10. Animaliak babestea eta edukitzea
1. Arloa kopurutan
2012. urtean 7 kexa jaso dira animalien babesaren arloan, alegia, erakundeak ekitaldi osoan zehar izapidetu dituen kexen %0,28.
Ondoko taulan kudeatutako kexen izapidetzearen gaineko xehetasunak ageri dira. Datuak 2012ko abendukoak dira, hau da, ekitaldiaren itxierakoak. Hauxe da informazio estatistikoa:
2. Kexarik aipagarrienak
Lehenik eta behin, erakunde honetan jaso ditugun zenbait kexa-idazki aipatu nahi ditugu. Bertan desadostasuna adierazi zen Andoaingo Udalak gune zoologiko bati esleitu ziolako udalerrian dagoen katuen kolonia baten gaineko kontrolaren kudeaketa.
Alde batetik, erreklamatzaileek salatu zuten udalak mugatu zuela zenbat bider elikatu ahal zituzten katuak, bai eta hori egiteko leku zehatza ere.
Bestalde, toki korporazioak aukeratu zuen gune zoologikoak katuak harrapatzeko erabiltzen zuen kaiola mota ere salatu zuten, bai eta katuek inolako arretarik jaso gabe bertan giltzapetuta pasatzen zuten denbora luzea ere.
Gure eskaerari erantzunez, aipatutako toki erakundeak jakinarazi zigun kaleko katuek herriko eremu jakin batean eragiten zituzten arazoen berri eduki zutela (auzotarren artean arazoak sortzen ari zirela jakin zuten) eta gai horretan esku hartzea erabaki zutela, hortaz, beste udalerri batzuetan antzerako zerbitzuak burutu dituen zentro espezializatu batekin harremanetan jarri ziren.
Hasiera batean, gai horren inguruan iritzi desberdinak zeudela aintzat hartuta, jarduera horretan parte hartu nahi zuten talde, elkarte eta partikularrekin bilera bat egitea beharrezkotzat jo zen, horrela, garatu beharreko zereginak denen artean adostu ahalko ziren. Izan ere, udalak ez zuen onartu behar herritarren osasun publikoan eragina eduki zezakeen egoerarik eta neurri zorrotzagoak hartzea saihestu nahi zuen.
Egindako deialdiaren ondorioz, bilera horietan partikularrez gain, animaliak babesteko zenbait erakundek parte hartu zuten. Egin zituzten ekarpen guztiekin jarduteko protokolo bat osatu zen. Parte hartzaile guztiek adostu zuten ardura handiz eta lankidetza garatuz jarduteko beharra zegoela. Halaber, ahoz batez onartu zuten boluntario talde batekin batera katuei jaten emateko modurik onena eta aldizkakotasun egokia zehaztu behar zirela. Gauzak horrela, hurrengo jarduerak programatu ziren:
Erabilitako kaiolen inguruan esan ziguten animaliak babesteko elkarteek eta katuak jasotzen dituzten zentroek erabili ohi dituztenak erabili zituztela eta horiexek zirela bileretan esku hartu zuten elkarteekin adostu zituztenak.
Azkenik, arretarik jaso gabe katuek giltzapetuta pasatzen zuten denborari dagokionez, ohartarazi zuten katuak harrapatzen zituztenean beti egoten zela norbait, bai zentroko langileren bat, bai boluntarioren bat, beraz, beti egoten zela lekuko bat. Horrez gain, azaldu zuten katuak harrapatzen zirenetik gehienez ere bi ordu pasatzen zituztela kaioletan.
Hori guztia ikusita eta udala zerbitzua hobetzeko ekarpen eta proposamen berriak onartzeko prest zegoela ikusita, ondorioztatu genuen udalaren jarduna egokia izan zela eta horrela jakinarazi genien gure esku-hartzea eskatu zuten pertsonei.
Urte honetan zehar, pertsonen eta animalien arteko bizikidetzaren ondorioz sortzen diren arazoen inguruko zenbait kontsultari erantzun diegu, izan ere, gure udalerrietan gero eta txakur gehiago daude.
Azkenik, aipatu nahi dugu Animaliei Tratu Etikoa Ematearen Aldeko Elkarteak (ATEA) egindako erreklamazio batzuk jaso zirela eta bertan desadostasuna adierazi zutela arretarik ezaren ondorioz, hau da, administrazioaren isiltasunaren erabilera dela-eta. Izan ere, zenbait toki administrazioren aurrean salaketak aurkeztu zituzten Euskal Autonomia Erkidegoan animaliak dituzten zirkuetan animalien babeserako 6/1993 Legearen urraketa posible bat aditzera emateko asmoz eta ez zuten erantzunik jaso.
