5. Justizia
Justiziaren a
lorrak 2012. urtean zehar 34 jarduera-eskaera erregistratu ditu guztira, hau da, urtean zehar A
rartekoak izapidean onartutako guztien %1,34. Hona hemen a
rlokako banaketa:
– Justizia A
dministrazioaren eta bulego judizialaren funtzionamendua.....18
– Doako laguntza juridikoa.....5
– Abokatuen eta prokuradoreen elkargoak.....4
– Beste elkargo profesional batzuk.....3
– Justizia a
dministrazioaren giza-eta diru-baliabideak.....2
– Herritarren eskubideak.....1
– Beste a
lderdi batzuk.....1
Arlo honetan jasotako gainerako erreklamazioak, formalki baztertu behar izan ditugu, horien gaineko eskumenik ez genuelako. Zenbait kasutan, partikularren a
rteko gatazkak izan dira; beste zenbaitetan, berriz, Estatu zentraleko a
dministrazio-organoen jarduketen a
urkako kexak izan dira, eta, beraz, estatuko gure homologoari helarazi dizkiogu horiek. Gainerakoak a
uzitegien erabakiekin a
dos ez egoteagatik sortu dira, eta haien independentziak galarazi egiten du jurisdikziotik kanpoko instantziek kontrola ditzaten. Horregatik, kexek a
uzibidean zeuden a
uzien ebazpen edo izapideari eragiten ziotenean, kasuan-kasuan bidezko ziren errekurtso-bideetara igorri behar izan ditugu beroriek planteatu dituzten pertsonak; eta gobernu izaerako kontuei buruzko a
uziei dagokienez, berriz, Justizia A
uzitegi Nagusiko Gobernu Salari, Fiskaltzari edo Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko Ikuskaritza Zerbitzuari eman diegu horien berri.
2. Kexarik a
ipagarrienak
Ondoren a
ipatuko ditugun bi kasuek Justizia a
rloak A
rartekora kexa jartzera etorri diren herritarrei emandako laguntza a
zaltzen dute:
2.1. Gasteizko Justizia Jauregiko Osoko Balorazio Forentseko Unitatearen instalazioetako pribatutasun baldintzak
Salatutako egoera: Gasteizko Justizia Jauregian dagoen Osoko Balorazio Forentseko Unitateak herritarrei a
rreta eskaintzeko dituen baldintza materialen inguruan jasotako hainbat lekukotzen ondoren, erakunde honek espediente bat ireki zuen erabiltzaileen intimitatea zaintzeko egokiak ote ziren zehazte a
ldera. Jasotako erreklamazioen a
rabera, horiek a
ztertzeko erabiltzen den a
retoa unitateko gainontzeko erabiltzaileen itxarongelaren a
lboan dago, manpara batekin besterik ez banatuta, a
te batez gain. Horrela bada, harrera-gelatik zailtasunik gabe entzuten da a
zterketa bideratzen den a
retoan tonu a
rruntean bideratzen den edozein elkarrizketa.
Hala a
zaltzen zigun, a
dibidez, a
ipatutako itxarongela horretan beste pertsona batzuen a
lboan eserita esperoan zegoen emakume batek, semea unitateko langileek a
ztertzen zuten bitartean: a
zaldu zigunez, bera zegoen lekutik a
rgi eta garbi entzun a
hal izan zuen bere semeak, manpararen bestaldean, bere a
itaren eta a
itonaren a
ldetik jaso zituen sexu-abusuak kontatzen zituela, bere a
lboan eserita zegoen beste erabiltzaile batek harriduraz begiratzen zuen bitartean.
Arartekoaren esku-hartzea: Erakunde honetako langileak Gasteizko Justizia Jauregira joan ziren eta bertan egiaztatu zuten balorazio unitate horrek zerbitzua emateko erabiltzen dituen instalazioen baldintza materialak deskribatutakoak zirela, bai a
ipatutako eremuen kokapenari dagokionez, bai horietako batetik bestean esandakoa –ozen hitz egin gabe- entzuteko a
ukerari dagokionez.
Hori zela-eta, Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Herri A
dministrazio Sailera zuzendu ginen, egoera a
zaltzeko eta a
zterketa horietan pribatutasuna bermatzeko beharra gogorarazteko, a
re gehiago bertan jorratu daitezkeen gaien izaera kontuan hartuta.
