1. Arloa kopurutan
Hirigintza eta lurralde-antolamenduaren arloan, Arartekoak gai horren inguruan egindako esku-hartzeak biltzen dira; horren ba
rruan sartzen dira hiri-antolamendua, lurzorua urbanizazioaren bidez eta ondoko eraikuntzaren bidez hirigintza aldetik eraldatzeko prozesua eta hirigintza arloko legezkotasuna ba
bestea.
Hirigintza eta lurralde-antolamenduaren arloan jasotako kexak 76 izan dira guztira, hau da, aurkeztu diren erreklamazio guztien %3,52. Eragindako administrazioen arabera, kexak modu honetan ba
natzen dira:
• Tokiko administrazioa 64
• Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 1
Azpi-arloak, berriz, honakoak izan dira:
• Hirigintzako diziplina 46
• Administrazioaren funtzionamendua eta
prozedura administratiboa 11
• Hirigintza arloko informazioa jaso ahal izatea 8
• Hirigintzako kudeaketa 6
• Lurralde antolamendua 4
Arlo honetan jarritako kexen izapidetze-egoerari eta emaitzari dagokienez:
2016. urtean hirigintza eremuan egindako erreklamazioak aurreko urteetako kopuruan mantendu dira. Erreklamazioek ba
tez ere dagokion ba
imenik gabe egindako hirigintza erabileren eta obren hirigintza legezkotasuna ba
besteko eskumenak gauzatzearekin lotutakoak izan dira. Ba
ita ere handitu dira jabeek euren lurzoruak eta eraikinak osasungarritasun, segurtasun eta apaindura publiko ba
ldintza egokietan mantendu eta eraberritzeko dituzten betebeharren inguruko erreklamazioak. Ba
tez ere udal katalogoan ba
bestutako eraikuntzak direnean, zaindu beharreko ba
lio kulturalak dituelako.
2016. urtean 6 gomendio burutu dira, gure web orriaren dagokion atalean kontsultatu daitezkeenak.
2. Kexarik aipagarrienak
2.1. Hirigintza legedia hausteagatik egindako eskariak eta salaketak erantzuteko betebeharra
Eremu honetan herritarrek planteatutako arazo nagusietako ba
t herritarrek hirigintza araudia urratzeagatik egindako eskari, erreklamazio eta salaketen erantzun falta da. Asko dira hirigintza legedia betetzen dela bermatzeko helburuz herritarrek egindako idatziei Arartekoak udal administrazioei denbora epe egoki ba
tean erantzuteko aholkatu dizkien ebazpenak.
Arartekoaren 2016ko irailaren 21eko Ebazpenaren kasua da. Horren bidez, Lasarte-Oriako Udalari gomendatzen zaio jarrai dezala bere jardueran, lizentziarik gabeko obra ba
t salatzeko aurkeztutako kexari erantzuteko.
Beste kasu ba
tzuetan, Arartekoak dagokion kexa izapidetu ondoren, udal administrazioak salaketari dagokion izapidea eman diola eta interesdunari erabakia jakinarazi diola egiaztatu du. Kasu hauetako ba
tzuetan Arartekoaren ebazpenak Lur eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legearen zehaztapenak betetzeari dagozkion ba
lorazioak sartu ditu.
