C) Gazte-justiziaren sistemarekiko gomendio espezifikoak
21. Esku-hartzeen jarraipena eta jarraitutasuna hobetzea
Gomendio hau 7. zenbakikoaren zehaztapena da, kasu honetan gazte-justiziaren sistemari a
plikatua.
Arreta a
dingabe a
rau-hausleekiko esku-hartzearen a
lderdi batzuetara bideratu nahi du; gure ustez garrantzi berezia dute eta nabarmen hobetu litezke, izan emantzipaziorako a
ukerak, ezarritako neurria bete ondoren, izan a
dingabearen familiarekiko lana.
Alde batetik, kontua da a
dingabea familiara itzultzea edo familiarekin bizitzea baldintza hobeetan egitea, berrerortzea saihestea eta familiari laguntzea bere oinarrizko funtzioak behar bezala bete a
hal izan ditzan (adibidez, a
reagotzen a
ri den gurasoen eta seme-alaben indarkeria egoeren a
urrean esku hartzeko garrantzitsua da).
22. 3/2005 Legeak eta 80/2009 Dekretuak ezarritako a
rau-eremua bere esparru osoan a
plikatzea
Ume eta Nerabeen A
rreta eta Babeserako 3/2005 Legearen a
rabera, babeserako zentroetan gertatzen den bezala, gazte-justiziako zentroen baldintza material, funtzional eta pertsonalak barnetegi-neurriak betetzeko a
rau bidez ezarri behar dira (askatasuna murrizteko neurriak betetzeko hezkuntza-zentroei buruzko a
pirilaren 21eko 80/2009 Dekretuaren bitartez egin zen).
Arreta deitu nahi genuke a
raudiaren zenbait a
lderdiren gainean, izan bere garrantzi bereziarengatik, izan behatutako a
plikazio-maila as
ki-ezagatik.
– Neurri judizialak betetzeko heziketa-zentroek osasun, hirigintza eta beste hainbat a
rlotako indarreko legediak bete behar dituzte… Erakunde honek a
rreta berezia eskaintzen dio irisgarritasun a
rloko a
raudia betetzeari.
– Zentro guztiek a
dingabe a
rau-hauslearen eta biktimaren a
rteko bitartekaritza funtzioak betetzeko programa eta pertsonal egokiak izan behar dituzte.
– Zentro guztietan a
tzerriko a
dingabeekin euren hizkuntzan komunikatzeko pertsonal edo baliabide egokiak izan behar dira posible den neurrian.
– Urtero zentro bakoitzaren funtzionamenduari buruzko txostenak eta oroitidazkiak egin behar dira.
– Sarearen zentro batean gutxienez, a
dimen-osasuneko a
razoak edo droga-mendetasun a
razo larriak dituzten a
dingabeentzako a
rtapen psikoterapeutikorako unitate berezi bat egon behar da (pertsonal espezializatuarekin).
– Hezkuntza-zentro bakoitzaren informazio-materialak egin behar dira, a
dingabeentzat eta euren familientzat…
23. Adingabeentzako erregistro espezifikoak eta polizia-bulegoak ezartzea
Ohiko samarra da poliziaren esku hartzea delituren bat egin duten nerabeekin, bai identifikatzeko edo detektatzeko, bai lekualdatzeko.
Adingabearen erantzukizun penalari buruzko urtarrilaren 12ko 5/2000 Lege Organikoak dio a
dingabeak, poliziaren zaintzapean dauden bitartean, bulego egokian egon behar dutela, helduak a
txilotzeko erabiltzen direnetatik bereizita. A
rartekoaren erakundeak a
zken urteetan gogorarazi eta a
zpimarratu duenari jarraiki, egindako bisitei jarraiki, gure Erkidegoaren komisariek, oro har, ez dituzte a
dingabeak a
txilotzeko kokagune bereziak, ezta Errege Dekretuak (uztailaren 30eko 1774/2004 Errege Dekretua) xedatutako a
dingabeentzako a
txiloketa-erregistro liburu espezifikorik.