Emaitza: Sailak instalazioak ikusi zituen eta a
ipatzen genuen barrera fonikorik ez zegoela a
ntzeman zuen. Irregulartasun hori konpontzeko helburuarekin, egituran erreformak eta aldaketak a
gindu zituen. Horien eraginkortasunak, nolanahi ere, erakunde honen jarraipenaren helburu izaten jarraituko du.
2.2. Frantzian hildako A
rabako mendizale baten heriotza erregistratu gabe
Salatutako egoera: Gasteizko herritar bat Defentsa-erakunde honetara jo zuen semearen heriotza-ziurtagiria lortu ezin zuelako. Semea duela 15 urte hil zen Frantziako Pirinioetan gertatutako mendiko istripu batean.
Heriotza istripua jazo zeneko herriko udal a
gintariek emandako a
ktan jasota geratu zen. Espainiako kontsula herri hartaraino joan zen familiari zegokion izapideekin laguntzeko. Hala ere, ez zegoen Erregistro Zibil Zentralean inskribatuta, horrek hildakoaren gurasoei jakinarazi zienez Gasteizko Erregistro Zibilaren bidez semearen heriotza-ziurtagiria eskatu zutenean. Familiak a
zken horretara jo zuen bakoitzean egoera a
rgitze a
ldera, lortzen zuten erantzun bakarra heriotza inon jasota ez zegoela izaten zen. Ondorioz, erreklamatzaileari eskaera ukatzeaz gain, semeak ofizialki bizirik jarraitzen zuen eta, hil eta hamabost urte ondoren, mota guztietako a
dministrazio eskabideak jasotzen zituen bere izenean. Horrek senideengan eragiten zuen kalte moralaz gain, heriotza egiaztatu ezin izateak a
razo praktiko nabarmenak eragiten zizkien, bai ondareei zegokienez bai ondorio fiskal eta oinordetzakoei zegokienez.
Arartekoaren esku-hartzea: Egiaztatu genuenez a
razoa sortu zen, a
rrazoiren batengatik, heriotza ez zelako bere garaian kontsuletxeko bulegoan jasota geratu, bertako a
rduradunak zegozkion izapideak bideratu zituen a
rren. Erregistro Zibilaren a
raudian egoera horietarako xedatutako prozeduraren berri eman genion familiari, hau da, Erregistro Zibil Zentralean, Gasteizko Erregistro Zibilaren bidez, epez kanpoko inskripzioa eskatu beharko zuten. Bagenekien, hala ere, horretarako as
ko itxaron beharko zutela, Erregistro Zibil Zentralean metatzen den a
tzerapena zela-eta. Ondorioz, eta familiak horren gai mingarrian hari egotzi ezin zitzaion a
kats batengatik urte horietan guztietan pairatu zuen informazio falta kontuan hartuta, Pauen dagoen Espainiako Kontsulatu Nagusiarekin harremanetan jartzea erabaki genuen, a
razoa konpontzeko bide zuzenagoa a
ztertzeko helburuarekin: Defentsa-erakunde honek –eskubideak bermatzen dituen erakunde gisa– eska ziezaiola Kontsulatuari bere Erregistroan inskribatu zezala, gure erreklamatzaileak zentzu horretan egindako eskaera egiaztatuz eta, beharrezkoak ziren gainontzeko a
giriekin batera, heriotza gertatu zeneko lekuko udalak bere garaian eman zuen a
kta eskainiz.
Emaitza: Kontsulatuak gure eskaera a
zkar eta eraginkortasunez bideratu zuen. Heriotza bere Kontsulatu-erregistroan jaso zuen eta inskribatze horren hiru kopia konpultsatu bidali zizkigun, berehala familiari helarazi genizkionak ondorio guztietarako erabil zitzan, gertatu zen moduan.
3. A
raudi- eta gizarte-testuingurua
Aurreko urteetan Justizia A
dministrazioak eskaintzen duen zerbitzuaren kalitatea okerragotzeko a
rriskua zegoela ohartarazi genuen, eskura dituen bitartekoen murrizketen ondorioz. A
rrisku hori a
reagotu egin da krisi ekonomikoak, a
urten gertatu den moduan, bere izaera sistemikoa a
zaldu duen heinean ezagutzen genuen ongizate estatua mehatxatu a
rte.
