14. Lana eta Gizarte Segurantza
Aurten a
rlo honetan 22 kexa jaso dira guztira. Kexa horiek a
zpieremutan sailkatu a
hal dira:
– Administrazioaren funtzionamendua eta a
dministrazio prozedura.....16
– Enplegua sustatzeko neurriak.....3
– Laneko a
dministrazioa.....2
– Beste a
lderdi batzuk.....1
Ondoko taulan 2012ko ekitaldian kudeatutako kexen estatistikak a
geri dira, ekitaldia itxi denean (abendua) eduki diren datuen a
rabera.
2.1 Administrazioaren funtzionamendua eta prozedura a
dministratiboa
Jaso ditugun kexa as
ko zerbitzuen funtzionamenduari lotuta daude, enplegu-eskarien kudeaketa sistemaren edo enplegu eta lanbide prestakuntza sustatu eta babesteko jardueraren a
lorrean.
Prestakuntzari dagokionez, ikastaroen edukiaren eta hautapen irizpideen a
rteko egokitzapenari lotutako a
lderdiez gain, a
urreko deialdietan ikastaroak a
ntolatzeaz a
rduratzen ziren erakundeei dagoeneko emandako zenbatekoen ordainketetan jazotako a
tzerapenaren ziozko a
razoa mahaigaineratu da, baita ikastaro horiek emateko laguntza berriak onartzerakoan jazotako a
tzerapenagatik ere. Hala, erakundeei kalteak eragin zaizkie, haien funtzionamendua neurri handi batean laguntzen ordainketak baldintzatzen baitu. Horrez gain, deialdi berrian jazotako a
tzerapenak ikastaro berriak emateari eragin dio.
Zor diren zenbatekoen ordainketari dagokionez, a
dierazi ziguten kontabilitatea Lanbidera egokitzeko premiagatik izan dela eta, orain organismo a
utonomo bihurtuta, kontabilitate publikoaren printzipioei lotzen zaiola. A
rrazoi horri organismo a
utonomorako eraldaketa horren ondoriozko garapen informatikoari buruzko zailtasunak batu zaizkio.
Kultura Ekintzailea eta Enpresa Sortzeko A
ukera babesten duen abenduaren 23ko 328/2003 Dekretuko laguntzen eremuan, zehazki langabezian dauden pertsonek enpresa egitura berriak sor ditzaten, kexa bat izapidetzearen zioz ondorioztatu genuen diruz lagundutako jarduera gelditzeko a
ukera kontuan hartu zela, behar ez bezala, dagoeneko ordaindutako laguntza baten itzulketa eskatzeko a
rrazoi gisa.
Gure balorazioaren ondotik –Lanbidek egindakoarekin bat ez datorrena– erabakia berrikusteko eskatu zen, hain zuzen, 328/2003 Dekretuan jasota ez dagoen baldintza bat –jardueran epe zehaztugabean egotea– ez betetzea oinarri izateagatik. Onartu gabeko gomendioa 2012ko martxoaren 6ko A
rartekoaren ebazpenean jasotzen da. Horren bidez Lanbideri gomendatzen zaio enpresak sortzeko a
ukerari diru-laguntza bat itzultzeko betebeharra a
itor dezan.
Enplegu-eskarien kudeaketari dagokionez, kexa batzuek a
gerian jarri zuten hautagaitzak nola a
ukeratzen diren –gero enpresetara bidaltzeko– gaiari buruzko zalantza jakinak a
rgitzeko emandako informazioa eskasa zela.
Gure informazio-eskaerari emandako erantzunak a
ukera eman zigun hautagaitzak kudeatzeko prozeduraren berri izateko (prozedura hori eskarien kudeaketa eskuliburuan jasota dago). Hain zalantza zehatzen inguruko galderak segur as
ki ez dira ohikoak eta, horregatik, ez dago halakoak planteatzen dituztenei informazio hain zehatza emateko xedatutako biderik. Nolanahi ere, Lanbideri a
dierazi genion kexaren bidea izan zela eta ez, ordea, Lanbideren ohikoak a
ukera eman zuena informazio zehatz hori eskuratzeko.
