6. Ingurumena
Ingurumen-arloaren barruan, lurzoruari, urari, a
ireari, florari eta faunari eragiten dieten kutsadura-kategoriek sortutako kalteei buruzko erreklamazioak sartu dira. Guztira, 92 erreklamazio egon dira. Kexak a
zpiarlotan banatuta daude, salatutako ingurumen eragin mota a
ipatzen duen irizpide materiala jarraituta: kutsadura a
kustikoa, a
tmosferikoa, lurzoruarena eta urarena eta beste a
gente kutsatzaile batzuk.
Azpiarlokako banaketaren a
rabera, sailkapena honako hau da:
– Kutsadura a
kustikoa.....60
– Ingurumenaren kontrola.....8
– Administrazioaren funtzionamendua eta a
dministrazio prozedura.....7
– Ingurumeneko beste kutsadura batzuk.....7
– Ingurumenaren informazioa eta parte-hartzea.....4
– Etxebizitzetarako lurzoruan sailkatutako jarduerak.....2
– Atmosferaren kutsadura.....2
– Kutsadura elektromagnetikoa.....1
– Herritarren eskubideak.....1
Eragindako a
dministrazioen a
rabera, kexak honela multzoka ditzakegu:
– Tokiko A
dministrazioa.....79
– Euskal A
utonomia Erkidegoko A
dministrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza).....14
– Foru a
dministrazioa.....3
Arlo honetan jarritako kexen izapidetze-egoerari eta emaitzari dagokionez:
Alor honetan izapidetutako jarduera kopurua a
urreko urteen a
ntzekoa izan da. Erreklamazio kopuru handiagoa herritarrek euren etxebizitzetan pairatzen dituzten zarata a
razoen ondorio da. Kutsadura a
kustikoko iturri horien fokuak a
isialdiko eta industriako jarduerak edo a
zpiegiturak dira gehien bat. Industria iturrien igorpenetatik sorturiko a
tmosferaren kutsaduragatiko erreklamazioak a
reagotu dira. 2012an zehar A
raban a
ntzemandako ezohiko gas erreserbak erauzteak eragin ditzakeen kalteen inguruko, Kadagua Beheko a
irearen kalitateari buruzko edo Barakaldon hornitzeko uraren kutsaduraren inguruko erreklamazioak ere jaso dira.
Arartekoak a
lor honetan duen eraginkortasun mailari dagokionez, kontuan hartu behar dugu ingurumenari buruzko A
rartekoaren ebazpen kopurua handitu dela. 2012an zehar 18 ebazpen burutu dira, gure web orriko dagokion a
talean kontsulta daitezkeenak. Bertan, a
zaldutako a
razo ezberdinei buruzko gomendioak, iradokizunak eta ondorioak a
urkezten ditugu. A
ipatu beharra dago a
dministrazioaren esku zegoen ingurumeneko informazioa eskuratzeko oztopoak salatzen zituzten hainbat erreklamazio ebatzi direla. Ikusi dugu, hiri-lurzoruan kokatutako jarduerek sortzen dituzten zarata-arazoei dagokienez, erreklamazio gehiagotan jarri direla halako a
razoak konpontzeko bitartekoak, erakunde honek hala eskatuta. Horrela bada, a
ipatu beharra dago neurriak hartu izan direla tabernek edo diskotekek sortutako zaraten kontra edota gazteen lokalek edo udaleko pilotaleku batean musika bezalako beste jarduerek eragindako kalteen kontra.
Arartekoaren lanaren eraginari dagokionez, a
ipamen berezia merezi du Euskadin izapidetzen diren hirigintza a
ntolamenduko planen ingurumen ebaluazioa a
rautzen zuen legezko esparruaren a
ldaketak. Zehazki, gai hori ebaluazio estrategikoaren prozeduratik kanpo geratzen ziren hiri a
ntolamendurako plan partzialen eta plan berezien a
urrean a
zaldu zen, baita ingurumenean eragin esanguratsuak izan zitzaketenean ere. Horregatik, A
rartekoak gai horri buruzko gomendio orokor bat egin zuen 2008an Eusko Legebiltzarrari a
urkeztutako urteko txostenean. Halaber, Ingurumen Sailari gai hori jorratuz 2009ko a
benduaren 23ko ebazpena bidali genion. A
rartekoaren gomendio horien ondotik Legebiltzarrean hainbat jarduera bideratu ziren. Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailak jakinarazi zigun ebazpen horien ondorioekin bat zetorrela. A
zkenik, Planen eta programen ingurumen ebaluazio estrategikorako prozedura a
rautzen duen urriaren 16ko 211/2012 Dekretuaren onarpenaren berri izan dugu. EAEko Ingurumena Babesteko otsailaren 27ko 3/1998 Lege Orokorreko I. eranskineko A
a
talaren a
ldaketak barne hartu ditu ingurumenaren gainean eragin esanguratsuak izan ditzaketen hiri a
ntolamendurako plan partzialak eta hiri a
ntolamendurako plan bereziak.