Hori esatean, ez dugu soilik esan nahi krisiak, jasotako kexek a
dierazten duten moduan, gure epaitegiei baliabide material eta giza baliabide nahikoak eta ongi kudeatuak eskaintzeko beharrezkoak diren hobekuntzen erritmoa mantsotu duenik. Horrez gain, kexa horiek, orain a
rte inoiz gertatu ez den moduan, justiziak, botere publikoa den heinean, herritarren as
katasuna eta berdintasuna benetakoak bihurtuko dituzten baldintzen sustapenean konstituzionalki esleituta duen zeregina a
pelatu dute. Eta halako baldintzek, hizpide dugun urtean zehar, okerrera besterik ez dute egin.
Testuinguru horretan a
ntzeman ditugu urtean zehar onartutako edo iragarritako a
rauzko a
ldaketak, baita operadore juridikoen a
rtean eragin dituzten erantzunak ere. Beharbada esplizituena euskal epaileek, Justizia A
uzitegi Nagusiko magistratuen batzordearen bidez, jurisdikzioaren erabilera baldintzetan euren ustez gertatzen a
ri den narriatze larriaren inguruan burututako salaketa izan da. Narriatze hori, haien ustez, Botere Judizialari buruzko uztailaren 1eko 6/1935 Lege Organikoa a
ldatzen duen Justizia A
dministrazioko a
urrekontuen eraginkortasunerako neurriei buruzko abenduaren 27ko 8/2012 Lege Organikoan gaineratutako batzuek bultzatu dute. Hala baieztatzean, euskal a
uzitegi goreneko magistratuak ez ziren bakarrik ezta nagusiki ere neurri horietatik sortutako korporazio egoerei –bajak, baimenak, ordezkapenak– buruz a
ri. Bereziki a
zpimarratzen zuten horiek, onartzekotan, justizia ‘garestiagoa eta mantsoagoa’ bihurtuko zutela eta, gainera, “epaile gutxiago eta baliabide gutxiago” egongo liratekeela. Gasteizko Epaileen Batzordeak erreformaren “konstituzio kontrakotasuna” a
ipatu zuen, eta Donostiakoak “justizian inbertitu ez izana, plazen izoztea, sistemaren mantsotasuna eta eraginkortasun falta edo epaitegi bakoitzaren lan-karga zehazten duen a
zterlanik ez egotea” salatu zuen.
Ildo berean, a
bokatutzaren kasuan, Doako Justiziaren a
raudi berriarekiko a
urrez a
urreko a
urkakotasuna a
ipatu beharra dago, ekainaren 19ko 110/2012 Dekretuan jasotakoa. Irailaz geroztik indarrean dagoena, gure erkidegoko hiru a
bokatuen elkargoek ez eraginkortzat eta bidegabekotzat jo zuten, a
tzerapen burokratikoen, profesionalentzako babesgabetasunaren eta justiziapekoarentzako defentsa-gabeziaren iturri gisa ikusten baitute. Txosten hau itxi zen egunean horregatik guztiarengatik Euskal A
utonomia Erkidegoko Justizia A
uzitegi Nagusiaren a
urrean errekurtsoa a
urkeztuta zegoen.
Tasa judizialen a
raudi berriarekiko kritikak ezohiko guztien a
dostasuna izan zuen ezaugarritzat. Tasa horiek iragarri izanaren ondorioz, a
zaroan, indarrean sartu a
urretik, epaitegi batzuk lanez gainezka egon ziren demanda ugari a
urkeztu zirelako tasak ordaindu behar ez izateko. Euskal epailetza, fiskaltza eta a
bokatutzako ordezkari gorenek tasak “neurriz kanpokoak direla eta herritarrak Justizia A
dministrazioarekiko izan behar duen irismenarekin loturarik ez dutela” a
dierazi zuten.
Balorazio horiek operadore juridikoen a
rtean izan duten a
dostasuna nabaria da, baita haren ikusgarritasun publikoa ere epaitegien a
teetan. Baina a
re a
ipagarriagoa da, gure ustez, sistema baten funtsezko a
lderdietan duen eragina, beharbada, orain bezain nabarmenagoa inoiz izan ez den oinarrizko kontrastea sortzen duena: Zuzenbide Estatu Sozial eta Demokratiko batean Justiziak duen zeregina une honetan bete behar duenaren kontra jartzen duena. A
zken hori bi faktorek zehazten dute: a
lde batetik, herritarrek epaitegien a
teetan a
ldarrikatuta ikusten dituzten eskubideak bere osotasunean eraginkor bihurtzeko beharrezkoak diren giza baliabiderik eta baliabide materialik ez egotea; bestetik, une honetan dagoen legeriaren ondorioz a
uzitegiek, hainbat a
lorretan, euren erabiltzaileen a
rtean gero eta ohikoagoak diren pobrezia, a
hulezia edo gizarte bazterkeria egoerak larriagotzen edo kroniko bihurtzen dituzten ebazpenak hartu behar izatea.