Babes bereziko urbanizagarria ez den lur ba
tean bas
erri ba
t berreraikitzeko eta lekualdatzeko udal ba
imena
Arartekoari elkarte ba
tek planteatutako kexaren oinarria da udal-administrazio ba
ten aurrean bas
erri ba
t berreraikitzeko obra ba
tzuk gauzatzeagatik aurkeztutako salaketa ba
ti ez erantzutea. Gauzatze obra horiek egiteko ba
imena ematen duen lizentzia jada existitzen den bas
erri ba
t berriz eraikitzeko eta ohiko ba
bes bereziko nekazaritzako eremu gisa kalifikatutako lurzoru urbanizaezinean kokapena aldatzea ahalbidetzen du. Elkarteak salaketan argudiatu zuen Lur eta Hirigintzaren ekainaren 30eko 2/2006 Legearen xehetasunak betetzeko justifikazio falta, lekualdatzeko eta eraikuntza bolumena handitzeko araudi horrek ez zuelako eraikin berri ba
t aukeratutako lekuan eraikitzeko ba
imenik emango. Kasu horri buruzko informazioa eskatu ondoren, udalak Arartekoari elkarteak aurkeztutako salaketaren udal erantzunaren berri eman zion. Kasu horretan udal administrazio horrek eskaria ukatu zuen eta legedia berrezartzeko espediente ba
t abiaraztea ukatu zuen, lizentzia hirigintza legediaren arabera eta arau subsidiarioak indarrean daudela uste zuelako.
Egindako salaketari emandako berariazko erantzuna egiaztatu ondoren, Arartekoak bere ebazpenean udalari gogorarazi zion ba
bes bereziko urbanizagarria ez den lurra ez dela egokia urbanizazio edo eraikuntza bidez aldatzeko. Horregatik dago lurzoruari eta hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legean araubide juridikoak lurzoru urbanizaezinaren inguruan jaso dituen xedapenen menpe. Lurzoru mota horretan ba
karrik ba
imendu daiteke bas
errien berreraikitzea modu fede-emailean frogatzen ba
da Lur eta Hirigintza ekainaren 30eko 2/2006 Legeak garatu duen eta premiazko neurriei buruzko ekainaren 3ko 105/2008 Dekretuaren 9. artikuluak berariaz aipatu dituen ba
ldintzen betetzea, ba
ita plangintzak ba
rne hartzen dituen gehigarriak ere. Edozein kasutan, Lur eta Hirigintzaren ekainaren 30eko 2/2006 Legearen 30.1. artikuluan jasotako bas
erriak berreraikitzeko araubideak ez du kokapenaren aldaketa ba
imentzen. Kokapen aldaketaren aukera soilik derrigorrezko desjabetzeen ondorioz (sistema orokorren ezarpenak eraginda) eraitsi diren bas
errien kasuan aplikatuko da eta horiek ba
besik gabeko lurzorura lekualdatu beharko dira.
Eraikuntza berriko hirigintza kontrola, urbanizagarria ez den lur ba
tean gaztandegi ba
t handitzeko
Beste espediente ba
tean bizilagun talde ba
tek planta berriko obra ba
tzuk gauzatzearekin duen desadostasuna adierazi zuen, bas
erri ba
teko gaztandegiko instalazioak handitzeko. Handitze obra horiek Idiazabalgo Udalak onartu zituen gaztandegia handitzeko eraikuntza berri ba
t eraikitzeko obrak egiteko lehenengo hirigintza lizentzia ba
ten bidez eta lehenengo proiektua aldatzeko bigarren lizentzia ba
ten bidez. Lizentzia horiek gaztandegitik gertu zeuden lursailetan eraikin berri ba
t eraikitzeko ba
imena ematen zuten, ez urbanizagarri bezala klasifikatutako lursail ba
tean, G.20 landa-eremu “nekazal eta landazabal” bezala izendatutakoa. Eraikin berri horretan gaztandegi jarduerari lotutako erabilera ematea aurreikusten zen (150 ardi inguruko ardi-ukuilua eta biltegi eremu ba
t), ba
ita ludiko eta turistiko jardunetarako proiektu ba
t (erakusketa eremua duen instalazioan bisitak egiteko instalazioak, salmenta eta gazta dastatzeko sukalde eremua). Kexagileek salaketan argudiatu zuten hirigintza-planeamenduaren zehaztapenen betetzea ez zela justifikatu eta, bestalde, jarduera hori ingurumenaren exijentziei egokitzeko beharra planteatu zuten, jarduera horretatik sortu daitezkeen eragozpenak galarazten dutenak, Idiazabalgo egoitza hiri lurretik 50 metrora ba
itago.