Enplegu-eskariak izapidetzeko idatz-zati horren barruan, joan den urtean, Lanbideri a
dierazi genion bizilekuari lotutako baldintza erraz bete daitekeenez, “a priori” baztertzaile moduan ez a
plikatzeko, ordura a
rte egiten a
ri zen moduan. A
rgudio horiek a
intzat hartuta, erakunde horrek bizilekuari lotutako baldintzaren a
plikazioari buruzko jarraibide bat eman du, baldintza hori beharrezkotzat jotzeko egoerak batu eta a
rgitzeko: oro har, bizilekua enplegu-eskarietako hautagaitzen baldintza baztertzaile gisa a
intzat ez hartzen saiatuko da; salbuespen bakarra eremu jakin bateko eskatzaileen bereizkeria positiboaren programa publikoei dagozkien eskaintzak.
Enplegu-eskarian a
lta emanda izateak ondorioak ditu prestazioak eskuratzerakoan eta batzuetan, gainera, estatuko eskumenak dira. Datuek, hortaz, egoera a
gerian jarri behar dute, pertsona bati lotutako datuak eremu batean eta bestean desberdin islatu gabe. Ohar hori egin dugu a
tzerritar batek egindako kexaren harira, izan ere, Lanbidek eskatzaile gisa baja eman zion bizileku baimena iraungi zitzaiolako.
Lanbideren sistema informatikoak a
ntzematen du baimen bat iraungi denean, hura berritzeko izapidea hasi a
hal izan dela eta prozedura horrek dirauen bitartean a
urreko egoitza baimena luzatuta geratzen dela kontutan hartu gabe. A
legia, gaur egun egoitza baimen jarraitua duen pertsona bati, ordea, baja eman diezaiokete baimenaren luzapena saihesten duelako.
Arazoa bideratu bazen ere eta interesdunak zegokion baldintzetan izen-ematea lortu bazuen ere, egokia iruditu zitzaigun Lanbidera jotzea gure balorazioaren berri emateko, hau da, gertatutakoak balio behar izan zuela informazio sistemak egokitzeko, kontuan hartuta, hala izan ezean, eragindakoak jarduerarik bideratu izan ez balu, a
dministrazio baten eta bestearen (Lanbide eta Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoa) informazioaren a
rteko koordinazio faltaren ziozko a
katsaren ondorioak pairatuko zituela.
Enplegu-eskari bati emandako bajaren ondotik bideratutako beste kexa batean eskari horri berritzeko denboraren zenbaketari buruzko a
razo bat mahaigaineratu ziguten.
Bazirudien a
razoak igarotako denboraren kalkuluari lotutako datuen tratamenduarekin zerikusia zuela. Kexarekin a
urkeztutako datuen a
zterketak a
gerian jarri zuen unean-unean haren txartela 2008ko a
buztuaren 18an a
lta eman zuenetik berritu zuela baina Lanbidek baja eman ziola 2012ko urriaren 17an, a
zaroan beharrean.
2.2. Laneko osasuna
Laneko osasunaren esparruan, AS
VIAMIE eta OSALANekin a
miantoak eragin dien pertsonen a
razoaren inguruan izandako bilera gailentzen dugu.
Aipatu elkarteari gai horri lotutako hainbat jarduerei buruzko OSALANen txostenaren edukia helarazi ondoren, hainbat zehaztasun egin zizkigun eta horietatik honako hauek gailentzen ditugu, Laneko Segurtasun eta Osasun Estrategian jasotako batzuk: Jarduerei buruzko informazio zehatzagoa, a
dibidez, a
mianto zuntzen eraginpean dauden langileei buruzko txostenak egitea, jardunaldi informatiboak prestatzea, gaixotasun profesionalen ikerketarako barne prozedura, eraginpean egon daitezkeenen erregistroa, Enplegua-Eragina matrizea a
ztertzea, lehen mailako a
rretarako jarduerak optimizatzea, etab.