Hipoteka maileguak ez ordaintzeagatik bideratutako kaleratzeen a
rloan gertatutakoak beste edozein esparruk baino hobe islatzen du kontraste hori. A
razoaren jatorri sistematikoak eta gizarte maila as
kotara izandako zabaltzeak, sortu izan dituen ezbehar pertsonalak a
haztu gabe, a
ipatu izan dugunaren paradigma bihurtzen dute. Horrela bada, martxoan bankuetako Jardunbide Egokien Kodea onartu zen a
rlo honetan, baliabiderik ez duten hipoteka-zordunak babesteko presako neurriei buruzko martxoaren 9ko 6/2012 Errege Lege Dekretuan eranskin gisa gaineratutakoa. Esku hartzen duten erakundeek nahi izanez gero bete beharrekoa, praktikak baieztatu zuen eragindakoek babes gutxi lortu zutela horren bidez. Pertsona horietako batek bere buruaz beste egitean, a
rrazoi berarengatik gertatutako ez lehena ez a
zkena izango ez zena, euskal epaileek gainontzeko botere publikoak ohartarazi zituzten. Baita gizartea ohartarazi ere, eta haientzat euren a
uzitegien ekintza hori erreferente bat izan zen, bai maila juridikoan bai etikoan. Bilboko Epaileen Batzordeak gertakari horien ondoren kaleratzeen kasuetarako jarduera protokolo bat onartu zuen, ostean EAEANk babestu zuena, eginbide judizial berri bat irekitzeko helburuarekin lehen inolako a
legaziorik egiteko a
ukerarik ez zegoen lekuan, eragindakoak euren a
bokatuaren bidez entzun a
hal izateko. Eginbide berri horri esker, berehalakoak diren kaleratzeak eten a
halko dira 27/2012 Errege Lege Dekretuan xedatutako kasuetan. Dekretu hori, bazterkeria a
rrisku berezian dauden familien kaleratzeak bi urteko eperako berehala eten a
hal izateko onartu zen.
Nolanahi ere, a
ipatutako lehen faktorea uneko egoera ekonomiko kaltegarriari leporatu dakiokeen bitartean –behintzat neurri batean–, bigarrena botere publikoek a
razoen oinarrien inguruan jarduteko duten borondate eta a
halmen politikoari egozten zaio. Horrek a
zaltzen du gure jardueraren a
lor honetan urtean zehar jasotako kexen nahigabea, baita eskubideak bermatzen dituen erakunde bat, testuinguru honetan, a
zaltzen diren kontuei erantzun sistematikoak ematera ez mugatzeko beharra ere, izan ere, kexa horietan sistemak berak sortu dituen disfuntzioak identifikatu behar ditu, dagokion moduan jarduteko.
4. Jarduera-planaren esparruko bestelako esku-hartzeak
4.1. Bilerak elkarteekin
Arartekoarekin elkarrizketatu nahi izan diren tokiko zein nazioarteko GKE eta elkarteetatik jasotako eskaerak bideratu ditugu. Bertan, zigor prozesuaren esparruan giza eskubideen berme-sistemaren birtualtasunari zein jurisdikzio zibilean, lan-arloko jurisdikzioan eta a
dministrazioarekiko a
uzien jurisdikzioan a
uzialdi bikoitzeko sistema hobetzeko herritarren legegintza-ekimenei buruzko informazioa jaso nahi zuten.
4.2. Bilerak erakunde eta korporazioetako a
rduradunekin
Erakunde a
rteko lankidetza, ezinbestekoa A
rartekoaren lanerako, bereziki da ezinbestekoa hizpide dugun jarduketa-eremuan. Hori dela-eta, erakunde honentzat garrantzi handia dauka Euskal A
utonomia Erkidegoko Justizia A
uzitegi Nagusiko Gobernu Salarekin lankidetzan a
ritzea. Lehendakariarekin biltzeaz gain, epailetzako hainbat kiderekin lan-bilerak izan ditugu gure ebazpenak burutze a
ldera, bai zigor betearazpenaren esparruan bai familiaren jurisdikzioarenean.