Udalak Arartekoari urbanizagarria ez den lur ba
tean gaztandegi jarduna handitzeko eraikin berri ba
t eraikitzeko ba
imena emateko jardunen berri eman zion. Gai honekin lotuta Arartekoak toki-administrazio horri gogorarazi zion aurkeztutako eraikuntza proiektuek indarrean dagoen udal planeamenduan adierazitako hirigintza irizpide eta parametroak bete behar zituztela eta Lur eta Hirigintzako ekainaren 30eko 2/2006 Legearen aurreikuspenen araberakoak izan. Kasu horretan behin betiko onartutako hirigintza araudia Idiazabalgo Udal Planeamenduaren Arau Subsidiarioen urbanizagarria ez den lurraren hirigintza erregimenaren aldaketan aurreikusitakoa zen, Foru Aldundiak onartutakoa. Hala ere, Idiazabalgo Udalak ez zuen indarrean dagoen hirigintza araudia aipatu, ba
izik eta Hirigintza Antolakuntzaren Plan Orokorra, izapidetzen ari zena. Kasu horretan ere, aurkeztutako txosten teknikoek adierazten zuten eraikuntza berriko proiektuak izapidetzen ari zen hirigintza araudian jasotako ba
ldintza guztiak bete behar zituela, urbanizagarria ez den lurraren mugarekiko gutxieneko ba
naketak bezala.
2.2. Hirigintza espedienteen parte diren dokumentuak lortzea
Espedienteetako eta erregistro publikoetako dokumentazioa eskuratzeko eskariak gaur egun herri Administrazioen Administrazio Prozedura Erkidearen urriaren 1eko 39/2015 Legeak eta gardentasun, informazioa eskuratzeko eta gobernu onaren abenduaren 9ko 19/2013 Legeak erregulatzen ditu Arau hauek administrazioaren esku dauden eduki edo agiriak eta beren funtzioen jardunean egin edo eskuratu direnak jotzen dituzte informazio publikotzat. Gainera informazio publikoa eskuratzeko eskubidearen gauzatzea errazteko, lege hauek prozedura arin ba
t ezartzen dute eta eskaria hilabete ba
teko gehieneko epean ebatzi behar dela uste dute. Hirigintzari buruzko informazioari dagokionez, zehaztu beharra dago Lurzoruaren Legearen Testu Ba
tegina onartu duen urriaren 30eko 7/2015 Legegintzako Errege Dekretuan eta Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legean dagoela jasota eskubide hori.
Atal honetan pertsona ba
tek Arartekoari planteatutako kasua adierazi behar da, Urnietako Udalari bere higiezinean egindako obra ba
tzuen gaineko informazioa eskuratzeko eskatu eta erantzuna jaso gabe hainbat hilabete egon ondoren. Beste gai ba
tzuen artean, udalak obren sustatzaileari eskatu zion txosten teknikoa ikusteko eskatu zuen. Hainbat kudeaketa egin ondoren, udalak Arartekoari jakinarazi zion kexagileari eskatutako dokumentazioa bidali ziotela. Edozein kasutan, informazioa eskatu eta hamaika hilabete beranduago bidali zen. Beraz, Arartekoak bere esku-hartzea amaitu zuen Urnietako Udalari gogoraraziz hirigintzako informazioa eskuratzeko eskaerak azkar, lehentasunez eta araudiak aurreikusten dituen epeetan izapidetu eta ebazteko.