Horri dagokionez, interesgarria iruditu zaigu gogora ekartzea Gasteizko Udalak kontu horren inguruan egin zituen ohar batzuk:
creciente sensibilidad de la sociedad vasca ante los seres vivos que integran el mundo animal, y pretende establecer un régimen normativo que garantice y promueva dichos principios, estableciendo las obligaciones de los propietarios o poseedores de los animales.
concreto en el artículo 4 O no se establece prohibición sobre los
circos, ni sobre la utilización de animales en los
circos, que son uno de los números
clásicos y permanentes en este tipo de espectáculos
circenses.
caso la prohibición de “imponerles la realización de
comportamientos y actitudes ajenas e impropias de su
condición o que impliquen trato vejatorio”.
circenses a la luz de la Ley 6/1993, del Parlamento Vasco en relación
con las
competencias municipales” y solicitada a instancias de ATEA manifestó lo siguiente en relación a la interpretación del artículo 4 de la Ley 6/93.
conductas que les son ajenas,
consideremos vejatoria la exhibición de animales salvajes en el espectáculo de doma del
circo, es sin duda una violencia sobre la
conducta del animal. ¿Significa eso que los espectáculos tradicionales del
circo están irrevocablemente prohibidos
con
carácter absoluto? Entendemos que no.
circo más allá de los aspectos vinculados
con las
cuestiones relativas a la higiene y seguridad y
con la policía de espectáculos prevista en la Ley del Parlamento Vasco 4/95 de 10 de noviembre
conforme al
catálogo de locales, instalaciones, espectáculos públicos y actividades recreativas anejo a la misma, normalmente
consistente exclusivamente en la licencia de instalaciones eventuales y autorizaciones definidas en los artículos 15, 16, 17 “.
circo
con animales está sujetos a rigurosos sistemas de inspección
con
carácter previo al desarrollo de la actividad de
circo y todo ello en
cumplimiento de lo establecido en el Decreto 81/2006, de 11 de abril, de núcleos zoológicos. De esta forma, los Servicios Técnicos de Diputación Foral, en
colaboración
con los Veterinarios Municipales
controlan los siguientes requisitos establecidos en el Anexo 1 a este Decreto:
cantidad y
calidad suficientes para llevar a
cabo la limpieza del núcleo zoológico. En los núcleos zoológicos que tengan finalidad mercantil será exigible
como mínimo la dotación de una red de
conducción de agua sanitaria fría y
caliente.
cabo la limpieza y desinfección de las instalaciones, materiales y vehículos utilizados para el manejo de los animales. En los núcleos zoológicos,
con la excepción de las
colecciones zoológicas, aviarios y perreras de
carácter privado que tengan instalaciones de menos de 20m2, serán exigible la tenencia y uso periódico de una máquina de limpieza a presión y/o vapor, así
como la existencia de un lugar expresamente destinado al almacenamiento de los productos de limpieza y desinfección.
condiciones adecuadas de
confort de los animales, tanto en el lugar de alojamiento
como en los espacios dispuestos para su esparcimiento y ejercicio físico, la que obligatoriamente debe darse oportunidad, así
como en los dispuestos para la atención sanitaria y el transporte. En aquellos
casos en que las especies o especímenes albergados no estén adaptados a soportar la intemperie y la meteorología adversa, los animales deberán ser
convenientemente protegidos. Las instalaciones deberán permitir que los animales reciban regularmente alimento y agua de bebida en
cantidad y
calidad suficientes.
cadáveres, materias
contumaces y de
cualquier otro residuo que el núcleo pueda generar en el desarrollo de su actividad habitual.
caso de los núcleos
con fines mercantiles deberá ser supervisado por un especialista.
Cuando sea exigible el programa de profilaxis sanitaria de los animales, en él deberá estar prevista la actuación sanitaria a llevar a
cabo sobre los animales de nueva entrada y en los
casos en que se presenten las patologías previsibles más habituales en
cada núcleo zoológico. Además el núcleo zoológico deberá
contar
con los espacios y medios materiales adecuados para llevar a
cabo las medidas sanitarias previstas en el plan de profilaxis
con el suficiente grado de asilamiento para animales y personas.
capacidad máxima prevista para
cada especie y tipo de animal, adecuándose además a las
condiciones específicas desde el punto de vista etológico, sanitario, de seguridad y otros.
control e inspección realizada por las Administraciones Públicas del Territorio Histórico de Álava es especialmente riguroso, de tal manera que no sólo son pocos los
circos que quieren actuar en la
Comunidad Autónoma de Euskadi por el nivel de exigencia de la normativa establecida, sino los que se instalan,
cada vez realizan menos números relacionados
con animales, basando su espectáculo básicamente en atracciones de payasos,
cómicos, equilibristas, funambulistas, etc, y no en animales.
con animales, no suponen una actuación vejatoria ni se tratan de las actividades prohibidas establecidas por la Ley de Protección Animal, porque de lo
contrario, y si se
considerara que todas las actuaciones realizadas por el mundo del
circo
con los animales se tratan de “comportamientos y actitudes ajenas e impropias de su
condición”, debiera haber sido el legislador quien prohibiera todos los espectáculos animales en los
circos.
casi 20 años.
cualquier
caso, que a la vista de la evolución social y del
continuo movimiento de movilización a favor del reconocimiento de los principios de respeto y protección animal puedan ser impulsadas en el futuro regulaciones legales más restrictivas en esta materia.”