Iraunkorra izan da, bestalde, EAEANko Gobernu Idazkaritzarekin izan dugun harremana, baita lurralde historiko bakoitzeko Idazkaritza Koordinatzaileekin izandakoa ere, helburu bikoitzarekin: a
lde batetik, Bulego Judizialaren egoera ebaluatzea gure eskumeneko a
lorrean gaineratutako politika publikoen mendeko a
lderdiei dagokienez; bestetik, herritarrak erakunde honetara jotzera bultzatu dituzten epaitegien funtzionamendu-arazoak konpontzea. Helburu horretarako Fiskaltza Nagusiarekin ere lan egin dugu, hiru probintzia fiskalburuekin bezalaxe. Horien lankidetza a
rina eta eraginkorra izan da erakunde honek eskatutako gai guztietan.
Korporazio profesionalei dagokienez, hiru lurralde historikoetako A
bokatuen Elkargoekin garatutako lana doako justiziari eta lanbidearen kontrol deontologikoaren prozedura-bermeei buruzkoa izan da.
Urtean zehar hainbat bilera egin ditugu Justizia Sailburuordetzako eta Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Herri A
dministrazio Saileko a
rduradunekin, bai Helduen Justiziari, bai A
dingabeen Justiziari dagokionean. Justizia A
dministrazioarekin dituzten lankidetza zerbitzuak bisitatu ditugu, baita Gasteizko Justizia Jaurerriko Osoko Balorazio Forentseko Unitatea ere.
4.3. Inkomunikazio-araubidean a
txilotutako pertsonen berme-sistema hobetzeko neurriei buruzko gomendioen jarraipena.
Auzitegi Nazionaleko Instrukzioko Epaitegi Zentralen a
urrean neurri horien a
plikazioaren inguruan galdetu dugu, inkomunikazio-araubidean a
txilotutako pertsonen senideetatik zentzu horretan jaso genuen eskaera zela-eta. Zentzu berean Espainiako Herriaren Defentsa-erakundera zuzendu gara, Tortura Saihesteko Mekanismo Nazionala den heinean.
Gure proposamena ezarri ez izanaren inguruan Europako Kontseiluko Tortura Saihesteko Batzordeari zein A
mnesty International erakundeari mintzatu gatzaizkie, horien a
rduradunekin bildu baikinen Eusko Legebiltzarrera egindako bisita zela-eta.
Jarraipen horren esparruan Ertzaintzaren hainbat komisaria bisitatu ditugu, txosten honetan Herrizaingo a
lorraren inguruan jorratutako a
talak islatzen duen emaitzarekin.
4.4. Azkenik, erakunde honek parte-hartze handia izan du a
rloan jorratutako gaien inguruko ekitaldietan, hitzaldiak ematen eta materialak egiten; horien a
rtean hauek nabarmendu ditzakegu:
Euskal Herriko Unibertsitatea: Esku-hartze penalaren esparruan dauden uneko joerei buruzko txostena, A
rartekoaren Bulegoaren esperientziatik a
biatuta.
Espainiako Herriaren Defentsa-erakundearekin presondegietako esparruan buruko osasunarekiko a
rretari buruzko lan-mintegia
Oñatiko Lege Soziologiako Nazioarteko Erakundea: “UItima Ratio” printzipioak Europan une honetan duen birtualtasunari buruzko nazioarteko mintegia. Euskal Herriko egoerari buruzko a
urkezpena.
Deustuko Unibertsitatea: elkarbizitzarako justiziari buruzko lan-mintegia. Ordainsari-justizia eta justizia leheneratzailea: a
rtikulazioa terrorismoaren delituetan
4.5. Gomendio orokorrak
Deribazio judizialaren bidezko Familia Elkarguneen funtzionamendua eta a
raudiaren inguruan gomendio orokorra burutu da, txosten hau a
rgitaratzen den egunean dagoeneko a
rgitaratuta egongo dena.
5. Herritarren eskubideen egoeraren balorazioa
Ondoren a
zalduko ditugun kontuak, A
rartekoak bere jardueraren a
lor honetan izandako esku-hartzeen ondorioz sortutakoak, Justizia A
dministrazioaren esparruan herritarrek dituzten eskubideen osasuna eta a
lor horretan garatutako politika publikoak hobetzeko dagoen marjina bereziki a
dierazten dituztela iruditu zaigu.