2.3. Lursailak mantentzeko betebeharra
Kasu honetan udalei dagozkien udal jarduerak hirigintzako legerian jasota daude. Hirigintza diziplinaren markoan, lursailetako eta eraikuntzetako jabeek horiek segurtasun ba
ldintza zehatzetan edukitzeko betebeharra daukate, osasungarritasunerako, apaindura publikorako eta pertsonentzako zein gauzentzako arriskuak saihesteko xedez. Esku artean dugun kasuan, betebeharra beteko dela bermatzeko eskumena dauka udal administrazioak, dagokion espedientearen bidez; eta, dagozkion txosten teknikoak bildu ostean, dagozkion exekuzio-aginduak emateko eskumena dauka, edo, bestela, hondamen egoera adieraztekoa. Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legearen 199. artikuluak ezarritakoarekin ba
t eginez esleitzen da eskumen hori. Lursailen jabeek segurtasun, osasungarritasun, apaindura publiko eta begiramen ba
ldintzetan eduki behar dituzte horiek. Gauzak horrela, kontserbatzeko eta mantentzeko xedez legez eska daitezkeen betebeharrak bete daitezen emandako exekuzio-aginduak beteko direla bermatzeko eskumen utziezina dauka udal administrazioak.
Azpimarratu beharra dago pertsona ba
tek Arartekoari helarazitako kexa, Oiongo Udalaren jarduna hondakinak pilatzen ziren lursail ba
ten garbiketa egoera kaxkarraren aurrean. Udalak Arartekoari jakinarazi dio, udalak errekerimendua egin ondoren, partzelako jabeak behar bezala garbitu duela partzela. Kasu honetan, lursaila modu klandestinoan ari zen erabiltzen, askotariko hondakinak botatzeko eta gordetzeko bertan (metalezko hagaxkak, etxetresna elektrikoak, kristalak edo obra-hondakinak). Horrek beste inguruabar ba
tean eragiten zuen, kexagileak azaldutakoa; hau da, hondakinak kontrolik gabe isurtzen diren espazioetan sutea pizteko dagoen arriskuari.
Egoera hau, Arartekoaren ustez, bereziki kontuan hartu behar da berriz errepikatu ez dadin, eta horretarako, prebentzio neurriak hartzeko aukera azaldu zuen, udalak berak gomendatutakoak, hala nola, lursaila modu eraginkorrean ixtea, hondakinak uztea debekatzearen ohartarazpena edo lursailaren garbiketa aldizka programatzea. Prebentzio neurri horien garrantzia ingurumena ba
besteko ardura duten hainbat agintaritzak eta erakundek azaldu dute. Auzitegi Goreneko Aretoko Fiskalaren eta Ingurumen eta Hirigintza Ataleko koordinatzailearen proposamenaren kasua da, aurkeztutako urteko memorietan adierazten den bezala, Indar eta Segurtasun Kidegoei suteak sortzeko arriskua duten jardueren zerrenda egitea eskatzeko, horien artean zabortegi klandestinoak. Eskudun administrazio agintaritzei zabortegi klandestinoak izan daitezkeen horien legezkotasunik eza eta kasu ba
koitzetik erator daitekeen bas
o-suteen arriskua adierazi ahal izatea da inbentario horren xedea, zabortegia kentzera edo suteak saihesteko neurri zehatzak hartzera bultzatzearekin ba
t. Fiskaltzaren jarduera horren helburua zigorraren garrantziaz ohartaraztea da, ezbeharra gertatuko ba
litz, bas
o-sutea eragin izanaren delitua erator daitekeelako, arduragabekeria mailan.
Horregatik eman behar zaie arreta berezia hondakinak modu irregularrean isurtzeko puntu horiei, sute arriskua areagotzen duten hondakinak sar daitezkeelako bertan; hala nola, bidegabe pilatutako etxeko hondakin jakin ba
tzuk edo gailu elektronikoak. Kasu hauetan Arartekoak azpimarratu beharra du lursailak kontrolatzeko funtzio publikoa betetzea udalaren plangintzaren eta programazioaren zati izan behar dela, administrazio horrek eduki ditzakeen bitarteko tekniko eta pertsonalen arabera.