24. Ofiziozko a
bokatuen txandak eskainitako babes-zerbitzua eta formazio espezifikoa hobetzea
Justiziarekin a
razoak dituzten nerabe eta gazteen parte zati batek ofiziozko txandaren a
bokatuek emandako defentsa izaten du, A
dministrazioaren eskariz kontratatu eta ordaindutako A
bokatuen Elkargoaren zerbitzu publikoa izanik.
Adingabeekiko esku hartze profesionalak, a
rgi denez, a
dingabekoen erantzukizun penalaren a
rloko espezializazio maila jakin bat eskatzen du, baita a
rlo honetako ezaugarri jakinen ondorioak kontuan izatea eta horren a
rabera jardutea ere. Izan ere, a
dingabekoen esku hartze judizialean, a
plikatzen diren ekintza eta neurri guztiek izaera hezitzailea izan behar dute; horrek a
dingabea bere ekintza eta ondorioen gaineko erantzukizuna izateko lan egitea eta berori bultzatzea –ez ezestea edo diluitzea– dakar.
Gomendio honen bitartez, A
bokatuen Elkargoari eta Justizia Sailari eskatzen zaie emandako zerbitzua ebaluatzea, a
dingabekoekin lan egiten duten ofiziozko txandaren profesionalen formazio espezifikoa erraztea, eta a
dingabeko bakoitzaren erantzukizunaren eta babesaren egikaritzan gerta litezkeen kontraesan posibleak jorratzea eta saihesten saiatzea.
25. Babes-zerbitzuekiko erlazioa indartzea, lehen mailako a
rreta zerbitzuak barne
Azken urteetan, babeserako sistemetatik etorritako neurri judizialak betetzen zituzten a
dingabeen proportzioa nabarmena izan da (maila orokorrean, inguru irekiko neurrien zenbateko osoaren herena eta bi heren as
katasuna murrizteko neurrien kasuan: barneratzeak).
Datu hori bera hausnarketarako datua izan beha da: Zein dira horretarako a
rrazoiak? Baina, gainera, gazte-justiziaren sistemen eta babes-sistemen a
rteko erlazioak eta lankidetza zaintzeko beharra indartzen du, izan lurralde mailan (neurri judizialak dituzten nerabeetako as
koren jatorri diren harrera-zentroetako erantzuleak, esku hartu behar dutenak, neurriak betetzeko zein neurrion betetze-epea a
maitzeko), izan tokian-tokian (familiekiko lanean, emantzipazio programetan eta a
barretan zuzenean inplikatutakoak).
26. Osasun-zerbitzuekiko lankidetza hobea lortzea
Neurri judizialak betetzen dituzten nerabeen zati handi baten soslaia eta beharrizanak kontuan hartuta, espezializatutako osasun-zerbitzuen inplikazio eta lankidetza hobea lortzea garrantzitsua da, bereziki a
dimen-osasuna edo drogen kontsumo a
razotsua bezalako a
lderdiei dagokienez.
27. Botiken erabilera kontrolatzea eta, posible den heinean, saihestea
Neurri batean, gomendio hau a
urrekoaren zehaztapentzat jo daiteke, eta 45. a
rtikuluan proposatzen dugunarekin osatu beharra dago: "Adingabeen oniritzi informatua bermatzea".
Erakunde honen iritziz, instituzionalizatutako a
dingabeekin botikak erabiltzeak berme mota ugari izan behar ditu: preskripzio eta osasun-kontrola; hartzeen konstantzia idatzia; botikak gordetzen diren gunerako sarbide itxia; txanda a
ldaketetan hezitzaileen a
rteko beharrezko informazioaren transmisioa; familiarrei edo erreferentziazko tutoreei eman beharreko informazioa… Hori da gure a
ldian a
ldiko zentroetarako bisitetan bereziki behatzen dugun a
lderdietako bat, eta ez ditugu beti a
urkitzen beharrezko baldintzak eta bermeak.
Bestalde, botikak ematera jotzea, batzuetan, beste baliabide edo programa a
lternatiboen hutsak dakar, eta horiek potentziatu behar dira: terapia a
lternatiboak, familia ingurukoekiko lana, etab.