Oraindik izapidetzen a
ri diren a
urreko ekitaldietako kexei dagokienez, nabarmendu behar dugu a
dministrazio batzuk as
ko luzatzen direla eskatutako informazioa bidaltzeko eta erakunde honi laguntza emateko orduan. Informazio hori epean bidaltzeko beharra bete ez duten bi a
dministrazioren kasua bildu dugu. Hain zuzen ere, A
zpeitiko Udala eta Durangoko Udala.
2. Kexarik a
ipagarrienak
Arartekoak ingurumenaren a
rloan egin dituen jarduketa nagusiak hiri-lurzoruko jolas-jarduerek, bizitegitarako eraikinekin muga egiten duten industria-jarduerek edo bide-azpiegiturak ondoan izateak sortzen duten kutsadura a
kustikoari dagozkionak izan dira. Badira herritarrak kezkatzen dituzten beste ingurumen-kutsatzaile batzuk ere, hala nola a
tmosferaren kutsadura, lurzoru kutsatuak, kontsumoko uren kutsadura eta eremu elektromagnetikoak.
Beste kexa batzuetan, a
dministrazioen esku dagoen ingurumen-informazioa behar bezalako baldintzetan eskuratzeko zailtasunei loturiko a
razoak a
zaldu dira, edo gabeziak daudela ingurumen-erabakietan parte hartzeko eskubideari dagokionez.
Bestalde, jarduera batzuen funtzionamenduak ingurumenari edo pertsonen osasunari as
ko eragiten ez badiote ere a
lderdi txarrak izan ditzakeela-eta gizartearen erantzun sutsua eragin duten jardueren ondoriozko jarduketak ere sartu ditugu ingurumen-atalean.
2.1. Ingurumenaren informazioa eta parte-hartzea
Atal honetan, a
dministrazioek ingurumen-informazioa eskuratzeko eta ingurumenaren a
rloko erabakietan parte hartzeko eskubideei dagokienez gaizki funtzionatzearen ondoriozko erreklamazioak bildu dira.
Aurten hainbat erreklamazio jaso ditugu ingurumen-informazioa eskuratzeko eskubidea baliatzeko orduan izaten diren zailtasunen inguruan. A
ipatzekoa da A
rartekoaren ebazpena, 2012ko maiatzaren 22koa. Horren bidez a
maiera ematen zaio bi elkarte ekologistek sustatutako kexa-espedienteari. Bertan, Bizkaiko Foru A
ldundiko Ingurumen Sailari eskatutako ingurumeneko informazioa ukatu zaiela salatzen dute. A
rarteko erakundetik informazio publikoa a
zkar, erraz eta interesdunentzako a
halik eta koste txikienarekin eskuratzeko eskubideak duen garrantzia a
zpimarratzen dugu. Eskuratzea ukatzeko a
rrazoiak a
raudiak a
zaltzen dituen a
rrazoi zehatzetara mugatu behar dira, interes publikoan edo hirugarrenen eskubideetan oinarrituta daudenak. Zentzu horretan, a
giriak bere esku dituen a
dministrazioak du informazioa eskaintzeko beharra. Legeriak ez du eskatzen a
dministrazio hori informazio horren titular izatea edo a
dministrazio bultzadarako eskumena izatea. Ukapena a
maitu gabe dauden datuak edo a
giriak direlako bideratzen bada, a
ginpidea informazioa burutzapen prozesuan modu a
ktiboan duen kasuetara mugatu behar da. Era berean, herri a
dministrazioek bitartekoak eskuratu behar dituzte euren esku dagoen informazioa erreproduzitzeko eta eskuratzeko errazak diren euskarri elektronikoetan eskuratzeko a
ukera eskaintzeko.
Ingurumen gaietako parte-hartze publikoari dagokionez, A
rartekoak bi ebazpen burutu ditu Euskal A
utonomia Erkidegoan garrantzia berezia duten bi konturen inguruan, ondoren ingurumen-kontrolean a
ipatuko ditugunak. Ebazpen horietan gehien kutsatzen duten industriek ingurumen-kontrolaren kudeaketan duten parte-hartzea baloratzen dugu, hala nola, Muskizeko petrolioa fintzeko plantaren kasuan. Era berean, erabaki publikoetan parte hartzeko hainbat proposamen jaso ditugu, besteak beste, Euskadin a
ntzemandako ezohiko gas-hobien erauzketa, Euskadiko estrategia energetikoan gaineratu dena.
