioaren gizartea” xedeari dagokionez (oinarria: “Herritar guztiek IKTen onurak lortzearen a
lde egitea”).
42 Report on the as
sessment of the Digital A
genda for Europe (DAE) Going Local Exercise. Final Report, December 2010.
7.3. Nazio mailako esparru estrategikoa
7.3.1. Espainiako A
genda Digitala
Espainiako Gobernuak Espainiako A
genda Digitala (EAD) garatzea erabaki du, IKTen eta a
dministrazio elektronikoaren esparruan ibilbide-orria ezartzeko erreferentzia esparru gisa. Era berean, 2013ko otsailaren 15eko Ministroen Kontseiluak onartutako a
giri horrek zera lortu nahi du:
Agenda Digitalaren helburuak erdiesteko;
areagotzea ekoizpena eta lehiakortasuna hobetzeko;
administrazioek IKTen erabilera eraginkorra eta intentsiboa eginez.
Horretarako, Espainiako A
genda Digitala 6 helburu edo lan-ildo handiren inguruan egituratzen da:
alfabetatze digitala eta IKT profesional berrien prestakuntza sustatzea.
Espainiako A
genda Digitala partaidetza-sistema baten bidez eratu da, beste batzuetan erabilitakoekin a
lderatuz (hala nola, Espainiako Gobernuko Gardentasun Legearen zirriborroa), herritarrei a
ukera eskaintzen die zirriborroaren neurriak komentatzeko, eta komentario horien erantzunak eta beste erabiltzaile batzuen komentarioak ikusteko.
EAD a
giri horretan proposatutako neurrien a
rtean, txosten berezi honetan jorratutako gaietarako interes berezikoak direnak, hauexek a
zpimarratu beharko genituzke:
Sei hilabetetan (Espainiako A
genda Digitala indarrean sartzeaz geroztik) inklusio digitaleko estrategia 2013-2015 eratzea, informazioaren gizartean talde zaurkorrenak eta Internet erabilera maila gutxiena dutenak gaineratzeko helburuarekin.
Espainian Interneterako irisgarritasuna handitzeko plana, bertan zera jasotzen da:
• Administrazioen zerbitzu publiko digital guztiak irisgarriak direla eta nazioarteko irisgarritasun a
rauak betetzen dituztela bermatzea.
• Irisgarritasunarekin loturiko a
rloak gaineratzea unibertsitateko prestakuntza-curriculumean eta IKT profesionaletan.
• Aniztasun funtzional motaren bat duten pertsonei Interneterako sarbidea errazten dieten konponbideak gaineratu daitezen sustatzea.
Alfabetatze digitalaren plana prestakuntza eta a
lfabetatze programak bultzatzen jarraitzeko, talde zaurkorrenei a
rreta berezia jarrita.
Gizarte zibilaren partaidetza sustatzea inklusio digitala lortzeko lankidetza publiko-pribatuko formulen bidez inklusio digitaleko programak eta proiektuak garatzeko, enpresek a
lor horretan erantzukizun sozial korporatiboko ekintzak garatu ditzaten.
7.3.2. Avanza2 Plana (2011-2015 Estrategia)
Avanza2 Planaren 2011-2015 Estrategia bere a
urrekariak, A
vanza Planak (2006-2010)43 proposatutako helburuetako as
ko erdietsi ondoren onartu zen, ezagutzaren gizarte baterantz a
urrera egiten jarraitzeko beharra estaltzeko as
moarekin. Bigarren etapa horrek, jarraipenezkoak, burutzen a
ri diren jarduerak mantentzen ditu eta a
urreko planaren helburuak eguneratzen ditu gizartearen uneko erronketara egokitzeko.
Lehen fasean Espainiak Europar Batasunarekiko zuen a
tzerapena berreskuratzea bilatzen bazen, bereziki estaldura eta konektibitateari dagokienez, 2. faseak Espainia lehen postuetan kokatu nahi du IKT produktu eta zerbitzu a
urreratuen garapen eta erabileran eta, horrez gain, gizarte ikuspuntua gaineratuko da, izan ere, Informazioaren Gizartea sustatzean pertsona guztiek a
urrerapen teknologikoen onurak lortzea bilatzen da, edozein a
din, genero, bizileku edo gaitasun fisiko, psikiko edo ekonomiko izanda ere. Horregatik, planaren egitura a
ldatu da (1. fasean) 4 jarduera-arlo orokorretik –herritar digitalak, ekonomia digitala, zerbitzu publiko digitalak eta testuinguru berri digitala– 5 jarduera-ardatz zehatzagoetara igarota –azpiegiturak, konfiantza eta segurtasuna, gaitasun teknologikoa, edukiak eta zerbitzu digitalak eta IKT sektorearen garapena–, Europako ekimenen barnean (Europako A
genda Digitala) kokatutako gobernu-ekintzaren norabide berria islatzen dutenak.
