9.4. Interneten erabileraren ezaugarriak
Biztanleriaren dauden erabilera-eten digitalak aztertzeko aukera ematen digun beste alderdi bat Interneten erabileraren ezaugarriak dira. Hau da, zenbat denbora ematen du jendeak egunean Internetera konektatzen? Gazteek eta nagusiek denbora bera ematen al dute? Nortzuk ematen dute denbora gutxiago Internetera konektatuta? Zenbatero erabiltzen da Internet bizitzako eremu jakin batzuetan?
Halaber, ikuspegi horri esker hurrengo kapituluaren aurkezpena egiten dugu, eskuratze-etenari buruzkoa bera. Bertan, sakon aztertuko dugu ea talde batzuek zergatik erabiltzen duten Internet eta beste batzuek ez, ea zeintzuk diren Internetek beren bizitzari egiten dieten ekarpenei buruzko usteak eta zein kontzientzia duten beren ahalduntze digitalaren mailari buruz eta IKTen erabileran aurrera egiten jarraitzeko asmoari edo asmo faltari buruz, eremu sozialean eta publikoan parte hartzeko ahalduntze-tresnak direnez gero.
Kasu honetarako erabilitako iturria Arartekoak txosten berezi honen esparruan e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruz egindako inkesta da.
9.4.1. Interneten erabileraren maiztasuna
Txosten honetara ad hoc egindako inkesta telefonikoko datuen arabera, Euskadiko Internet-erabiltzaileen % 79,6k (16 urtekoak edo gorakoak) erabiltzen du Internet egunero, % 16,8k erabiltzen du astero, baina ez egunero, eta % 3,6k aitortzen du gutxienez hilean behin erabiltzen duela.
Datu horien arabera, biztanleriaren portzentaje altu batek (ia % 80) erabiltzen du Internet egunero.
Erabileraren maiztasunak generoaren arabera aztertuz gero, gizonek maiztasun gehiagoz erabiltzen dute Internet emakumeek baino. Hori horrela, gizonen % 81,8k erabiltzen du Internet egunero eta emakumeen % 77,4k.
Adinei erreparatuz gero, datuen arabera zenbat eta adin nagusiagoa, orduan eta maiztasun gutxiago Internet erabiltzeko orduan. Biztanleriarik gazteenaren (16-34 urte) % 89,6k erabiltzen du Internet egunero, % 8,4k astero (baina ez egunero), eta % 2,1ek hilean gutxienez behin erabiltzen du.
Adin-tarteetan gora egin ahala, erabilera-maiztasunaren portzentajeak bitarteko maiztasunetara mugitzen dira (Internet astero erabiltzen dutenetara, baina ez egunero). Hurrengo grafikoan ikus daitekeenez, Internet erabiltzen duten 55 urtetik goragoko pertsonen % 68,4k erabiltzen du egunero eta ia % 30ek astero (baina ez egunero).
Ikasketa-mailaren arabera aztertuz gero, ikasketa-maila altuagoetan erabiltzen da maizago Internet. Hori horrela, Internet erabiltzen duten eta unibertsitate-ikasketak dituzten biztanleen % 86,3k aitortzen du Internet egunero erabiltzen duela, eta Internet erabiltzen duten eta lehen hezkuntzako ikasketak dituzten pertsonen % 72,5ek.
Euskadiko biztanleriak IKTen gainean egiten duen erabilerari buruzko datuen aurreko hausnarketetan islatu den bezala, jarduerarekiko harremanak ere lotura omen dauka Internet erabiltzeko maiztasunarekin. Internet erabiltzen duten ikasleek eta besteren konturako langileek erregistratzen dituzte portzentajerik altuenak (% 89,1 eta % 87,7, hurrenez hurren) Internet egunero erabiltzen dutenen artean. Aitzitik, jarduerarekin duten harremanaren arabera erabilera esporadikoagoa egiten duten pertsonak etxeko andreak eta erretiratuak dira.
(60. irudia)
Internet erabiltzen duten pertsonek Internet erabiltzeko maiztasuna, adinaren arabera (Internet erabiltzen duten pertsona guztien gaineko %a)
Guk egina Arartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Erabilera-maiztasunaren eta etorkinen arteko harremanak alde garrantzitsuak islatzen ditu. Etorkinek Internet era esporadikoagoan erabiltzen dute, espainiar nazionalitatea dutenek baino. Hori horrela, Internet erabiltzen duten etorkinen % 58,8k egunero erabiltzen du, eta portzentaje hori % 80,3koa da etorkinak ez diren pertsonen kasuan. Internet erabiltzen duten etorkinen % 30,7k astero erabiltzen du (baina ez egunero) eta % 10,6k hilean gutxienez behin.