2.2. Ingurumenaren kontrola
Atal honetan, proiektuek eta jarduerek ingurumenean duten eragina ebaluatzeko egiten diren prozedura a
dministratiboak a
ipatzen dira. Prozedura horien barruan honako hauek sartzen dira: ingurumen-eraginaren ebaluazioa, ingurumen-baimen integratua eta jarduera sailkatuetarako lizentziak edo jarduera jakinaraziak.
auzokide eta ekologista elkarteri erantzunez.
Arartekoaren aurrean
aurkeztutako kexek, Muskizen,
Abanto Zierbenan kokatutako PETRONOR SA petrolioa fintzeko planta baten funtzionamendutik ingurumenerako eta pertsonen osasunerako sor daitezkeen ustezko kalteak
azaltzen dituzte. Gure ondorioetan
azaldu genuenez, egindako salaketei erantzuna emateko, Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailak ezarritako neurriak erabat betetzen direla kontrolatzen eta
aztertzen jarraitu behar du, ingurumen zaintzarako programan jasotako urteko informazioaren babesean eta industria jardueraren jarraipenerako dituen kanpoko kontroleko mekanismoen babesean. Mota ezberdinetako gertakarien ondorioz sortutako ingurumenarekiko eta fabrikaren inguruan bizi diren pertsonen osasunarekiko ustezko kalteen
aurrean
aurkeztutako herritarren salaketei dagokienez,
Arartekoak ingurumen kontrolean, osasun publikoan eta industria
arriskuan eskumena duten
administrazioei kalteengatik, herritarren osasunean eragina izateagatik eta hiri ingurumenean kalteak sortzeagatik
aurkeztutako erreklamazioentzako egokia izan daitekeen izapidea –ofizioz edo salaketa bidez– eman dezaten eskatzen die.
Aurkeztutako salaketen izapidearen inguruan jarraitu beharreko prozedurari dagokionez,
Arartekoak beharrezkotzat jotzen du hainbat proposamen helaraztea dagozkien
administrazioek balora ditzaten: Erreklamazio horiei erantzuna emateko jarraitutako
administrazio neurri zehatzen inguruan,
Arartekoak egokitzat jotzen du Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailari eta Osasun eta Kontsumo Sailari proposatzea osasunarentzat kaltegarrienak diren konposatu organiko lurrunkorrekiko esposizio handietarako mugako balioak ezartzeko
aukera balora dezaten. Horixe da, besteak beste, bentzenoaren kasua. Industria
arriskuen prebentzioaren politikari dagokionez,
Arartekoak industria jarduera
arriskutsuen
arriskuak saihesteko eska daitezkeen plangintzako tresna ezberdinen informazio eta hedatze egokia bermatzearen garrantzia
azpimarratzen du.
Araban. 2012ko
azaroan fracking izenarekin ezagutzen den teknikaren bitartez ezohiko hobietatik gasa erauzteari buruzko ebazpena jendaurrean
aurkeztu genuen. Ebazpen horrek, funtsean, Fracking Ez
Araba plataformak
aurkeztu zuen kexari erantzuten dio. Kexak
Araban, “Enara”·baimenaren barruan, ezohiko gasa esploratzeko eta ondoren erauzteko
aurreikuspenak zituen hizpide. Ebazpenean gasa erauzteko sistema hori eta ingurumenean, herritarren osasunean, energia-politiketan eta klima
aldaketaren
aurkako borrokan dituen eraginak
aztertu ditugu. Euskadin ezohiko gasa esploratzeko eta ustiatzeko proiektuei dagokienez, ingurumenean duten eragina
aztertu dugu, bai Euskadi Energia Estrategia 2020 izenekoaren kasuan, bai izapidetzen
ari diren zundaketa putzuen esplorazioaren kasuan. Ondorio gisa zera mahaigaineratu genuen: haustura hidraulikoak ingurumenarentzat eta, kasu batzuetan, pertsonen osasunarentzat inpaktu eta
arrisku handiak barne hartzen dituen sistema da. Inpaktu horiek ohiko gas erauzketaren sistemak eragiten dituen inpaktuak baino handiagoak dira. Bereziki, teknika horrek behar duen erauzketa putzuen dentsitate
altuak eragiten dituen ondorio sinergiko eta metatze-ondorioak gailendu dira. Estatu espainolean eskumena duten botere publikoek ezohiko hobietatik baliabide natural hori eskuratzeko erabaki estrategiakoaren gaineko ekonomia-, gizarte- eta ingurumen-balorazio bat egin beharko lukete. Prozesu hori
amaitu
arte, proiektu horien gauzatzeari dagokionez luzapen bat onartzea egokia litzateke, esplorazio zein ustiapen fasean. Euskadiko testuinguruan, erakunde honek
azpimarratu nahi du euskal botere publikoek, Eusko Jaurlaritzak bereziki, Euskadiko energia-estrategiaren barruan dauden xedapen eta helburuak baliatu behar dituztela Euskal
Autonomia Erkidegoan dauden gas naturalaren hobien esplorazio eta ustiapenaren ingurumen-inpaktuari buruzko gogoeta gaineratzeko. Kasu honetan, Eusko Jaurlaritzak Euskadiko Energia Estrategia 2020 izenekoaren ingurumen-ebaluazio estrategikoa burutzeko jarraitu duen prozedurari dagokionez, uste dugu izapidetzean zehar
akats garrantzitsuak
antzeman daitezkeela. Horregatik,
Ararteko erakundearen iritziz, Euskadiko Energia Estrategia 2020 behar bezala berrikusi beharko litzateke, betiere, gomendioan
azaldutako irizpideekin bat eginez.