Arartekora jo zuen hari zegozkion bi ebazpen judizialen
artean zegoen kontraesanak babesgabetasuna eragiten ziolako. Zigor-arloan, emakumearen
aurkako indarkeriaren epaitegi batek haren erasotzailearen (harekin bi seme-alaba izan zituen)
aurkako urruntze-agindua eman zuen,
arlo zibilean, berriz, gurasoen eta seme-alaben
arteko komunikazioa
arautu zen bikoteak harremana eten ondoren. Hala eta guztiz ere, horren inguruan neurriak ezarri zituen epaiak, kexagilea biktima babestua zela jakin izan gabe, haren etxebizitza zehaztu zuen
aitak
adingabeak jasotzeko –eta ondoren uzteko– gune gisa.
Azken horrek, egoera horretaz baliatuz, ordura
arte erabiltzen zuen Familia Elkargunera berriro ere joango ez zela
adierazi zuen.
aurrean idazkari judizialak izandako erantzun
azkarrak
aurreko puntuan jasotako kasua behar bezala ebazteko
aukera eskaini zuen. Izan ere, Epailetza, Fiskaltza eta Idazkaritza Judizialetatik jasotako laguntza ezinbestekoa izan da,
aurten ere, herritarrek
Arartekora jotzeko izandako
arazo ugari konpontzeko. Hala ere, haratago joan behar gara:
arrazoiak eraginkortasunez identifikatu eta euren gainean jardun behar da, bereziki horiek, gertatzen ohi den moduan, egiturazkoak direnean. Horrela bada,
azaldutako
adibidean, gertatutako disfuntzioa saihestu zitekeen epaitegi batek beste batek
adostuta zuenaren berri ez izatea ezinezkoa bihurtuko luketen koordinazio-mekanismoak egongo balira. Baina, egiaztatu
ahal izan genuen moduan, esku hartu zuten operadoreek izandako lankidetza eta ekimen-maila handiagoa izan balitz ere zuzendu
ahal izan zen.
abokatua zen. Haren jarduerak bide ematen digu Doako Justizia Zerbitzua hobetzeko beharra
azaltzeko: Erreklamatzaileak eskatu zionean
adostutako neurri kontraesankorrak
aldatzeko eska zezala, horretarako berriro ere
abokatua eskatu beharko zuela erantzun zion, esleitu zitzaion lana
amaitutzat jotzen baitzuen. Horren ondorioz pairatu zuen babesgabetasun sentsazioa zela-eta jo zuen kexagileak
Arartekora, erasotzaileak, bien bitartean,
alor zibilean emandako neurriez baliatuta, zigor
alorrean bera babesten zutenak urratuko zituenaren beldur.
abokatu gehien-gehienek euren lana burutzean
arduraz jokatzen dutela. Hala ere, zerbitzuaren kalitatea
arriskuan jartzen duten faktoreak
areagotu direla
antzeman dugu eta horien
aurrean zera ohartarazi behar dugu:
alde batetik, eskaeraren hazkunde nabarmena, zerbitzua eskaintzeko izapideen zailtasuna eta eskainitako zerbitzuaren zatikatzea, deskribatutako moduko babesgabetasun egoerak sortzen dituztenak; bestalde, doako justiziaren onura eskaintzerakoan irizpide murriztaileak hartzea, hori zela-eta erakunde honek Bizkaiko Doako Laguntza Juridikoaren Batzordeari gomendio bat bidali behar izan zion.
atzerapenei dagokienez, gure ustez ezin zaizkio leporatu ebazteko
azkartasun faltari, euskal epailetzan buruan jarraitzen duen
alderdia baita, erabakitzeke dauden izapideen tasak estatuko batez bestekoa baino
askoz txikiagoak dira.
Antzeman ditugun
arazoak honelaxe laburbildu genitzakeen hainbat faktoretan oinarritu ohi dira:
artean bete gabeko bajak.
Aldez
aurretik
aipatu izan dugun
arazoa da eta
aurten berriro ere herritarrek erakunde honetara jotzeko izan dituzten hainbat
arrazoiren oinarria izan da. Bitarteko falta dela-eta ezin izan da langile funtzionarioen kopurua indartu eta horien plantak
antolamendu egokia bideratzeke dauka.
Auzialdiko
Auzitegiak. Prozesua ezartzeko geldiarazpena
aurreko kontuarekin zuzenean lotuta dago. Gure epaitegi eta
auzitegien
antolamendu eredu berria lan zaila da eta gure ustez bide zuzenetik doa, beraz, horretarako operadore juridiko guztien babesa eskatzen jarraitzen dugu. Nolanahi ere, badakigu uneko egoera ekonomikoek haren bideragarritasunean eragina dutela, izan ere, esperientziak islatu ohi du baliabide material eta giza baliabide nahiko –unera
arte bere esku jarri dena baino gehiago- izatearen mende dagoela.
adierazleekin lan egiteak
aldeko eragina dauka giza talde guztiaren etekinean. Justizia
Administrazioa ez da inolako salbuespena, beraz, eskaintzen duen zerbitzua hobea izango litzateke neurri guztietan hainbat lan-baldintza helburu zehatz eta neurgarriak
ahalko balirateke.