Fibrozementua duen edateko ura ba
natzen duen hodi ba
t aldatzeko eskaria
Sopuertako bizilagun ba
tek Arartekoari helarazi zion Sopuertako Udalaren erantzun eza, Los Cotarros auzoa hornitzen duen edateko ura ba
natzen duen hodi ba
t ezabatzeko eskariari, estaldurak fibrozementua (amiantoa) zuelako. Aurretik, auzo horretako bizilagun talde ba
tek udalari hodi horrek osasun publikoan zuen eragina ebaluatzeko eskaria egin zion, eragile kutsakor horren menpe egoteagatik, ba
rneko estalduraren higaduratik sortutakoa. Material hori duen hodia aldatzeko neurriak har zitezela ere eskatu zuten. Hala ere, ez zuten erantzunik jaso. Erreklamazioa izapidetu ostean, Arartekoak Sopuertako Udalari gomendio ba
t helarazi zion, hodia aldatzeko eskariari berariaz erantzuteko. Udalak erantzun du esanez Los Cotarros auzoa hornitzen duen fibrozementozko hodia aldatzeko asmoa duela, eta interesdunei jakinaraziko diela.
2.4. Eraikinen ba
bes kulturaleko erregimena
Hirigintza eremuaren ba
rruan ere eraikitako hirian ondare kulturala ba
besteko erregimenari erreferentzia egiten dioten erreklamazioak ba
rne hartzen dira. Kasu honetan higiezin horien mantentze erregimena aipatu beharra dago, eta euskal araudia erregulatzen duen administrazio zaintza.
Dituen ba
lore kulturalengatik ba
bestutako higiezin ba
t mantentzea
Donostiako ondare kulturala ba
bestu eta defendatzeko elkarte ba
tek ondare kulturala defendatzeko eskumena duten administrazioek Arte Ederretako jauregia ba
besteko erregimenaren kontrolaren gaineko kexa ba
t planteatu zion Arartekoari. Arte Ederretako jauregia bere kokapen eta Donostiako Ensanche Cortazarreko monumentu ikono gisa duen osaketagatik bereziki esanguratsua den eraikina da. Horregatik, Eusko Jaurlaritzak Euskadiko ondare arkitektonikoaren inbentarioaren ba
rruan sartu zuen 2015eko martxoan. Elkarteak adierazi zuen handik gutxira, 2015eko urrian, Donostiako Udalak kupula botatzeko ba
imena eman zuela, aurri egoeran zegoelako, eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren Kultura Sailak aurretik ba
imena eman zuela. Udal agindu horrek berreraikitzeko betebeharra ba
rne hartzen ba
zuen ere, elkarteak adierazi zuen ordura arte ez zirela berreraikitze “filologikoa” bermatzeko errekeritutako neurriak hartu. Bidalitako informazioa aztertu ondoren, Arartekoak Arte Ederretako jauregiaren osotasuna bermatzeko ondare kulturalaren defentsan eskumena duten administrazioen esku-hartzeari buruzko 2016ko otsailaren 25eko Ebazpena egin zuen. Ebazpen horretan ondorioztatu zen esku hartu zuten administrazioek prozedura “ez-egokia” jarraitu zutela, aurri egoeraren udal espediente ba
t abiarazteko aukera eman zuena ba
bestutako elementu ba
t botatzea adosteko ondorio ba
karrarekin. Aurri-espedientean ez zen agertu udal eta foru administrazio horri neurri hori hartzeko ba
imena ematen zien ezinbesteko egoeraren justifikaziorik. Modu berean, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Sailak premiazko neurri hori eman zuen beste aukerak kontuan hartu gabe. Arartekoak ebazpen horretan uste zuen Euskal Ondare Kulturalaren 7/1990 Legearen aurreikuspenei jarraiki, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Sailak kupula konpontzeko obrak onartutako ba
bes erregimenaren terminoetan agindu behar zuela. Aldi berean, Arartekoak gomendio ba
t bidali zion sail horri, Arte Ederretako jauregiko jabeei kupula ordezkatzeko obrak azkar gauzatzeko agindua ematen zien espediente ba
t abiarazteko. Bestalde, Arartekoak ebazpenean adierazi zuen Donostiako Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Sailarekin eta Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailarekin ba
tera, zuzenean interesa zuten aldeen artean mahai-inguru egonkorra izateko proposamena (elkartea, higiezinaren jabetza eta interesa duten hirugarrenak), administrazioen arteko koordinazioa lortzeko, Arte Ederren jauregiak ordezkatzen duen euskal ondare kulturalaren osotasunari eusteko helburuz. Horretarako interesgarria zen ba
besa eta ba
lorea bermatzen zuen ekintza plan ba
t ezartzea, eta galera, suntsitzea edo matxuratzea ekiditen zuen finantziazio eta lehentasunen programa ba
t ba
rne hartzea.