Horretarako, 180 neurri baino gehiago proposatzen dira, a
rdatz ezberdinetan identifikatutako 34 erronken a
rabera a
ntolatuta eta a
rauzko a
ldaketen proposamenera gehituta honako helburuak lortu nahi dituzte:
1.H. Herri A
dministrazioetan IKT prozesu berritzaileak sustatzea.
2.H. IKTak osasunean eta gizarte ongizatean zabaltzea.
3.H. IKTak hezkuntza eta prestakuntza sisteman a
plika dadin sustatzea.
4.H. Telekomunikazio-sareen gaitasuna eta hedapena hobetzea.
5.H. Segurtasunaren kultura herritarren eta enpresen a
rtean zabaltzea.
6.H. Herritarren zerbitzu digitalen erabilera a
urreratua a
reagotzea.
7.H. Enpresan negoziorako IKT konponbideen erabilera hedatzea.
8.H. IKT sektorearen teknologia gaitasunak garatzea.
9.H. Eduki digitalen sektorea indartzea.
10.H. IKT berdeak garatzea.
Proposatutako neurriak berrikusteko e-inklusioaren eta e-partaidetzaren inguruko garrantziaren ikuspuntutik, a
ipatu beharra dago eredu a
ldaketa horrek herritar guztiek (ezgaitasunen bat duten pertsonak eta helduagoak direnak –ETEez gain– gaineratzeko a
halegin berezia eginez) informazioaren gizartearen onurak jaso ditzaten lortzeko as
moa islatzen duela.
Izan ere, herritar guztiei telekomunikazio egokien a
zpiegiturak eskaini eta zabaltzeak (1. a
rdatza, “Azpiegiturak”) eten digitala eta genero-etenaren a
urka (eta infobazterkeria a
rriskuan dagoen talde batean egotetik sortutako beste edozeinen a
urka) borrokatzeko a
ukera eskaintzen du, herritarrei zerbitzu elektroniko a
urreratuak eskaintzeko a
ukera (…).
Era beran, herritarren a
rtean IKTekiko konfiantza handitzeak eta erabilgarritasunari eta segurtasunari buruz kontzientziatzeak (2. a
rdatza, “konfiantza eta segurtasuna”, informazioa, produktuak eta mota guztietako zerbitzuak eskaintzeko bide horrekiko erabiltzaileen konfiantza handiagoa sustatuz, herritarren eskura jarritako teknologia eta zerbitzuen eskuratze handiagoa lortzen lagunduko du.
Bestalde, nabarmena da 3. a
rdatzean “gaitasun teknologikoa” gaineratutako neurriek herritarren e-inklusio eta e-partaidetzarako a
ukeretan duten rola. Gaitasuna informazioaren gizartearen zutabeetako bat da, ezagutzarik, gaitasunik, a
halmen digitalik gabe herritarrek ezingo dituzte erabili euren esku jarritako tresnak. Horregatik, A
vanza2 Planak bere a
urrekontuaren zati handi bat herritarrei IKTen erabilerari eta onespenari dagokionez prestakuntza eskaintzen dieten ekintzen garapenera bideratu du (eta oraindik ere bideratzen du), baita zerbitzu digitalak erabilerari dagokionez ere, bereziki bazterkeria digitalaren a
rriskuan dauden herritarrei zuzenduta. Horrez gain, sarean genero berdintasuna sustatu da, generoaren eten digitala murrizten lagunduz.
4. a
rdatzari dagokionez, “eduki eta zerbitzu digitalak”, a
ipatu beharra dago oso garrantzitsua dela plan honen bidez eduki digitalen industria bultzatzea, garatutako edukien irisgarritasuna bermatzeko a
haleginak eginez; toki erakundeak babestea Irisgarritasunaren Legearen egokitzapen une honetan, bazterkeria a
rriskuan dauden taldeetako herritarrak baztertzen ez direla bermatuz; eta zerbitzu hobeak, segurtasun gehiago eta herritarren partaidetzarako eskaerak kontuan hartzea; zerbitzu berriek (hezkuntza, osasunean…) irisgarritasun eta elkarreragingarritasun irizpideak bete behar izatea proposatzea; herri a
dministrazioaren eraldaketa bultzatzea, gobernu ireki baten eredurantz bilakatuz. Horrek guztiak, zalantzarik gabe, a
ldaketa kultural handia dakar eta horretarako, herri a
dministrazioaren eta herritarren a
rteko elkarreraginerako estrategia berria a
bian jarri behar da; estrategia horren ezaugarria izango da komunikazio kanalak ezarriko direla eta haien a
rteko harreman zuzena egongo dela.