Atal honen barnean, batez ere zaratak eragiten dituen a
razoei buruzko erreklamazioak sartu ditugu. Hiri-lurzoruan, industria-lurzoruan eta lurzoru urbanizaezinean dauden jarduera sailkatuei buruzko erreklamazioak jaso ditugu. Baita a
dministrazioak egiten dituen lanek edo a
zpiegiturek a
teratzen duten zarataren ondoriozko erreklamazioak ere.
Kexetan a
ipatzen da toki-administrazioek ez dutela ezer egiten, nahiz eta hainbat jolas-jarduerek (tabernak, jatetxeak edo jolas-elkarteak) zein supermerkatuek edo bestelako merkataritza establezimenduek, ezarriak zaizkien neurri zuzentzaileak betetzen ez dituztenez gero, eragozpenak sortzen dituzten, batez ere zaratagatik eta usainengatik.
Alde horretatik, organo publiko eskudunak ezinbestean erabili behar du ordenamendu juridikoak hirugarrenei eragozpenak edo kalteak ekar diezazkieketen soinu-immisioak prebenitzeko eta, hala badagokio, saihesteko ematen dion a
halmena. A
dministrazio publikoek jarduera sailkatuak kontrolatzeko eta ingurumen-legedira egokitzeko esku hartu beharra ez da soilik a
ukerako kontu bat; a
itzitik, interes orokorraren defentsan eta legediaren ondoriozko betebeharrak beteko direla bermatzeko ordenamendu juridikoak egozten dien a
halmen publikoa baliatzea dakar.
areago, zenbait kasutan jarduteko lizentziarik gabe ere funtzionatzen
ari direlako. Lizentzia izateko eskakizuna,
alkatearen eskumenekoa, ezin da saihestu eragozpenak,
administrazioaren
atzerapenak edo beste
arrazoi pribatu batzuk
alegatuta.
aurrean. Zentzu horretan,
argi geratu behar da jarduera beti interes publikoko eskakizunetara egokitzeko baldintza inplizituaren mendekotzat jo behar dela. Eskakizun horiei esker,
Administrazioak beti izango du baimendutako jardueran esku hartzeko
aukera, beti ere proportzionaltasunez jokatuta; eskumen horri esker, jarduerak behar bezala funtzionatzen duela bermatzeko beharrezkoak diren zuzentzeko eta egokitzeko neurriak jarri
ahal izango dizkie jardueraren sustatzaileei, baita ofizioz ere, eta
azkeneko baliabide gisa, baimena baliogabetu
ahal izango du ezinezkoa bada interes publikorako eskakizunetara egokitzea, izan ere, hala egin ezean zaintza, segurtasuna, elkarbizitza eta ordena publikoa bermatzeko betebehar nagusien kontrako utzikeria izango litzateke.
2.4. Lurzoruaren eta uraren kutsadura
Atal honetan, hala jabari publiko hidraulikoko nola itsas-lurtarreko uren eta itsasaldearen ingurumen-kalitateari eragiten dioten isurketen ondoriozko kexak jaso ditugu. Horren barnean sartzen da kutsadura biologikoak eta lurzoruaren kimikak ingurumenean duten eragina.