Donostiako Udalak kupula berrezartzeko agintzeko abiarazitako espedientearekin jarraitu du. Horretarako, gauzatze subsidiarioko espediente ba
t abiarazi du, obrak gauzatzeko. Bere aldetik, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Sailak ez du gaur egunera arte euskal ondare kulturala ba
besteko dagozkion eskumenak modu autonomoan burutzera bideratutako gomendioa aintzat hartu.
Eraikin ba
t toki ondarea ba
besteko erregimenean sartzeko eskaria
Donostiako kultura-ondarea ba
besteko hainbat elkartek Mirakruz kaleko 19. zenbakian dagoen eraikinaren ba
besgabetasun-egoera agerian utzi dute. Kexaren xedea zen Donostiako Udalaren erantzun eza helaraztea, hiriko eraikin paregabe eta adierazgarria den hau ba
besteko berriz ere eskatzen zuen herritarren eskari ba
ti. Horretarako, kexa aurkeztu duen elkarteak berriz ere eskatu zuen espediente ba
t irekitzeko, eta horren bidez, Donostiako eraikitako ondasun urbanistikoa ba
besteko Plan Berezia aldatzeko, aipatu eraikina ba
bes-erregimenean sar zedin. Donostiako Udalak bidalitako erreklamazioa eta informazioa ba
loratu ostean, Arartekoak 2016ko uztailaren 29an gomendio ba
t bidali zion, Donostian eraikitako hirigintza ondarea ba
besteko Plan Berezia aldatzeko eskariari erantzuteko eskatuz. Erantzun horretan udalak Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailak egindako ba
lorazioa aintzat hartu behar zuen,txosten ba
tean eraikinak tokiko ba
besa behar dezaketen ba
lore kulturalak dituela onartzen duena. Era berean, Arartekoak zuzenean interesatuta dauden aldeek (elkartea, eraikinaren jabea eta beste interesdun ba
tzuk) parte hartzeko prozedura ba
t ezartzeko beharra planteatu zuen, eta bestetik, kultura-ondarea ba
bestea bermatuko lukeen ekintza-plan ba
t. Halaber, dagoeneko eman diren hirigintzako lizentziak kontuan hartuta, ondarea suntsitzea saihesteko neurriak hartu beharko lituzke.
3. Araudi- eta gizarte-testuingurua
Euskadiko Toki Erakundeen apirilaren 7ko 2/2016 Legeak Euskadiko Autonomia Erkidegoaren toki erakundeen eskumen markoa ezarri du. Eremu honekin lotuta, azpimarratu beharra dago 17. artikuluak adierazten duela udalerriek eskumen propioak gauzatu ahalko dituztela “ingurumenaren ba
besa eta garapen jasangarria modu osagarrian antolatzea, sustatzea, kudeatzea eta defendatzea, hiriguneetan kutsadura akustikoa, argiaren kutsadura eta airearen kutsaduraren aurkako ba
besa ba
rne hartuta”. Era berean, hirigintza eremuko antolaketa, kudeaketa, gauzatze eta diziplinan eskumenak onartzen dituzte. Lege honen 43. artikuluak ezartzen du bizilagunen ingurumen eta hiriko espazio publiko egoki eta jasangarri ba
tez gozatzeko eskubidea dutela. Toki erakundeen gardentasunaren gutxieneko betebeharren artean,54 d) artikuluak informazio osagarria, laburra eta argia ematen du hirigintza eta ingurumen zerbitzuen zorroari buruz.