Azkenik, 5. a
rdatzaren bidez, “IKT sektorearen garapen industriala”, IKT produktu, prozesu, a
plikazio, eduki eta zerbitzu berriak garatzea bilatzen da, herritarren, enpresen, gizarte zibilaren, a
dministrazio publikoen… eskura jarriko direnak.
43 A
vanza Plana (2006-2010) Informazioaren Gizartea garatzeko eta Europarekin eta Komunitate eta Hiri A
utonomoen a
rtean bateratzeko.
Euskadiko A
genda Digitala 2015 (AD@15), 2012ko uztailan onartutakoa, informazioaren gizartearen a
lorreko plan berriaren izendapena da. Plan horren bidez euskal gizarteak igoera kualitatiboa eman dezan lortu nahi da, erreferente bihurtu a
rte, eta horretarako IKTak ongizatearen eta bizi-kalitatearen hobekuntzaren zerbitzua jarri behar dira. Horregatik, Eusko Jaurlaritzak kontsulta publikoko prozesu zabala bideratu du herritar guztiei zuzenduta plana eraikitze a
ldera.
Eusko Jaurlaritzaren adierazpenen a
rabera, plana burutzen ehunka herritarrek parte hartu dute, % 400 ideia baino gehiago bildu dira eta a
genda digitalean jasotako 101 ekimen eta proiektutan zehaztu dira.
Iturri horiei jarraiki, Euskadiko A
genda Digitala 2015 a
bian jartzean, Eusko Jaurlaritzak estrategia baten ezarpenari hasiera emango lioke, euskal herritarrei, besteak beste, honako a
ukerak eskainiz:
aktiboki parte hartzea.
aurreratuen sorta zabala eskura izatea,
abiadura handiko gailu mugikorren bidez.
administrazioak kudeatzek dituen baliabideen helmuga modu gardenean ezagutzea.
altuekin.
administrazioarekin izapideak egitea eguneko 24 ordutan.
askotara heltzea.
Horretarako, Euskadiko A
genda Digitala 2015 4 esparru handiren inguruan egituratzen da (iturria: IREKIA):
aukera berdintasunean, gaitasun teknologiko handiarekin. Hemen Metaposta bezalako proiektuak gaineratzen dira, Espainian
aitzindaria dena.
aurreratu eta irisgarriak: euskal herri
administrazioak herritarrei eta enpresei eragin handiko zerbitzu publiko digital
aurreratuak eskain diezazkien.
administrazioak zerbitzu digital
aurreratuak eta
abiadura ultra-azkarrekoak, segurtasun maila
altuekin, prezio eskuragarriekin eta edozein lekutatik eskura dituztela bermatzeko. Horren
adibide bat da pasa den
astean gobernuaren, Kutxabanken eta lau eragileren
artean sinatutako protokoloa.
Aldez a
urretik, euskal gobernuak bere ekintza a
ntolatu du EIGP 2010 Euskadi Informazioaren Gizartean Planaren bidez. Horren euskarriek A
vanza Planean edo Europako A
genda Digitalean a
zaldutako erronkekin bat egiten dute: konfiantza eta segurtasun digitala; a
zpiegituren elkarreragingarritasuna; eta pertsona eta erakunde guztientzako gizarteratzea eta irisgarritasuna. Horretarako, hiru jarduera-eremutan lan egiten du, a
lde batetik, e-gaitasunen ahalduntzea, bestetik, zerbitzu publiko eta pribatu aurreratuen eskaintza eta, a
zkenik, euskarriko infoegituren sorrera eta garapena (plataformak, segurtasuna, estandarrak, egiturak eta gailuak).
Nortasun propioa eta kohesionatua duen herrialdea, oso jantzita dauden, ingurumenarekiko errespetua duten eta informazioaren eta komunikazioaren baliabide teknologiko as
ko erabiliz beren lanbide-jarduerak, jarduera pertsonalak eta gizarte-arlokoak etengabe eraldatzeko gai diren pertsonek eta erakundeek —enpresa-arlokoak eta gizarte-arlokoak— osatzen dutena; honako hauek sustatu eta a
halbidetzen dituena: sarean lan egitea, jakintzarako sarbidea izatea eta jakintza hori sektore pribatuan nahiz publikoan parte hartuz a
plikatzea, eta eragileen, gizartearen turismo baliabideen eta euskal kulturaren presentzia munduan; eta teknologia horiek berak euskarri dituzten zerbitzu publiko eta pribatu a
urreratuetarako sarbidea ematen duena, produktibitateari laguntzen diona eta bizi kalitate hobea izaten laguntzen duena.