Gure ustez, ohar horiek ondoen jorratzeko modua elkarte horren eta OSALANen a
rtean bilera bat egitea zen eta, hala, a
urrerago (IV. a
tala) jasotzen den moduan gauzatu genuen.
Laneko osasunaren a
tal horretan ezin dugu a
lde batera utzi laneko ezbehar-kopurua. Bertan, estatistikek, zifra hobeak eman baditzakete ere, istripuak oraindik ere jazo jazotzen direla gogora ekartzen digute. Gasteizko Gizarte Langintzako Eskolan a
ntolatutako ikastaro batean a
razo horren inguruan hausnartzeko a
ukera izan genuen –Laneko Segurtasun eta Osasun estrategiak horixe jorratu nahi du–.
Ekonomiak gizarte eskubideen gainean eragina duela jakina denez, a
di egon behar dugu egungo egoerak a
tzera egiteaz gain, langileen osasunean a
urrerapausoak eman ditzan, langile horien baldintzak hobetuz. Horregatik, a
dministrazioak diseinatutako estrategiak a
urreikusitako a
ldian zabaltze eraginkorra lortuko duelakoan gaude.
3. A
raudi testuingurua
Garrantzitsua da a
tal honetan a
ipatzea zer garrantzi izan dezakeen Laneko Segurtasun eta Osasunaren Euskal Estrategia 2011-2014 izenekoak, hain zuzen, erreferentzia bat baita laneko ezbehar-kopuruaren a
razoa jorratzeko dagoeneko egindako a
rauzko garapena osatzeko jardueretan.
4. Bestelako jarduerak. Bilerak elkarteekin
Amiantoak eragindako pertsonen elkarteen eta OSALANen a
rtean harremanetarako bide bat bilatu nahian, a
ipatu organismoaren eta AS
VIAMIEren a
rtean bilera bat sustatu zen eta A
rarteko erakunde bertan izan zen.
Jorratutako gai nagusiak hauek izan ziren: A
dministrazioek –osasun, laneko osasun a
rlokoak, GSIN– hainbat plan eta a
rautan jasotako xedeak betetzeko dauden zailtasunak; ezgaitasunen espedienteen izapidea, osasun sistemak OSALANi egindako jakinarazpena, zaintza postokupazionala eta haren irismena eta Konpentsazio Funts baten garrantzia, a
zken kontu hori Legebiltzarreko lantaldearena.
Arartekoak konpromisoa hartu zuen enpleguaren harremana a
maituta duten eta, egoera horren ondotik, GSIN institutuak laneko gaixotasunagatiko ezgaitasuna onartzeko eskaerak izapide ditzan zailtasunak dituzten pertsonen banakako kasuak a
ztertzeko. Horrez gain, talde horri eragiten dion kontuetan laguntza emateko prest dagoela esan zion OSALANek elkarteari.
5. Herritarren eskubideen egoeraren balorazioa
atalean
aipatu dugu horietako
askok zerbitzuen funtzionamenduarekin zerikusia izan dutela. Joan den urtean jasotakoek hizpide izan zuten inguruabar bat da eta, Lanbidek esandakoaren
arabera, berriki gain hartutako
ardurak eragin du.
aurrera eramaterakoan hartutako erabaki batzuek Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoari (EEZP) dagozkion prestazioak dituzte hizpide.
Jakina denez, bata eta bestea eskumen esparru desberdinak dira eta hori gehitutako a
razo bat izan daiteke erabaki okerrak diren horiek bideratzerakoan.
Horregatik, funtsezkoa da zerbitzuen funtzionamendua hobetzeko a
razo teknikoak konpontzea. Informazio sistemek benetako egoerak islatu behar dituzte, pertsona baten datu berberek esparru batean eta bestean desberdin jaso beharrean.