4. Jarduera-planaren esparruko bestelako esku-hartzeak
Ekintza-plan honetan jasotako ekimenek lotura zuzena dute ingurumen arloko planean sartutakoekin, bereziki ingurumenaren eremuan jarduten diren elkarteekin izandakoak.
Aurretik aipatutako jardunez gain, hauek ere aipatu beharra dago:
4.1. Bilerak elkarteekin
2016an Arartekoak ondare kulturala ba
besteko interesa duten hainbat talde eta pertsonen elkarteekin egon da harremanetan. Ancora Elkartearen kasua da Donostiako ondare kulturala ba
besteko eta defendatzeko osatutako elkarte hiritarra– eta Donostiako Ondare Kulturala Defendatzeko Elkartea. Arartekoak Industri Ondare eta Herri Laneko Euskal Elkartearekin bilera ba
t izan du, industria ondarea egoki ba
besteko eta industria eraikin eta instalazioak desegitean hirigintza eta ingurumen araudia betetzen dela kontrolatzeko.
4.2. Bilerak administrazioarekin
Sestaoko Udalarekin harremanetan egon gara, hirigintza eremuarekin lotutako erantzuteke dauden gaien jarraipena egiteko.
5. Herritarren eskubideen egoeraren ba
lorazioa
- Arartekoak adierazi du herri-administrazioen arreta eta errekurtso ekonomikoak zaharkituta dauden auzo edo inguruetako hirigintza eta gizarte eraberritzean zentratu behar dutela. Estrategia horren ba
rruan degradatuen dauden eremuei eman behar zaie lehentasuna. Erakunde honek hiri eraberritzeari zuzendutako tokiko politiken beharrezko ikuspegi ba
rneratzailea aipatu du, inteligenteagoa, jasangarriagoa eta sozialki ba
rneratzaileagoa den hiri garapen ba
ten oinarritutakoak.
- Adierazi beharra dago lur berrien urbanizazioa sustatzen ez duen hiri garapen eredu ba
ten aldeko apustua egiteko beharra. Horretarako, gogorarazi beharra dugu lurzoru mota hori ez dela egokia urbanizatze edo eraikuntzaren bidez eraldatzeko eta, gainera, lurzoruari eta hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legean araubide juridikoak ezarri dituen mugaketen menpe dagoela.
- Arartekoak gogorarazi du lursailak kontrolatzeko funtzio publikoa betetzea udalaren plangintzaren eta programazioaren zati izan behar dela, administrazio horrek eduki ditzakeen bitarteko tekniko eta pertsonalen arabera. Udal planifikazio ikuskatzaileak arriskuaren araberako esku-hartze lehentasunak zehaztu behar ditu.
Zentzu horretan, arreta berezia eman behar zaie hondakinak modu irregularrean isurtzeko puntu horiei, sute arriskua areagotzen duten hondakinak sar daitezkeelako bertan; hala nola, bidegabe pilatutako etxeko hondakin jakin ba
tzuk edo gailu elektronikoak. Udal administrazioek bas
o-suteen arriskua izan dezaketen zabortegien ilegaltasuna adierazi behar dute, zabortegia kentzea edo suteak saihesteko neurri zehatzak hartzea eskatuz jabeei.
- Ba
lore kulturala duten eraikinak ba
besteko mantentze egokiari dagokionean, Arartekoaren ustez euskal kultura ondarea ba
besteko eskumena duten euskal administrazioek (Eusko Jaurlaritzak, udalek eta foru organoek) koordinazio-mekanismo arinagoak eta azkarragoak ezarri beharko lituzketela, erakunde ba
koitzaren eskumen-eremuaren ba
rruan, tokiko kultura ondarea behar bezala ba
bestuta dagoela bermatzeko eta hori hondatzea edo desagertzea saihesteko.