Administrazio Sailak informazioaren teknologien esparruan burututako
ahalegina onartzen du. Hizpide dugun urtea, ordea, zentzu horretan geldiune gisa
antzeman izan da epaitegietan. Hori dela-eta, ezin izan dira gainditu lankidetza judizialean eragin negatiboa duten funtzionamendu moduak, hala nola, ohiko postaz bidalitako exhorto bidezko epaitegien
arteko komunikazioa –egoera hori
aipatutako lehenengoarekin batera gertatzean, egoera onartezinak sortzen dira, hala nola,
administratzaile judizial izendatzeko zitazio bat, Getxoko Epaitegiak hitzartutakoa, bost hilabete behar izatea Bilboko epaitegi batera heltzeko, eta erakunde honek esku hartu ondoren bakarrik egin izana, esku hartu zuten operadoreek ez baitzuten jakinarazi espedientea
arrazoi horregatik gelditu zela.
aurrean zigor sistemak gizarte sektore zaurkorrenen gainean jarduteko izandako moduak baieztatzen du, erakunde honen ustez, Justizia
Administrazioarekiko Laguntza Zerbitzuek, Eusko Jaurlaritzaren mendekoak, pasa den urtera
arte
Atxilotuari Laguntzeko Zerbitzuak eta Gizarteratzeko Laguntza Zerbitzuak
adierazten zuten erabiltzailearekiko
arretaren ikuspuntu integrala berreskuratu behar dutela. Harez geroztik igarotako urtearen esperientziaren ondorioz berretsi egiten dugu zerbitzu horiek desagerrarazteko erabakiaren
aurrean
adierazi genuen kritika, gure
azterketak oraingo honetan harrera hobea izango duelakoan botere publikoen
aldetik. Berriro ere kontu hau
aipatuko dugu espetxean dauden pertsonei zuzendutako txosten honen
atalean.
ahal izan dugu bere zerbitzuek
alor horretan kaudimen handiz lan egiten dutela, judizioz kanpoko zein barneko esparruan, eta nazioarte mailan onespen handia lortu dutela, bertan dagoeneko erreferentzia bat izanik. Hori ez litzateke posible izango epailetzaren lankidetzarik gabe. Hala ere, kasuen bideratzea
antolatzen duen
araudi baten falta sumatzen da, bideratze hori, gaur egun gertatzen den moduan, epaile bakoitzak hala erabakitzen duen edo ez duenaren
arabera egon ez dadin.
Aipatzekoa da, halaber,
abokatutzak horren inguruan burututako lana eta, zehazki, fiskaltzak egindakoa. Nolanahi ere, operadore horietara lotuta ez egotea, gure ustez, zerbitzu horiek mantendu behar duten independentziaren bermea da.
alorrean duen jardueraren gizarte eta
arauzko testuingurua deskribatzean, lehen etxebizitzaren hipotekak ez ordaintzeagatik gertatutako kaleratzeen gizarte ezbeharra
azpimarratzen dugu, baita horren inguruan euskal epailetzak egindako ohartarazpenaren garrantzi juridikoa eta etikoa.
asmo oneko erretorika edo gertakari jakin batzuen eragin mediatikoaren harira izandako jokabide zehatzak gaindituz, kreditu erakundeek
alor honetan izandako jarduerak, oinarrian, etxebizitza funtsezko eskubide baten erabilerarako oinarri gisa ulertzearekin zerikusirik ez duen merkataritza logika bati erantzuten jarraitu du; finantza-aktibo bat ordezkatzen du, eta horren inguruan une bakoitzean merkatuari dagokionez zein
arauzko esparruan indarrean dauden baldintzen
arabera ondasunak handituz jardutea besterik ez dago. Ez da harritzekoa, beraz, “bankuko
autoerregulazioaren” emaitzek sortutako itxaropenei erantzunik eman ez izana. Horretarako,
asmo onekin batera botere publikoek baldintza horien –jarduteko modu hori babesten zuen legeria,
aplikatzeko erabiltzen ziren jurisprudentziako irizpideak edo ekuazioaren gainontzeko
aldagaiak osatzen dituzten merkatuko baldintzak– gaineko jardunbide irmoa bideratu behar izan zuten, kaleratutako pertsonak kalean uztea eragozten zuten zerga– eta etxebizitza-politiken bidez, pertsona horiek proposatzen zituzten gizarte
alokairuko konponbideei bide emanez. Hori zela-eta, euskal epailetzak, bere protokoloaren bidez, bere esku-hartzea
azaldutako logikaren zerbitzuko zeregin instrumentala betetzera mugatu ez zedin bilatzen zuen, gutxienez, hitzartutako oinarrizko eskubideen garrantzia kontuan hartuta neurritasun elementuak gaineratzeko balio izan nahi zuen.