3. Herritarren eskubideen egoeraren balorazioa
Ikusi dugun moduan, zirkuko jarduna garatu baino lehenago, animaliak dituzten zirkuen jarduera ikuskapen sistema zorrotzen menpe dago. Hori guztia gune zoologikoei buruzko apirilaren 11ko 81/2006 Dekretuan ezarritakoa betez. Hori dela-eta, foru aldundietako zerbitzu teknikoek zein udaleko albaitarien zerbitzuek modu zorrotzean kontrolatu behar dituzte dekretuaren 1. eranskinean ezarri diren baldintza guztiak.
Hala eta guztiz ere, transkribatu den udalaren txostenean baieztatu den moduan, gero eta mugimendu eta elkarte gehiago animaliarik gabeko zirkuen aldekoak dira. Beharbada, bizikidetza eta errespetuaren aldeko gizarte batean hausnartu beharko litzateke pertsonek ongi pasatzeko asmoz zirkuan erabiltzen diren animalien sufrimendua benetan beharrezkoa ote den. Gaur egun ikusi dezakegu euren artisten gaitasunen bitartez eta animaliarik esplotatu gabe publikoa irabazten ari diren zirkuak aurrera doazela.
Zentzu horretan, azpimarragarriak dira animaliak erabiltzen dituzten ikuskizunak barne hartzen dituzten zirkuak debekatu dituzten herrialdeak, hala nola, Kanada, Brasil, Finlandia, Danimarka, Suitza edo Suedia.
Azkenik, aipatu beharra dugu aurtengo ekitaldian, pertsona eta animalien arteko bizikidetzak zenbait esparrutan eragindako gatazken inguruan jasotako kexen kopurua gailendu egin dela animalien egoera edo jasotako tratua zalantzan jarri duten kexen kopuruarekin alderatuta. Ezin dugu ukatu EAEko udalerrietan gero eta txakur gehiago daudela, begi bistakoa baita. Herritarrek aurten ere erakunde honetara jotzen jarraitu dute administrazioek zenbait animaliek espazio publiko jakin batzuetan jasan dituzten eraso edo gertakarien aurrean erantzun ez dutela salatzeko.
Horren harira, gogora ekarri behar dugu berriro ere udalen zeregina dela pertsonei kalteak eragitea ekiditeko xedearekin animaliak edukitzeari buruzko araudia betetzen dela ziurtatzea. Hartara, hiriko bide eta espazio publikoetan txakurrek kontrolaturik eta loturik egon behar dute eta, horretarako, kateak edo uhalak erabili behar dira. Halaber, animalia horiek mikrotxiparekin identifikaturik, erroldaturik eta kasuan kasuko udalerriko erregistroan erregistraturik egon behar dute. Horretarako, garrantzitsua da toki erakundeek animaliak identifikatzeko kanpainak egitea, txakurrak abandonatzeak, erasoek, kexek, etab. eragin ditzaketen ondorio negatiboak ekiditeko.
Horrenbestez, udalerrien eskutik kontrol politikak ezartzea ezinbestekoa den arren, agian, komenigarria izango litzateke etxeko animaliak dauzkaten pertsonen eta gainerako herritarren arteko bizikidetza orekatua lortze aldera bestelako irtenbideak hartzea. Hala, elkarteek adierazi dute animalientzako aisialdirako eremu zehatzak egokitzea beharrezkoa dela, izan ere, animaliak etengabe uhalekin daudenean eta, zenbaitetan, baita muturrekoekin ere, jarrera erasotzaileak garatu ditzakete. Horrez gain, azpimarratu dute hiriko bitarteko nahikoak ezartzea ezinbestekoa dela animaliak dituzten pertsonek txakurren gorozkiak jaso ahal izateko.
Amaitzeko, informazio kanpainak erabakigarriak dira animaliak dituzten herritarrak animaliak edukitzearen inguruko gaien inguruan kontzientziatzeko eta hezteko, euren betebeharren eta horiek ez betetzearen ondorioen gaineko informazio nahikoa izan dezaten.