Barakaldon Oiola urtegiko ura gizakientzat erabiltzeagatiko kezka a
zaltzeko hainbat pertsona eta elkartek a
urkeztutako erreklamazioa a
zpimarra genezake. Espediente horren ondorioz Oiola urtegiko uraren kalitatea bermatzeko hartutako neurriei buruzko ebazpena sortu da. Ebazpen horretan zera ondorioztatu dugu: Oiola urmaelean lindanorako xedatutako parametroak urratu direla a
ntzeman ondoren zaintza jarduerak kontsumorako uren kalitatearen a
raudian bildutako xedapenetara egokitu dira. Osasun publikoaren a
dministrazio a
rduradunak, uraren kalitatea kontrolatzeko eta zaintzeko sarean eskumena duten gainontzeko a
genteen lankidetzarekin, zuzentzeko eta prebentziorako neurriak bideratu ditu, egun a
rte Oiolako urak duen lindanoaren (antzemandako HCHko isomeroetako bat) kutsaduraren kontrol parametriko egokia bermatzeko balio izan dutenak. Ebazpen horretan a
zaltzen dugunez, urtegiak hornidura sarearekin duen lotura berriro ere baloratu a
urretik, protokoloan finkatutako parametroak betetzen zirela egiaztatu eta justifikatu behar zen. Era berean, Oiolako urtegian HCH lehentasunezko substantzia a
rriskutsu gisa dagoela ebaluatu behar da, eskumeneko a
dministrazio hidrauliko eta ingurumenekoarekin batera, substantzia hori uretik kentzera zuzendutako neurriekin jarraitzeko. Bestalde, Osasun eta Kontsumo Sailak, osasun a
gintari gisa, eta a
dministrazio erantzuleen taldeak, batera duten beharra gogorarazi dugu, hau da, elkarteari eta interesa duten beste pertsonei Oiolako urmaelaren ur kalitatearen kudeaketari buruzko informazio zehatza, nahikoa eta eguneratua emateko beharra. A
zkenik, Osasun eta Kontsumo Sailak parte hartze mekanismoak eta informazio sistemak eskaini behar ditu kontsumo uren kalitatearen kudeaketaren inguruan.
2.5. Flora, fauna eta bioaniztasuna
Azken a
ldian hainbat espezie ugaritu izanak sor ditzaketen kalteengatiko kexak eragin ditu. Kalte horiek botere publikoen esku-hartzea eskatzen dute, eremu publiko eta pribatuetan higiene eta osasungarritasun baldintza egokiak bermatzeko. Nolanahi ere, neurri horiek gogoan izan behar dute a
nimali horien eta ordezkatzen duten bioaniztasunaren defentsarako interes publikoa. Duela gutxiko A
rartekoaren ebazpen batean, Bizkaiko Foru A
ldundiko organo eskudunari proposatu genion jarduera plan bat bideratu zezan hiri inguruetan habia egiten duten kaioek pertsonen osasun eta segurtasunerako ondorio kaltegarriak eragin ez ditzaten. Plan hori udalekin eta elkarte ekologistekin hitzartu behar da, Ondare Naturalari eta Bioaniztasunari buruzko a
benduaren 13ko 42/2007 Legeak jasotzen duenaren babesean.
3. A
raudi-testuingurua
Lehenik eta behin ingurumen a
lorreko premiazko neurriei buruzko a
benduaren 19ko 11/2012 Legea a
ipatzen dugu. Gorte Nagusiek a
rau hori onartu dute, hitzaurrean a
zaltzen den moduan, eremu babestuak, hondakinak edo lurrazpiko urak bezalako a
rloetako ingurumen a
rauen a
dministrazio sinplifikazioa eta a
rintzea bilatzen duena.
Eusko Legebiltzarrak 7/2012 Legea, a
pirilaren 23koa onartu du, barne-merkatuko zerbitzuei buruz Europako Parlamentuak eta Kontseiluak a
benduaren 12an emandako 2006/123/EE Zuzentaraura egokitze a
ldera zenbait lege a
ldatzekoa. Lege horrek ingurumen baimeneko hainbat prozedura Erkidegoko zuzenbidera egokitu ditu. A
ipatzekoa da ingurumena babesteko otsailaren 27ko 3/1998 Lege Orokorraren a
ldaketa, sailkatutako jardueren a
ldez a
urretiko jakinarazpena jasotzen duena.
Ingurumenari buruzko a
rauetan eragina duten zenbait dekretu ere onartu dira. Hala nola, Planen eta programen ingurumen ebaluazio estrategikorako prozedura a
rautzen duen urriaren 16ko 211/2012 Dekretua. Egun berean, 212/2012 Dekretua, urriaren 16koa, ingurumen-lankidetzako erakundeak a
rautzen dituena eta Euskal A
utonomia Erkidegoko Ingurumen Lankidetzako Erakundeen Erregistroa sortzen duena.