Bestalde, Internet erabiltzeko maiztasunaren eta ezgaitasunaren arteko harremanak datu positiboak ematen dizkigu. Internet erabiltzen duten eta ezgaitasunen bat duten pertsonen % 85ek adierazi du inkestan egunero erabiltzen duela Internet. Hau da, portzentaje hori ezgaitasun aitorturik ez duten pertsonek erregistratutakoa baino 5 puntu altuagoa da.
Habitataren tamainak (inkesta egin duen pertsonaren bizilekuko biztanle-kopuruak) ere nolabaiteko harremana dauka Internet erabiltzeko maiztasunekin. 50.000 biztanletik gorako habitatetan (50.000-100.000 eta 100.000 biztanletik gora) erabilera-maiztasuna biziagoa den arren, kopuru hori murriztu egiten da eta bitarteko erabilera-maiztasunetan batzen da (asteroko erabilera, baina ez egunerokoa, eta hilean gutxienez behingoa), habitat txikiagoen kasuan. Horrenbestez, 100.000 biztanletik goragoko habitatean bizi diren Euskadiko Internet-erabiltzaileen % 83k erabiltzen du Internet egunero eta 10.000 eta 20.000 biztanle arteko habitatetan portzentaje hori ehuneko 9 baino gehiago murrizten da (% 73,7).
(61. irudia)
Internet erabiltzen duten pertsonek Internet erabiltzeko maiztasuna, lanbidearen arabera (Internet erabiltzen duten pertsona guztien gaineko %a)
Guk egina Arartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
9.4.2. Egunero Internet erabiltzen ematen den denbora
Arartekoaren e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruzko inkestako datuen arabera, Euskadiko Internet-erabiltzaileek batez beste 106 minutu ematen dituzte egunean Interneten. Horixe da, hain zuzen ere, honako galderari eman zaion erantzuna: “Esango al zenidake, mesedez, atzo zenbat denbora eman zenuen Interneten?”.
Maiztasunen banaketak zehaztasun gehiago ematen dizkigu: adibidez, Internet-erabiltzaileen % % 40,7k ordubete baino gehiago ematen duela egunero Interneten.
Egunero Interneten emandako denborak aldeak islatzen ditu gizon eta emakumeen erabileraren artean. Gizonek batez beste 120 egun ematen dituzte egunean eta, emakumeek, aldiz, 92 minutu. Maiztasunen banaketari esker zehaztasun gehiagoz azter dezakegu datu hori. Internet erabiltzen duten gizonen % 45,9k aitortu du Internet erabili zuela atzo ordubete baino gehiago, eta emakumeen kasuan portzentaje hori % 35,7koa da (hau da, ehuneko 10etik goragoko gapa).
(62. irudia)
Internet erabiltzen duten pertsonek egunean Interneten emandako denbora, sexuaren arabera (unitateak: minutuak)
Guk egina Arartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Internet erabiltzen dutenek bertan ematen duten denboran eragina daukan beste faktoreetako bat adina da. Hori horrela, Internet-erabiltzailerik gazteenek egunean batez beste 155 minutu ematen dituzte eta 35 eta 54 urte bitarteko biztanleek egunean batez beste 72 minutu (gazteek ematen duten denboraren erdia baino gutxiago). Bestalde, 55 urte edo goragoko Internet-erabiltzaileek batez beste 95 minutu ematen dituzte egunean Internet erabiltzen. Datu horrek agerian uzten du, txosten honetako beste atal batzuetan sarbide-etenari eta adin-tarterik altueneko pertsonen erabilerari buruz aritu bagara ere, kopuru horiek islatzen duten eszenatokian adin nagusiagoa duten Internet-erabiltzaileek beste adin-tarte batzuek (35-54 urte) baino denbora gehiago ematen dutela Interneten eta, beraz, IKTen erabilera-portzentajeak (teknologia bat erabiltzen duten pertsonen %a) askoz altuagoak direla.
Ikasketa-mailak zenbat eta altuagoak izan, orduan eta denbora gehiago ematen dute Interneten. Halaxe azaltzen du hurrengo grafikoak. Euskadiko unibertsitate-ikasketadun Internet-erabiltzaileek batez beste 115 minutu ematen dituzte egunean Internet erabiltzen, bigarren hezkuntzako ikasketak dituzten Internet-erabiltzaileek 104 minutu eta lehen hezkuntzako ikasketak dituztenek 85 minutu.
Jarduerarekiko harremanaren eta Internet erabiltzen emandako denboraren arteko harremanari dagokionez, beren kontura lan egiten duten eta ikasleak diren Internet-erabiltzaileak dira Interneten denbora gehien ematen dutenak, 147 eta 130 minutu, hurrenez hurren. Erretiratuak eta etxeko andreak dira Internet erabiltzen denbora gutxien erregistratu dutenak, 76 eta 75 minutu egunean, hurrenez hurren.