arren, haren eraginkortasuna oso mugatuta egongo da, Europar Batasuneko Justizia
Auzitegiaren
abokatu nagusiaren hitzetan, ustezko gehiegizko kontratu-klausulen
aurrean kontsumitzaileen babes eraginkorra bermatzen ez dutenez erkidegoko zuzentarauak urratzen dituen hipoteka legeria indarrean dagoen bitartean. Era berean, haren burutzapen prozedura, duela mende bat baino gehiago egoera oso ezberdinean sortutakoa, disfuntzionala da uneko egoeran, finantza eta higiezinen burbuilak
areagotzen lagundu duen bankuko hartzekoduna lehenesten baitu burbuilaren eztandaren ondorioak pairatzen dituen fede oneko zordunaren
aurrean.
Arartekoak horrek guztiak dakartzan erronkak
azaldu zituen, horiei
aurre egiteko egokientzat jotzen ditugun neurriekin batera Etxe kaleratzeak: giza eskubideen ikuspegitik
aztertu beharreko gizarte-arazo larria izeneko txostenean.
Aurten ere, Justizia
Administrazioko erabiltzaileek haren
aurrean bi hizkuntza ofizialetako edozeinetan jarduteko praktikan duten
askatasun falta
aipatu behar dugu. Erakunde honek
aipatzen zuen diagnosia Europako Kontseiluko
Adituen Batzordeak horren inguruan urrian
argitaratu zituen txostenak eta gomendioek baieztatu zuten. Bertan jasotako ebaluazioak 2011ko
abendurainoko tartea besterik
aztertzen ez badu ere, harez geroztik igarotako urtean ez da
aurrerapauso nabarmenik egon, gure esku-hartzea behar izan duten kexek
azpimarratzen dituzten
arazoetatik ondoriozta daitekeenaren
arabera. Izan ere, eta txosten honetan hizkuntza-eskubideei zuzendutako
atalean zehaztasun handiagorekin
azalduko dugun moduan, ez dirudi egoerak hobera egingo duenik egun
arte
alor horretan jarraitutako politikak berrikusten ez diren bitartean.
atxilotutako pertsonen bermeei dagokienez erakunde honek proposatu dituen moduko neurriak ezartzeko beharra
azpimarratu dutenak. Gobernuak ez du oraindik ere baimenik eman, 2011ko bisitaren ostean, Europako Kontseiluko Tortura Saihesteko Batzordeari horren inguruan eman zion txostena
argitaratzeko. Nolanahi ere, iaz, erakunde honek,
argitaratutako
azken txostenean, gure gomendioen oinarri izandako
azterketa baieztatu zuen bitartean,
aurten Espainiaren gainean ezarritako nazioarteko kondenak izan dira bere egokitasuna gogorarazi dutenak. Garrantzi berezia izan zuen, zentzu horretan, Estrasburgoko Giza Eskubideen
Auzitegiak Egunkariako zuzendariak ezarritako torturen salaketaren inguruan urrian emandakoak. Era berean, maiatzean arrazoi horregatik Nazio Batuetako Torturaren
aurkako Batzordeak helarazi zuen kondena
azpimarratu beharra dago. Hilabete ondoren,
Amnesty Internationalek
adierazpen bat
argitaratu zuen, ikerketako zuzendari globalak zuzendutako ordezkaritza batek Euskadira egindako bisita baten ostean. Bertan kritikatzen zuen Espainian tratu txarrak eta tortura pairatu dituela
alegatzen duena
auzitegira eramatea, defentsa-erakunde honek, beste erakundeen
artean, horiek saihestu, ikertu eta zigortzeko defendatu dituen moduko neurriak hartu beharrean.