Zaratari dagokionez, 213/2012 Dekretua, urriaren 16koa a
rgitaratu da, Euskal A
utonomia Erkidegoko hots-kutsadurari buruzkoa. Dekretu honen xedea da, batetik, hots-kutsadurari a
urre hartzeko, hura murrizteko eta zaintzeko a
rauak ezartzea, hots-kutsadurak pertsonen osasunean, ondasunetan eta ingurumenean eragin ditzakeen kalteak saihesteko eta urritzeko eta, bestetik, mekanismoak ezartzea Euskal A
utonomia Erkidegoan ingurumeneko kalitate a
kustikoa hobetzeko. Dekretu honetan a
rautzen dira orobat eraikin berriak a
kustikoki babesteko eskakizunak.
Intereseko beste xedapen batzuen a
rtean 214/2012 Dekretua, urriaren 16koa, Euskal A
utonomia Erkidegoko itsas uretako eta erkidego barruko a
rroetako inguru kalteberak izendatzen dituena eta 183/2012 Dekretua, irailaren 25ekoa, Ingurumeneko a
dministrazio-prozeduretan zerbitzu elektronikoen erabilera a
rautzeko eta ingurumenean eragina duten jardueren Euskal A
utonomia Erkidegoko erregistroa sortzeko eta a
rautzeko dena a
ipa ditzakegu.
4. Jarduera-planaren esparruko bestelako esku-hartzeak
4.1. Ofiziozko jarduerak
2012ko a
benduan ofiziozko jarduera bat hasi dugu ingurumeneko legezkotasuna betetzen denetz kontrolatzen duen poliziaren funtzionamenduari buruz. Ingurumeneko legerian ezarritako eskumen banaketako sistemak garrantzia berezia eskaintzen dien udalei a
dministrazio lizentzien bidez eta ondoriozko ikuskapenen bitartez. Hala eta guztiz ere, ingurumeneko legezkotasuna betetzearen kontrol eraginkorra udal bakoitzaren giza baliabideen, baliabide teknikoen eta baita borondatearen mende ere dago. Udal guztiek ez dute udaltzaingorik lan horiek egin a
hal izateko. Kontrol lausoko egoera hori hobetu daiteke Ertzaintzaren barruan duela gutxi sortutako ingurumeneko polizia unitateari esker. Testuinguru horretan egokitzat jo dugu ofiziozko jarduera bat hastea ingurumeneko legeriaren kontrolean hobekuntza proposamenak a
ztertu eta baloratzeko.
4.2. Bilerak elkarteekin
2012. urtean, ingurumen-ataleko helburu nagusia mantendu dugu, hau da, Euskal A
utonomia Erkidegoan dauden ingurumenari loturiko elkarteekiko harremanak indartzen jarraitu dugu. Lankidetza-esparru edo bilera-foro hori, nagusiki, Ingurumena 2.0 proiektuaren barruan gune birtual bat sortuta garatuko da.
Aurten honako a
uzokideen eta ekologisten elkarteekin izan dugu harremana neurri handiago edo txikiago batean: Ekologistak Martxan, Ezpitsua, Txipio Bai, Eguzki, Lamiako Vive, Fracking Ez A
raba, A
nti Coke koordinatzailea eta Kadagua Beheko a
uzoko koordinatzailea.
Bileren helburu nagusia izan da gobernuz kanpoko erakunde horiei hainbat jarduketa-proposamen helaraztea ingurumenari dagokionez, batez ere informazioa eskuratzeko eta ingurumenean parte hartzeko eskubidea baliatzeari dagokionez. Era berean, A
rartekoaren ingurumeneko foroan parte hartzeko a
ukera helarazi diegu.
Elkarte horiekin bileraren bat izan dugu A
rartekoak bideratutako jardueren inguruan.
2012ko otsailean bilera bat izan genuen Fracking Ez A
raba plataformarekin, A
raban ezohiko gasa erauzteko haustura hidraulikoaren teknika erabiltzearen kontrakoa denarekin. Plataformak ezohiko gasa hausturaren teknikaren bidez erauzteak gizartean, ingurumenean eta gizakien osasunean edukiko dituen kostuen ondorioz, proiektu horrek eragin dituen zalantzen berri eman zigun.
Bestalde, 2012ko martxoan bilera bat egin zen Kadagua Beheko a
uzoko koordinatzailearekin (Zorrotzako a
uzo elkartea, Lutxanako a
uzo elkartea, Burtzenako a
uzo elkartea, Olabeaga Bizirik, gurutzetako familien a
uzo elkartea, Castrejanako a
uzo elkartea, Kanala a
uzo elkartea eta Ekologistak martxan). Bileraren helburua Bilbon eta inguruetan dauden usainak eta kutsadura a
kustikoa salatzea izan da. Usainen jatorria Nerbioi Behera/Kadagua Behean identifikatzen saiatu izan da.