EIGP 2010aren ikuspegia
Bere ikuspegia lortzeko EIGPk 5 helmuga proposatzen ditu, haien hedapena proiektu ugari jasotzen dituzten 18 jarduera-programak osatutako 5 ekimen a
bian jarriz gauzatuko da eta horrez gain seigarren ekimen bat ere gaineratu beharra dago “agenda digital instituzionalak” baita planari berari buruzko ezarpen, jarraipen eta ebaluaziorako zazpigarren ekimen bat ere.
5 helburu horiek eta txosten honen helburuari jarraiki a
plikatu beharreko dagozkion ekimenak honakoak dira:
1. Herritar a
ktiboak: herrialde kohesionatua eta bertako herritarrak a
dituak izango dira, bai eduki eta zerbitzu digital a
urreratuak erabiltzeko, bai, bereziki, horiek sortzeari, garatzeari eta ongizate indibidualaren eta kolektiboaren zerbitzuan jartzeari dagokionez modu a
ktiboan lankidetzan jarduteko. Helburu horrekin jarduera programak garatzen dira (“Bizitza osoko ikaskuntza”, “2010eko ikastetxea”, “Nire etxea Interneten”, “Inklusioa” eta “Herritarren partaidetza”) eta horien emaitzen mende dago, inolako zalantzarik txosten honetan jasotako informazioa.
Kontuan hartu beharra dago a
ldez a
urretik a
dierazitako a
giri estrategikoetan ez dela berariaz bideratu herritarrak gaitzera, herritarren partaidetzaren a
lorreko tresnak eskaintzera bideratutako ekintzen diseinua.
2. Zerbitzu publiko digital a
urreratuak. Horien garapena 2008-2010eko A
dministrazio eta Gobernu Elektronikoen Plan Estrategikoarekin (AGEPE) eta 2006-2009ko Informatika eta Telekomunikazio Planarekin (ITP) lankidetzan egingo da. A
dministrazioa digitalizatzeko prozesu horretan, EIGPk gizarte ikuspegia eskaintzen du garapenerako printzipioak ezarriz, bereziki bizi-kalitatea a
reagotzeko herritarrekiko orientazioan.
3. Infoegiturak: herritarrak, enpresak eta euskal a
dministrazioak IGk euren esku jartzen dituen zerbitzu eta tresnak eskuratu ditzaten sustatzea, edozein lekutan egonda ere, bide eta gailu ugariren bidez, betiere segurtasun maila a
ltuekin. Hori guztia a
ukera berdintasunaren, diskriminazio ezaren eta irisgarritasun unibertsalaren printzipioei jarraiki, infoegituren diseinutik bertatik.
Aipatu beharra dago Enpresa berritzailearen ekimena, euskal enpresek IKTak sakonki eta modu hedakorrean erabil ditzaten, izan ere, euren lankidetzak eta gaitasunaren hazkundeak produktu eta zerbitzu berritzaileak garatu a
halko lituzkete euskal herritarrek horien onura lortzeko.
Azkenik, Euskadi sarean ekimenak Euskararen eta euskal kulturaren presentzia a
beratsa, dinamikoa eta etengabea mantendu nahi du Interneten eta baliabide digitaletan eta, bereziki kultura eta turismoan eskumena duten a
dministrazioak eta kulturarekin loturiko fundazio, elkarte eta bestelako erakundeak inplikatzen baditu ere, herritarrak barne hartzen ditu, bereziki web 2.0ko zerbitzuek herritar guztien a
rtean “Euskadi sarean” marka sustatzeko eskaintzen duten a
halmenari dagokionez.
Aipatzekoa da Euskal A
utonomia Erkidegoko testuinguruan, “2009-2013 epeko IX. Legegintzaldiko Gobernuaren Egitasmo eta Jarduera Esanguratsuen Egutegia” onartzeko erabakiaren garrantzia Gobernuak herritarren partaidetzarako irekiera Egitasmo eta Jarduera esanguratsuak gauzatzeko, izapidetzeko, onartzeko, jarraitzeko eta ebaluatzeko prozeduran gaineratu beharreko oinarrizko printzipioen a
rtean gaineratzeko (gardentasuna, jarraipena eta ebaluazioarekin batera). Horretarako, Eusko Jaurlaritzako Koordinazioko Idazkaritza Orokorrak Sailek Gobernu-planak egiteko orientabideak a
giria burutu zuen.