Beste herrialde batzuetatik datozen eta Espainian jaio diren biztanleek Interneten ematen duten denbora alderatuz gero, etorkinak dira garaileak. Etorkinek batez beste 146 minutu ematen dituzte Interneten nabigatzen, eta etorkinak ez direnek, aldiz, batez beste 104 minutu egunean. Maiztasunen banaketak zehaztasun gehiago ematen digu: Internet-erabiltzen duten etorkinen % 44,3k egunean ordubete baino gehiago ematen du Internet erabiltzen eta etorkinak ez direnen kasuan % % 40,6k.
(63. irudia)
Internet erabiltzen duten pertsonek egunean Interneten emandako denbora, ikasketa-mailen arabera (unitateak: minutuak)
Guk egina Arartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Taldeen araberako azterketarekin jarraituz, datuei jarraiki ezgaitasun aitorturen bat duten Internet-erabiltzaileek egunean batez beste 165 minutu ematen dituzten Internet erabiltzen eta ezgaitasunik ez daukaten pertsonek 103 minutu erregistratu dituzte. Egunean ordubete baino gehiagoko aldea dago Interneten erabileran, maiztasunen banaketak ematen digun datuak estatistikoki berresten duen bezala: ezgaitasunen bat duten Internet-erabiltzaileen % 72,6k aitortzen du atzo ordubete baino gehiagoz erabili zuela Internet.
Habitataren tamaina eta Interneten egunean emandako denbora ere zuzenean lotuta daude: habitata zenbat eta handiagoa izan, orduan eta denbora gehiago ematen dute egunean Internet erabiltzen Euskadiko Internet-erabiltzaileek. Horrenbestez, 100.000 biztanletik gorako habitatetan bizi diren Internet-erabiltzaileek egunean batez beste 119 minutu ematen dituzten Internet erabiltzen, 50.000 eta 100.000 biztanle arteko tamaina duten habitatetan bizi diren Internet-erabiltzaileek 109 minutu eta 20.000 eta 50.000 biztanle arteko habitatetan bizi direnek 103 minutu. Kontrasterik handiena 10.000 eta 20.000 biztanle arteko habitatetan bizi diren Internet-erabiltzaileen kasuan ageri da, egunero Interneten ematen duten batez bestekoa 87 minutukoa baita.
9.4.3. Interneten erabileraren maiztasuna, eremuen arabera
Txosten berezi honen esparruan e-partaidetzari eta IKTak eskuratzeari buruz egindako inkestak ematen digun beste ikuspegi aztergai bat zera da, bizitzako eremu jakin batzuekin lotuta dauden Internet-erabileren maiztasuna ezagutzea:
(64. irudia)
Biztanleria Internet egunero erabiltzeko maiztasunaren eta eremuen arabera (Internet-erabiltzaile guztien gaineko %a)
Guk egina Arartekoaren IKTak eskuratzeari eta e-parte hartzeari buruzko inkestaren datuak oinarri izanda, 2012.
Aurreko grafikoan ikus daitekeenez, lana eta ikasketak, eta lagun eta senideekiko harremana dira Internet egunero helburu horretarako erabiltzen duten pertsonen portzentajerik altuenak erregistratu dituzten eremuak (% 49,5 eta % 45,8, hurrenez hurren).
Bestalde, Euskadiko Internet-erabiltzaileen % 32,4k egunero erabiltzen du Internet gizarte-sareetan parte hartzeko eta % 12,8k astero (baina ez egunero). Internet erabiltzen duten pertsonen % 23,9k dio Internet egunero erabiltzen duela lanarekin lotutako gaietan prestakuntza jasotzeko, % 15,2k dio astero erabiltzen duela horretarako, baina ez egunero, eta % 9,8k aitortzen du Internet horretarako erabiltzen duela, baina ez hilero.
Daturik esanguratsuena honakoa da: intenet-erabiltzaileen % 79,7k baieztatzen du ez duela Internet inoiz erabiltzen GKE, elkarte edo borondatezko lanetan parte hartzeko, % 20,3k aitortzen du Interneten erabilera esporadikoagoa egiten duela partaidetzarako erakunde eta tresna mota horien bidez parte hartzeko, eta % 3k soilik dio Internet helburu horretarako erabiltzen duela. Adierazle honek islatzen duen bezala, internautek gizarte-partaidetzaren eremuan egiten duten erabilera oraindik oso baxua da. Txosten berezi honetako partaidetza-eten digitalari buruzko kapituluan aztertu dira arrazoiak, oztopoak edo itxaropenak.