Anticoke koordinatzailearen kasuan, Turruntero elkartea, Por Muskiz bai taldea edo Kima berdea bezalako hainbat elkarterekin batera, Petronorren plantatik sor daitezkeen kalteen a
dministrazio kontrolaren ebazpena jorratu da.
4.3. Bilerak a
dministrazioekin eta zerbitzuekin
Aurten hainbat bilera izan ditugu udal a
dministrazioekin ostalaritza jarduerek eragiten dituzten kutsadura a
kustikoko a
razoak direla-eta. Gai horren inguruan Gasteizko Udaleko eta Durangoko Udaleko ingurumen a
lorreko a
rduradunekin bilerak izan ditugu. Halaber, Hernaniko a
lkatearekin bildu ginen sagardotegi garaian zehar lokal eta eremu publikoetan pertsonak pilatzeak dakartzan a
razoak jorratzeko.
Bestalde, Ingurumen Kalitateko Zuzendaritzarekin bilera bat izan dugu Bizkaiko hainbat zonaldetan a
tmosferaren kutsaduragatik eta a
irearen kalitatearen kontrolarengatik a
urkeztutako salaketen inguruan bideratutako jarduerak ezagutze a
ldera.
Ezpitsua elkarteak hala eskatuta, 2012ko irailean URA Uraren Euskal A
gentziarekin eta Eusko Jaurlaritzako Osasun Publikoko Zuzendaritzarekin bilera bat izan genuen, Oiola urtegian HCHgatik a
ntzemandako kutsaduraren ondoren uren kalitatearen kontrolari buruzko zenbait kontu a
rgitzeko.
4.4. Webgunearen, intranetaren eta gizarte-sareetako foroen kudeaketa
2012. urtean zehar ingurumeneko a
lorrak A
rartekoaren ingurumenari buruzko blogean parte hartzen jarraitzen du. Foro hori ingurumenaren esparruan jarduten duten elkarteekin eta oro har herritarrekin ingurumenaren gaineko kontuei buruz gogoeta egiteko leku gisa proposatu dugu, batez ere informazioa eskuratzeko eta ingurumenean parte hartzeko eskubideari buruz gogoeta egiteko. 2012an zehar hiru elkarte batu zaizkio ekimen honi (Eguzki, Lamiako Vive eta Lantzarteko a
uzokideak).
Bestalde, hogeita hamar sarrera egin dira, hainbat gairen inguruan. Blog horrek jendearen a
rtean duen eraginari dagokionez, pertsona interesdunen hirurogeitik gora iruzkin jaso ditugu, eta 10.500 bisita inguru.
4.5. Iritzi a
rtikuluak eta erakundeen a
dierazpenak
Ararteko erakundetik erakunde a
dierazpen bat onartu genuen 2012ko Ingurumenaren Munduko Egunaren ospakizunarekin bat egiteko, “Ekonomia berdea: zu ere hartzen zaitu?” lemarekin ekainaren 5ean planeta osoan burutu zena. A
urten a
ukeratutako lemak pertsona, erakunde eta a
gente ekonomiko guztien erantzukizun maila bat eskatzen du giza ongizaterako helburu hori lortzeko. Era berean, herritarrek parte hartzeko bidea da. A
dierazpen horretan gizarte talde eta elkarteek erakunde eta a
gente ekonomikoekin batera gure ingurumenaren defentsan burutzen duten lan garrantzitsua a
zpimarratu zuen A
rarteko erakundeak.
4.6. Parte hartzeko foroak, eskubideak bultzatzeko eta sustatzeko ekitaldiak
2012ko a
zaroan Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailak Euskadi 2012ko garapen jasangarriaren lehen txostena a
urkezteko a
ntolatutako jardunaldia gauzatu zen: Euskadiko garapen jasangarriaren foroa 2012. EcoEuskadi 2020 Garapan Jasangarrirako Estrategiaren helburuetako bat hiru zutabetan –ekonomia, gizarte garapena eta ingurumenarekiko errespetua– oinarritutako garapena sustatzea da.
Era berean, Bizkaiko Foru A
ldundiaren Parte-hartze Jardunaldian eta 2012-2016 Zarata Planean parte hartu genuen. Bertan, Foru Erakundeko Ingurumen Saileko Bizkaia Soinuduna estrategia eta 2007-2012 Zarataren Ekintza Planaren Balantzea jorratu ziren eta ondoren datozen bost urteetan burutu beharreko lehentasunezko jarduerak identifikatu ziren.
V. Herritarren eskubideen egoeraren balorazioa
Arartekoa elkarteekin eta herritarrekin, orokorrean, harreman hurbilagoa izaten eta finkatzen saiatu da, ingurumenari eta osasun publikoari dagokionez euren kezka eta
arazo errealak ezagutzen saiatzeko.
arnasten dugun
airearen kalitatea da. Bizkaiko hainbat herriren kasuan (Bilbo, Barakaldo, Muskiz,
Abanto-Zierbana) herritarrek bereziki industria jardueretatik datozen usainen zenbait gertakari
azaltzen dizkigute.
Atmosferaren kutsadura horrek eremu publikoetan eragina dauka eta etxebizitza partikularretan sartzen da. Euren etxeetan sartzeak ezinegona sortzen du eragindakoengan eta, batzuetan, osasunerako
arazo garrantzitsuak ere. Beste hainbatetan herritarren kontsumorako uraren kalitateagatiko kezka
adierazi da.
azaldu dugun moduan, ezinbestekoa da ingurumeneko kontrolean, osasun publikoan eta industria
arriskuan eskumena duten
administrazioek kalteengatik, herritarren osasuneko
arazoengatik eta hiriko ingurumenaren eraginengatik egindako erreklamazioei egokitu
ahal zaien izapidea ematea.
administrazio neurri zehatzen inguruan,
Arartekoak Ingurumen Sailari eta Osasun Sailari proposatu dio osasunarentzat kaltegarrienak diren konposatu organiko lurrunkorrekiko esposizio handietarako mugako balioak ezartzeko
aukera balora dezaten. Horixe da, besteak beste, bentzenoaren kasua.
Araban
antzemandako ezohiko gas hobien erauzketa sustatzeko egindako proposamena izan da. Kasu honetan ingurumen egokiaz gozatzeko eskubidea eta baliabide naturalen
arrazoizko erabilera egiteko botere publikoei emandako
agindua
aztertu dira. Haustura hidraulikoak ingurumenarentzat eta, kasu batzuetan, pertsonen osasunarentzat inpaktu eta
arrisku handiak barne hartzen dituen sistema da. Horregatik, eskumena duten botere publikoek ezohiko hobietatik baliabide natural hori eskuratzeko erabaki estrategiakoaren gaineko ekonomia-, gizarte- eta ingurumen-balorazio bat egin behar dute. Prozesu hori
amaitu
arte, proiektu horien gauzatzeari dagokionez luzapen bat onartzea egokia litzateke, esplorazio zein ustiapen fasean. Eusko Jaurlaritzak Euskadi 2020 estrategia energetikoaren berrikuspenean Euskal
Autonomia Erkidegoko gas naturaleko hobien
azterketak eta ustiaketak duen ingurumen eraginari buruzko gogoeta gaineratu behar du.
arloko beste helburu estrategikoetako bat da
Aarhusko Hitzarmenak ingurumen-demokraziaren hiru zutabeak bermatzeko ekarri dituen konpromisoak gure
antolamenduan izandako gaineratzearen balorazioa egitea: ingurumenaren
arloko informazioa, parte-hartzea eta justizia eskuratzea.
azkar, erraz eta interesdunentzako
ahalik eta koste txikienarekin eskuratzeko eskubideak duen garrantzia
azpimarratzen dugu. Eskuratzea ukatzeko
arrazoiak
araudiak
azaltzen dituen
arrazoi zehatzetara mugatu behar dira, interes publikoan edo hirugarrenen eskubideetan oinarrituta daudenak. Zentzu horretan,
agiriak bere esku dituen
administrazioak du informazioa eskaintzeko beharra. Legeriak ez du eskatzen
administrazio hori informazio horren titular izatea edo
administrazio bultzadarako eskumena izatea. Ukapena
amaitu gabe dauden datuak edo
agiriak direlako bideratzen bada,
aginpidea burutzapen prozesua modu
aktiboan duen kasuetara mugatu behar da. Era berean, herri
administrazioek bitartekoak eskuratu behar dituzte euren esku dagoen informazioa erreproduzitzeko eta eskuratzeko errazak diren euskarri elektronikoetan eskuratzeko
aukera eskaintzeko.
Arartekoak interesgarritzat jotzen du industria kutsatzaileenen ingurumeneko kontrolaren kudeaketan parte-hartzea sustatzea, hala nola, Muskizeko petrolioa fintzeko plantan. Era berean, erabaki publikoetan parte hartzeko hainbat proposamen bildu ditugu, besteak beste, Euskadiko ezohiko gas hobien erauzketa eztabaidagarriaren kasuan.